Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Beata Kopania
Protokolant:	sekr. sądowy Anna Karwacka

po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2015 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa R. P.

przeciwko E. C.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej E. C. na rzecz powoda R. P. kwotę 80.000 złotych (słownie: osiemdziesiąt tysięcy złotych) wraz
z ustawowymi odsetkami od dnia 06.03.2013 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 4.617 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  nakazuje ściągnąć od pozwanej E. C. na rzecz Skarbu państwa Sądu Okręgowego w Słupsku kwotę 3000 złotych tytułem kosztów sądowych od uiszczenia których powód był zwolniony.

Na oryginale właściwy podpis

Sygn. akt IC 55/14

UZASADNIENIE

Powód, R. P., wniósł przeciwko pozwanej, E. C., pozew z żądaniem zapłaty kwoty 80.000 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 marca 2013r. tytułem zwrotu pożyczki. Zażądał także zasądzenia od pozwanej na swą rzecz kosztów procesu.

Na uzasadnienie podał, iż w dniu 12 lipca 2010r. udzielił pozwanej pożyczkę w kwocie 100.000 zł. na zakup mieszkania w L. przy ul. (...). Zabezpieczeniem spłaty pożyczki miało być zameldowanie powoda w nowozakupionym lokalu. Pozwana zwróciła powodowi jedynie kwotę 20.000 zł. Nadto, w grudniu 2012r. wymeldowała powoda z lokalu położnego w L. przy ul. (...), zaś w dniu 29 marca 2013r. zmieniła zamki wejściowe, uniemożliwiając powodowi dalsze zamieszkiwanie w tym lokalu. W konsekwencji powyższego, powód pismem z dnia 23 stycznia 2013r. wezwał pozwaną do zwrotu pożyczki w kwocie 80.000 zł. w terminie 6 tygodni. Pozwana nie zwróciła powodowi żądanej kwoty, dlatego wniesienie pozwu stało się konieczne.

Pozwana, E. C., wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na swą rzecz kosztów procesu.

Zaprzeczyła, by pożyczyła od powoda kwotę 100.000 zł. Przyznała, że otrzymała od niego w 2010r. kwotę 20.000 zł. i tę kwotę powodowi zwróciła. Podkreśliła, że dowodem pożyczenia kwoty 20.000 zł. jest zawarta na piśmie umowa pożyczki. Tymczasem na dowód pożyczenia kwoty 100.000 zł. brak jest pisemnej umowy. Ta okoliczność, zdaniem pozwanej, rzuca cień na wiarygodność powoda, gdyż skoro zawarł na piśmie umowę pożyczki (...).0000 zł., to tym bardziej pożyczkę kwoty 100.0000 zł. winien sporządzić na piśmie.

Podała, że powód nie przedstawił dowodu, z którego wynikałaby data zawarcia pożyczki, ani wręczenia pozwanej takiej kwoty. Sam fakt dysponowania przez powoda powyższą kwota ze sprzedaży mieszkania położonego w L. przy ul. (...), nie jest wystarczający do wnioskowania, że kwota 100.000 zł. została pożyczona pozwanej. Dodatkowo podniosła, że niewiarygodne są twierdzenia o przekazaniu powodowi gotówki przy sprzedaży powyższego mieszkania, albowiem tego typu transakcje przeprowadza się bezgotówkowo.

Zwróciła też uwagę na brak konsekwencji w twierdzeniach powoda, gdyż skoro, jak twierdzi, pożyczył pozwanej 100.000 zł., to dlaczego żąda zwrotu kwoty 80.0000 zł.

Na koniec podała, że kupiła mieszkanie położone w L. przy ul. (...) za środki pozyskane z pożyczki kwoty 20.000 zł. od powoda, z darowizny od jej rodziców w kwocie 50.000 zł. oraz z oszczędności pozwanej i jej córki w kwocie 10.000 zł. Wobec tego, że kwotę 20.000 zł. powodowi zwróciła, żądanie zgłoszone w pozwie nie zasługuje, zdaniem pozwanej, na uwzględnienie.

W odpowiedzi na zarzuty pozwanej, powód podtrzymał swe twierdzenia, wskazując jednak z ostrożności procesowej, iż w razie gdyby sąd nie uznał za zasadne żądania zwrotu pożyczki, to podstawą zgłoszonego roszczenia jest art. 405 k.c.

Sąd ustalił:

Strony poznały się w 2008r. Wówczas oboje byli w związkach małżeńskich. W 2009r. strony zaczęły się spotykać, planowały wspólną przyszłość, chciały razem zamieszkać i prowadzić wspólnie gospodarstwo domowe. Tworzyły związek konkubencki.

W czerwcu 2009r. małżeństwo pozwanej zostało rozwiązane przez rozwód. Powód złożył zaś pozew rozwodowy we wrześniu 2012r., a wyrok rozwodowy został wydany w grudniu 2012r.

