Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lutego 2015 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział XIII Cywilny Rodzinny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Grażyna Rataj

Sędziowie: SSO Alicja Spustek- Kląskała

SSO Beata Zientek

Protokolant: Marta Anzorge

po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2015 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa G. A. (1)

przeciwko małoletniej P. A. reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową J. A. (1) i D. A.

o obniżenie alimentów

oraz z powództwa małoletniej P. A. reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową J. A. (1)

przeciwko G. A. (1)

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji wniesionej przez powoda G. A. (1) od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Fabrycznej we Wrocławiu z dnia 28 kwietnia 2014 r. sygn. akt RIII C 823/12;

I.  oddala apelacje powoda;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanych kwotę 1200 zł tytułem kosztów zastępstwa adwokackiego.

  Sygn. akt XIII Ca 536/14

Wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2014r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Fabrycznej w sprawie o sygn. akt RIIIC 823/12 w punkcie I oddalił powództwo o obniżenie alimentów na rzecz P. A. i D. A., w punkcie II oddalił powództwo o uchylenie obowiązku ponoszenia przez G. A. (1) kosztów utrzymania mieszkania pozwanych, powódki wzajemnej, w punkcie III podwyższył alimenty zasądzone od G. A. (1) wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 10 grudnia 2009r. w sprawie XIII RC 2786/09 na rzecz małoletniej P. A. z kwoty po 1250 zł miesięcznie do kwoty po 1450 zł miesięcznie, płatne począwszy od dnia 1.02.2013 r., z góry do dnia 10-go każdego miesiąca kalendarzowego, z ustawowymi odsetkami na wypadek zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, do rąk J. A. (1) jako przedstawicielki ustawowej, w punkcie IV oddalił powództwo o podwyższenie alimentów na rzecz małoletniej J. A. (1) w pozostałej części, w punkcie V wyrokowi w punkcie III nadał rygor natychmiastowej wykonalności i w punkcie VI zasądził od G. A. (1) na rzecz J. A. (1) kwotę 600 zł tytułem poniesionych przez nią kosztów zastępstwa procesowego.

Rozstrzygnięcie powyższe Sąd Rejonowy wydał na podstawie m.in. następujących ustaleń faktycznych:

Wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 10 grudnia 2009 r. w sprawie XIII RC 2786/09 orzekającym rozwód pomiędzy J. A. (1) i G. A. (1) zostały zasądzone od powoda (pozwanego wzajemnie) na rzecz małoletniej P. A. alimenty w kwocie po 1.250 zł miesięcznie i na rzecz D. A. alimenty w kwocie po 750 zł miesięcznie. Nadto G. A. (1) został zobowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania mieszkania, w którym dzieci zamieszkują wraz z matką. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi sąd powierzył matce J. A. (1), ograniczając ją ojcu do ogólnego wglądu w wychowanie małoletnich, współdecydowanie o istotnych sprawach dzieci takich jak leczenie, zmiana miejsca zamieszkania, kierunek i zakres wykształcenia.

Wówczas G. A. (1) prowadził działalność gospodarczą korzystając dwóch lokali w zakresie pośrednictwa finansowego, z której w 2009r. osiągnął dochód w kwocie 75.884 zł. Po zapłaceniu podatku dysponował kwotą ok. 5 000 miesięcznie netto. Dodatkowo otrzymywał dopłatę do gruntów rolnych zalesionych w kwocie 23.969 zł. Wynajmował dwa mieszkania stanowiące współwłasność jego i byłej żony za 3.000 zł miesięcznie i jednocześnie spłacał raty kredytów zaciągniętych na zakup tych nieruchomości.

Powód mieszkał z partnerką A. M. i czteromiesięczną córką J. A. (2). Nie powiedział o tym J. A. (1), ani nie zeznał przed sądem, przed którym toczyła się sprawa o rozwód.

J. A. (1) nie pracowała, nie miała żadnych własnych dochodów, pozostawała na utrzymaniu męża. Zajmowała się opieką nad dziećmi, w szczególności nad P., która miała 7 lat i uczęszczała do przedszkola integracyjnego. Poruszała się na wózku i wymagała opieki innej osoby. Dziewczynka urodziła się z przepukliną oponowo rdzeniową, miała wodogłowie, była z tego powodu operowana kilkakrotnie we wczesnym dzieciństwie. Nadto miała wadę serca, epilepsję, urodziła się bez jednej nerki oraz żeber z jednej strony.

D. A. był uczniem klasy I Gimnazjum Mistrzostwa Sportowego przy ul. (...) we W.. Miał treningi w klubie piłki nożnej.

G. A. (1) ponosił wszystkie opłaty związane z utrzymaniem mieszkania i rodziny.

G. A. (1) ma 41 lat. Posiada wykształcenie wyższe, ukończył kierunek stosunki międzynarodowe. Prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług finansowych, ubezpieczeń. W 2012r. uzyskał dochód w kwocie 13.995,94 zł. Okresowo zawiesza działalność, po czym podejmuje ją w tym samym bądź podobnym zakresie. Pobiera dopłaty do gruntów zalesionych w kwocie 18.438 zł.

