Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 22 stycznia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Gospodarczy XX Wydział Gospodarczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2015 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. G.

przeciwko (...) S.A. w W.

o stwierdzenie nieważności lub uchylenie uchwały nr (...) Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia (...) SA z 31 października 2014 roku

postanawia:

zabezpieczyć roszczenie A. G. o stwierdzenie nieważności lub ewentualnie uchylenie uchwały nr (...) Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia (...) SA z 31 października 2014 roku w sprawie zniesienia dematerializacji akcji (...) SA oraz wycofania ich z obrotu na rynku regulowanym prowadzonym przez giełdę papierów wartościowych w (...) SA poprzez wstrzymanie wykonania uchwały nr (...) na czas trwania postępowania.

SSO Maciej Kruszyński

UZASADNIENIE

Pozwem z 20 listopada 2014 roku powód A. G. wniósł o stwierdzenie nieważności ewentualnie uchylenie uchwały nr (...) Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia z 31 października 2014 r. spółki (...) SA w W.. Zaskarżona uchwała dotyczy zniesienia dematerializacji akcji (...) SA oraz wycofanie z obrotu na rynku regulowanym prowadzonym przez giełdę papierów wartościowych w W.. Uzasadniając powództwo w zakresie stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały powód wskazał, że zgromadzenie zostało zwołane nieprawidłowo, Wbrew bowiem obowiązkowi wynikającemu z art. 91 ust. 6 ustawy o ofercie publicznej zgromadzenie zwołano przed upływem terminu do wykupu akcji. Ponadto wniosek z art. 400 § 1 k.s.h. złożyły inne podmioty, niż te które ogłosiły wezwanie.

Uzasadniając żądanie w zakresie uchylenia uchwały powód zaś wskazał, że co najmniej sprzeczna jest ona z dobrymi obyczajami oraz prowadzi do pokrzywdzenia akcjonariuszy – w tym powoda, albowiem cena wykupu zaproponowana w wezwaniu nie może być uznana za godziwą. Cena została zaproponowana na poziomie znacząco odbiegającym od wartości księgowej spółki (...) S.A. Ponadto w bilansie spółki (...) S.A. nie jest uwzględniana wartość najbardziej wartościowego składnika majątkowego spółki w postaci nieruchomości położonej we W.. Powyższe w sposób nieuprawniony prowadzi do zaniżenia wartości spółki (...) S.A. Zaniżenie wartości spółki tym bardziej prowadzi do tego, że oparta o tę wartość cena wykupu akcji (w tym akcji powoda) ww. spółki jest znacząco zaniżona w stosunku do rynkowej wartości akcji spółki (...) S.A. – zatem nie może być uznana za godziwą. W konsekwencji należy uznać, że przedmiotowa uchwała o zniesieniu dematerializacji, której podstawą jest wezwanie do wykupu niespełniające obowiązku zaproponowania akcjonariuszom godziwej ceny za wykupywane akcje, powinna być uchylona.

Sąd Okręgowy w Warszawie zważył, co następuje:

Wniosek należało uwzględnić.

W każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia jeżeli uprawdopodobni się roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, tj. jeżeli brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

W art. 730 ¹ § 2 k.p.c. określone zostały podstawy zabezpieczenia roszczeń. Obok uprawdopodobnienia roszczenia taką podstawą jest istnienie interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje nie tylko wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia, ale także gdy brak ten uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Cel postępowania nie będzie zaś mógł być osiągnięty, jeżeli orzeczenie – ze względu na zmiany stanu faktycznego lub prawnego zaistniałe w czasie trwania postępowania w sprawie – nie wywrze właściwych dla siebie skutków. Celem zabezpieczenia jest także zapewnienie skuteczności merytorycznego orzeczenia w sprawie, co oznacza, iż zabezpieczenie może być dokonane w sprawach, w których zapadają orzeczenia nie nadające się do egzekucyjnego wykonania w tym w sprawach o ustalenie oraz o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego. ( A. Jakubecki w: Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz, pod red. A. Jakubeckiego, Zakamycze 2005, s. 1051).

Zdaniem Sądu Okręgowego roszczenie powoda A. G. wobec (...) S.A. o uchylenie uchwały nr (...) Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia (...) S.A. z dnia 31 października 2014 r., w świetle przedłożonych dokumentów, należy uznać za uprawdopodobnione w rozumieniu art. 730 ¹ § 1 k.p.c., w stopniu pozwalającym na udzielenie zabezpieczenia dochodzonego roszczenia.

Przede wszystkim, powód spełnił wymagania formalne niezbędne do zaskarżenia uchwały tj. głosowanie przeciwko uchwale i zgłoszenie sprzeciwu.

Zasadniczą kwestią, która podlegać będzie badaniu w toku postępowania, będzie niewątpliwie kwestia związana z ceną, jaka zaproponowana została akcjonariuszom za akcje spółki (...) S.A. Kwestię ceny akcji jaka proponowana jest w wezwaniu reguluje art. 79 ustawy o ofercie publicznej, który stanowi, że zgoda na całą operację zniesienia dematerializacji akcji może być udzielona przez komisję (tj. (...)) wtedy, kiedy zaproponowana cena nie jest niższa od wartości godziwej tych akcji, a ogłoszenie wezwania nie narusza uzasadnionego interesu akcjonariuszy. Główną osią zainteresowania Sądu zatem pozostać musi określenie godziwej wartości akcji, których dotyczy wezwanie.

Również dla uprawdopodobnienia roszczenia przez powoda ma istotne znaczenie argument dotyczący wartości godziwej akcji (...) S.A. Pojęcie wartości godziwej pojawia się w art. 28 ust. 6 ustawy z 29 września 1994 roku o rachunkowości, gdzie za wartość godziwą przyjmuje się kwotę, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami. Wartość godziwą instrumentów finansowych znajdujących się w obrocie na aktywnym rynku stanowi ich cena rynkowa, pomniejszona o koszty związane z przeprowadzeniem transakcji, gdyby ich wysokość była znacząca. Cenę rynkową aktywów finansowych posiadanych przez jednostkę oraz zobowiązań finansowych, które jednostka zamierza zaciągnąć, stanowi zgłoszona na rynku bieżąca oferta kupna, natomiast cenę rynkową aktywów finansowych, które jednostka zamierza nabyć, oraz zaciągniętych zobowiązań finansowych stanowi zgłoszona na rynek bieżąca oferta sprzedaży.

Zasadniczym zarzutem sformułowanym przez powoda w niniejszym postępowaniu jest to, że zaproponowana mu cena wykupu akcji spółki (...) S.A. znacząco odbiega od wartości godziwej ww. akcji. Zdaniem Sądu dokładne określenie wartości godziwej akcji niewątpliwie wymaga zbadania wartości spółki (...) S.A. tak, aby możliwe było dokonanie rzetelnej wyceny jednej akcji. Powyższe pozwoli na dokonanie oceny czy zaproponowana przez zainteresowanych cena wykupu akcji (...) S.A. nie prowadzi do pokrzywdzenia akcjonariuszy, którzy mają zbyć swoje akcje spółki.

