Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania J. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 18 czerwca 2014 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 5289/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 czerwca 2014 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy J. N. prawa do emerytury, z uwagi na brak 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym w dniu 23 czerwca 2014 roku, wnioskodawca wniósł o przyznanie żądanego prawa wskazując, iż w okresie od 15 grudnia 1981 roku do 31 lipca 1996 roku pracował w jednym zakładzie pracy wykonując przez cały okres zatrudnienia tą samą pracę, w tych samych warunkach, jako spawacz, a zmieniały się jedynie nazwy przedsiębiorstwa.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. N. urodzony w dniu (...) 1954 roku, złożył w dniu 7 maja 2014 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt ZUS).

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 25 lat, w tym 11 lat,1 miesiąc i 16 dni w warunkach szczególnych tj. okresy:

- od 26 maja 1972 roku do 6 sierpnia 1972 roku w Hucie (...) na stanowisku pakowacz-szkła,

- od 1 sierpnia 1975 roku do 7 kwietnia 1977 roku w (...) Fabryce (...) na stanowisku lakiernik,

- od 15 grudnia 1981 roku do 19 kwietnia 1991 roku w (...) Usługowej Spółdzielni Pracy w P. na stanowisku spawacz elektryczny (pomniejszony o okresy urlopów bezpłatnych) (dowód: decyzja z dnia 18 czerwca 2014 roku k. 22 akt ZUS, odpowiedź na odwołanie k. 3-4).

Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy okresów:

- od 15 listopada 1977 roku do 1 sierpnia 1978 roku na stanowisku traktorzysta w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w S.,

- od 1 sierpnia 1978 roku do 31 marca 1980 roku w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w K. na stanowisku kierowca ciągnikowy,

- 20 kwietnia 1991 roku do 15 października 1993 roku w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

- od 16 października 1993 roku do 30 listopada 1995 roku w Zakładzie Usługowo-Produkcyjnym (...) w P., - od 27 listopada 1995 roku do 31 lipca 1996 roku (...) Spółce z ograniczona odpowiedzialnością w P.. (dowód: decyzja z dnia 18 czerwca 2014 roku k. 22 akt ZUS, odpowiedź na odwołanie k. 3-4).

Wnioskodawca J. N. w okresie 15 grudnia 1981 roku do dnia 20 kwietnia 1991 roku zatrudniony był na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy, w (...) Usługowej Spółdzielni Pracy w P.. na stanowisku spawacz-ślusarz (dowód: świadectwo pracy z dnia 19 kwietnia 1991 roku k. 23 akt ZUS).

(...) -Usługowa Spółdzielnia Pracy w P.. wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazała, iż w okresie od 15 grudnia 1981 roku do 20 kwietnia 1991 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace spawacza elektrycznego na stanowisku spawacz-ślusarz wymienionym w wykazie A dziale XIV poz. 12 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do uchwały nr (...) Zarządu Centralnego Związku (...) z dnia 30 czerwca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych spółdzielczości pracy ( dowód: świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach k. 25 akt ZUS).

Powyższy okres zatrudnienia (od 15 grudnia 1981 roku do 20 kwietnia 1991 roku) został zaliczony wnioskodawcy do okresu pracy w warunkach szczególnych (okoliczność bezsporna).

W okresie od 20 kwietnia 1991 roku do 15 października 1993 roku J. N. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Usługowo-Produkcyjno-Handlowych (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P.. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku spawacza (dowód: świadectwo pracy z dnia 15 października 1993 roku k. 29 akt ZUS).

W okresie od 16 października 1993 roku do 30 listopada 1995 roku wnioskodawca był zatrudniony w Zakładzie Usługowo-Produkcyjnym (...) w P.. na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku spawacz- ślusarz-brygadzista (dowód: świadectwo pracy z dnia 5 grudnia 1995 roku).

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P.., jak i Zakład Usługowo-Produkcyjny (...) w P.., nie wystawiły wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych (okoliczność bezsporna).

Przedsiębiorstwo Usługowo-Produkcyjno- (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P.. powstała z przekształcenia Usługowej Spółdzielni Pracy w P.. i zajmowała się produkcją skrzyń formierskich różnych rozmiarów, odlewów do grzejników, narzędzi rolniczych, bram oraz konstrukcji metalowych. Wnioskodawca pracował bezpośrednio przy ich produkcji. J. N. przed przystąpieniem do pracy miał obowiązek przygotowania materiałów dla siebie i ich przywiezienia na swoje stanowisko pracy, co zajmowało mu od 10 do 30 minut każdego dnia. Podstawowym materiałem do produkcji, którym posługiwał się wnioskodawca, była blacha, która była przycinana do odpowiednich parametrów na gilotynie przez obsługującego ją pracownika. Zdarzało się jednak, iż wnioskodawca sam zajmował się przycięciem blachy, bądź też musiał pomóc pracownikowi obsługującemu maszynę, z uwagi na jej duże gabaryty. Wnioskodawca, dysponując już przyciętą blachą musiał ją odpowiednio poskładać, „posczepiać” wstępnie elektrodą, a następnie wykonać spawanie zasadnicze. Skarżący wykonywał również prace ślusarskie. Zdarzało się bowiem, iż poszczególne elementy składowe skrzyni tj. blachy były powyginane, nieprecyzyjnie docięte. Wówczas wnioskodawca przy pomocy młotka i pilnika ręcznego musiał je wyprostować i dopiłować, aby jeden element pasował do drugiego. Przeciętnie raz w miesiącu wnioskodawca przez większą część dnia pracy obsługiwał prasę.

