Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 stycznia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie, I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2015 r. w Lublinie na rozprawie sprawy

z powództwa M. S.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zadośćuczynienie, odszkodowanie, rentę i ustalenie

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Okręgowego w Zamościu z dnia 23 grudnia 2013r., sygn. akt I C 802/12

I.  zmienia częściowo zaskarżony wyrok w punktach I i II w ten sposób, że:

1.  zasądzoną tytułem zadośćuczynienia kwotę 37.500zł podwyższa do kwoty 87.500 (osiemdziesiąt siedem tysięcy pięćset) złotych;

2.  zasądzoną tytułem odszkodowania kwotę 80zł podwyższa do kwoty 4.045 (cztery tysiące czterdzieści pięć) złotych;

3.  zasądzoną tytułem skapitalizowanej renty kwotę 10.200zł podwyższa do kwoty 25.500 (dwadzieścia pięć tysięcy pięćset) złotych;

4.  zasądzoną rentę w kwocie po 200zł miesięcznie podwyższa do kwoty po 500 (pięćset) złotych miesięcznie płatnej od dnia 1 stycznia 2014r.;

5.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki M. S. tytułem odszkodowania kwotę 20.000 (dwadzieścia tysięcy) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 16 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty;

6.  nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Zamościu kwotę 6.653 (sześć tysięcy sześćset pięćdziesiąt trzy) złote tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki M. S. kwotę 2.700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

IV.  nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego
w Z. kwotę 3.644 (trzy tysiące sześćset czterdzieści cztery) zł tytułem nieuiszczonej opłaty od apelacji.

I ACa 657/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 23 grudnia 2013r. Sąd Okręgowy w Zamościu zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki M. S.:

- kwotę 37.500zł tytułem zadośćuczynienia;

- kwotę 80zł tytułem odszkodowania;

- kwotę 10.200zł tytułem skapitalizowanej renty za okres od października 2009r. do końca 2013r.;

- rentę w kwocie 200zł poczynając od 1 stycznia 2014r.;

- oddalił powództwo w pozostałej części;

- zniósł wzajemnie między stronami koszty procesu.

Wyrok Sądu Okręgowego został oparty na następujących ustaleniach:

W dniu 15 września 2009r. mąż powódki L. S. uległ wypadkowi komunikacyjnemu i w wyniku doznanych obrażeń zmarł. Kierowca samochodu W. K. kierował samochodem w stanie nietrzeźwości z nadmierną prędkością. Bezpośrednio przed wypadkiem L. S. wspólnie z kierowcą spożywał alkohol poza tym jechał bez zapiętych pasów bezpieczeństwa.

L. S. pozostawał z powódką w małżeństwie od dziesięciu lat, mieli troje dzieci. Źródłem utrzymania rodziny były dochody uzyskiwane z uprawy ziemi. Zmarły był stolarzem, jednakże nie prowadził zarejestrowanej działalności w tym zakresie. Czasami na zamówienie wykonywał meble kuchenne, uzyskiwał też dochody grając w zespole muzycznym. Powódka zawodowo nie pracowała. Prowadziła gospodarstwo domowe i zajmowała się wychowaniem dzieci.

Przeżycia związane ze śmiercią męża spowodowały, że powódka jest osobą funkcjonującą w przewlekłym stresie przeciążeniowym. Dla prawidłowego funkcjonowania w życiu codziennym wymaga wsparcia farmakologicznego oraz psychoterapii.

Pozwany ubezpieczyciel uznał swoją odpowiedzialność za szkodę powstałą w następstwie śmierci L. S. i przyznał powódce zadośćuczynienie w kwocie 25.000zł i zwrot kosztów pogrzebu w kwocie 7.770zł, przy czym przyjmując 50% przyczynienia się męża powódki do powstania szkody wypłacił odpowiednio 12.500zł i 3.885zł.

Sąd Okręgowy podzielił stanowisko pozwanego, iż okoliczności wypadku (wspólne spożywanie alkoholu z kierowcą, a następnie podróżowanie z nim, a także niezapięte pasy bezpieczeństwa) uzasadniają przyjęcie, iż mąż powódki przyczynił się w 50% do powstania szkody.

W ocenie Sądu Okręgowego odpowiednie zadośćuczynienie za doznaną przez powódkę krzywdę stanowi kwota 100.000zł (art. 446 § 4 kc). Kwota ta została pomniejszona o 50% przyczynienia się zmarłego oraz kwotę 12.500zł wypłaconą przed sporem.

Roszczenie powódki w zakresie zwrotu kosztów pogrzebu (art. 446 § 1 kc) Sąd Okręgowy uznał za zasadne w kwocie 160zł wynikającej z rachunku pominiętego przez pozwanego na etapie postępowania likwidacyjnego. Kwotę tę również pomniejszył o 50% przyczynienia i zasądził 80zł.

Żądanie zasądzenia renty (art. 446 § 2 kc) zostało uwzględnione w kwocie 200zł miesięcznie poczynając od października 2009r.

W ocenie Sądu Okręgowego powódka nie wykazała, iż jej sytuacja życiowa po śmierci męża uległa znacznemu pogorszeniu (art. 446 §3 kc) w związku z czym powództwo w tym zakresie oddalił jak również żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość.

