Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 kwietnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, II Wydział Karny, w składzie:

przy udziale K. G., Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi

po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2015 r.

sprawy

A. S.

oskarżonego z art. 280 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 2 października 2014 r., sygn. akt XVIII K 126/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, iż przy zastosowaniu art. 60 § 1, 2 i 6 pkt 2 kk orzeczoną wobec oskarżonego karę pozbawienia wolności łagodzi do 2 (dwóch) lat;

2.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w pozostałym zakresie;

3.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym.

Sygn. akt II AKa 14/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 2 października 2014r. wydanym w sprawie XVIII K 126/14 Sąd Okręgowy w Łodzi uznał oskarżonego A. S. za winnego popełnienia przestępstwa wyczerpującego dyspozycję art. 280§2 k.k. i za to wymierzył mu karę 3 lata pozbawienia wolności.

Wyrok sądu meriti w ustawowym terminie zaskarżył obrońca oskarżonego podnosząc zarzuty rażącej niewspółmierności orzeczonej kary oraz obrazy przepisów prawa materialnego, to jest art. 115§2 k.k. W konkluzji obrońca oskarżonego wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zastosowanie wobec oskarżonego nadzwyczajnego złagodzenia kary pozbawienia wolności oraz warunkowe zawieszenie jej wykonania, ewentualnie wymierzenie kary pozbawienia wolności w rozmiarze odpowiadającym długotrwałości stosowania tymczasowego aresztowania (zobacz szerzej zarzuty i wnioski apelacyjne k. 418).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja obrońcy oskarżonego zasługiwała na uwzględnienie w zakresie w jakim obrońca wnosił o zastosowanie wobec oskarżonego nadzwyczajnego złagodzenia kary, natomiast brak było podstaw do uwzględnienia wniosku obrońcy oskarżonego zmierzającego do warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności. Odnosząc się do zarzutów apelacyjnych w pierwszej kolejności należy odnotować, iż rażąca niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu kary zachodzi wtedy, gdy suma zastosowanych kar i środków karnych za przypisane oskarżonemu przestępstwo nie uwzględnia należycie stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz nie realizuje w wystarczającej mierze celu kary w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, z jednoczesnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego (por. na gruncie kodeksu karnego z 1969r. : wyr. SN z dnia 10.07.1974r. OSNKW 1974, z. 11, poz. 213 ; zobacz też wyr. SN z dnia 14.11.1986r. OSNPG 1987, z. 10, poz. 131 oraz z dnia 30.11.1990r. , OSNKW 1991, z.7 – 9, poz. 39).

Jak czytamy w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1973r. (OSNPG 1974, z. 3-4, poz. 51), rażąca niewspółmierność kary, o której mowa w art. 387 pkt 4 (ob. 438 pkt 4) k.p.k., zachodzić może tylko wówczas, gdyby na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd I instancji, a karą jaką należałoby wymierzyć w instancji rewizyjnej (ob. odwoławczej), w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 50 (ob. 53) k.k. oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego (zob. też aprobujące uwagi M. Cieślaka i Z. Dody , Pal. 1975, nr 3, str. 64).

Na gruncie art. 438 pkt 4 k.p.k. nie chodzi o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – „rażąco” niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować.