Tożsame prace wnioskodawca wykonywał również wówczas, gdy został brygadzistą, przy czym do jego obowiązków należało nadto przydzielanie pracy poszczególnym pracownikom oraz udzielanie im rad i pomocy w wykonywaniu poszczególnych czynności (dowód: zeznania świadka I. K. protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2014 roku nagranie od minuty 15.00 do minuty 21.02, zeznania świadka M. Z. protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2014 roku nagranie od minuty 21.10 do minuty 25.20, zeznania świadka Z. M. protokół rozprawy z dnia 13 marca 2015 roku nagranie od minuty 3.30 do minuty 10.45, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 13 marca 2015 roku nagranie od minuty 12.20 do minuty 22.40).

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zważył, co następuje:

odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 poz. 1440ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Dodać należy, iż brak świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat oraz nie jest członkiem OFE.

W ocenie Sądu Okręgowego, zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do uwzględnienia odwołania wnioskodawcy i przyznania mu prawa do emerytury ze względu na wykonywanie pracy w warunkach szczególnych.

Dokonując ustaleń w zakresie prac wykonywanych przez wnioskodawcę w spornych okresach od 20 kwietnia 1991 roku do 15 października 1993 roku w Przedsiębiorstwie Usługowo-Produkcyjno-Handlowych (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
w P.. i w okresie od 16 października 1993 roku do 30 listopada 1995 roku
w Zakładzie Usługowo-Produkcyjnym (...) w P.., Sąd oparł się na zeznaniach świadków: I. K., M. Z. i Z. M. oraz zeznaniach samego wnioskodawcy. Z zeznań tych wynika w sposób jednoznaczny, iż wnioskodawca wykonywał w spornych okresach nie tylko prace wymienione w wykazie A Dziale XIV pkt 12, - prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym, stanowiącym załącznik do powołanego wyżej rozporządzenia, ale również inne prace, które nie mogą być kwalifikowane jako prace w warunkach szczególnych.

Z zeznań świadków wynika, iż w ramach wykonywanych przez siebie czynności J. N. przed przystąpieniem do pracy miał obowiązek przygotowania materiałów dla siebie i ich przywiezienia na swoje stanowisko pracy, co zajmowało mu od 10 do 30 minut każdego dnia. Podstawowym materiałem do produkcji, którym posługiwał się wnioskodawca, była blacha, która była przycinana do odpowiednich parametrów na gilotynie przez obsługującego ją pracownika. Zdarzało się jednak, iż wnioskodawca sam zajmował się przycięciem blachy, bądź też musiał pomóc pracownikowi obsługującemu maszynę, z uwagi na jej duże gabaryty. Wnioskodawca, dysponując już przyciętą blachą musiał ją odpowiednio poskładać, „posczepiać” wstępnie elektrodą, a następnie wykonać spawanie zasadnicze. Skarżący wykonywał również prace ślusarskie. Zdarzało się bowiem, iż poszczególne elementy składowe skrzyni tj. blachy były powyginane, nieprecyzyjnie docięte. Wówczas wnioskodawca przy pomocy młotka i pilnika ręcznego musiał je wyprostować i dopiłować, aby jeden element pasował do drugiego. Przeciętnie raz w miesiącu wnioskodawca przez większą część dnia pracy obsługiwał prasę. Tożsame prace wnioskodawca wykonywał również wówczas, gdy został brygadzistą, przy czym do jego obowiązków należało nadto przydzielanie pracy poszczególnym pracownikom oraz udzielanie im rad i pomocy w wykonywaniu poszczególnych czynności. Wnioskodawca używał więc do pracy nie tylko spawarki, ale także innych narzędzi m. in. młota, kątownika, pilnika itp. Spośród wskazanych powyżej prac jedynie prace przy spawaniu elektrycznym mogą być traktowane jako prace w szczególnym charakterze, albowiem są to prace wymienione w Dziale XIV, poz. 12, Wykazu A. Pozostałe prace wykonywane przez wnioskodawcę, nie zostały wymienione w przedmiotowym wykazie. W ocenie Sądu, powyższy zakres obowiązków, wykonywane czynności oraz rodzaje narzędzi używanych do pracy jednoznacznie potwierdzają, że wnioskodawca w spornym okresie pracował nie tylko jako spawacz, ale również jako ślusarz – co pozostaje w zgodzie z wystawionym w dniu 5 grudnia 1995 roku świadectwie pracy.

Biorąc pod uwagę powyższe uznać należało, iż w toku procesu wnioskodawca nie wykazał, by spełnił przesłankę wykonywania pracy w warunkach szczególnych w ilości co najmniej 15 lat. Fakt ten skutkował koniecznością przyjęcia, że nie spełnia on wymaganych prawem warunków do uzyskania prawa do emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji.