Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 kwietnia 2015r. w O.

sprawy z odwołania M. B. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania M. B. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 29.08.2014r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje M. B. (1) prawo do emerytury od dnia 1 września 2014r.,

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

M. B. (1)wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.z dnia 29.08.2014r., znak: (...), odmawiającej mu prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, że na dzień 01.01.1999r. odwołujący udowodnił ogólny okres pracy wynoszący 25 lat, 2 miesiące i 28 dni okresów składkowych i nieskładkowych, lecz nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Podniósł, iż do stażu pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym Spółdzielni w O. od 12.05.1980r. do 07.05.1991r. i w Spółdzielni (...) w O. od 01.05.1976r. do 30.04.1980r., gdyż w świadectwie pracy wskazano jedynie stanowisko kierowcy, a to stanowisko jest niezgodne z rozporządzeniem resortowym.

W toku postępowania M. B. (1) wniósł o zaliczenie do pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia: w Przedsiębiorstwie (...) w B. od 11.09.1972r. do 29.06.1973r., w Państwowym Ośrodku (...) w M. od 24.09.1973r. do 31.12.1973r., w (...) M. od 22.01.1974r. do 10.04.1974r., w Spółdzielni (...) w O. od 01.05.1976r. do 30.04.1980r., w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym Spółdzielni w O. od 12.05.1980r. do 07.05.1991r. oraz okresu służby wojskowej od 25.04.1974r. do 16.04.1976r.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 25.08.2014r. M. B. (1) złożył w ZUS wniosek o ustalenie uprawnień do emerytury, na podstawie przepisów ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Po rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy uznał za udowodniony na dzień 01.01.1999r. ogólny okres pracy wynoszący 25 lat, 2 miesiące i 28 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Stwierdził nadto, iż odwołujący nie wykazał wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach, dlatego zaskarżoną decyzją z dnia 29.09.2014r. odmówił M. B. (1) prawa do emerytury.

W ocenie Sądu odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura, jeżeli ubezpieczony spełnił łącznie następujące warunki:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa,

- w dniu wejścia w życie przepisów tej ustawy emerytalnej, tj. 01.01.1999r., udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 dla mężczyzn, w tym okres zatrudnienia w szczególnych warunkach w wymiarze co najmniej 15 lat.

Według przepisu § 2 ust. l w/w Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy należało uznać, że rozstrzygnięcie w sprawie było uzależnione od wykazania przez M. B. (1) 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. W ocenie Sądu wykazał on powyższą okoliczność.

M. B. (1) domagał się zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia: w Przedsiębiorstwie (...) w B. od 11.09.1972r. do 29.06.1973r., w Państwowym Ośrodku (...) w M. od 24.09.1973r. do 31.12.1973r., w (...) M. od 22.01.1974r. do 10.04.1974r., w Spółdzielni (...) w O. od 01.05.1976r. do 30.04.1980r., w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym Spółdzielni w O. od 12.05.1980r. do 07.05.1991r. oraz okresu służby wojskowej od 25.04.1974r. do 16.04.1976r.

Zdaniem Sądu do pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć w/w okresy zatrudnienia za wyjątkiem urlopu bezpłatnego w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym Spółdzielni w O., nie można natomiast zaliczyć okresu służby wojskowej.

W celu rozstrzygnięcia sprawy Sąd dopuścił dowód z akt emerytalnych odwołującego, jego zeznań i akt osobowych.

Na okoliczność zatrudnienia w Spółdzielni (...) w O. M. B. (1) złożył ogólne świadectwo pracy, w którym wskazano, że w okresie od 01.05.1976r. do 30.04.1980r. był zatrudniony jako kierowca (k. 21 akt kap. pocz.) oraz świadectwo pracy w szczególnych warunkach, w którym wskazano, iż w okresie od 01.05.1976r. do 30.04.1980r. był zatrudniony jako kierowca samochodu ciężarowego 20 ton, cysterny i chłodni specjalistycznych, tj. na stanowisku wymienionym w Wykazie A Dział VIII poz. 2 stanowiącym załącznik do Zarządzenia nr 55 Ministra Rolnictwa i Gospodarki żywnościowej z dnia 11.07.1983r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach (k. 8a.e.).

Ponieważ stanowisko pracy, wskazane w w/w świadectwie nie odpowiadało nazwie stanowiska, wskazanemu w przepisach resortowych, organ rentowy zakwestionował w/w świadectwo pracy w szczególnych warunkach. Skutkowało to koniecznością przesłuchania odwołującego na okoliczność pracy w (...).

M. B. (1)zeznał, iż w (...)pracował jako kierowca i jeździł samochodami ciężarowymi: J., K., nadto jeździł J.- betoniarką gruszką oraz samochodem C.o ładowności 7 ton – cysterną do przewożenia mleka.