Przedłożone w niniejszej sprawy dokumenty, zdaniem Sądu Okręgowego, już prima facie pozwalają na sformułowanie wniosku, że cena zaproponowana jako cena wykupu akcji (...) S.A. odbiegać może od wartości godziwej, o której mowa w powołanej wyżej regulacji. Niewątpliwie świadczą o tym wyeksponowane w treści wniosku przez powoda okoliczności. Przede wszystkim cena akcji w wezwaniu odbiega od wartości księgowej spółki (...) S.A. Słusznie przy tym powód zwraca uwagę na wskaźnik C/WK, który obrazuje relację pomiędzy rynkową wyceną spółki a jej wartością księgową. Przedmiotowy wskaźnik dla spółki (...) S.A. wynosi 0,46 (wskaźnik przy relacji 1 do 1 wynosi 1), co świadczy o znaczącym niedowartościowaniu spółki na rynku regulowanym (wykres k. 31). Kwestia ta ma znaczenie, wobec twierdzeń podnoszonych przez zarząd pozwanej spółki, zgodnie z którymi zaproponowana cena wykupu akcji mieści się w zakresie ceny jaka winna być zaoferowana w wezwaniu zgodnie z art. 79 ustawy o ofercie publicznej: w oparciu o średnie ceny rynkowe z okresu poprzedzającego ogłoszenie wezwania. Zatem, w ocenie Sądu, pomimo, tego że zaproponowana cena wykupu w wysokości 4,90 zł za akcję jest wyższa od średniej ceny akcji (...) S.A. wynikającej z notowań z okresu sześciu miesięcy poprzedzających ogłoszenie wezwania, która wyniosła 4,47 złotego, to zaproponowana w wezwaniu cena nie odzwierciedla rynkowej wartości pozwanej spółki. Powód wskazał, że w ostatnich latach pozwana spółka uzyskiwała znaczne przychody. Gorszy wynik netto nastąpił jedynie w wyniku utworzenia rezerwy na należności odsetkowej od pożyczki udzielonej - na marginesie - spółce należącej do grupy stanowiącej większościowego akcjonariusza spółki (...) S.A. Ponadto, Powód wskazał, że o zaniżeniu wartości księgowej pozwanej spółki świadczy niski wskaźnik C/WK spółki na tle innych spółek z tego sektora. W ocenie Sądu średnia wartość w sektorze wynosi 1,12 (zestawienie k. 31), co uprawdopodabnia argumentację powoda, że wartość (...) S.A., stanowiąca podstawę zaproponowanej przez zarząd pozwanej spółki ceny wykupu, jest znacząco niższa od jej wartości księgowej.

Wreszcie nie można nie zauważyć, że wartość akcji (...) S.A. liczona wg wartości księgowej spółki na trzeci koniec III kwartału 2014 roku wynosiła 9,17 złotego

Kolejną kwestią, na którą zwraca uwagę powód jest również to, że jednym z istotnych składników majątkowych pozwanej spółki jest nieruchomość położona we W.. Nieruchomość obejmuje działki gruntu w użytkowaniu wieczystym oraz budynki, które pozwana spółka w sprawozdaniach finansowych zakwalifikowana jest jako leasing operacyjny i nie uwzględniła w bilansach. Wobec tego stwierdzić należy, że rzeczywista wartość składników majątkowych pozwanej spółki nie jest czynnikiem, który ma wpływ na wycenę jej aktywów, a w konsekwencji – na wycenę akcji spółki. Powyższe prowadzi - w ocenie powoda - w do zaniżenia wartości spółki (...) S.A. Powód przedstawił do akt informacje - analizę (...) S.A. z dnia 19 kwietnia 2011 r., w której to analizie położona we W. nieruchomość o powierzchni 20,3 ha, wyceniona została na kwotę ponad 120 000 000 zł. Jednocześnie ww. nieruchomość została określona jako główny czynnik atrakcyjności spółki (...) S.A. Powód przykładowo wskazał również ceny uzyskiwane w transakcjach dotyczących nieruchomości o charakterze zbliżonym do nieruchomości należącej do spółki (...) SA (pod względem położenia), których zastosowane do przedmiotowej nieruchomości pozwalałoby na przyjęcie jej wartości na poziomie około 100 000 000 zł. Wreszcie powód wskazał, że nieruchomość obciążona jest na rzecz wierzycieli hipotecznych łączną sumą prawie 70 000 000 zł - co również świadczy, o tym, że jej wartość wynosi przynajmniej ww. kwotę.

Nie przesądzając o ostatecznej wartości przedmiotowej nieruchomości, której ewentualne ustalenie wymagać będzie przeprowadzenia w tym kierunku postępowania dowodowego, być może z wykorzystaniem opinii biegłego, w ocenie Sądu, przedstawiony przez powoda materiał dowodowy na tym etapie postępowania pozwala wysnuć wniosek, że nieruchomość ta jest na tyle istotnym składnikiem majątkowym spółki (...) S.A., że nie może pozostać bez wpływu na określenie jej wartości na potrzeby ustalenia godziwej ceny wykupu akcji. Natomiast jak istotnie wynika z analizy przedłożonych przez powoda sprawozdań finansowych, wartość przedmiotowej nieruchomości nie była w sprawozdaniach (...) S.A., jak również w sprawozdaniach finansowych skonsolidowanych, wykazywana jako składnik aktywów pozwanej spółki (Punkt 2.12 - skonsolidowane sprawozdanie finansowe grupy (...) za rok 2007 „ ze względu na oddziaływanie na środowisko i uciążliwość dla otoczenia lokalizacja zakładu (...) - przed twórczego H. we W. przy ulica (...) jest niekorzystna. Lokalizacja ta - blisko centrum miasta - obejmuje grunty o znacznej wartości rynkowej, które nie są wykazywane w aktywach bilansu. Sprzedaż tych gruntów lub realizacja na nich projektu deweloperskiego może dać zysk znacząco większy od zysku na działalności Produkcyjno-Handlowej firmy.” – k. 743; analogicznie w sprawozdaniu za rok 2008 - karta 977, sprawozdanie skonsolidowane za rok 2009 - KK (...), sprawozdanie skonsolidowane za rok 2011 – k. 1350 oraz sprawozdanie spółki (...) za rok 2011 - karta 1433, sprawozdanie za rok zdanie za rok 2012 karta 1569 - użytkowanie gruntów jako opozycja poza bilansowa). Niewątpliwie pominięcie jednego z zasadniczych składników majątkowych dla wyceny pozwanej spółki nie może pozostać bez wpływu na fakt, że zaproponowana w wezwaniu cena faktycznie odbiega od rzetelnie ustalonej rynkowej wartości akcji, a w związku z tym – zaproponowana w wezwaniu cena akcji nie ma waloru ceny godziwej.

Sąd Okręgowy analizował także stanowisko zarządu spółki (...) S.A. dotyczące publicznego wezwania do zapisywania się na sprzedaż akcji spółki z dnia 10 października 2014 roku. W swoim stanowisku zarząd pozwanej spółki wskazał, że cena ogłoszona w wezwaniu jest wyższa niż cena minimalna określona w wymaganiami art. 79 ustawy o ofercie publicznej - w szczególności jest wyższa o 9,6 % od ceny stanowiącej średnią arytmetyczną średnich cen ważonych wolumenem obrotu z okresu sześciu miesięcy uprzednio dających ogłoszenie wezwania. Zarząd (...) S.A. wskazał również, że nie przeprowadzał wyceny spółki w związku z wezwaniem i nie szacował odrębnie wartości godziwej na potrzeby tej transakcji. Zarząd pozwanej spółki argumentował, że uważa proponowaną kwotę za jedną akcję za godziwą. Wprawdzie cena jest niższa od wartości księgowej, ale wynika to co specyfiki branży - to jest konieczności posiadania rozbudowanego parku maszynowego i infrastruktury. Wartość księgowa bowiem nie uwzględnia czasu potrzebnego na ewentualne zbycie majątku, a część majątku (...) S.A. jest trudno zbywalna. Zarząd pozwanej spółki kierował się poziomem wyceny akcji, który odzwierciedla indywidualne oceny wartości dokonywane przez niezależnych uczestników spółki, jak również sytuację finansową spółki oraz warunki makroekonomiczne. Zarząd (...) S.A. uwzględnił również wskaźniki rentowności, które utrzymują się na niskim poziomie oraz ryzyka związane z działalnością spółki, wynikające ze zmiany cen metali oraz ryzyka walutowego. W ocenie Sądu Okręgowego, stanowisko zarządu (...) S.A. oczywiście nie przesądza o tym, że zaproponowana akcjonariuszom cena wykupu jest ceną godziwą. Zauważyć bowiem trzeba, że stanowisko zarządu pozwanej spółki nie zostało uprawdopodobnione, w szczególności nie zostało poparte żadną wyceną. Zarząd (...) S.A. ograniczył się do wskazania ryzyk, które w istocie chyba nie mają większego wpływu na wartość pozwanej spółki, z uwagi na to że ww. spółka od wielu lat prowadzi politykę podejmowania czynności, które minimalizują ryzyko zarówno walutowe jak również ryzyko zmiany cen metali na rynkach. Spółka robi to za pomocą wykorzystywania instrumentów hedgingu operacyjnego. Powyższe działania w zabezpieczają w niemalże 100 % ryzyko związane ze zmianą cen surowców (vide: pkt 31.2 rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok 2012 - karta 1524). Pozostałe zaś twierdzenia zarządu są zbyt ogólnikowe, nie poparte wskazaniem okoliczności, które by je uzasadniały.

