Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Beata Michalska

Sędziowie: SSA Janina Kacprzak (spr.)

del. SSO Joanna Baranowska

Protokolant: stażysta Weronika Skalska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 marca 2015 r. w Ł.

sprawy J. N., (...) Spółka jawna J. S., M. S., (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniu

na skutek apelacji J. N., (...) Spółka jawna J. S., M. S., (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 26 lutego 2014 r., sygn. akt: VIII U 5127/13,

1. zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzające go decyzje organu rentowego i ustala, że J. N. podlegała w okresie od 3 grudnia 2012 roku do dnia rozwiązania stosunków pracy ubezpieczeniom społecznym (rentowym, emerytalnemu i wypadkowym) jako pracownik zatrudniony na podstawie umów o pracę z:

a)  (...) Spółka jawna J. S., M. S.;

b)  (...) Spółka z o.o. z siedzibą w B.;

2. zasądza od organu rentowego na rzecz J. N. kwotę 150 zł (sto pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję;

3. Zasądza od organu rentowego na rzecz (...) Spółka jawna J. S., M. S. oraz (...) Spółka z o.o. z siedzibą w B. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za II instancję.

Sygn. akt III AUa 836/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 26 lutego 2014r. Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołania J. N., (...) Spółki jawnej J. S., M. S. z siedzibą w (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. z dnia 10 lipca 2013r. stwierdzających, że J. N. nie podlega od 3 grudnia 2012r. ubezpieczeniom społecznym, to jest emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu, jako pracownik z tytułu zatrudnienia u płatników składek (...) Spółka jawna J. S., M. S. z siedzibą w A., i (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B., z powodu pozorności umowy o pracę.

S ąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Odwołująca - J. N., ur. (...), z zawodu jest technikiem ekonomistą o specjalności ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. Ponadto uzyskała wykształcenie uzupełniające w zawodach: agent celny, logistyk, menager obiektów hotelowych. Częsta zmiana pracy przez odwołującą była wynikiem kłopotów zdrowotnych związanymi ze schorzeniem kręgosłupa, na które cierpi.

Odwołujący - płatnik składek (...) Spółka jawna J. S., M. S. (dalej (...) albo Spółka jawna (...) ) prowadzi działalność na podstawie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego rejestru przedsiębiorców od dnia 1.02.2002 r.

W/w (...) Spółki jawnej (...), tzn. J. S. i M. S. są także od dnia 8 lipca 2010 r. wspólnikami drugiego odwołującego płatnika – (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B..

(...) obu w/w spółek są wzajemnie ze sobą powiązane. (...) Sp. z o.o. zajmuje się sprzedażą skarpet narciarskich, medycznych, a (...) Spółka jawna J. S., M. S. zajmuje się ich produkcją.

W dniu 3.12.2012r. J. N. zawarła z (...) Spółka jawna J. S., M. S. umowę o pracę na czas określony od 3.12.2012 r. do 31.12.2013 r. na stanowisku specjalisty do spraw rozwoju produktów, w wymiarze połowy czasu pracy, za wynagrodzeniem w wysokości 2.125,00 zł brutto. Strony ustaliły w w/w umowie, że miejscem wykonywania pracy przez odwołującą u tego płatnika będzie ul. (...) w A. .

Ponadto J. N. zawarła w dniu 3.12.2012 r. z drugim płatnikiem składek - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. umowę o pracę na czas określony od 3.12.2012 r. do 31.12.2014 r. na stanowisku specjalisty do spraw certyfikacji i rozwoju produktów, w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem w wysokości 4.641,00 zł brutto. Strony ustaliły w w/w umowie, że miejscem wykonywania pracy przez odwołującą u tego płatnika będzie ul. (...) w A. .

Doświadczenie zawodowe odwołującej przed podpisaniem w/w umów o pracę z odwołującymi płatnikami składek kształtowało się następująco: w okresie od 1.04.1992r. do 31.07.1992r. była zatrudniona w PPHU (...) w P. jako sprzedawca, od 7.05.1995r. do 31.05.1995r. była zatrudniona w (...) jako sprzedawca, od 10.03.2000r. do 9.06.2000r. była zatrudniona w (...) Sp. z o.o. jako sprzedawca, od 19.10.2000r. do 14.04.2001r. była zatrudniona w (...) Sp. z o.o. jako pracownik biurowy, od 1.11.2001r. do 31.01.2004r. była zatrudniona w (...) Sp. z o.o. jako pracownik biurowy, od 12.09.2005r. do 12.06.2008r. była zatrudniona w (...) Sp. z o.o. jako specjalista logistyki, od 17.06.2008 r. do 28.02.2009 r. była zatrudniona w (...) S.A. jako specjalista ds. eksportu, od 2.03.2009 r. do 14.05.2010 r. była zatrudniona w (...) Sp. z o.o. jako kierownik biura, od 1.07.2010 r. do 1.12.2012 r. była zatrudniona w (...) Sp. z o.o. jako manager (od 1.07.2010 r. do 31.08.2012 r.) a później jako pracownik biurowy (od 1.09.2012 r. do 1.12.2012 r.). Bezpośrednio przed podpisaniem przez odwołującą w/w umów o pracę z odwołującymi płatnikami składek wnioskodawczyni J. N. była zatrudniona w okresie od 1.07.2010 r. do 1.02.2012 r. w firmie (...) Sp. z o.o., gdzie otrzymywała wynagrodzenie w kwocie 4000 zł miesięcznie, przy czym w okresie od dnia 22.09.2010 r. do 24.10.2011 r., od 6.06.2011 r. do 8.07.2011 r. pobierała wynagrodzenie chorobowe, od 25.10.2010r. do 22.03.2011r., od 9.07.2011r. do 4.12.2011r. zasiłek chorobowy, od 5.12.2011r. do 30.08.2012r. pobierała świadczenie rehabilitacyjne, a od 23.03.2011 r. do 5.06.2011r. przebywała na urlopie bezpłatnym.

J. N. przedstawiła zarówno płatnikowi (...) Spółka jawna J. S., M. S., jak i płatnikowi składek - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. zaświadczenia lekarskie z dnia 3.12.2012 r. o braku przeciwwskazań do pracy na powierzonych jej w w/w firmach odpowiednio stanowiskach: specjalisty do spraw rozwoju produktów i specjalisty ds. certyfikacji i rozwoju produktów ..

Zgodnie z pisemnym zakresem obowiązków do odwołującej na stanowisku specjalisty do spraw rozwoju produktu dla firmy (...) należało: przygotowanie umów handlowych, opracowanie cenników dla poszczególnych grup odbiorców, przygotowanie zamówień do produkcji, opracowanie i nadzorowanie realizacji zamówień od partnerów zagranicznych, budowanie baz danych dla nowych grup odbiorców, nadzorowanie realizacji umów handlowych, nadzorowanie terminowości płatności należności, poszukiwanie nowych grup docelowych dla nowo wdrażanych produktów, monitorowanie rynku pod względem nowości produktowych ich wdrażania oraz sposoby reklamy, nadzorowanie działu rozwoju produktu oraz współpraca z Instytutem (...) w zakresie podpisanej umowy, wizyty, spotkania i prezentacja nowych produktów dla nowych grup docelowych w szczególności medycyna/bhp (odzież ochronna), mundurówka/produkty reklamowe i promocje, wyszukiwanie i pełna obsługa przetargów dla leśników, wojska, policji, straży miejskiej i pożarnej oraz innych, systematyczne wdrażanie nowości technologicznych do istniejących produktów. Odwołująca opatrzyła przedmiotowy dokument własnoręcznym podpisem .

Zgodnie z pisemnym zakresem obowiązków do odwołującej na stanowisku specjalisty do spraw rozwoju produktu dla firmy (...) Sp. z o.o. należało: realizacja wszelkich niezbędnych działań, które doprowadzą do wdrożenia certyfikatu CE (CERTYFIKATU NA PRODUKTY MEDYCZNE), przygotowanie firmy i nadzorowanie wprowadzenia systemu jakości zarządzania ISO, rejestracja firmy i produktów we wszystkich niezbędnych bazach, które umożliwią firmie poprawienie działania np. (...), opracowanie i nadzorowanie realizacji zamówień od odbiorców krajowych, opracowywanie i nadzorowanie realizacji zamówień od partnerów zagranicznych, budowanie baz danych dla nowych grup odbiorców, nadzorowanie realizacji umów handlowych, nadzorowanie terminowości płatności należności, poszukiwanie nowych grup docelowych dla nowo wdrażanych produktów, monitorowanie rynku pod względem nowości produktowych ich wdrażania oraz sposobu reklamy, wizyty, spotkania i prezentacja nowych produktów dla nowych grup docelowych w szczególności MEDYCYNA/BHP (odzież ochronna) MUNDURÓWKA, nadzorowanie stworzenia nowego katalogu produktowego z uwzględnieniem pozyskanych certyfikatów i wdrożenia nowych produktów.