Od tego wyroku powódka złożyła apelację zarzucając naruszenie:

- art. 233 kpc przez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i jego dowolną ocenę polegającą na uznaniu, że L. S. przyczynił się do powstania szkody i ustalenie przyczynienia w tak wysokim stopniu, a także przyjęcie, że wysokość renty orzeczonej przez Sąd zaspokaja zwiększone potrzeby powódki;

- art. 362 w zw. z art. 446 § 2 i 4 kc i 5 kc przez przyjecie, że samo przyczynienie się zmarłego do powstania szkody powoduje automatycznie zmniejszenie wysokości przyznanej powódce renty oraz zadośćuczynienia;

- art. 328 § 2 kpc przez brak uzasadnienia rozstrzygnięcia w przedmiocie żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku drogowego wobec powódki na przyszłość.

Wskazując na powyższe powódka wnosiła o zmianę wyroku przez:

- ustalenie odpowiedzialności pozwanego za mogące wystąpić w przyszłości u powódki szkody będące następstwem wypadku komunikacyjnego w wyniku którego dnia 15 września 2009r. śmierć poniósł jej mąż L. S.;

- podwyższenie comiesięcznej renty z kwoty 200zł do kwoty 1.000zł;

- zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 20.000zł tytułem znacznego pogorszenia się jej sytuacji życiowej z odsetkami od dnia 16 września 2009r.;

- podwyższenie zasądzonego zadośćuczynienia do kwoty 87.500zł;

- podwyższenie zasądzonych kosztów pogrzebu do kwoty 4.045zł.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest częściowo zasadna.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy miał podstawy do przyjęcia, iż mąż powódki przyczynił się do powstania szkody w 50%. Spożywanie alkoholu z kierowcą, a następnie jazda z nim samochodem musi być ocenione jako zachowanie rażąco naganne i nie znajdujące żadnego usprawiedliwienia. Zgodnie jednak ze stanowiskiem powódki przyjęcie określonego stopnia przyczynienia nie powoduje automatycznego obniżenia należnych świadczeń. Niewątpliwie takie obniżenie jest uzasadnione w wypadku gdy świadczeń dochodzi osoba, która sama przyczyniła się do wypadku, a nie jak w niniejszej sprawie powódka, która żadnej winy nie ponosi. Biorąc również pod uwagę sytuację powódki, która straciła męża i pozostała sama z trójką małych dzieci należy uznać, iż okoliczności niniejszej sprawy nie dają podstaw do zmniejszenia należnych jej świadczeń (art. 362 kc).

Przyjmując, iż zadośćuczynienie w kwocie 100.000zł jest odpowiednie do doznanej przez powódkę krzywdy, Sąd Apelacyjny uwzględniając jedynie kwotę wypłaconą przez pozwanego przed sporem podwyższył zadośćuczynienie do kwoty 87.500zł.

Koszty pogrzebu zmniejszone przez pozwanego w postępowaniu likwidacyjnym o procent przyczynienia należało podwyższyć do kwoty 4.045zł.

Odnośnie odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powódki po śmierci męża Sąd Apelacyjny nie podziela stanowiska Sądu Okręgowego, iż brak było podstaw do zasądzenia żądanej z tego tytułu kwoty. Powódka po śmierci męża na którym spoczywał cały ciężar utrzymania rodziny pozostała sama z trójką małych dzieci. Jest zatem oczywiste i nie wymaga dowodzenia, że jej sytuacja uległa znacznemu pogorszeniu. Niezależnie od dochodów powódka utraciła pomoc męża chociażby w zwykłych sprawach życia codziennego. Żądanie zasądzenia kwoty 20.000zł tytułem odszkodowania należy uznać za całkowicie uzasadnione (art. 446 § 3 kc).

Wprawdzie w sprawie nie ma dowodów na to, ile mąż powódki zarabiał, ale niekwestionowany jest fakt, iż powódka nie pracowała, zajmowała się dziećmi, a rodzinę utrzymywał jej mąż, a zatem musiał dostarczać środki finansowe. Zdaniem Sądu Apelacyjnego kwota 200zł przyjęta przez Sąd Okręgowy jest zaniżona ale nie ma również podstaw do przyjęcia renty w kwocie 1.000zł jak domaga się powódka w apelacji. Zdaniem Sądu Apelacyjnego w oparciu o art. 322 kpc można przyjąć, iż odpowiednia do potrzeb powódki i możliwości zarobkowych jej męża jest kwota 500zł miesięcznie.

W związku z powyższym Sąd Apelacyjny podwyższył zasądzoną na rzecz powódki rentę do kwoty 500zł miesięcznie poczynając od 1 stycznia 2014r. jak również rentę skapitalizowaną za okres od października 2009r. do końca 2013r.

Zgodnie z zarzutem apelacji Sąd Okręgowy oddalając żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku drogowego wobec powódki na przyszłość istotnie nie uzasadnił swojego stanowiska, ale należy zauważyć, iż pełnomocnik powódki występując z takim żądaniem również go nie uzasadnił. Nie wskazał jakie to, chociażby hipotetyczne skutki, mogą wystąpić w przyszłości za które pozwany miałby ponosić odpowiedzialność. W ocenie Sądu Apelacyjnego żądanie to nie znajduje żadnego uzasadnienia.

Z tych względów i na podstawie art. 386 § 1 kpc, art. 385 kpc i art. 108 § 1 kpc Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.