W ocenie Sądu Okręgowego, powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że na obecnym etapie postępowania uprawnione jest twierdzenie powoda, że zaproponowana przez akcjonariuszy wzywających do zbycia akcji spółki (...) SA cena wykupu, odbiegać może od wartości godziwej, jaka winna być zaproponowana akcjonariuszom.

Zgodzić zatem należy się z twierdzeniami powoda, że podjęcie uchwały w przedmiocie zniesienia dematerializacji akcji spółki (...) S.A., opartej na wezwaniu do wykupu akcji, w którym nie została zaproponowana akcjonariuszom godziwa cena wykupu, uzasadniać może uchylenie uchwały w trybie artykułu 422 § 1 k.s.h. jako uchwałę godzącą w dobre obyczaje i prowadzącej do pokrzywdzenia akcjonariuszy. W konsekwencji, Sąd Okręgowy uznał roszczenie powoda za uprawdopodobnione na tym etapie na tyle, na ile jest to wymagane treścią art. 730 ¹ § 1 k.p.c. Jednocześnie wskazać należy, że powyższe nie przesądza o zasadności powództwa. Ostatecznie zasadność twierdzeń powoda oraz ocena prawna zostanie bowiem dokonana przez Sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie.

Sąd uznał, że powód ma interes prawny w uzyskaniu zabezpieczenia. Przeprowadzenie bowiem zniesienia dematerializacji akcji i wycofanie spółki (...) S.A. z notowań na rynku regulowanym jest operacją, która jest - jeżeli nie niemożliwa - to bardzo trudna do odwrócenia, w sytuacji uzyskania przez powoda ewentualnego wyroku dla niego korzystnego. Z drugiej strony, ewentualne przeciągnięcie całej operacji w czasie - na okres potrzebny do przeprowadzenia postępowania - nie będzie stanowić dla strony przeciwnej takiej uciążliwości, która uzasadniałaby oddalenie tego wniosku, z uwagi na nadmierne obciążenie obowiązanego.

Interes prawny powoda w uzyskaniu zabezpieczenia mógł być uznany za wątpliwy, w sytuacji, w której pozwana spółka - zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym przez jej zarząd - wstrzymała się ze złożeniem wniosku do Komisji Nadzoru Finansowego o podjęcie decyzji w przedmiocie zezwolenia na zniesienie dematerializacji akcji, stanowiącego wykonanie zaskarżonej uchwały, do czasu rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a co najmniej wniosku o zabezpieczenie. W świetle okoliczności świadczącej o tym, że zarząd spółki (...) S.A. - wbrew wcześniejszym zapewnieniom - skierował jednak taki wniosek do Komisji Nadzoru Finansowego, mimo wyznaczonego w sprawie terminu na rozpoznanie przedmiotowego wniosku przez Sąd Okręgowy, Sąd doszedł do przekonania, że działanie to dodatkowo aktualizuje interes prawny powoda. W konsekwencji zatem wniosek został rozpoznany na posiedzeniu niejawnym.

Wobec skierowania wniosku o zniesienie dematerializacji akcji po stronie powodowej powstała w pełni uzasadniona obawa, że w sprawie zapadną decyzje, które uniemożliwią osiągnięcie celu niniejszego postępowania. Zdaniem Sądu powód wykazał interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. W stanie faktycznym niniejszej sprawy zniesienie dematerializacji akcji, przy braku udzielenia zabezpieczenia, skutkowałoby uniemożliwieniem lub poważnym utrudnieniem wykonania zapadłego w sprawie orzeczenia.

Wnioskowany sposób zabezpieczenia – wstrzymanie wykonania uchwały - jest dopuszczalny zgodnie z art. 755 § 1 ust. 1 k.p.c. i zdaniem Sądu nie obciąży pozwanej spółki ponad miarę.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 730 ¹ § 1 oraz § 3 k.p.c., art. 755 § 1 ust. 1 k.p.c., Sąd orzekł jak sentencji postanowienia.

SSO Maciej Kruszyński