Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2014 r. w Szczecinie

sprawy A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 12 listopada 2013 r. sygn. akt VI U 68/11

1.  oddala apelację,

2.  przyznaje adwokatowi Z. W. od Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Szczecnie kwotę 120 (sto dwadzieścia złotych) powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Urszula Iwanowska SSA Romana Mrotek SSA Zofia Rybicka – Szkibiel

Sygn. akt III AUa 83/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 października 2010 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., odmówił A. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres z uwagi na to, że orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z dnia 29 września 2010 roku ubezpieczony uznany został za osobę zdolną do pracy.

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji. Wskazał, iż bóle kręgosłupa powodują drętwienie kończyn górnych i dolnych, co niejednokrotnie powoduje upadek podczas chodzenia. Nadto ubezpieczony podniósł, iż choruje na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, jest po operacji tętniaków aorty brzusznej oraz wrzodów żołądka. W opinii ubezpieczonego stan jego zdrowia pogarsza się z dnia na dzień.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. Ponowił argumentację wyrażoną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z 12 listopada 2013 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony A. K. urodził się dnia (...). Legitymuje się wykształceniem zasadniczym zawodowym – w zawodzie kierowca-mechanik, który wykonywał po ukończeniu szkoły zawodowej. W czasie swojej aktywności zawodowej pracował również jako monter samochodowy, kierowca samochodu osobowego (1979-1982). Od dnia 24 stycznia 1989 roku rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej jako taksówkarz. W latach 1990-1992 pracował jako kierowca pogotowia energetycznego. Od dnia 1 lipca 1992 roku – otworzył swój sklep, który prowadził - w tym również osobiście sprzedając w nim towar. Wykonywał też pracę kierowcy samochodu ciężarowego (...). Od dnia 1 stycznia 2011 roku wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej.

W okresie od dnia 25 stycznia 2010 roku do dnia 30 września 2010 roku A. K. uprawniony był do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (jako datę powstania niezdolności do pracy ustalono 27 maja 2008 roku). Lekarz orzecznik ZUS rozpoznał u ubezpieczonego tętniaka aorty brzusznej i prawej t. biodrowej wspólnej, po leczeniu operacyjnym -11.2008, zwężenie lewej t. biodrowej wspólnej – po leczeniu operacyjnym – pomost aortalno-biodrowy – 11.2008, przepuklina w bliźnie pooperacyjnej po leczeniu operacyjnym – 06.2009, stłuszczenie wątroby, perforacja wrzodu żołądka po leczeniu operacyjnym – 05.2008, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu II, zespół bólowy korzeniowy kręgosłupa L/S na tle dyskopatii, przebyte złamanie żeber III-VI I kręgu TH7 – wiele lat temu.

W dniu 30 lipca 2010 roku ubezpieczony złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty. Lekarz Orzecznik ZUS, po przeprowadzeniu w dniu 27 sierpnia 2010 roku badania ubezpieczonego, uznał go za osobę zdolną do pracy.

Po złożeniu sprzeciwu od powyższego orzeczenia, ubezpieczony został poddany badaniu przez Komisję Lekarską ZUS-u, która w dniu 29 września 2010 roku wydała orzeczenie o treści zgodnej z wcześniejszym orzeczeniem lekarza orzecznika. Członkowie komisji lekarskiej ZUS rozpoznali u ubezpieczonego nadciśnienie tętnicze, tętniaka aorty brzusznej i prawej tętnicy biodrowej wspólnie po leczeniu operacyjnym (listopad 2008 roku), zwężenie lewej tętnicy biodrowej wspólnej po leczeniu operacyjnym, pomost aortalno-biodrowy, przepuklinę w bliźnie pooperacyjnej po leczeniu operacyjnym, chorobę wrzodową żołądka leczoną operacyjnie - obszycie brzegów, cukrzycy typu 2, okresowego zespołu bólowego kręgosłupa L-S na tle dyskopatii, miażdżycy uogólnionej, jednocześnie uznając, że aktualnie stwierdzony stopień naruszenia sprawności organizmu nie powoduje niezdolności ubezpieczonego do pracy.

Sąd w toku prowadzonego postępowania dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy specjalistów z zakresu chirurgii naczyniowej, kardiologii, diabetologii, neurologii, ortopedii i medycyny pracy, którzy stwierdzili, iż po dniu 30 września 2010 r. stan zdrowia A. K. uległ poprawie. Rozpoznaje się u niego po tym dniu:

- nadciśnienie tętnicze łagodne,

- cukrzycę typu 2,

- chorobę wrzodową żołądka w wywiadzie, przebytą w 2008 roku perforację wrzodu trawiennego,

- kamicę pęcherzyka żółciowego w wywiadzie,

- zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, dyskopatia C4 do C6 i dyskopatia L4 do S1
z okresowym zespołem bólowym w wywiadzie,

- brak cech polineuropatii ruchowo-czuciowej cukrzycowej,

- przebyte leczenie operacyjne z powodu tętniaka aorty brzusznej tętnicy biodrowej wspólnej prawej i zwężania tętnicy biodrowej wspólnej lewej (pomostowanie aortalno-dwubiodrowe),

- wielopoziomową patologię dyskopochodną i zwyrodnieniową kręgosłupa w granicach odcinków szyjnego i lędźwiowego bez obiektywnych przedmiotowych objawów deficytu funkcji ustroju o charakterze ograniczeń ruchomości kręgosłupa oraz bez obecności obiektywnych przedmiotowych objawów podrażnienia i ubytków funkcji korzeni nerwów rdzeniowych.

Stwierdzone u ubezpieczonego zmiany chorobowe – w stanie ich klinicznego zaawansowania – nie powodowały po dniu 30 września 2010 roku długotrwałej częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy wnioskodawcy. Ubezpieczony po dniu 30 wrześniu 2010 roku jest zdolny do pracy w przeciętnych warunkach, również w wyuczonym zawodzie kierowcy – mechanika, z przeciwwskazaniem do pracy kierowcy samochodu ciężarowego(...).

Implantacja protezy naczyniowej po usunięciu tętniaka aorty brzusznej oraz leczenie zmian naczyniowych tętnic biodrowych wspólnych dało efekt korzystny, skutkujący poprawą ukrwienia narządów miednicy małej i kończyn dolnych. Zarówno cukrzyca, jak i nadciśnienie tętnicze nie stanowią ograniczenia w dotychczas wykonywanej działalności gospodarczej czy w zawodzie mechanika-kierowcy. Operacja plastyczna przepukliny brzusznej zakończona została dobrym efektem. Również leczenie operacyjne tętniaka aorty brzusznej i zwężenia tętnicy biodrowej wspólnej lewej zakończyła się dobrym wynikiem. Patologia krzywizn kręgosłupa jest u wnioskodawcy w pełni kompensowana posturalnie, a brak objawów skokowych przy współistnieniu procesów chorobowych na tle patologii metabolicznej
i naczyniowej nie jest następstwem ucisku korzeni nerwów rdzeniowych.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Okręgowym stwierdził, że odwołanie ubezpieczonego w świetle art. 57 ust. 1 i 2 oraz art. 58 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) okazało się niezasadne i jako takie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji wskazał, iż jak wynika z analizy dokumentacji rentowej ubezpieczonego oraz w szczególności przeprowadzonego w toku postępowania sądowego dowodu z opinii lekarzy specjalistów z zakresu schorzeń, na które cierpi A. K., po dniu 30 września 2010 roku jest osobą zdolną do pracy. Wszyscy orzekający w sprawie biegli (pierwsza opinia została sporządzona w dniu 14 marca 2011 roku) uznali, iż rozpoznane schorzenia nie ograniczają w sposób istotny zdolności do pracy ubezpieczonego, tym samym brak jest podstaw do stwierdzenia częściowej lub całkowitej niezdolności ubezpieczonego do pracy. Uzasadniając opinie biegli podnieśli, że zarówno cukrzyca jak i nadciśnienie tętnicze są na ogół dobrze kontrolowane, nie spowodowały żadnych powikłań ani znaczących zmian narządowych. Biegli nie stwierdzili też upośledzenia narządu ruchu. Ponadto biegła chirurg naczyniowy w opinii z dnia 12 maja 2011 roku wskazała, że przebyte leczenie operacyjne z powodu zmian w naczyniach tętniczych na tle miażdżycy przyniosło istotną poprawę w stanie zdrowia wnioskodawcy. Biegła nie stwierdziła przy tym zaburzeń w ukrwieniu kończyn dolnych, które ograniczałyby ubezpieczonego w wykonywaniu pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Powyższe potwierdził biegły z zakresu medycyny pracy, J. A., który w swojej opinii z dnia 26 grudnia 2011 roku wskazał, iż ubezpieczony jest zdolny do pracy w przeciętnych warunkach, także w wyuczonym zawodzie kierowcy – mechanika, z przeciwwskazaniem do pracy kierowcy T.. Koniczne jest jednak zachowanie higienicznego trybu życia – bez picia alkoholu i palenia papierosów. Z kolei dolegliwości na tle zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa wymagają okresowego leczenia w tym ewentualnie również w ramach zwolnienia lekarskiego. Szczególnie istotny dla oceny zdolności do pracy wnioskodawcy był - w ocenie biegłego - fakt, że zabiegi operacyjne tętnic na tle miażdżycy istotnie poprawiły stan zdrowia ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy podniósł, że po wpłynięciu zastrzeżeń od wnioskodawcy pierwszy zespół biegłych łącznie z biegłą z zakresu chirurgii naczyniowej, wskazał, że w 2000 roku rozpoznano u ubezpieczonego cukrzycę, jednak zalecono wówczas leczenie dietą. Z kolei w czasie hospitalizacji w 2002 roku w ogóle nie rozpoznano u ubezpieczonego cukrzycy. Dopiero w listopadzie 2008 roku zdiagnozowano u A. K. cukrzycę typu 2, „świeżo wykrytą” (zapis w dokumentacji). Nadciśnienie tętnicze ma przebieg łagodny, leczone jest tylko jednym lekiem hipotensyjnym, bez powikłań i znaczących zmian narządowych, nie stanowi ograniczenia w dotychczas wykonywanej działalności gospodarczej, czy w zawodzie mechanika-kierowcy. Biegli podkreślili nadto, iż operacja plastyczna przepukliny brzusznej zakończona została dobrym efektem (brak ponownej przepukliny). Również leczenie operacyjne tętniaka aorty brzusznej i zwężenia tętnicy biodrowej wspólnej lewej zakończyło się dobrym wynikiem. Podsumowując biegli wskazali, iż rozpoznane schorzenia nie stanowią przeciwwskazania do podjęcia pracy, zaś działania prozdrowotne wnioskodawcy tj. niepalenie papierosów, pozwoliłyby uzyskać dalszą poprawę jego stanu zdrowia i zapobiegłyby bądź odsunęłyby w czasie wystąpienie powikłań.

Sąd pierwszej instancji zauważył, że biegły z zakresu neurochirurgii w lipcu 2012 roku rozpoznał u ubezpieczonego wielopoziomową patologię dyskopochodną i zwyrodnieniową kręgosłupa w granicach odcinków szyjnego i lędźwiowego bez obiektywnych przedmiotowych objawów deficytu funkcji ustroju o charakterze ograniczeń ruchomości kręgosłupa oraz bez obecności obiektywnych przedmiotowych objawów podrażnienia i ubytków funkcji korzeni nerwów rdzeniowych. Biegły wskazał, iż patologia krzywizn kręgosłupa jest u wnioskodawcy w pełni kompensowana posturalnie, a brak objawów skokowych przy współistnieniu procesów chorobowych na tle patologii metabolicznej i naczyniowej nie jest następstwem ucisku korzeni nerwów rdzeniowych. Uzasadniając opinię biegły dodał, iż po zapoznaniu się z całością dokumentacji medycznej, przy braku w toku badania przedmiotowego obiektywnych objawów ograniczeń ruchomości kręgosłupa oraz przy podobnym braku objawów podrażnienia i deficytu funkcji korzeni nerwów rdzeniowych szyjnych i w całości ogona końskiego nie znajduje obiektywnych spondyliatrycznych i neurochirurgicznych podstaw do stwierdzenia niezdolności do pracy wnioskodawcy. Sąd Okręgowy podniósł, że drugi zespół biegłych z zakresu diabetologii, ortopedii, neurologii, kardiologii oraz chirurgii naczyniowej stawiając konkretne, jednoznaczne i kategoryczne rozpoznanie w zakresie schorzeń ubezpieczonego, wnikliwie rozważył wpływ rozpoznanych jednostek chorobowych na zdolność ubezpieczonego do pracy. W szczególności biegli ci wskazali, że stopień zaawansowania zmian chorobowych u wnioskodawcy nie daje podstaw do orzekania długotrwałej lub całkowitej niezdolności do pracy. Uzasadniając swoją opinię biegli przede wszystkim wskazali, że implantacja protezy naczyniowej po usunięciu tętniaka aorty brzusznej oraz leczenie zmian naczyniowych tętnic biodrowych wspólnych dało efekt korzystny, skutkujący poprawą ukrwienia narządów miednicy małej i kończyn dolnych. Biegli zauważyli, iż zgłaszane dolegliwości bólowe w obrębie kończyny dolnej lewej i stawu biodrowego lewego nie mają związku z miażdżycą naczyń. Obie kończyny są dobrze ukrwione, bez zmian troficznych i z wyczuwalnym tętnem na obwodzie. W dalszej części biegli podkreślili, iż nadciśnienie tętnicze, wyrównane farmakologicznie, przebiega bez powikłań naczyniowych mózgu i nerek, przebiega bez objawów niewydolności krążenia i bez danych dla niestabilnej choroby niedokrwiennej serca. Również zmiany chorobowe przewodu pokarmowego nie upośledzają funkcji narządów jamy brzusznej w stopniu, który mógłby powodować długotrwałą niezdolność od pracy. Z kolei zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa przebiegają bez neurologicznych objawów ubytkowych i rozciągowych, bez zaników mięśniowych, bez istotnego ograniczenia zakresu ruchów czynnych i biernych kręgosłupa i stawów obwodowych.

Sąd Okręgowy w pełni podzielił opinie wymienionych wyżej biegłych, w zakresie w jakim biegli ci opisali stan zdrowia wnioskodawcy i jego wpływ na zdolność do pracy A. K., uznając opinie za wiarygodne źródło ustaleń w przedmiotowej sprawie. W konsekwencji Sąd Okręgowy uznał, iż ubezpieczony był na dzień 1 października 2010 roku osobą zdolną do pracy. Tym samym, skarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S., z przyczyn powyżej wskazanych uznał za prawidłową i na podstawie przepisu art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c. odwołanie ubezpieczonego oddalił.

Na powyższy wyrok apelację złożył A. K., zarzucając naruszenie:

1. przepisów postępowania o dowodach z opinii biegłych i oględzin, w tym art. 278 § 1 k.p.c. art. 285 § 1 i 2 k.p.c. i art. 286 § k.p.c. w związku z art. 233 k.p.c., w szczególności poprzez:

a)  niedopuszczalne wykorzystanie opinii biegłych z zakresu medycyny do oceny zastosowania przepisów prawa;

b)  dopuszczenie do sporządzenia pisemnej opinii łącznej biegłego z zakresu medycyny pracy z biegłymi z zakresu diabetologii, ortopedii, neurologii, chirurgii naczyniowej i kardiologii;

c)  niezawezwanie biegłych na posiedzenie i uniemożliwienie ubezpieczonemu zadawania pytań wszystkim biegłym;

2. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodu w zakresie, w jakim sąd uznał opinie biegłych lekarzy są obiektywne i staranne;

3. art. 217 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i art. 217 § 2 k.p.c. poprzez jego zastosowanie polegające na pominięciu wniosków dowodowych ubezpieczonego mogących mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie, w tym dokumentów: wyniku badania rezonansu magnetycznego z dnia 22 stycznia 2013 r. oraz porady ambulatoryjnej z dnia 22 lutego 2013 r., a także dowodu z opinii biegłych;

4. art. 57 w związku z art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na ustaleniu, iż ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy, podczas gdy utracił on zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Podnosząc powyższe pełnomocnik A. K. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie zgodnie z żądaniem ubezpieczonego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy przeprowadził w sprawie wyczerpujące postępowanie dowodowe, korzystając przy tym z opinii sądowo – lekarskich, orzeczeń lekarskich wydanych na etapie postępowania przed organem rentowym, zgromadzonej w tym postępowaniu dokumentacji oraz uwzględnił zapadłe dotychczas decyzje i rozstrzygnięcia sądowe, w przedmiocie prawa ubezpieczonego do renty z tytułu niezdolności do pracy. Wnioski, które Sąd I instancji wywiódł ze zgromadzonego materiału dowodowego były uzasadnione i w niczym nie naruszały zasady swobodnej oceny dowodów. Nie może zatem stanowić uzasadnionej podstawy apelacyjnej polemika ubezpieczonego z wynikiem postępowania dowodowego i jego oceną. Ocena ta, w przekonaniu Sądu Apelacyjnego jest swobodna, ale nie dowolna i nie narusza granic zakreślonych treścią przepisu art. 233 § 1 k.p.c.

Przy rozpoznawaniu spraw o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, zgodnie z art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych bada się, czy ubezpieczony spełnia łącznie trzy przesłanki: jest niezdolny do pracy, posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy, oraz czy niezdolność do pracy powstała w okresie ubezpieczenia albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tego okresu.

Czynniki uwzględniane przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy wymienione są w art. 13 ust. 1 cyt. ustawy. Są to: okoliczności o charakterze medycznym – stopień naruszenia sprawności organizmu i możliwość przywrócenia jej w drodze leczenia i rehabilitacji oraz okoliczności o charakterze socjalnym – możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy i celowość przekwalifikowania zawodowego, przy uwzględnieniu rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych.

Kwestia oceny stanu zdrowia i w konsekwencji zdolności do pracy, w tym weryfikacja orzeczeń lekarzy orzeczników, należy do sfery faktów wymagających wiadomości specjalnych - wiedzy medycznej. Ustalenia w tym zakresie mogą być zatem dokonane wyłącznie na podstawie opinii biegłych, którzy taką wiedzę specjalną posiadają. Podkreślić należy, że dowód z opinii biegłych jest specyficznym środkiem dowodowym, którego ocena przebiega według odmiennych, właściwych tylko dla tego rodzaju środka dowodowego, kryteriów. Ewaluacja ta dokonywana jest przede wszystkim z punktu widzenia fachowości i doświadczenia osób, które sporządziły opinię, sposobu i dokładności przeprowadzonych badań oraz trafności uzasadnienia w powiązaniu z wynikami tych badań, w kontekście zasad logiki i doświadczenia życiowego.

Wyrażone w apelacji zastrzeżenia w zakresie treści formułowanych przez biegłych opinii, pozostają bez wpływu na ocenę prawidłowości jej sporządzenia, a w konsekwencji na poczynione przez Sąd Okręgowy ustalenia stanu faktycznego. Wskazać należy, że biegli nie mieli wątpliwości co do stanu zdolności do pracy ubezpieczonego na dzień badania. Ponadto, nie jest rzeczą sądu ocena, czy zgromadzona w aktach dokumentacja medyczna przeczy ustaleniom biegłych, albowiem jej ocena wymaga niedostępnych dla sądu wiadomości specjalnych. Kontroli sądu, na zasadzie przepisu art. 233 k.p.c. podlega natomiast w tym zakresie sposób motywowania przez biegłych prezentowanych wniosków, spójność formułowanych przez nich wypowiedzi, jak również ich oparcie na zasadach logiki i doświadczenia życiowego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, dokonanie przez Sąd Okręgowy ustaleń stanu faktycznego w oparciu o opinie biegłych z dnia 14 marca 2011 roku, 12 maja 2011 roku, 26 grudnia 2011 roku, 5 stycznia 2012 roku, 23 kwietnia 2012 roku, 24 lipca 2012 roku, 14 i 30 sierpnia 2012 roku, 27 sierpnia 2013 roku, w których w sposób zgodny i stanowczy uznali oni ubezpieczonego za osobę zdolną do pracy, było prawidłowe. Wynikające zaś tych opinii wnioski pozostają logicznie umotywowane, wątpliwości nie budzi również przyjęta metoda badawcza.

Wskazać w tym miejscu należy, że nie trafny okazał się zarzut skarżącego dotyczący wykorzystania przez Sąd Okręgowy opinii biegłych z zakresu medycyny pracy do zastosowania przepisów prawa. Podkreślenia bowiem wymaga rola biegłego
z zakresu medycyny pracy, gdyż to przede wszystkim w zakresie specjalności tego biegłego pozostaje definiowane wymogów psychofizycznych niezbędnych do wykonywania określonego zawodu. Wnioski biegłego o tej specjalności stanowią również subsumpcje rozpoznanych przez biegłych innych specjalności schorzeń, z rodzajem właściwości koniecznych do wykonywania typowego zakresu czynności w pracach związanych z posiadanymi przez ubezpieczonego kwalifikacjami. Rolą sądu jest zatem ocena na podstawie art. 233 k.p.c., czy spostrzeżenia i wnioski tego biegłego pozostają prawidłowe z uwagi na kryteria oceny tego rodzaju dowodu. Pozytywna weryfikacja w tym przedmiocie pozwala na czynienie przez sąd ustaleń faktycznych przy pomocy treści tej opinii, następnie dopiero, na samodzielne dokonanie przez sąd oceny prawnej ustalonego stanu faktycznego.
W ocenie Sądu Apelacyjnego nie ulega wątpliwości, że Sąd Okręgowy w procesie stosowania prawa posłużył się opinią biegłego wyłącznie w celu ustalenia stanu faktycznego w kontekście zdolności do pracy ubezpieczonego, które to ustalenia z przyczyn oczywistych, wymagają korzystania z wiadomości specjalnych.

Sąd Okręgowy korzystając z opinii biegłych lekarzy specjalistów z zakresu neurologii, ortopedii, neurochirurgii, kardiologii, diabetologii, chorób wewnętrznych i nefrologii, chirurgii naczyniowej, chirurgii urazowo-ortopedycznej oraz medycyny pracy, a zatem osób reprezentujących różne specjalności medyczne, adekwatne do rodzaju schorzeń i dolegliwości zgłaszanych przez ubezpieczonego – wywiódł uzasadnione wnioski co do zdolności ubezpieczonego do pracy. Uwzględniając specyfikę oceny dowodu z opinii biegłego odwołanie się przez Sąd I instancji do kryteriów zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej, stanowiło wystarczające i należyte uzasadnienie przyczyn uznania opinii biegłych za przekonujące. Wbrew twierdzeniom apelacji, nie budzi zastrzeżeń sporządzenie przez biegłych opinii łącznej, albowiem każdy z nich mógł w sposób swobodny wyrazić swoje zapatrywania co do stanu zdrowia ubezpieczonego w kontekście swojej specjalności.

Biegli sądowi sporządzając opinie w sprawie przeprowadzili kompleksowe badania stanu zdrowia ubezpieczonego oraz szczegółową analizę związku rozpoznanych u niego schorzeń z możliwością podjęcia zatrudnienia, w kontekście posiadanych już kwalifikacji zawodowych i doświadczenia. Z treści opinii wynika, że biegli przeprowadzili z ubezpieczonym wywiad, a następnie badanie podmiotowe. Specjaliści wskazanych dziedzin jednoznacznie orzekli, że stan zdrowia badanego pozwolił uznać, iż był on zdolny do pracy na dzień 1 października 2010 roku, albowiem stwierdzono, iż implantacja protezy naczyniowej po usunięciu tętniaka aorty brzusznej oraz leczenie zmian naczyniowych tętnic biodrowych wspólnych dało efekt korzystny, skutkujący poprawą ukrwienia narządów miednicy małej i kończyn dolnych, które nie powinno ograniczać zdolności do poruszania się wnioskodawcy.

Ponadto biegli podkreślili, iż nadciśnienie tętnicze wyrównane farmakologicznie, przebiega bez powikłań naczyniowych mózgu i nerek, bez objawów niewydolności krążenia i bez danych dla niestabilnej choroby niedokrwiennej serca. Również zmiany chorobowe przewodu pokarmowego nie upośledzają funkcji narządów jamy brzusznej w stopniu, który mógłby powodować długotrwałą niezdolność od pracy. Z kolei zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa przebiegają bez neurologicznych objawów ubytkowych i rozciągowych, bez zaników mięśniowych, bez istotnego ograniczenia zakresu ruchów czynnych i biernych kręgosłupa i stawów obwodowych.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, wymienione opinie – pozwalając na nie budzące wątpliwości ustalenie, że stan zdrowia ubezpieczonego w dacie wydawania spornej decyzji nie pozwalał na przyjęcie choćby częściowej niezdolności do pracy – mogły stanowić podstawę do stanowczego rozstrzygnięcia sprawy. Sąd Apelacyjny, wbrew wnioskom i zarzutom apelacji, nie dostrzegł również potrzeby powołania kolejnych biegłych w sprawie, w tym ustnych opinii uzupełniających, uznając, że przeprowadzone dotychczas dowody z opinii przed Sądem pierwszej instancji, pozostają wystarczające do poczynienia niewątpliwych ustaleń faktycznych, odnośnie zdolności do pracy ubezpieczonego.