W dniu 16.03.2012r. A. M. zaciągnęła kredyt w kwocie 37. 000 zł, którego miesięczna rata wynosi ok. 470 zł miesięcznie, na spłatę zadłużeń G. A. (1) powstałych w związku z prowadzoną przez niego działalnością.

Oprócz pozwanych G. A. (1) ma na utrzymaniu dwie córki: J. A. (2) ur. (...) i G. A. (2) ur. (...) Mieszka z partnerką A. M. w jej mieszkaniu, którego miesięczny koszty utrzymania wynosi 700-750 zł miesięcznie.

A. M. pracuje za średniomiesięcznym wynagrodzeniem w kwocie 3.856 zł netto. J. A. (2) uczęszcza do przedszkola, za które opłata wraz z zajęciami dodatkowymi wynosi 310 – 360 zł miesięcznie. G. A. (2) uczęszcza do żłobka, którego koszt to 440 zł miesięcznie.

G. A. (1) koszy utrzymania J. ocenia na kwotę 1.311 zł, a G. na kwotę 1.422 zł.

W okresie od grudnia 2009r. do 25.06. 2012r. A. M. przekazała ze swojego rachunku bankowego na rachunek bankowy G. A. (1) łączną kwotę 43.400 zł, z tego większą część w okresie stycznia i marca 2012 r., w tym 36. 000 tytułem „za bilety na mecz”.

Pozwany ma zadłużenie na kartach kredytowych w kwocie ok. 31 000 zł.

Postanowieniem Sądu Rejonowego dla Wrocławia Fabrycznej we Wrocławiu z dnia 10.04.2012r. w sprawie INs 156/11 został dokonany podział majątku wspólnego w ten sposób, że J. A. (1) przypadło prawo własności mieszkania o powierzchni 70 m2, położonego we W. przy ul. (...) i prawo własności samochodu osobowego m-ki R. (...) rocznik 1996, wyposażenie mieszkania położonego we W. przy ul. (...) o wartości 20 000 zł, wierzytelność wobec K. i W. Z. w kwocie 10 000 zł, oszczędności w kwocie 20 000 zł, a

G. A. (1) - prawo własności mieszkania o powierzchni 88 m2, położonego we W. przy Al. (...), prawo własności nieruchomości gruntowych rolnych o powierzchni łącznej 13, 17 ha położonej w S., prawo własności samochodu O. (...) rocznik 2002. Każde z małżonków otrzymało po ½ środków zgromadzonych w Otwartym Funduszu Emerytalnym A..

Od G. A. (1) sąd zasądził na rzecz J. A. (1) kwotę 14 497,40 zł tytułem dopłaty do jej udziału w majątku wspólnym.

Za 2010r. powód uzyskał z prowadzonej działalności przychód w kwocie 44.589 zł, przy kosztach uzyskania przychodu 53.435,57 zł, strata 8.846,57 zł

Za 2011r. powód uzyskał przychód w kwocie 30.379 zł, przy kosztach uzyskania przychodu 20.348,66 zł, dochód 10.030,34 zł.

G. A. (1) spłaca kredyt zaciągnięty na zakup mieszkania przy Al. (...), w ratach po 1. 200 -1. 300 zł miesięcznie, wynajmuje ten lokal za kwotę 1.700 – 1.800 zł miesięcznie. Raz w tygodniu spotyka się z P. u siebie w domu, od półtora roku nie spotyka się z D.. G. A. (1) nie zawozi córki na rehabilitację, do szkoły, nie jeździ z nią na turnusy rehabilitacyjne.

J. A. (1) ma 42 lata. Posiada wykształcenie średnie ogólnokształcące i z zawodu jest elektromechanikiem. Nie pracuje od urodzenia P.. Do 2014r. otrzymywała świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia w związku z opieką nad dzieckiem w kwocie 520 zł miesięcznie i zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł, okresowo otrzymuje 100 zł jako zasiłek dla osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne. Obecnie otrzymuje świadczenie w kwocie 823 zł i zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł. Opiekuje się córką P., która jest dzieckiem niepełnosprawnym.

P. A. ma obecnie 11,5 roku i jest uczennicą IV klasy szkoły podstawowej. w Szkole Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi przy ul. (...) we W.. Jest dzieckiem niepełnosprawnym od urodzenia. Wymaga stałej pomocy innych osób oraz wspomagania w codziennych czynnościach, rehabilitacji i edukacji. Urodziła się z przepukliną oponowo –rdzeniową i wodogłowiem, ma porażenie kończyn dolnych, porusza się na wózku i w siadzie na podłodze. Ma wadę serca, deformację klatki piersiowej z powodu braku żeber, wadę układu moczowego, przetokę pęcherzową, rozpoznaną epilepsję. Dodatkowo wymaga leczenia stomatologicznego i ortodontycznego.

W listopadzie 2011r. P. A. przeszła ciężką infekcję układu moczowego i ogólną, z niewydolnością nerek i utratą przytomności, napadem drgawkowym.

Wymaga zakupu i wymiany wózka, ortez oraz aparatu pionizującego reciprokalnego. Nadto konieczne jest stosowanie sprzętów zaopatrzenia pielęgnacyjnego: materaca przeciwodleżynowego, poduszek, cerat, podkładów. Część kosztów sprzętu finansuje fundusz PFRON, fundacje w których rodzice zbierają darowizny na leczenie dzieci, Narodowy Fundusz Zdrowia, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej.

Turnus rehabilitacyjny dla małoletniej kosztuje ok. 5 000 zł.

Wózek kupiony w 2012r. kosztował 8.606 zł w tym dopłata własna 4.106 zł, aparat reciprokalny - 18.000, dopłata własna 10.500 zł, aparat tulejkowy – 7.000 zł, dopłata własna 2.000 zł.

W 2012 r. MOPS we W. oprócz części ceny aparatu tulejkowego, wózka i pionizatora sfinansował częściowo zakup pieluchomajtek za kwotę 855 zł.

Fundacja (...) sfinansowała P. w 2012r. obóz aktywnej rehabilitacji ruchowej „Narciarstwo bez barier” i rehabilitację w Centrum (...) w P. łącznie 3.920 zł, w marcu 2013r. pozostało na koncie 9.679,11 zł.

W okresie od 1.01.2010r. do 28.02. 2013r. (...) Fundacja Ochrony (...) sfinansowała P. A. wydatki na rehabilitację, lekarstwa, zakup laptopa, koszty przejazdów na badania w łącznej kwocie 3 962,88 zł. Na początku 2014r. na rachunku pozostało 18.206 zł.

Dziewczynka wymaga stałej rehabilitacji z powodu przykurczów mięśni i znacznej skoliozy. Powinny to być dwa zabiegi dziennie przez 5 dni w tygodniu: (...) i masaż suchy za łączną kwotę 140 zł. Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje tylko dwa zabiegi w tygodniu. P. nie korzysta ze wszystkich zalecanych zabiegów, ponieważ jej matki nie stać na to. Do zabiegów małoletnia uzyskuje dofinansowanie (...) Fundacji Ochrony (...).

W styczniu 2013r. na subkoncie P. A. w fundacji (...) zostały zgromadzone środki w łącznej kwocie 16.581,41 zł z czego na pokrycie kosztów rehabilitacji, wizyt lekarskich i leków wydatkowano 2.852 zł. Pozostałe środki zostaną przeznaczone na dostosowanie łazienki do potrzeb osoby niepełnosprawnej i zakup schodołazu. W 2013 r. wydatki z subkonta P. A. wyniosły 3.450 zł, na rachunku pozostało 18.206 zł.

We wrześniu 2011 r. P. przeszła w Szpitalu (...) w R. operację wydłużenia kończyn dolnych, po której zaczęła rosnąć. We wrześniu 2013r. odbyła konsultację w szpitalu w Z..

J. A. (1) ocenia miesięczny koszt utrzymania P. na kwotę ok. 2 500 zł miesięcznie. W tym zajęcia rehabilitacyjne 280 – 350 zł, wyżywienie 300 zł, zakup pampersów, ceratek, podkładów 220 zł, szkoła językowa 120 zł, wizyty lekarskie i pobyt w szpitalach 700 zł, lekarstwa 300 zł, odzież i obuwie 150 zł, przybory szkolne 50 zł, podręczniki 300 zł rocznie, artykuły higieniczne 50 zł, wizyty stomatologiczne 160 – 180 zł.

D. A. ma ukończone 17 lat. Jest uczniem pierwszej klasy publicznego liceum dla dorosłych, którą powtarza. Chodzi na treningi piłki nożnej, które finansuje klub oraz wypłaca małoletniemu 300 zł miesięcznie. Na dojazdy na treningi D. A. wydaje ok. 150 zł miesięcznie. Matka pozwanego ocenia jego miesięczny koszt utrzymania na kwotę ok. 1.300 zł miesięcznie.

J. A. (1) mieszka z dziećmi w mieszkaniu przy ul. (...), stanowiącym własność jej rodziców. Jego koszt na mocy wyroku rozwodowego winien ponosić G. A. (1).

J. A. (1) wynajmuje mieszkanie przy ul. (...) za 1.550 zł miesięcznie. Spłaca kredyt zaciągnięty na zakup tego lokalu w ratach po 1.200 – 1.300 zł, którego termin spłaty upływa w marcu 2019r. W dacie przekazywania mieszkania przez G. A. (1) po podziale majątku lokal był zadłużony na ponad 2.600 zł.