Odnosząc się do kwestii związanej ze stopniem szkodliwości społecznej czynu nadmienić należy, iż okoliczności mające wpływ na ocenę owego stopnia wymienione zostały w art. 115§2 k.k. Przepis ten stanowi, iż przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. Warto nadmienić, iż z lektury uzasadnienia zaskarżonego wyroku jednoznacznie wynika, iż na niekorzyść oskarżonego sąd meriti „zaliczył wysoki stopień społecznej szkodliwości popełnionego przez niego czynu, wynikający przede wszystkim z dużej liczby przestępstw przeciwko mieniu popełnianych z użyciem przemocy lub groźby użycia przemocy i znacznego potępienia, z jakim spotkały się one w oczach opinii publicznej”, podczas gdy na stopień szkodliwości społecznej czynu przypisanego oskarżonemu należało spojrzeć poprzez pryzmat wszystkich okoliczności, o których mowa w art. 115§2 k.k. Odnosząc się do tej kwestii wskazać należy, iż wprawdzie oskarżony dopuścił się zbrodni rozboju przy użyciu noża, to jednak wartość zagarniętego mienia trudno uznać za dużą (chodzi o mienie o łącznej wartości 453,50 zł), zwłaszcza iż jego znaczna część została odzyskana, zaś samo zdarzenie nie miało brutalnego przebiegu. W tym stanie rzeczy stwierdzić należy, iż orzeczona wobec oskarżonego kara niewątpliwie nosiła cechy kary rażąco niewspółmiernie surowej, zwłaszcza iż oskarżony był sprawcą młodocianym, który w chwili czynu miał ukończone 17 lat i 2 miesiące. Należało zatem zmienić zaskarżony wyrok i zastosować wobec oskarżonego dobrodziejstwo związane z nadzwyczajnym złagodzeniem kary. W ocenie sądu apelacyjnego w realiach nieniejszej sprawy adekwatną jest kara 2 lata pozbawienia wolności. Kara ta czyni zadość wymogom prewencji ogólnej i szczególnej, a także uwzględnia okoliczności obciążające i łagodzące, o których mowa w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Z przyczyn, o których mowa była wcześniej nie można jednak oskarżonemu przypisać, iż dopuścił się czynu o wysokim stopniu szkodliwości społecznej, albowiem czyniąc to ustalenie sąd meriti nie uwzględnił istotnych okoliczności mających na to wpływ (była o tym mowa wcześniej).

O ile były podstawy do zastosowania wobec oskarżonego instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary i jej orzeczenie w wymiarze 2 lat, to brak było już podstaw do warunkowego zawieszenia jej wykonania, albowiem w ocenie sądu apelacyjnego warunkowe zawieszenie wykonania kary nie jest wystarczające dla osiągnięcia celów kary (zachodzi brak pozytywnej prognozy kryminologicznej). Dostrzec należy bowiem, iż oskarżony uznany został za winnego popełnienia zbrodni rozboju, a wywiad środowiskowy dotyczący oskarżonego nie daje podstaw do wyciągnięcia wobec w/wym. jednoznacznie pozytywnej prognozy na przyszłość. Jak trafnie zauważył to sąd merti, oskarżony wprawdzie zachowuje się poprawnie w miejscu swojego zamieszkania, to jednak nie realizował on w sposób właściwy swoich obowiązków wynikających z faktu uczęszczania do szkoły – wielokrotnie opuszczał lekcje i osiągał mierne wyniki w nauce, w pierwszym półroczu 2013/2014 z zachowania osiągnął ocenę naganną, a ponadto pozostawał w zainteresowaniu sądu dla nieletnich (k. 150).

Przytoczone powyżej okoliczności, mimo występujących w sprawie okoliczności łagodzących, w ocenie sądu apelacyjnego prowadzą do wniosku, iż po stronie oskarżonego brak jest dodatniej prognozy resocjalizacyjnej na przyszłość, a mianowicie dotychczasowa postawa oskarżonego i sposób życia, wskazują, iż w przypadku niewykonania bezwzględnej kary pozbawienia wolności, nie zostaną osiągnięte jej cele. To, iż oskarżony jest sprawcą młodocianym, nie oznacza wcale, iż sąd orzekając karę do dwóch lat pozbawienia wolności, warunkowo zawiesi jej wykonanie, albowiem obowiązkiem sądu jest sprawdzenie wystąpienia przesłanek uzasadniających zastosowanie tej instytucji. Przeprowadzone w tym zakresie przez sąd odwoławczy rozważania dały jednak wynik negatywny (była o tym mowa we wcześniejszej fazie przedmiotowego uzasadnienia). Warte podkreślenia jest to, iż chociaż Kodeks karny nakazuje aby sąd wymierzając nieletniemu albo młodocianemu oskarżonemu karę, kierował się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować (art. 54§1 k.k.), to jednak wspomniany wcześniej przepis nie zawiera dyrektywy pobłażliwego, czy nawet łagodnego traktowania takich sprawców.

Zważywszy na to, iż wobec oskarżonego orzeczona została bezwzględna kara pozbawienia wolności, oskarżony przebywa obecnie w areszcie śledczym, a przed zastosowaniem izolacyjnego środka zapobiegawczego uczył się i nie pracował, pozostając na utrzymaniu rodziców, sąd apelacyjny na podstawie przepisu art. 624§1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym.