Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Marczyńska

Protokolant stażysta Bożena Sobczyk

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku J. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania J. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 16 czerwca 2014 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy J. Z. prawo do emerytury od dnia (...) 2014 roku,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.
na rzecz wnioskodawcy J. Z. kwotę 60,00 zł (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 5595/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 czerwca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy J. Z. prawa do emerytury.

Od decyzji powyższej J. Z. odwołał się w dniu 17 lipca 2014 roku. Wniósł o przyznanie żądanego prawa z uwagi na to, iż przepracował wymagane 15 lat w warunkach szczególnych. Wskazał, że pracował w takich warunkach także w okresach: od 1 lipca 1980 roku do 29 lutego 1982 roku, od 1 marca 1982 roku do 31 marca 1982 roku, od 1 kwietnia 1983 roku do 31 grudnia 1983 roku, od 4 kwietnia 1986 roku do 30 września 1986 roku, od 16 października 1986 roku do 31 grudnia 1987 roku, od 1 września 1988 roku do 31 maja 1989 roku, od 1 czerwca 1989 roku do 13 lipca 1989 roku oraz od 6 stycznia 1992 roku do 16 kwietnia 1992 roku na stanowisku spawacza, mimo że w angażach za wskazane okresy zatrudnienia jego stanowisko pracy określano jako monter-spawacz, ślusarz-spawacz, ślusarz i monter-cieśla.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

J. Z., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 8 maja 2014 roku wniosek o przyznanie emerytury.

(dowód: wniosek o emeryturę z dnia 8 maja 2014 roku k. 1-4 w aktach ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący ponad 25 lat. Niekwestionowany przez ZUS okres zatrudnienia wnioskodawcy w warunkach szczególnych wynosi 12 lat, 2 miesiące i 2 dni. Są to okresy zatrudnienia:

- od 15 listopada 1974 roku do 8 maja 1975 roku w (...) w R. na stanowisku mechanika;

- od 1 stycznia 1984 roku do 3 kwietnia 1986 roku, od 1 stycznia 1988 roku do 31 sierpnia 1988 roku, od 1 stycznia 1989 roku do 31 maja 1989 toku, od 14 lipca 1988 roku do 2 lutego 1990 roku, od 19 lutego 1990 roku do 16 grudnia 1990 roku, od 1 stycznia 1991 roku do 30 czerwca 1991 roku, od 1 lipca 1991 roku 5 stycznia 1992 roku, od 21 kwietnia 1992 roku do 20 czerwca 1992 roku oraz od 1 czerwca 1992 roku do 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B. na stanowisku spawacza.

Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(okoliczności niesporne)

Podstawowy kurs spawania elektrycznego wnioskodawca ukończył w dniu 24 stycznia 1977 roku.

(dowód: książeczka spawalnicza wnioskodawcy k. 23-27 w aktach sprawy)

W okresie od 1 lipca 1980 roku do 30 czerwca 1991 roku wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w B.. W świadectwie pracy wskazano, że wnioskodawca pracował w ww. przedsiębiorstwie na stanowisku spawacza. W okresach od 4 kwietnia 1986 roku do 30 września 1986 roku oraz od 14 lipca 1989 roku do 2 lutego 1990 wnioskodawca pracował na budowach eksportowych w NRD i ZSRR.

(dowód: świadectwo pracy k. 8 w aktach ZUS)

W okresie od 1ipca 1991 roku do 31 marca 2005 roku wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w Ł., które było następcą prawnym Przedsiębiorstwa (...) w B. . W świadectwie pracy określono stanowisko pracy wnioskodawcy jako spawacz.

(dowód: świadectwo pracy k. 1 w aktach osobowych wnioskodawcy)

W angażach dotyczących zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B., a następnie w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w Ł. stanowisko pracy wnioskodawcy określano jako:

1)  monter konstrukcji stalowych-spawacz (od 1 lipca 1980 roku do 29 lutego 1982 roku oraz od 4 kwietnia 1986 roku);

2)  monter-spawacz (od 1 marca 1982 roku do 31 marca 1983 roku, od 16 października 1986 roku do 31 grudnia 1987 roku oraz od 1 września 1988 roku do 31 grudnia 1988 roku);

3)  ślusarz-spawacz (od 1 kwietnia 1983 roku 31 grudnia 1983 roku), ślusarz (od 1 czerwca 1989 roku do 13 lipca 1989 roku);

4)  monter-cieśla (od 6 stycznia 1992 roku do 15 kwietnia 1982 roku);

5)  spawacz (od 1 stycznia 1984 roku do 3 kwietnia 1986 roku, od 1 stycznia 1988 roku do 31 sierpnia 1988 roku, od 1 stycznia 1989 roku do 31 maja 1989 toku, od 14 lipca 1988 roku do 2 lutego 1990 roku, od 19 lutego 1990 roku do 16 grudnia 1990 roku, od 1 stycznia 1991 roku do 30 czerwca 1991 roku, od 1 lipca 1991 roku 5 stycznia 1992 roku, od 21 kwietnia 1992 roku do 20 czerwca 1992 roku oraz od 1 czerwca 1992 roku do 31 grudnia 1998 roku).