J. A. (1) ma samochód m-ki O. (...) z 2006r. zakupiony w czerwcu 2013r. za 14.800 zł. Na paliwo wydaje ok. 400 zł miesięcznie. Dowozi córkę do szkoły, na rehabilitację, do lekarza. Poprzedni samochód zepsuł się, a jego naprawa była nieopłacalna.

J. A. (1) jeździ z dziećmi na wakacje do Grecji, do swoich rodziców, nie płaci za pobyt. Czasami rodzice przysyłają jej pieniądze na podróż, a czasami ponosi koszty dojazdu samodzielnie.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym, po dokonaniu wykładni przepisu art. 133 § 1 kro, art. 135 kro i art. 138 kro Sąd Rejonowy uznał, że powództwo o obniżenie alimentów na rzecz małoletnich nie zasługuje na uwzględnienie, a powództwo o podwyższenie alimentów na rzecz P. A. jest częściowo uzasadnione.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że od daty zasądzenia alimentów do dnia wniesienia pozwu w niniejszej sprawie upłynął okres blisko 3 lat i w tym czasie w jego ocenie nie zmieniły się możliwości zarobkowe G. A. (1).

Nadal prowadzi on ten sam rodzaj jednoosobowej działalności gospodarczej, którą okresowo zawiesza. Zdaniem Sądu I instancji Grzegorz A. widzi zatem perspektywy uzyskiwania satysfakcjonujących go dochodów, skoro nie likwiduje działalności, ani nie podejmuje innego zatrudnienia. Przedłożone wydruki ofert zatrudnienia i aplikacje powoda - pozwanego wzajemnie nie stanowią w ocenie Sądu dowodu o przedsięwzięciu przez niego rzeczywistych starań o zmianę swojej sytuacji zawodowej. Sąd Rejonowy podkreślił, że G. A. (1) wykazuje stosunkowo wysokie koszty uzyskania przychodów wobec wysokości przychodów i zauważył, że prowadząc działalność gospodarczą można w części wpływać na ich wysokość poprzez racjonalizowanie i obniżenie kosztów.

Powód – pozwany wzajemnie jak poprzednio dysponuje gruntami rolnymi zalesionymi i obecnie uzyskuje dopłaty w kwocie ok. 1.500 zł miesięcznie. Jest również właścicielem mieszkania, z wynajęcia którego, po spłacie kredytu, uzyskuje nadwyżkę w kwocie ok. 300 – 400 zł.

Zmianie uległa sytuacja rodzinna G. A. (1). Nadal zamieszkuje z partnerką, ale obecnie ma na utrzymaniu dwoje dzieci. Zdaniem Sądu I instancji fakt ten nie może jednak skutkować obniżeniem alimentów, bowiem zakładając nową rodzinę powód winien liczyć się z ciążącym na nim zobowiązaniem wobec dzieci z poprzedniego związku, w szczególności w związku ze stałą niepełnosprawnością P. A..

O lepszej niż przedstawia G. A. (1) sytuacji materialnej jego nowej rodziny świadczy fakt oszacowania przez niego kosztów utrzymania jedynie jego małoletnich dzieci na łączną kwotę 2.733 zł miesięcznie, a także 43.000 zł przelane na rachunek powoda - pozwanego wzajemnie przez jego partnerkę A. M..

W ocenie Sądu Rejonowego koszty utrzymania małoletniej P. A., która obecnie chodzi do VI klasy wzrosły i ze strony rodziców wynoszą one co najmniej 2.500 zł miesięcznie przy uwzględnieniu dopłat z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Fundacji (...). Matka małoletniej powódki ponosi koszt podręczników, przyborów szkolnych, w części koszt rehabilitacji, basenu, zajęć z języka angielskiego oraz dopłaca do kosztów turnusów rehabilitacyjnych. Istotna część wydatków na małoletnią stanowi okresowy zakup sprzętu ortopedycznego oraz przystosowanie mieszkanie.

Wzrosły również koszty utrzymania małoletniego G. A. (1), który ma blisko 18 lat i obecnie jest uczniem liceum. W ocenie Sądu I instancji wskazywana przez J. A. (1) kwota 1.300 zł odzwierciedlają ponoszone przez nią wydatki na dziecko.

Istotnym dla Sądu Rejonowego była okoliczność stałego uczestniczenia D. w opiece nad P..

Nie uległy zmianie możliwości zarobkowe i sytuacja materialna matki pozwanych – powódki wzajemnej, która tak jak poprzednio nie pracuje. Otrzymuje zasiłek, który od stycznia 2014 r. wynosi 976 zł miesięcznie. Nadal mieszka z dziećmi w tym samym mieszkaniu, którego koszty utrzymania tak jak wcześniej ponosi G. A. (1).

Zdaniem Sądu I instancji fakt dokonania podziału majątku wspólnego małżonków nie ma wpływu na zakres obowiązku alimentacyjnego G. A. (1) wobec pozwanych - powódki wzajemnej. W dacie rozwodu nieruchomości, oszczędności, samochody stanowiły majątek wspólny małżonków, a obecnie poszczególne składniki majątku zostały przyznane na wyłączną własność każdemu z małżonków po ½ części.

W ocenie Sądu I instancji biorąc pod uwagę powyższe oraz fakt, że możliwości zarobkowe i majątkowe powoda nie uległy zmianie żądanie obniżenia alimentów na rzecz małoletnich P. A. i D. A. jest nieuzasadnione.

Natomiast w związku z istotnym wzrostem kosztów utrzymania małoletniej P. A. do kwoty ok. 2.500 zł miesięcznie, uzasadnione jest podwyższenie alimentów na jej rzecz do kwoty po 1.450 zł miesięcznie.

Zdaniem Sądu Rejonowego nie znajduje uzasadnienia uchylenie obowiązku G. A. (1) ponoszenia kosztów utrzymania lokalu, w którym zamieszkują małoletni pozwani - powódka wzajemna wraz z matką. Koszty te nie uległy istotnej zmianie a otrzymywane przez J. A. (1) kwoty zasiłku nie pozwalają jej na ponoszenie tych kosztów, jej samodzielne utrzymanie się oraz wkład w utrzymanie dzieci. Również, podobnie jak w dacie zasądzenia alimentów, obecnie przede wszystkim matka małoletnich dokłada osobistych starań o ich wychowanie i utrzymanie. Ojciec natomiast spotyka się z P. tylko w soboty.

Biorąc pod uwagę wysokość łącznych obciążeń alimentacyjnych G. A. (1) oraz jego zobowiązanie do ponoszenia utrzymania mieszkania oraz okoliczność, że ma ona na utrzymaniu kolejne dziecko Sąd I instancji oddalił w pozostałej części powództwo o podwyższenie alimentów na rzecz pozwanej - powódki wzajemnej

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego złożył G. A. (1) zaskarżając go w punkcie I, II i III zarzucając:

I.  naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

1.  art. 135 § 1 kro poprzez jego niewłaściwe zastosowanie poprzez uznanie, że nie zmieniły się możliwości majątkowe powoda – pozwanego wzajemnie podczas, gdy powód jednoznacznie wykazał, że uzyskiwany przez niego dochód jest znacznie niższy.

2.  art. 138 kro poprzez jego niewłaściwe zastosowanie poprzez uznanie przez Sąd I instancji, że zmiana sytuacji rodzinnej do jakiej doszło po stronie powoda – pozwanego wzajemnie nie uzasadnia obniżenia wysokości alimentów, bowiem powód zakładając nową rodzinę winien liczyć się z ciążącym na nim zobowiązaniu

II.  naruszenie przepisu prawa procesowego tj. art. 233 § 1 kpc poprzez przekształcenie swobodnej oceny dowodów w ocenę dowolną, a tym samym uznanie, że powód - pozwany wzajemnie ma możliwość "kreowania" wysokości uzyskiwanego dochodu z uwagi na fakt, iż prowadzi działalność gospodarczą.

III.  z ostrożności procesowej naruszenie art. 13 ust. 1 ustawy o własności lokali poprzez uznanie, iż zgromadzony materiał dowodowy nie uzasadnia uchylenia obowiązku ponoszenia opłat przez powoda za mieszkanie, położone we W. przy ul. (...), którego nie jest właścicielem.

W uzasadnieniu skarżący wskazał, że wbrew ustaleniom Sądu Rejonowego doszło po jego stronie do istotnej zmiany możliwości zarobkowych i majątkowych, bowiem jak wykazał materiał dowodowy obecnie osiąga niższy dochód, zmniejszeniu uległy dopłaty otrzymywane ze środków unijnych, posiada liczne zobowiązania finansowe tj. kredyt oraz karty kredytowe, które wpływają na pomniejszanie środków jakimi dysponuje oraz posiada kolejne dziecko ze związku z A. M., a pomimo starań nie udało się mu zmienić pracy.

Podniósł, że ponoszenie przez J. A. (1) kosztu zakupu podręczników i przyborów szkolnych nie powinno przesądzać o tym, że koszty utrzymania małoletniej nadmiernie wzrosły, gdyż wydatki te są okresowe, nie zaś stałe jak np. opłata za przedszkole czy żłobek, które ponosi aktualnie powód. Powołując się na stanowisko doktryny powód – pozwany wzajemnie wskazał nadto, że brak jest podstaw do uprzywilejowania dzieci z któregoś związku pod kątem obowiązku alimentacyjnego, zatem przy ustalaniu wysokości alimentów zobowiązanego, który założył nową rodzinę należy uwzględnić obowiązek zaspokajania jej potrzeb.