Dla powyższych ustaleń przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, jak słusznie wskazał Sąd pierwszej instancji, obojętnym w niniejszej sprawie pozostają złożone przez ubezpieczonego w dniu 12 listopada 2013 roku dokumenty w postaci wyniku badania rezonansu magnetycznego z dnia 22 stycznia 2013 roku, porady ambulatoryjnej z dnia 22 lutego 2013 roku, oraz orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 25 września 2013 roku. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do renty sąd ubezpieczeń społecznych ocenia bowiem legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania. Powyższe zaś dokumenty wskazują, iż częściowa niezdolność do pracy A. K. powstała ewentualnie z dniem 8 lipca 2013 roku, a nie na dzień 1 października 2010 roku, który jest przedmiotem niniejszego rozstrzygnięcia. Sąd Okręgowy prawidłowo zatem pominął powyższe dokumenty niestwierdzające stanu zdrowia ubezpieczonego na dzień 1 października 2010 roku, a więc na dzień wydania decyzji przez organ rentowy.

Podkreślenia w dalszej kolejności wymaga, że w sprawie sporne było jedynie spełnianie przez ubezpieczonego przesłanki uprawniającej do uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy, opisanej przytoczonym powyżej art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS, tj. pozostawanie przez niego w stanie psychofizycznym, który czyni go faktycznie niezdolnym do pracy. Stan ten, został zdefiniowany w art. 12 ust. 3 ustawy, zgodnie z którym częściowa niezdolność do pracy polega na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Podnieść przy tym należy, że dla oceny niezdolności do pracy dla celów rentowych istotne pozostają nie tylko formalne, ale przede wszystkim rzeczywiste kwalifikacje ubezpieczonego, z uwagi na to, że pojęcie niezdolności należy wykładać przez pryzmat wiedzy i umiejętności ubezpieczonego, których możliwość wykorzystania uległa deprecjacji na skutek zaistniałych ograniczeń sprawności organizmu. Innymi słowy, chodzi o zdolność, a więc potencjalną możliwość wykonywania zatrudnienia przy uwzględnieniu stopnia naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji oraz celowość przekwalifikowania zawodowego z uwagi na rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. W konsekwencji więc niezdolność do wykonywania pracy dotychczasowej jest warunkiem koniecznym ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nie jest warunkiem wystarczającym, jeżeli wiek, poziom wykształcenia i predyspozycje psychofizyczne usprawiedliwiają rokowanie, że mimo upośledzenia organizmu możliwe jest podjęcie innej pracy w tym samym zawodzie albo po przekwalifikowaniu zawodowym. Odmienny pogląd prowadziłby do pomijania treści art. 12 ust. 1 i 3 w związku z art. 13 ust. 1 pkt 2 cytowanej powyżej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W tym stanie rzeczy należało podzielić konkluzję, że ubezpieczony na dzień
1 października 2010 toku, pomimo stwierdzonych u niego schorzeń, posiadał zdolność do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami, skoro sporządzone na potrzeby niniejszego procesu opinie uwzględniają takie elementy jak: sprawność psychofizyczna organizmu, wiek, kwalifikacje zawodowe, oraz wykonywane dotychczas prace. Wykształcenie zawodowe, które posiada ubezpieczony oraz doświadczenie pozwala na wykonywanie pracy w przeciętnych warunkach, również w wyuczonym zawodzie kierowcy – mechanika, a zatem zarówno prac fizycznych, jak i pracy umysłowej. Pozwalają również na stanowcze stwierdzenie, iż nie ma przeciwwskazań, aby ubezpieczony podjął aktywność zawodową na stanowiskach wymagających od niego takich samych lub podobnych umiejętności, jedynie zaś
z przeciwwskazaniem do pracy kierowcy samochodu ciężarowego (...).

W konsekwencji Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do wydania orzeczenia zgodnego z wnioskiem apelacji i na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił.

SSA Urszula Iwanowska SSA Romana Mrotek SSA Zofia Rybicka – Szkibiel