Sąd dał wiarę w/w zeznaniom, gdyż są one zgodne z zapisami zawartymi w ogólnym świadectwie pracy i w świadectwie pracy w szczególnych warunkach. Nadto stanowisko pracy kierowcy podawano również w dokumentach z akt osobowych odwołującego. Z akt osobowych wynika, iż początkowo odwołujący był zatrudniony w Wojewódzkim Związku Spółdzielni (...) w W. Zakładzie (...) w W. Oddziale w O. M.., zaś z dniem 16.05.1976r., w związku z połączeniem tego zakładu i Spółdzielni (...) w W., stał się pracownikiem (...). Z angażu z dnia 15.04.1976r. wynika, iż odwołujący pracował jako kierowca samochodu S., zaś w dokumencie datowanym na 01.10.1979r. wskazano, iż odwołujący jest kierowcą samochodu C. - 7,5 tony. Dokumentacja ta potwierdza więc zatrudnienie odwołującego w okresie od 01.05.1976r. do 30.04.1980r. (3 lata 7 miesięcy i 14 dni) jako kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Tego rodzaju praca jest pracą w szczególnych warunkach, wskazaną w wykazie A Dział VIII poz. 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

M. B. (1) domagał się zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach także okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym Spółdzielni w O. od 12.05.1980r. do 07.05.1991r.

Odwołujący zeznał, że zakład ten zajmował się prowadzeniem budów a on w spornym okresie jeździł samochodami ciężarowymi: S. - gruszką woził beton na budowy i wywrotką-J. woził żwir i piasek. Przyznał też, że ostatnio pracował jako dozorca.

Ponieważ nie udało się uzyskać akt osobowych odwołującego, Sąd ustalając czasookres zatrudnienia i rodzaj wykonywanych czynności oparł się na dowodach w postaci świadectw pracy, znajdujących się w aktach ZUS.

W ocenie Sądu do pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć okres zatrudnienia w tym zakładzie na stanowisku kierowcy od 12.05.1980r. do 02.11.1989r. (9 lat 5 miesięcy i 22 dni) i od 16.12.1989r. do 07.05.1991r. (1 rok 4 miesiące 23 dni). Na okoliczność zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym Spółdzielni w O. odwołujący złożył ogólne świadectwo pracy, w którym wskazano, że był zatrudniony w okresie od 12.05.1980r. do 31.12.1991r., w tym w okresie od 12.05.1980r. do 07.05.1991r. jako kierowca, a następnie jako dozorca (k. 17 akt kap. pocz.). Także w świadectwie pracy w szczególnych warunkach wskazano, iż był on kierowcą w okresie od 12.05.1980r. do 07.05.1991r. Ponieważ w ogólnym świadectwie pracy podano, iż odwołujący korzystał z urlopu bezpłatnego w okresie od 03.11.1989r. do 15.12.1989r., należy uznać, iż M. B. (1) pracował jako kierowca w okresach: od 12.05.1980r. do 02.11.1989r. i od 16.12.1989r. do 07.05.1991r. Ze świadectwa pracy w szczególnych warunkach wynika zaś, że jeździł samochodami ciężarowymi 20 ton, m.in. betonomieszarkami. Koreluje to z zeznaniami odwołującego, dlatego należy dać im wiarę. Także więc i w tym zakładzie odwołujący w okresach od 12.05.1980r. do 02.11.1989r. i od 16.12.1989r. do 07.05.1991r. pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Przedmiotem sporu był również okres zatrudnienia w Państwowym Ośrodku (...) w M. od 24.09.1973r. do 31.12.1973r. (3 miesiące i 7 dni).

Na okoliczność tego zatrudnienia M. B. (1) złożył ogólne świadectwo pracy (k. 20 akt kap. pocz.). Wskazano w nim, iż był tam zatrudniony na stanowisku operatora. Odwołujący zeznał, iż w w/w zakładzie pracował jako operator koparki kołowej, robił wykopy na potrzeby kanalizacji, którą zakładał (...) i ładował żwir do betoniarni na potrzeby produkcji betonu do zakładu.

Sąd dał wiarę w/w zeznaniom odwołującego. Na ostatniej rozprawie M. B. (1) okazał bowiem prawo jazdy, z którego wynika, iż uprawnienia do prowadzenia koparek posiada od 10.08.1971r., a więc uzyskał je jeszcze przed zatrudnieniem w (...). Nadto w toku postępowania potwierdziły się jego zeznania dotyczące innych zakładów, dlatego nie ma podstaw do kwestionowania jego zeznań co do tego zakładu. Jako kierowca koparki odwołujący wykonywał pracę, o której mowa w Wykazie A Dział V poz. 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

M. B. (1) domagał się zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach również okresu zatrudnienia w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) od 22.01.1974r. do 10.04.1974r. (2 miesiące i 20 dni). Ze świadectwa pracy (k. 22 akt kap. pocz.) wynika, iż odwołujący był tam zatrudniony jako mechanik napraw pojazdów samochodowych. M. B. (1) zeznał, że w zakładzie tym naprawiał (...) i autobusy J., wykonywał remonty bieżące a pracę wykonywał w kanałach remontowych. Sąd dał wiarę jego zeznaniom, bowiem zakład (...) zajmował się transportem, posiadał więc samochody o dużej ładowności i ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz autobusy, dlatego z uwagi na ich gabaryty naprawy musiały być przeprowadzane w kanale remontowym. Oczywistym jest, że odwołujący w czasie swojej pracy musiał korzystać również z warsztatu mechanicznego, gdzie były odpowiednie narzędzia i tam naprawiał daną część, lecz przecież uprzednio musiał ją wymontować w kanale, a potem zmontować w samochodzie również na kanale. Trudno przypuszczać, aby ustawodawca zakładał, iż czynności mechanika będą tylko sprowadzać się do wymontowania i zamontowywania części, bowiem nieodzownym elementem pracy mechanika jest również naprawienie danej części, a może to odbyć się tylko poza kanałem.

Z treści Wykazu A dział XIV poz. 16, stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynika, iż prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych są pracami w szczególnych warunkach.

Do pracy w szczególnych warunkach należy też zaliczyć okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B. od 11.09.1972r. do 29.06.1973r. (9 miesięcy i 19 dni).

Na okoliczność tego zatrudnienia M. B. (1) złożył ogólne świadectwo pracy (k. 19 akt kap. pocz.). Wprawdzie w świadectwie tym wskazano, iż odwołujący pracował na stanowisku pomocnika maszynisty, lecz zeznania odwołującego i treść akt osobowych świadczą o tym, iż faktycznie był zatrudniony jako operator koparki (maszynista).

M. B. (1) zeznał, iż w w/w zakładzie na początku przyuczał się do zawodu operatora koparki – maszynisty koparki i dlatego miał stanowisko pomocnika maszynisty, a następnie był już maszynistą. Zeznał też, że gdy miał stanowisko pomocnika maszynisty to pracował koparką gąsiennicową pod nadzorem maszynisty, a jego praca na stanowisku pomocnika maszynisty i maszynisty polegała na ładowaniu żwiru i wykonywaniu wykopów melioracyjnych.

Sąd dał wiarę odwołującemu co do rodzaju wykonywanych czynności. Z uzyskanych w toku postępowania akt osobowych odwołującego wynika bowiem, że faktycznie pracował on jako maszynista koparki. W protokole zakwalifikowania robotnika z dnia 31.03.1973r. wskazano, iż ma 5 miesięcy praktyki przy pracy koparką i od 01.03.1973r. zostaje zakwalifikowany do kategorii zaszeregowania ze stawką w zawodzie maszynisty ciągnika gąsiennicowego. Nadto w karcie bhp wskazano, iż odwołującego zapoznano z zasadami pracy na sprzęcie ciężkim a w opinii z dnia 08.10.1973r. wskazano, iż w okresie od 11.09.1972r. do 28.06.1973r. był on zatrudniony na stanowisku maszynisty ciągnika gąsiennicowego. Także w protokole przekwalifikowania robotnika z dnia 28.05.1973r. i w karcie obiegowej zmiany z dnia 29.06.1973r. podano stanowisko pracy maszynisty.

Mając powyższe na uwadze należy uznać, iż M. B. (1) w Przedsiębiorstwie (...) w B. od 11.09.1972r. do 29.06.1973r. faktycznie był zatrudniony jako kierowca koparki, a więc wykonywał pracę, o której mowa w Wykazie A Dział VIII poz. 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Do pracy w szczególnych warunkach nie podlega natomiast zaliczeniu okres odbywania zasadniczej służby wojskowej od 25.04.1974r. do 16.04.1976r. Bezpośrednio przed rozpoczęciem służby wojskowej M. B. (1) był zatrudniony w (...) M. a jego stosunek pracy ustał na skutek podrzucenia pracy. Niezaliczenie tego okresu nie wpływa jednak na ocenie uprawnień do emerytury, gdyż wystarczające są zaliczone okresy zatrudnienia: w Przedsiębiorstwie (...) w B. od 11.09.1972r. do 29.06.1973r., w (...) w M. od 24.09.1973r. do 31.12.1973r., w (...) M. od 22.01.1974r. do 10.04.1974r., w Spółdzielni (...) w O. od 01.05.1976r. do 30.04.1980r., w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym Spółdzielni w O. od 12.05.1980r. do 02.11.1989r. i od 16.12.1989r. do 07.05.1991r.

Po uwzględnieniu w/w okresów pracy odwołujący spełni warunek posiadania 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, gdyż wyniesie on 15 lat 9 miesięcy i 15 dni. Odwołujący spełnia także pozostałe przesłanki konieczne do uzyskania prawa do emerytury według przepisów art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Osiągnął bowiem w dniu (...) wiek 60 lat i legitymuje się 25-letnim ogólnym stażem pracy.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję ZUS z 29.08.2014r. i przyznał M. B. (2)prawo do emerytury od dnia (...)., tj. od uzyskania wieku 60 lat.

W pkt 2 wyroku Sąd stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120.

Przepis art. 118 ust. 1a stanowi zaś, że w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

W niniejszej sprawie ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji było ustalenie 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Dopiero postępowanie sądowe, zeznania odwołującego i dane uzyskane z jego akt osobowych pozwoliły na ustalenie, w jakich okresach faktycznie pracował w szczególnych warunkach. W tej sytuacji ZUS nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie okresu pracy w szczególnych warunkach w toku postępowania przed tym organem.

Z tych względów orzeczono jak w sentencji.