Skarżący zarzucił, że mimo deklarowanej przez J. A. (1) złej kondycji finansowej stać ją na liczne wyjazdy, zakup nowego samochodu, a nadto nie rozważa ona możliwości pracy, która chociażby w niewielkim stopniu mogłaby poprawić jej możliwości finansowe. W jego ocenie J. A. (1) usprawiedliwiając się koniecznością sprawowania całodobowej opieki nad małoletnią z chęcią przerzuciłaby wszelkie obowiązki finansowe na powoda.

Kierując się powyższym powód wniósł o:

1.  uwzględnienie powództwa powoda – pozwanego wzajemnie w całości oraz orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu z dnia 04.08.2012r..

2.  oddalenie powództwa małoletniej P. A. o podwyższenie alimentów w całości.

3.  zasądzenie na rzecz powoda kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację J. A. (3) wniosła o jej oddalenie.

W postępowaniu odwoławczym Sąd Okręgowy uzupełnił postępowanie dowodowe i dodatkowo ustalił, co następuje:

1.  G. A. (3) jest managerem zespołu agentów w Towarzystwie (...) (wydruki internetowe T. A. k. 623 – 626 oraz e – mail z dnia 22.10.2014r. k. 634).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i wydał trafne, odpowiadające prawu rozstrzygnięcie. Sąd Okręgowy, po uzupełnieniu postepowania dowodowego, podziela i przyjmuje za własne zarówno dokonane przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, jak również ocenę prawną tych ustaleń.

Wbrew zarzutom apelacji ocena dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy nie przekracza granicy zakreślonej w art. 233 § 1 kpc. Sąd ma obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych. Reguła ta, współokreślająca granice swobodnej oceny dowodów nie będzie zachowana, jeżeli wnioski wyprowadzone przez sąd przy ocenie dowodów nie układają się w logiczną całość zgodną z doświadczeniem życiowym, lecz pozostają ze sobą w sprzeczności, a także gdy nie istnieje logiczne powiązanie wniosków z zebranym w sprawie materiałem dowodowym.

Zdaniem Sądu Okręgowego w świetle przytoczonych motywów zaskarżonego wyroku nie ma uzasadnionych powodów by - w myśl zarzutów skarżącego - zakwestionować istnienie logicznego związku między treścią przeprowadzonych dowodów a ustalonymi na ich podstawie w drodze wnioskowania faktami stanowiącymi podstawę zawartego w nim rozstrzygnięcia.

Argumentacji mogącej uzasadniać taki wniosek nie dostarczają zawarte w apelacji twierdzenia w przedmiocie błędnej oceny Sądu Rejonowego w zakresie usprawiedliwionych potrzeb D. A. i P. A. oraz możliwości zarobkowo-majątkowych G. A. (1). W tym zakresie Sąd I Instancji słusznie przyjął, że od czasu ostatniego orzekania w przedmiocie alimentów nastąpiła istotna zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 kro uzasadniająca modyfikację dotychczasowego obowiązku alimentacyjnego G. A. (1) poprzez podwyższenie świadczeń z tego tytułu na rzecz małoletniej P. A.. Prawidłowo także Sąd Rejonowy uznał, że finansowe możliwości powoda – pozwanego wzajemnie nie uległy zmianie, która powodowałaby konieczność obniżenia świadczeń alimentacyjnych na rzecz D. A. i małoletniej P. A..

Odnosząc się do poszczególnych zarzutów apelacji wskazać należy, że stosownie do treści art. 135 § 1 kro zakres obowiązku alimentacyjnego jest determinowany zarobkowymi i majątkowymi możliwościami zobowiązanego nie zaś faktycznie uzyskiwanymi dochodami. W tym miejscu podkreślenia wymaga także, że powód – pozwany wzajemnie zarówno przed Sądem Okręgowym w sprawie o rozwód, jak i w niniejszym procesie wybiórczo i nierzetelnie przedstawiał swoją sytuację finansową oraz rodzinną.

Fakt, że G. A. (1) posiada córkę J., obecnie w wieku około 6 lat, z nieformalnego związku nie jest okolicznością nową, a jedynie ujawnioną przez niego dopiero w przedmiotowym postępowaniu. W dacie rozwodu J. miała kilka miesięcy, co nie stanowiło dla powoda – pozwanego wzajemnie przeszkody, aby zadeklarować opłacanie kosztów utrzymania mieszkania zajmowanego przez byłą żonę oraz D. i P. oraz partycypowania w kosztach utrzymania dzieci łączną kwotą po 2.000 zł miesięcznie. Opierając się zaś na informacjach uzyskanych przez kuratora do wywiadu środowiskowego z dnia 30 października 2009r. oraz wyjaśnieniach G. A. (1) złożonych na rozprawie w dniu 5 listopada 2009r. w sprawie Sądu Okręgowego we Wrocławiu (...) przyjąć należałoby, że nie miał możliwości finansowych do składania takich deklaracji. Utrzymywał wówczas, że dochody z działalności uzyskiwał jedynie w 2008r. i wynosiły one około 5.000 zł, natomiast w 2009r. ponosi jedynie straty. Słuchany zaś w charakterze strony w niniejszej sprawie na rozprawie w dniu 7 kwietnia 2014r. na pytanie o zmianę jaka nastąpiła w jego sytuacji finansowej wskazywał, że w tamtym czasie uzyskiwał dochody rzędu kilku – kilkunastu tysięcy złotych miesięcznie. Miarodajne w tym zakresie nie są również zeznania G. A. (1) o wysokości osiągniętego dochodu PIT-36 za lata 2008 i 2009, gdyż zawierają identyczne dane finansowe, a mało prawdopodobnym jest, że z tytułu działalności gospodarczej w ciągu dwóch lat z rzędu osiągnął on jednakowy przychód oraz poniósł jednakowe koszty jego uzyskania.

Skoro jednak powód – pozwany wzajemnie reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika przedstawił dokumenty o powyższej treści przyjąć należy, że w 2008r. i 2009r. z tytułu działalności gospodarczej uzyskał on przychody w kwocie po 218.548,45 zł i dochody w kwocie po 75.559,43 zł tj. ok. 6.250 zł miesięcznie. Przy czym G. A. (1) sam wskazywał, że uzyskiwał wynagrodzenie w kwocie do kilkunastu tysięcy złotych miesięcznie, zatem słusznie podniósł Sąd I instancji, że w przypadku działalności gospodarczej miarodajnym czynnikiem obrazującym sytuację finansową są uzyskane przychody z jej prowadzenia, a nie dochody. Koszty uzyskania przychodu pozwalają bowiem na odliczanie szeregu bieżących wydatków i tym samym zwiększają dochód rozporządzalny.

Faktycznie z deklaracji podatkowych G. A. (1) wynika, że z tytułu działalności gospodarczej w 2010r. poniósł on stratę w kwocie około 9.000 zł, a w latach 2011r. i 2012r. uzyskał odpowiednio dochody po około 10.000 zł i 7.000 zł przy czym nie wskazał przez jaką część roku działalność prowadził, a kiedy działalność ta była zawieszona, co nie powala na ocenę za jaki faktyczny okres pracy zarobkował. Na uwagę zasługuje fakt, że powód – pozwany wzajemnie większe miesięczne dochody uzyskiwałby gdyby pracował jedynie za wynagrodzeniem minimalnym. Jak wynika jednak z przedstawionego przez G. A. (1) wykazu wiadomości na jego skrzynce e – mailowej za okres od grudnia 2011r. do czerwca 2012r. aplikował on jedynie do stanowisk kierowniczych, a zatem sam swoje możliwości zarobkowania oceniał na bardzo wysokim poziomie. Również okoliczność, że G. A. (1) nie przedstawił żadnych dokumentów obrazujących jego dochody w 2013r., ani za okres trwania postępowania odwoławczego, a także okoliczność nieujawnienia przez niego, że pracuje jako menedżer zespołu agentów w Towarzystwie (...) powoduje, że jego twierdzenia odnośnie jego możliwości zarobkowania należy uznać za niewiarygodne.

Wobec rozbieżności w stanowisku powoda – pozwanego wzajemnie, co do ponoszonych strat i uzyskiwanych dochodów w wysokości kilku – kilkunastu tysięcy złotych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w 2009r. z ostrożnością należy oceniać twierdzenia apelacji, że G. A. (1) w dacie rozwodu zgodził się na opłacanie kosztów utrzymania mieszkania zajmowanego przez byłą żonę i dzieci, gdyż wówczas jego sytuacja finansowa była na tyle dobra, że mógł je ponosić. Bezzasadne jest także podnoszenie przez powoda – pozwanego wzajemnie, że nie powinien być zobowiązany do uiszczania kosztów utrzymania mieszkania we W. przy ul. (...), gdyż nie zamieszkuje tego lokalu i z niego nie korzysta, gdyż w tym zakresie nie nastąpiła żadna zmiana. Identyczny stan rzeczy miał bowiem miejsce również w dacie poprzedniego orzeczenia alimentacyjnego.

Niezasadne jest także podnoszenie przez G. A. (1), że jego możliwości finansowe uległy obniżeniu, gdyż w dacie rozwodu dysponował on przychodami z wynajmu obu mieszkań, a po podziale majątku dysponuje jedynym obciążonym kredytem hipotecznym oraz że obniżeniu uległy dopłaty do gruntu z Unii Europejskiej. Jak wynika bowiem z jego przesłuchania w charakterze strony w dniu 5 listopada 2009r. w sprawie XIIIRC 2786/09 nie uzyskiwał dochodu z wynajęcia mieszkań, gdyż czynsze najemne były pochłaniane przez kredyty hipoteczne zaciągnięte na te lokale. Dopłaty zaś w kwocie około 24.000 zł rocznie do orzeczenia rozwodu stanowiły środki wspólne małżonków, natomiast obecnie kwota około 18.500 zł rocznie stanowi jedynie dochód powoda – pozwanego wzajemnie.

Słusznie natomiast podnosi skarżący w apelacji, że brak jest podstaw do uprzywilejowania dzieci z różnych związków pod kątem obowiązku alimentacyjnego. W świetle tego niezrozumiałym jest, z jakich powodów G. A. (1) koszt utrzymania kilkuletnich córek z obecnego związku na kwoty po 1.300 – 1.400 zł miesięcznie, zaś nastoletniej P., której stan zdrowia wymaga kosztownego i stałego leczenia, systematycznej rehabilitacji i sprzętu rehabilitacyjnego, częstych hospitalizacji i pomocy osób trzecich w codziennych podstawowych czynnościach na kwotę po 500 zł miesięcznie, do której zalicza jedynie wyżywienie, odzież i środki higieny. Takie stanowisko powoda – pozwanego wzajemnie odnośnie wydatków na małoletnią P. należy potraktować jako zupełnie oderwane od rzeczywistości. Owszem znaczna część kosztów szeroko pojętego leczenia małoletniej jest pokrywana ze środków fundacji, jednak nie w całości. Nadto wpływy na subkonto małoletniej w fundacji nie mają charakteru stałego, a ich wysokość i czas jest zależny jedynie od woli darczyńców, zaś zakres leczenia powódki chociażby w tym podstawowym zakresie nie może być uzależniony jedynie od finansowania go przez osoby trzecie.

Twierdzenia apelacji jakoby Sąd I instancji uznał, że koszty utrzymania małoletniej P. wzrósł w porównaniu z orzeczeniem rozwodowym mimo, że obecnie matka nie opłaca przedszkola córce, ale kupuje jej podręczniki i przybory szkolne są selektywne. Sąd Rejonowy bowiem w uzasadnieniu orzeczenia podniósł przede wszystkim kwestę stanu zdrowia P. i związanego z tym kosztu sprzętu ortopedycznego, rehabilitacyjnego oraz odpowiedniego wyposażenia mieszkania, a nadto wskazał na ponoszenie przez J. A. (1) części kosztów rehabilitacji córki i turnusów rehabilitacyjnych, opłaty za basen i zajęcia z języka angielskiego.

Sąd odwoławczy w żadnym zakresie nie podziela również stanowiska powoda – pozwanego wzajemnie, że J. A. (1) w celu poprawienia swojej sytuacji finansowej powinna rozważyć możliwość podjęcia pracy. Ze względu bowiem na konieczność stałej opieki nad P. w związku z jej znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień matki w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji dziecka, a także braku w zasadzie jakiegokolwiek udziału w powyższych czynnościach przez ojca, nie ma żadnej możliwości pracy. Nadto G. A. (1) na rozprawie w dniu 5 listopada 2009r. wskazywał wprost, że akceptuje, że żona nie pracuje, gdyż podjęcie przez nią zatrudnienia byłoby ze szkoda dla P.. W przedmiotowej sprawie powód – pozwany wzajemnie nie przedstawił żadnych racjonalnych argumentów, które uzasadniałyby obecną zmianę jego stanowiska w tym zakresie. Natomiast liczne wyjazdy J. A. (1), na które powód – pozwany wzajemnie się powołuje w apelacji sprowadzają się do wyjazdów wakacyjnych z dziećmi do dziadków w Grecji oraz jednorazowego wyjazdu do P., który stanowił prezent dla małoletniej P.. Pozostałe zaś są związane z procesem leczenia córki. Także ze względu na niepełnosprawność małoletniej, fakt, że uczęszcza do szkoły, rehabilitację, zajęcia dodatkowe, a także wymaga leczenia w placówkach zdrowia na terenie całej Polski nie można uznać za zbyteczny zakup sprawnego samochodu.

Powód – pozwany wzajemnie podnosił głównie, że obniżenie jego zdolności finansowej wynika z faktu posiadania przez niego nowej rodziny, a tym samym konieczności alimentowania dwóch córek z obecnego związku. Okoliczność ta co do zasady może mieć wpływ na zakres obowiązku alimentacyjnego wobec dzieci z poprzedniego związku, jednak nie może automatycznie skutkować jego obniżeniem. G. A. (1) jednak, jak wskazano wyżej, nie wykazał, aby jego obecne możliwości zarobkowania nie pozwalały mu uczestniczyć w kosztach utrzymania małoletniej P. A. i D. A. w kwotach wynikających w sentencji wyroku Sądu I instancji i jednocześnie ponosić wraz z obecną partnerką kosztów utrzymania małoletnich J. i G. A. (2).

Wobec powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc orzekł, jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach postępowania odwoławczego, zawartych w punkcie II sentencji wyroku, orzeczono na podstawie § 6 pkt 5 w zw. z § 7 ust. 4 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013 poz. 461).