Dowód: przesłuchanie powoda 00:12:57, 00:15:19, 00:16:03 protokół rozprawy z dnia 24 marca 2015r., k. 165v, przesłuchanie pozwanej 01:06:17 protokół rozprawy z dnia 25 marca 2015r., k. 167v.

Strony postanowiły, że pozwana nabędzie na własność lokal mieszkalny, w którym oboje zamieszkają. Środki pieniężne na zakup tego lokalu miały pochodzić ze sprzedaży lokalu mieszkalnego pozwanej, nabytego w trakcie jej małżeństwa, a położnego w L. przy ul. (...), bądź ze środków pochodzących ze sprzedaży lokalu mieszkalnego powoda i jego małżonki, położnego w L. przy ul. (...).

Dowód: przesłuchanie powoda 00:12:57 protokół rozprawy z dnia 25 marca 2015r., k. 165v.

W dniu 12 lipca 2010r. R. P. oraz jego ówczesna żona, M. P., sprzedali swój lokal mieszkalny położony w L. przy ul. (...) B. i E. G. (1) za kwotę 220.000 zł. W dniu podpisania aktu notarialnego powód otrzymał od nabywców kwotę 110.000 zł. w gotówce. Jego żona tego dnia otrzymała kwotę 70.000 zł. w gotówce, zaś brakująca część - 40.000 zł. miała zostać wpłacona przez nabywców na konto córki powoda, A. P..

E. i B. G. (1) przynieśli gotówkę w kwocie 180.000 zł. w dniu 12 lipca 2010r. do mieszkania małżonków P.. Tego dnia, przed podpisaniem aktu notarialnego, przekazali im powyższą kwotę. Małżonkowie P. rozdzielili otrzymane pieniądze. Powód wziął 110.000 zł., zaś M. P. 70.000 zł. Powód schował 100.000zł. do reklamówki, którą wziął ze sobą i razem z pozostałymi uczestnikami transakcji pojechał do notariusza celem zawarcia umowy kupna sprzedaży lokalu mieszkalnego położnego w L. przy ul. (...).

Dowód: umowa kupna sprzedaży z dnia 12 lipca 2010r. rep. A nr (...), k. 94-97, zmiana umowy kupna sprzedaży z dnia 20 lipca 2010r, rep. A nr (...), k. 98-100, zeznania świadka M. P. 00:12:46, protokół rozprawy z dnia 25 lipca 2014r., k. 123v- 124, zeznania świadka E. G. (1) 00:40:39, 00:52:15 protokół rozprawy z dnia 25 lipca 2014r., k. 124v - 125, przesłuchanie powoda 00:27:37, 00:29:19, 00:32:44 protokół rozprawy z dnia 25 marca 2015r., k. 166 – 166v.

Pozwana wiedziała, że powód w dniu 12 lipca 2010r. sprzedaje mieszkanie oraz, że z tego tytułu będzie dysponował gotówką. Strony umówiły się, że powód przyniesie pieniądze pochodzące ze sprzedaży do mieszkania rodziców pozwanej, położonego w L. przy ul. (...), gdzie będzie na niego czekała pozwana.

Dowód: przesłuchanie powoda, 00:34:15 protokół rozprawy z dnia 25 marca 2015r., k. 166v.

Po zakończeniu u notariusza czynności sprzedaży mieszkania powód wraz z pieniędzmi udał się do mieszkania rodziców pozwanej, położonego w L. przy ul. (...). Po drodze spotkał kolegę, J. G.. Powód powiedział mu, że sprzedał mieszkanie oraz, że ma przy sobie 100.000 zł., a także, że planuje wraz z pozwaną kupić mieszkanie. J. G. zaproponował powodowi, że go odprowadzi do mieszkania rodziców pozwanej. Powód się zgodził i dalej poszli razem. N. do mieszkania rodziców pozwanej wszedł tylko powód. J. G. czekał na powoda przed blokiem. Po krótkim czasie powód zszedł na J. G.. Nie miał już przy sobie pieniędzy.

Dowód: zeznania świadka J. G., k. 00:55:45, 00:59:52, 01:00:37, 01:02:34, 01:04:03protokół rozprawy z dnia 25 lipca 2015r., k. 125, przesłuchanie powoda 00:36:47 protokół rozprawy z dnia 25 marca 2015r., k. 166v.

W dniu 12 lipca 2010r. w mieszkaniu rodziców pozwanej, powód wręczył pozwanej kwotę 100.000 zł. w obecności jej rodziców. Pieniądze te miały zostać przeznaczone na zakup mieszkania dla pozwanej. Strony umówiły się, że w zamian za wręczone pieniądze pozwana zamelduje powoda w tym nowonabytym mieszkaniu.

Dowód: przesłuchanie powoda, 00:38:19, 00:42:04 protokół rozprawy z dnia 25 marca 2015r., k. 166v.

W dniu 12 lipca 2010r. ojciec pozwanej wpłacił na swoje konto bankowe w (...) S.A. kwotę 40.000 zł. Następnie w dniu 12 lipca 2010r. wypłacił kwotę 50.000 zł., którą przekazał pozwanej jako darowiznę. Podjęcie tych czynności było ustalone z pozwaną, która była w trakcie podziału majątku ze swym mężem. Obawiała się, że były mąż zarzuci jej, że posiada pieniądze pochodzące z małżeństwa. Wpłacone w dniu 12 lipca 2010r. do banku pieniądze pochodziły z gotówki przekazanej pozwanej u jej rodziców.

Dowód: opis transakcji na rachunku bankowym M. B., k. 87, przesłuchanie powoda 00:47:20 protokół rozprawy z dnia 25 marca 2015r., k. 167.

Strony sporządziły umowę pożyczki kwoty 20.000 zł., którą opatrzyły datą 20 lipca 2010r. W umowie wskazano, że powód pożycza pozwanej 20.000 zł. do czasu, gdy odzyska ona pieniądze z podziału majątku INs (...). Sporządzenie umowy na piśmie było również dokonane w tym celu, by były małżonek pozwanej nie zgłaszał pretensji do środków pieniężnych, za które pozwana kupiła nowe mieszkanie.

Dowód: umowa pożyczki z dnia 20 lipca 2010r., k. 35, przesłuchanie powoda 00:49:36 protokół rozprawy z dnia 25 marca 2015r., k. 167.

W 2010r. strony prowadziły rozmowy z M. i A. K. w sprawie nabycia od nich lokalu mieszkalnego położnego w L. przy ul. (...). Strony informowały M. K., że środki na zakup mieszkania będą pochodzić ze sprzedaży ich mieszkania.

Mieszkanie K. nadawało się do remontu. Były tam stare drewniane okna. Do generalnego remontu była łazienka. Nadto do wymiany były panele, podłogi były zniszczone. Całe było do malowania. (...) też nadawały się do wymiany.

Strony były gotowe kupić mieszkanie w dniu 12 lipca 2010r. Okazało się jednak tego dnia, że zbywcy muszą załatwić formalności związane ze sprzedażą tego lokalu. Dlatego ostatecznie ustalono, że transakcja nabycia mieszkania nastąpi w dniu 21 lipca 2010r.

Przed podpisaniem aktu notarialnego, M. K. otrzymał od stron kwotę 20.000 zł. Resztę ceny sprzedający otrzymali w dniu podpisania aktu notarialnego, tj. w dniu 21 lipca 2010r.

Dowód: zeznania świadka M. K., k. 155- 156, przesłuchanie powoda 00:38:19 00:40:25 protokół rozprawy z dnia 25 marca 2015r., k. 166v.

W dniu 21 lipca 2010r. pozwana nabyła od M. K. i A. K. lokal mieszkalny położny w L. przy ul. (...) za kwotę 80.000 zł.

Dowód: przesłuchanie powoda 00:45:04 protokół rozprawy z dnia 25 marca 2015r., k. 166v.

W lipcu 2010r. w powyższym lokalu zamieszkał powód. Remontował ten lokal. Pozwana wprowadziła się tam po około 2 miesiącach.

W czasie, kiedy strony zamieszkały razem przestało się między nimi układać. W konsekwencji powyższego, powód wyprowadził się z mieszkania we wrześniu 2011r. Jednak w październiku 2011r. ponownie się wprowadził. Relacje między stronami nie uległy poprawie.

W dniu 24 październiku 2011r. pozwana zwróciła powodowi kwotę 20.000 zł.

W styczniu 2012r. powód ponownie się wyprowadził, gdyż pozwana obiecała mu, że jeśli wyprowadzi się, to zwróci mu pieniądze, które od niego otrzymała na zakup mieszkania.

Do czerwca 2012r. pozwana nie oddała powodowi żadnych pieniędzy.

W czerwcu 2012r. powód ponownie wprowadził się do mieszkania przy ul. (...). Strony nadał były w konflikcie.

W dniu 29 marca 2013r., kiedy powód po pracy zamierzał wejść do mieszkania, okazało się, że w drzwiach wymienione są zamki. Powód nie został wpuszczony do mieszkania. Sytuacja ta nie uległa później zmianie.

Dowód: potwierdzenie przyjęcia przelewu, k. 38, przesłuchanie powoda 00:16:55, 00:21:29, 00:24:50 protokół rozprawy z dnia 25 marca 2015r., k. 166, częściowo przesłuchanie pozwanej, 01:09:49 protokół rozprawy z dnia 25 marca 2015r., k. 167v.

Od marca 2013r. związała się z innym mężczyzną, z którym we wrześniu 2013r. zawarła związek małżeński.

Dowód: przesłuchanie powoda, 00:21:29 protokół rozprawy z dnia 25 marca 2014r., k. 166, przesłuchanie pozwanej, 01:09:49 protokół rozprawy z dnia 25 marca 2015r., k. 167v.

W dniu listopadzie 2011r. sprzedała swoje mieszkanie położone w L. przy ul. (...).

Dowód: przesłuchania pozwanej 01:39:25 protokół rozprawy z dnia 25 marca 2015r., k. 168v.

Od października 2012r. powód żądał od pozwanej zwrotu pieniędzy ( bezsporne).

Postanowieniem z dnia 15 kwietnia 2013r. Prokuratura Rejonowa w(...) odmówiła dochodzenia w sprawie stosowania wobec pozwanej gróźb karalnych w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności R. P. na szkodę E. D. (obecnie C.), tj. o czyn z art. 191 par 1 i par 1 kk z uwagi na brak dostatecznych danych uzasadniających podejrzenie popełnienie przestępstwa.

Dowód: pismo pozwanej z dnia 25 marca 2013r., k. 43, postanowienie Prokuratury Rejonowej w (...) z dnia 15 kwietnia 2013r., k. 44.

Pismem z dnia 22 stycznia 2013r. powód wypowiedział pozwanej umowę pożyczki kwoty 100.000 zł. i wobec wcześniejszego zwrotu kwoty 20.000 zł., wezwał ją do zwrotu kwoty 80.000 zł. w terminie 6 tygodni.

W odpowiedzi na powyższe pozwana zaprzeczyła, ze jest dłużniczka powoda. W piśmie z dnia 25 stycznia 2013r. wskazała, że nie zawierała z powodem umowy pożyczki na kwotę 100.000 zł. Podała, że jedyną pożyczkę, która zaciągnęła u powoda to pożyczka z dnia 20 lipca 2010r. na kwotę 20.000 zł., która została spłacona w dniu 24 października 2011r.

Dowód: pismo powoda z dnia 22 stycznia 2013r., k. 11, pismo pozwanej z dnia 25 stycznia 2013r., k. 12-13.

Postanowieniem z dnia 24 czerwca 2013r. Prokuratura Rejonowa w L. umorzyła postępowanie w sprawie doprowadzenia w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w dniu 12 lipca 2010r. w L. R. P. do niekorzystanego rozporządzenia mieniem w kwocie 100.000 zł. podczas zaciągania pożyczki przez E. D. poprzez wprowadzenia w błąd co do zamiaru jej zwrotu, tj. o czyn z art. 286 par 1 kk. Jako podstawę umorzenia przywołano okoliczność braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu.

Z powyższą decyzją nie zgodził się powód i wniósł zażalenie do Sądu Rejonowego w L.. Postanowieniem z dnia 28 października 2013r. utrzymał w mocy postanowienie Prokuratury Rejonowej w L. z dnia 27 czerwca 2013r. o umorzeniu postępowania.

Dowód: postanowienie Prokuratury Rejonowej w L. z dnia 24 czerwca 2013r., k 14-15, postanowienie Sądu Rejonowego w L. z dnia 28 października 2013r., k. 16-16v.

Pismem z dnia 7 lutego 2014r. powód wniósł subsydiarny akt oskarżenia przeciwko E. C. o to, że pomiędzy 28 marca 2013r. a 29 kwietnia 2013r. w L. przy ul. (...) przywłaszczyła mienie powoda w postaci maszynki do strzyżenia P. o wartości 80 zł., 11 par spodni o łącznej wartości 700 z., 10 swetrów o łącznej wartości 500 zł., garnituru o wartości 120 zł., płaszcza o wartości 100 zł., 3 sztuki czapek o łącznej wartości 90 zł., szalika o wartości 50 zł., 2 par butów skórzanych o łącznej wartości 250 zł, 1 pary butów traperjo o wartości 200 zł., 1 pary sandałów o łącznej wartości 80 zł., 10 sztuk koszul dżinsowych o łącznej wartości 300zł., marynarki wyjściowej o wartości 150 zł., kurtki dżinsowej o wartości 70 zł. 20 par skarpet o łącznej wartości 50 zł., 20 sztuk majtek o łącznej wartości 100 zł., 3 sztuk pidżam w łącznej wartości 90 zł., 5 sztuk podkoszulków o łącznej wartości 25 zł., 10 bluzek letnich o wartości łącznej 250 zł., 14 sztuk wody kolońskiej o łącznej wartości 140 zł., 2 sztuk ładowarek telefonicznych N. o łącznej wartości 30 zł., obrazu na płótnie o wartości 300 zł., o łącznej wartości 3.675 zł., działając na szkodę powoda, tj. o czyn z art. 284 par 1 kk.

Dowód: akt oskarżenia z dnia 7 lutego 2014r. k. 7-10.

Sąd zważył:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Stan faktyczny sąd oparł na dokumentach złożonych do akt. Ich wiarygodność nie była wzajemnie kwestionowana. Nadto sąd dokonał ustaleń w oparciu o zeznania świadków, M. P., E. G. (1), B. G. (1) i J. G.. Zeznania powyższych osób były logiczne, wzajemnie się uzupełniały. Nadto cechowała je obiektywność. Brak było, w szczególności po stronie E. G. (1), B. G. (1) i J. G., interesu w składaniu zeznań określonej treści, na korzyść którejkolwiek ze stron sporu. Dlatego też sąd w całości dał im wiarę.

Sąd uznał również za wiarygodne przesłuchanie powoda (poza twierdzeniami dotyczącymi umowy pożyczki kwoty 100.000zł.), albowiem było ono spontaniczne, logiczne i spójne z pozostałym materiałem dowodowym, w tym z zeznaniami świadków przywołanych wyżej oraz treścią dokumentów złożonych do akt.

Przesłuchanie pozwanej było natomiast niewiarygodne, o czym będzie mowa poniżej.

W sprawie bezsporne jest, że strony od 2009r. tworzyły związek konkubencki, że zamierzały razem zamieszkać w nowonabytym lokalu mieszkalnym, prowadzić wspólne gospodarstwo domowe. Sporem objęta jest kwestia źródła sfinansowania przez pozwaną zakupu lokalu mieszkalnego położonego w L. przy ul. (...). Powód twierdzi, że pożyczył pozwanej kwotę 100.000 zł. na zakup tego mieszkania oraz, że wobec zwrotu przez pozwaną kwoty 20.000 zł., zasadne jest żądanie zwrotu kwoty 80.000 zł. Pozwana twierdzi zaś, że pożyczyła od pozwanego na zakup mieszkania jedynie kwotę 20.000 zł. i taką kwotę zwróciła, zaś resztę środków pieniężnych uzyskała od swoich rodziców w ramach umowy darowizny (50.000zł.) oraz z oszczędności pozwanej i jej córki (10.000 zł.).

Zatem podstawą zgłoszonego żądania są twierdzenia powoda o udzielonej pozwanej pożyczce kwoty 100.000zł. oraz, z ostrożności procesowej, twierdzenie po bezpodstawnym wzbogaceniu po stronie pozwanej.

Wskazać należy, iż rację ma pozwana, że w myśl art. 720 par 2 k.c. umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem, a skoro powód nie przedstawił umowy pożyczki kwoty 100.000 zł. na piśmie, to rygory z art. 74 k.c. sprzeciwiają się temu, by powód poprzez dowód zeznań świadków, czy dowód z przesłuchania stron dowodził jej zawarcia.

Podkreślić należy, że przeprowadzony w sprawie dowód z zeznań świadków M. P. oraz E. G. (2) i B. G. (2) został przeprowadzony nie na dowód zawarcia między stronami umowy pożyczki a na okoliczność sposobu wręczenia małżonkom P. należności za sprzedany przez nich lokal położony w L. przy ul. (...), zaś dowód z zeznań świadka J. G. – na okoliczność informowania świadka J. G. przez powoda o tym, że planowany zakup mieszkania dla powoda i E. C. (wówczas D.) ma być sfinansowany ze środków pieniężnych pochodzących ze sprzedaży lokalu mieszkalnego powoda.

Brak jest okoliczności w niniejszej sprawie, przewidzianych w art. 74 par 2 k.c. które pozwalałyby na przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków, czy dowodu z przesłuchania stron na okoliczność zawarcia umowy pożyczki kwoty 100.000 zł.

W konsekwencji powyższego uznać należy, iż brak jest materiału dowodowego, który pozwalałby przyjąć, że między stronami doszło do zawarcia umowy pożyczki.

Zaproponowany przez powoda materiał dowodowy pozwala jednak na uznanie, że roszczenie zasługuje na uwzględnienie na podstawie art. 410 par 2 kc w zw. z art. 405 kc.

Dowód z zeznań świadków, M. P., E. G. (2), B. G. (2) oraz J. G., a także przesłuchanie powoda wskazuje, że powód w lipcu 2010r. wręczył pozwanej kwotę 100.000 zł. oraz, że pieniądze te pochodziły ze sprzedaży lokalu mieszkalnego położnego w L. przy ul. (...).

Wyżej przywołani świadkowie, M. P., E. G. (2) i B. G. (2), potwierdzili twierdzenia powoda, że w dniu 12 lipca 2010r., tj. w dniu podpisania aktu notarialnego otrzymał on kwotę 110.000 zł. Dysponował tą kwotą, posiadał przy sobie w reklamówce.

Dodatkowo świadek, J. G. potwierdził, że powód wraz z gotówką pieniędzy w reklamówce wysokości 100.000 zł. szedł do mieszkania rodziców pozwanej oraz, że tam pieniądze pozostawił, a także, że pieniądze te miały zostać przeznaczone na zakup mieszkania dla powoda i pozwanej.

Powyższe pozwala przyjąć, że w dniu 12 lipca 2010r. powód przekazał pozwanej kwotę 100.000 zł.

Bezsporne jest, że pozwana w dnu 21 lipca 2010r. nabyła za kwotę 80.000 lokal mieszkalny położny w L. przy ul. (...).

Z zeznań świadka, M. K. wynika, że obie strony przed nabyciem lokalu podały, że będą posiadały środki pieniężne na zakup mieszkania ze sprzedaży innego lokalu.

Powyższe zaznania a także zbieżność czasowa pozyskania przez powoda pieniędzy ze sprzedaży mieszkania położonego w L. przy ul. (...) pozwala wnioskować, że to właśnie za pieniądze powoda został zakupiony lokal przy ul. (...).

Twierdzenia pozwanej, jakoby otrzymała ona darowiznę od rodziców w kwocie 50.000 zł. oraz, że dysponowała własnymi oszczędnościami w kwocie 10.000 zł. są zaś niewiarygodne.

Wskazać należy, iż rodzice pozwanej, J. B. i M. B., odmówili składania zeznań w niniejszej sprawie, a przedłożony przez powoda materiał dowody w postaci historii rachunku (k. 87) wskazuje, że M. B. w dniu 12 lipca 2010r. wpłacił na swoje konto bankowe kwotę 40.000 zł., a następnie, w tym samym dniu, przekazał kwotę 50.000 zł. tytułem darowizny dla pozwanej.

Z przesłuchania powoda wynika jednak, że powyższe operacje finansowe były wynikiem uzgodnień z pozwaną. Była ona wówczas w trakcie sprawy z byłym małżonkiem o podział majątku wspólnego (okoliczność bezsporna) i by uniknąć ewentualnych pretensji jej byłego męża o to, że kupuje mieszkanie za pieniądze zgromadzone w czasie trwania małżeństwa, pozwana zaproponowała, by dokonać powyższych transakcji.

Nadto zbieżność dat związanych ze sprzedażą mieszkania przez powoda, tj. 12 lipca 2010r. i data wpłaty kwoty 40.000 zł. na rachunek bankowy M. B., pozwala przyjąć, że ojciec pozwanej rzeczywiście wpłacił na swe konto pieniądze pochodzące ze sprzedaży mieszkania przy ul. (...), a przekazane pozwanej w mieszkaniu M. B., z resztą w jego obecności. Zasady doświadczenia życiowego sprzeciwiają się temu, by dać wiarę pozwanej, która podała, że rodzice pozwanej dysponowali takimi oszczędnościami oraz, że przetrzymywali je w mieszkaniu. Podkreślić bowiem należy, że oboje rodzice pozwanej są na emeryturze. Zatem niewiarygodne jest, by ojciec pozwanej był w stanie zaoszczędzić kwotę 40.000 zł., tym bardziej, że w banku na lokacie miał złożone oszczędności na kwotę 80.000 zł. (k. 90, k. 91).

Z resztą sama pozwana nie pamiętała okoliczności dokonanej darowizny, tj. czy pieniądze otrzymała do ręki, czy też zostały przekazane na jej konto (k. 01:31;11 k. 168v). Wskazała również, że matka pozwanej nie miała wiedzy o darowiźnie, bo wtedy chorowała, miała luki pamięciowe (01:42:34, k. 169).

W efekcie powyższego, sąd uznał, że wpłata kwoty 40.000 zł. na konto M. B. pochodziła ze środków pieniężnych powoda.

Co do własnych oszczędności w kwocie 10.000 zł, to sama pozwana podała, że nie pamięta, z jakiego okresu były te oszczędności. Nadto, skoro pozwana otrzymywała wynagrodzenie w kwocie 1.500 zł., a na utrzymaniu miała dwoje dzieci, zaś mąż pozwanej nie wspierał jej (01:20:59, k. 168), to wątpliwości budzi możliwość poczynienia oszczędności w takiej sytuacji.

Sąd uznał, że nawet gdyby pozwana dysponowała oszczędnościami, to okoliczności sprawy opisane wyżej wskazują, że pieniądze na zakup mieszkania w lipcu 2010r. pochodziły od powoda.

Z resztą wskazać należy, że przesłuchanie pozwanej dotknięte było niekonsekwencją, lukami i przez to było niewiarygodne. Dla przykładu, pozwana podała, że za mieszkanie na ul. (...) zapłaciła gotówką. Następnie wskazała, że część pieniędzy musiała pobrać z banku, nie wiedziała, jaka to była część (01:32:40, k. 168v). Wiedziała, że została zapłacona zaliczka na kupno mieszkania, ale nie pamiętała, czy była to kwota 5.000 czy 10.000 zł. (01:32:40, k. 168v). Nie pamiętała, czy umowę pożyczki kwoty 20.000 zł. z powodem spisywała przed, czy po wręczeniu pieniędzy. Nie pamięta, czy kwotę 20.000 zł. dostała do ręki (01:36:45, k. 168v). Dodatkowo podała, że mieszkanie na ul. (...) nie wymagało remontu. Tymczasem zeznań M. K. i z przesłuchania powoda wynika, że był to lokal do remontu. Do wywiany w tym lokalu nadawały się podłogi, okna, instalacje. Nadto cały lokal wymagał odmalowania.

Powyższe wskazuje na to, że przesłuchanie pozwanej nie zasługiwało na wiarę. Było bowiem subiektywne, ukierunkowane na osiągniecie korzystnego wyniku sądowego.

Wyżej opisane okoliczności pozwalają na wniosek, iż w sprawie nastąpiło bezpodstawne wzbogacenie po stronie pozwanej.

Szczególnym rodzajem bezpodstawnego wzbogacenia jest świadczenie nienależne. Użycie określenia „świadczenie” oznacza, że wspólną cechą jest tu uzyskanie korzyści cudzym kosztem w wykonaniu zobowiązania.

W myśl art. 410 par 2 k.c świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

W niniejszej sprawie mamy do czynienia, zdaniem sądu z nieosiągnięciem celu świadczenia.

Wskazać należy, że świadczenie staje się nienależne m.in. wówczas, gdy nie zostaje osiągnięty zamierzony przez strony cel dokonywanego świadczenia. Ma to zazwyczaj miejsce wówczas, gdy nie spełniły się przewidywania co do zachowania się kontrahenta, jakimi kierował się spełniający świadczenie. W uzasadnieniu wyroku z 17 stycznia 2002 r., III CKN (...), LexPolonica nr (...) (OSNC 2002, nr (...), poz. (...)) Sąd Najwyższy wskazał, że przesłanka nieosiągnięcia zamierzonego celu świadczenia (art. 410 § 2 k.c.) jest spełniona wtedy, gdy jego celem było otrzymanie świadczenia ekwiwalentnego, do spełnienia którego odbiorca nie był zobowiązany”. W uzasadnieniu wskazano, „że nieosiągnięcie celu świadczenia ( condictio ob rem) nie zachodzi, jeżeli cel, który świadczący miał na względzie spełniając świadczenie, wynika z istotnych postanowień umowy, zawartej z odbiorcą świadczenia. Ma natomiast miejsce wszędzie tam, gdzie celem świadczenia było otrzymanie zamierzonego ekwiwalentnego świadczenia od odbiorcy, który nie był zobowiązany do jego spełnienia i cel ten nie został osiągnięty. Sad Najwyższy wskzał również, że nie każdy cel, którego realizacji oczekuje świadczący, jest z punktu widzenia condictio ob rem prawnie relewantny, dlatego wymaga się, aby cel świadczenia objęty był porozumieniem woli stron (określanym w doktrynie jako porozumienie co do podstawy prawnej świadczenia). Chodzi o to, aby na podstawie ogólnych zasad wykładni można było stwierdzić istnienie między stronami porozumienia woli, z którego treści wynika, że odbiorca otrzymuje świadczenie tylko ze względu na oczekiwany cel (tak (...), Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom I-II, wyd. X, Opublikowano: LexisNexis 2011).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego spotyka się koncepcję, iż instytucja nieosiągnięcia zamierzonego celu świadczenia występować może w rozliczeniach pomiędzy osobami będącymi wcześniej w związkach partnerskich, tj. w sporach po rozejściu się osób pozostających w tzw. nieformalnym związku partnerskim. Według tezy wyroku Sądu Najwyższego z 12 stycznia 2006 r., II CK (...), LexPolonica nr (...) (MoP 2006, nr(...), s. (...)): „Istnieje możliwość odzyskania podarowanych w trakcie trwania nieformalnego związku pieniędzy i przedmiotów wartościowych. (...) musi jednak udowodnić, że druga osoba dawała mu podstawy do stwierdzenia, iż związek będzie trwał dłużej”.

W uzasadnieniu wyroku z 12 stycznia 2006 r., II CK (...) (LexPolonica nr (...)(OSNC 2006, nr (...), poz. (...); OSP 2006, nr (...), poz. (...)) Sąd Najwyższy wskazał, że porozumienie stron, będące przesłanką żądania zwrotu świadczenia w związku z nieosiągnięciem zamierzonego celu, dotyczyć może tylko samej podstawy świadczenia, a nie jego ewentualnego zwrotu (art. 410 § 2 k.c.). Wskazał, że instytucji z art. 401 par 2 k.c. może skorzystać osoba, którą z odbiorcą świadczenia ( accipiens) nie łączy taki stosunek obligacyjny, z którego obowiązek świadczenia wynika, a ponadto, że przyjmujący świadczenie nie jest, ani po otrzymaniu świadczenia, ani też nie był wcześniej zobowiązany do spełnienia oczekiwanego od niego świadczenia. Najistotniejszego jednak znaczenia nabiera kwestia dotycząca porozumienia stron.

Sąd Najwyższy wskazał, że porozumieniem stron powinna być objęta podstawa świadczenia w tym sensie, że odbiorca świadczenia powinien znać cel świadczącego i przez przyjęcie świadczenia dać wyraz, że go aprobuje. Nie jest to jednak porozumienie składające się na treść czynności prawnej, lecz jest to porozumienie tylko co do podstawy prawnej świadczenia. Gdyby porozumienie takie miało stanowić czynność prawną, to w razie nieosiągnięcia celu zastosowanie powinny znaleźć przepisy o odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania, a nie przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Strony zatem nie muszą zawierać porozumienia (umowy) co do zwrotu świadczenia, skoro zwrot ten możliwy jest na podstawie art. 410 § 2 k.c.

Celem świadczenia, którego zwrotu żąda powód, było pozostawanie stron w nieformalnym związku partnerskim. Wynika to wprost z przesłuchania powoda. Nadto sama pozwana wskazała, że strony tworzyły związek, miały plany razem mieszkać i w tym związku funkcjonować. Zatem zbędne stało się zawieranie umowy pomiędzy stronami, że zakończenie związku będzie skutkować zwrotem świadczenia, które pozwana w trakcie tego związku otrzymała od powoda.

Istotne jest, czy powód, spełniając świadczenie, miał na celu uzyskanie od pozwanej ekwiwalentnego świadczenia, do którego nie była prawnie zobowiązana, a którym było pozostawanie w nieformalnym związku. Taki przypadek condictio ob rem (zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty), określany w doktrynie jako skłanianie, polega na tym, że świadczący daremnie zmierza do skłonienia odbiorcy do niewymuszonego zachowania, do którego ten nie może lub nie chce prawnie się zobowiązać. Świadczenie w postaci przekazania pieniędzy na zakup mieszkania, którego brak co najmniej utrudniał kontynuowanie związku stron, może wskazywać na istnienie między stronami porozumienia woli odnoszącego się do podstawy tego świadczenia (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2006 r., II CK (...) (LexPolonica nr (...) (OSNC 2006, nr (...), poz. (...); OSP 2006, nr (...), poz.(...)).

Dla zastosowania omawianej kondykcji istotne jest to, że zarówno świadczący, jak i przyjmujący świadczenie mają świadomość i akceptują cel świadczenia, co zakłada istnienie między nimi porozumienia określanego jako „porozumienie woli” albo „porozumienie co do podstawy prawnej świadczenia” - niebędącego czynnością prawną - z którego wynika, że odbiorca świadczenia otrzymuje świadczenie tylko ze względu na oczekiwany cel (zob. wyroki SN: z 11 stycznia 2002 r., IV CKN (...), LexisNexis nr (...); z 17 stycznia 2002 r., III CKN (...), LexisNexis nr (...); z 21 czerwca 2011 r., I CSK (...), LexisNexis nr (...); W. (...), (...)..., s. (...); P. (...), w: (...)..., s. (...)).

Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy stwierdzić należy, że powód, przekazując pozwanej w lipcu 2010r. kwotę 100.000 zł. miał na celu uzyskanie od pozwanej świadczenia w postaci pozostawania w związku z pozwaną. Strony się rozumiały, wzajemnie się wspierały, tworzyły związek jeszcze przed lipcem 2010r., chciały być razem (przesłuchanie pozwanej, 01:16:17, k. 167v). Zatem oczekiwania powoda, że pozwana dawała podstawy, by twierdzić, że związek będzie kontynuowany także po wręczeniu kwoty 100.000 zł., były po stronie powoda całkowicie uzasadnione.

Jednakże zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty. Po zakupie lokalu mieszkalnego położonego w L. przy ul. (...) między stronami zaczęły się nieporozumienia, zaś sama pozwana oficjalnie od marca 2013r. związała się z innym mężczyzną, z którym wzięła ślub we wrześniu 2013r. (bezsporne).

W realiach niniejszej sprawy stwierdzić należy, że żądanie powoda znajduje oparcie w treści art. 410 par 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c.

Dlatego też sąd, na podstawie wyżej przywołanych przepisów zasądził kwotę dochodzoną pozwem. Jej wysokość nie budziła wątpliwości, albowiem z przesłuchania powoda wynika, że przekazał pozwanej kwotę 100.000 zł., zaś pozwana w październiku 2011r. zwróciła mu kwotę 20.000 zł.

O odsetkach ustawowych orzeczono na podstawie art. 481 k.c., mając na uwadze wezwanie do zapłaty kwoty 80.000 zł. z dnia 22 stycznia 2013r. (k. 11).

O kosztach procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 98 par 1 i par 3 k.p.c. w zw. z par 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokacie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( teks jedn. Dz. U z 2013r., poz. 461), mając na uwadze, iż powód wygrał niniejszy spór w całości. Na koszty powoda złożyła się częściowa opłata od pozwu w wysokości 1.000 zł., wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3.600 zł. oraz opłata za udzielone pełnomocnictwo w kwocie 17 zł.

O nieuiszczonych kosztach sadowych w zakresie brakującej części opłaty od pozwu sąd orzekł na podstawie art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sadowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz. U z 2010r., nr 90, poz. 594 z późn. zm.).

Na oryginale właściwy podpis