(dowód: angaże z dnia 1 września 1980 roku k. 18, 26 lutego 1982 roku k. 19, 31 sierpnia 1982 roku k. 241, 27 stycznia 1983 roku k. 234, 21 kwietnia 1983 roku k. 20, 23 stycznia 1984 roku k. 21, 28 września 1984 roku k. 22, 25 stycznia 1985 roku k. 23, 22 marca 1986 roku k. 24, 22 października 1986 roku k. 25, 20 lipca 1987 roku k. 26, 25 października 1987 roku k. 200, 25 stycznia 1988 roku k. 27, 7 maja 1988 roku k. 28, 22 października 1988 roku k. 29A, 17 lutego 1989 roku k. 29, 4 kwietnia 1989 roku k. 30, 26 czerwca 1989 roku k. 31, 20 lutego 1990 roku k. 32, 26 marca 1990 roku k. 33, 20 lipca 1990 roku k. 35, 10 października 1990 roku k. 34, 11 stycznia 1991 roku k. 174, 15 marca 1991 roku k. 36, 29 maja 1992 roku k. 37, 15 marca 1993 roku k. 38, 18 marca 1994 roku k. 39, 28 czerwca 1995 roku k. 41, 4 października 1995 roku k. 21, 22 listopada 1996 roku k. 43, 3 stycznia 1997 roku k. 44, 20 listopada 1997 roku k. 44, 8 stycznia 1998 roku k. 46, 27 kwietnia 1998 roku k. 47, 25 czerwca 1998 roku, 23 września 1998 roku k. 49 w aktach osobowych wnioskodawcy)

W zaświadczeniach o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 18 marca 2003 roku i 19 marca 2003 roku Przedsiębiorstwo (...) S.A. w Ł. wskazało, że wnioskodawca w okresie od 1 lipca 1980 roku do 30 czerwca 1991 roku i od 1 lipca 1991 roku (do nadal) był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku spawacza.

(dowód: ww. zaświadczenia k. 2-3, 6 i 7 w aktach osobowych wnioskodawcy)

W kartach wynagrodzeń dotyczących lat 1982, 1984, 1985, 1990-1998 pracodawca wskazał, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku spawacza. W kartach wynagrodzeń dotyczących lat 1980-1981 wpisano stanowisko montera konstrukcji stalowych, w karcie za rok 1983 roku stanowisko ślusarza, w kartach z lat 1986-1988 montera spawacza, a w karcie z 1989 montera spawacza i ślusarza.

(dowód: karty wynagrodzeń w aktach osobowych wnioskodawcy)

Przez cały okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B., a następnie w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w Ł. wnioskodawca pracował jako spawacz i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace związane ze spawaniem elektrycznym. W ramach wykonywanych obowiązków wnioskodawca spawał na wysokości konstrukcje stalowe, takie jak np. podesty i belki. Innych czynności wnioskodawca nie wykonywał.

(dowód: zeznania świadków R. K. i Z. K. k. 28 odwrót, 29, 30, zeznania wnioskodawcy k. 29, 29 odwrót i k. 30 w aktach sprawy)

Pracodawca wpisywał w angażach wnioskodawcy podwójne stanowiska pracy w tym celu, aby pracownik mógł on być wynagradzany według wyższej stawki zaszeregowania. W rzeczywistości wnioskodawca nie pracował nigdy w Przedsiębiorstwie (...) w B., ani w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w Ł. jako monter konstrukcji stalowych, ślusarz i cieśla.

(dowód: zeznania świadków R. K. i Z. K. k. 28 odwrót, 29, 30, zeznania wnioskodawcy k. 29, 29 odwrót i k. 30 w aktach sprawy)

Przedsiębiorstwo (...) w B., a także Przedsiębiorstwo (...) S.A. w Ł. nie wystawiły wnioskodawcy świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczności niesporne)

Przy zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych okresów od 1 lipca 1980 roku do 29 lutego 1982 roku, od 1 marca 1982 roku do 31 marca 1982 roku, od 1 kwietnia 1983 roku do 31 grudnia 1983 roku, od 4 kwietnia 1986 roku do 30 września 1986 roku, od 16 października 1986 roku do 31 grudnia 1987 roku, od 1 września 1988 roku do 31 maja 1989 roku, od 1 czerwca 1989 roku do 13 lipca 1989 roku oraz od 6 stycznia 1992 roku do 16 kwietnia 1992 roku, łącznie z okresami niekwestionowanym przez organ rentowy, staż pracy wnioskodawcy w takich warunkach wynosi łącznie więcej niż 15 lat.

(okoliczność niesporna)

Sąd Okręgowy zważył i ocenił co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.), obecnie rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, w dniu (...) 2014 roku ukończył 60 lat i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Organ rentowy uznał że wnioskodawca nie spełnia przesłanki zatrudnienia w warunkach szczególnych co najmniej przez 15 lat. Wnioskodawca twierdził zaś, że legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, albowiem pracował w takich warunkach także w okresach od 1 lipca 1980 roku do 29 lutego 1982 roku, od 1 marca 1982 roku do 31 marca 1982 roku, od 1 kwietnia 1983 roku do 31 grudnia 1983 roku, od 4 kwietnia 1986 roku do 30 września 1986 roku, od 16 października 1986 roku do 31 grudnia 1987 roku, od 1 września 1988 roku do 31 maja 1989 roku, od 1 czerwca 1989 roku do 13 lipca 1989 roku oraz od 6 stycznia 1992 roku do 16 kwietnia 1992 roku.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę we wskazanym wyżej okresie Sąd oparł się na zachowanych dokumentach pracowniczych, w tym w szczególności książeczce spawalniczej wnioskodawcy, a także na zeznaniach świadków R. K. i Z. K. oraz zeznaniach wnioskodawcy.

W oparciu o wskazane wyżej dowody Sąd przyjął, że przez cały okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B., a następnie w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w Ł., a nie tylko w okresach zaliczonych przez ZUS do pracy w warunkach szczególnych, wnioskodawca pracował jako spawacz i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace związane ze spawaniem elektrycznym. Uprawnienia do spawania elektrycznego wnioskodawca posiadał przy tym już od 1977 roku, także nie budzi wątpliwości, że w spornych okresach mógł wykonywać prace spawalnicze.

Z zeznań świadków i wnioskodawcy, które Sąd uznał za wiarygodne, jako korespondujące ze sobą i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, wynika przy tym, że pracodawca wpisywał w angażach wnioskodawcy podwójne stanowiska pracy w tym celu, aby mógł on być wynagradzany według wyższej stawki zaszeregowania, zaś skarżący nie pracował nigdy faktycznie w Przedsiębiorstwie (...) w B., ani w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w Ł. jako monter konstrukcji stalowych, ślusarz i cieśla.

Wprawdzie zeznania świadków i wnioskodawcy są sprzeczne z treścią wydawanych wnioskodawcy w spornych okresach angaży, korespondują jednakże z treścią świadectw pracy wystawionych przez Przedsiębiorstwo (...) w B. i Przedsiębiorstwo (...) S.A. w Ł.. Wskazano w nich, że wnioskodawca przez cały okres zatrudnienia w ww. przedsiębiorstwach, tj. od 1 lipca 1980 roku do 30 czerwca 1991 roku oraz od 1ipca 1991 roku do 31 marca 2005 roku, był spawaczem. W świadectwach tych nie wpisano innych stanowisk pracy. Także w zaświadczeniach o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 18 marca 2003 roku i 19 marca 2003 roku Przedsiębiorstwo (...) S.A. w Ł. wskazało, że wnioskodawca w okresie od 1 lipca 1980 roku do 30 czerwca 1991 roku i od 1 lipca 1991 roku (do nadal) był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku spawacza. Stanowisko to widnieje jako jedynie w znajdujących się w aktach osobowych kartach wynagrodzeń z lat 1982, 1984, 1985 i 1990-1998.

W związku z powyższymi dowodami uznać należy, że nie odzwierciedlają faktycznych czynności wykonywanych przez wnioskodawcę karty wynagrodzeń z lat 1980-1981, 1983, 1986-1988 i 1989 oraz angaże ze sporne okresy.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie powinno budzić zatem żadnych wątpliwości, że wnioskodawca wykonywał także w okresach od 1 lipca 1980 roku do 29 lutego 1982 roku, od 1 marca 1982 roku do 31 marca 1982 roku, od 1 kwietnia 1983 roku do 31 grudnia 1983 roku, od 4 kwietnia 1986 roku do 30 września 1986 roku, od 16 października 1986 roku do 31 grudnia 1987 roku, od 1 września 1988 roku do 31 maja 1989 roku, od 1 czerwca 1989 roku do 13 lipca 1989 roku oraz od 6 stycznia 1992 roku do 16 kwietnia 1992 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace wymienione w Wykazie A Dziale XIV, poz. 12 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, tj. prace przy spawaniu eklektycznym i gazowym. Wskazane okresy pracy, łącznie z okresami niekwestionowanymi przez organ rentowy, wynoszą ponad 15 lat.

W związku z tym, że wykazany przez wnioskodawcę okres pracy w warunkach szczególnych wynosi więcej niż 15 lat, stwierdzić należało, iż spełnia on wszystkie wymagane prawem warunki do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie „1” sentencji. Emerytura została przyznana wnioskodawcy od dnia (...) 2014 roku, tj. od ukończenia przez niego 60 lat.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie obowiązku zwrotu kosztów zastępstwa procesowego znajduje uzasadnienie w treści art. 98 k.p.c. oraz przepisów § 11 ust. 2 w zw. § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 490).