Płatnik składek - (...) Spółka jawna J. S., M. S. sporządził dokumentację pracowniczą J. N., w której m.in. znalazły się następujące dokumenty: oświadczenia odwołującej o zapoznaniu się z obowiązującymi przepisami o zakazie jakiejkolwiek dyskryminacji, o zapoznaniu z ryzykiem zawodowym na zajmowanym stanowisku, informacja do umowy o pracę o dobowym wymiarze czasu pracy, terminie wypłaty wynagrodzenia, długości okresu wypowiedzenia umowy, sposobie potwierdzania obecności w pracy, sposobie usprawiedliwiania nieobecności w pracy, zakres obowiązków, zaświadczenie lekarskie z dnia 3.12.2012 r. o braku przeciwwskazań do pracy na stanowisku specjalisty do spraw rozwoju produktów, potwierdzenie przeprowadzenia instruktażu ogólnego i stanowiskowego bhp, zaświadczenie o szkoleniu w zakresie ochrony przeciwpożarowej . Również drugi odwołujący płatnik składek - (...) Sp. z o.o. sporządził dokumentację pracowniczą J. N., w której m.in. znalazły się następujące dokumenty: oświadczenia odwołującej o zapoznaniu się z obowiązującymi przepisami o zakazie jakiejkolwiek dyskryminacji, o zapoznaniu z ryzykiem zawodowym na zajmowanym stanowisku, informacja do umowy o pracę o dobowym wymiarze czasu pracy, terminie wypłaty wynagrodzenia, długości okresu wypowiedzenia umowy, sposobie potwierdzania obecności w pracy, sposobie usprawiedliwiania nieobecności w pracy, zakres obowiązków, zaświadczenie lekarskie z dnia 3.12.2012 r. o braku przeciwwskazań do pracy na stanowisku specjalisty do spraw rozwoju produktów, potwierdzenie przeprowadzenia instruktażu ogólnego i stanowiskowego bhp, zaświadczenie o szkoleniu w zakresie ochrony przeciwpożarowej .

Odwołująca potwierdzała swoją obecność w pracy w firmie (...) Spółka jawna J. S., M. S. własnoręcznymi podpisami na listach obecności .

Również w firmie (...) Sp. z o.o. odwołująca potwierdzała swoją obecność w pracy własnoręcznymi podpisami na listach obecności .

Listy obecności prowadzone przez obu płatników przynosiła pracownikom do podpisu J. B. zatrudniona przez tych płatników w charakterze głównej księgowej .

Mimo podpisywania się na listach obecności w obu odwołujących firmach wnioskodawczyni miała u każdego z tych pracodawców w rzeczywistości elastyczny czas pracy i mogła wykonywać swoje obowiązki w siedzibie drugiej spółki.

Biuro wnioskodawczyni mieściło się przy ul. (...) w A., które odwołująca dzieliła z innym pracownikiem O. W. (1), ale oprócz pracy w w/w biurze skarżąca wykonywała swoje obowiązki również w drugiej firmie w B., a także poza siedzibami obu tych firm, gdy wyjeżdżała np. do Instytutu (...), czy też do klientów. Odwołująca nie pracowała w badanym okresie codziennie przy produkcji w B. Małej. Pod koniec roku 2012 kiedy było bardzo dużo zamówień odwołująca pomagała przy wykańczaniu zamówienia przez 4-5 godzin, a nieraz przez cały 8-godzinny dzień pracy w zależności od potrzeby. Pomoc odwołującej przy wykańczaniu zamówienia w dziale produkcji polegała np. na przywożeniu etykiet, naklejaniu naklejek, kodowaniu, pakowaniu . Podróże odwołującej w spornych okresach zatrudnienia nie były rozliczane z pracodawcami w ramach delegacji służbowych .

Żaden z odwołujących płatników nie określił ścisłych, konkretnych godzin pracy w jakich odwołująca J. N. miała świadczyć na ich rzecz pracę zgodnie z zawartymi umowami o pracę. W związku z tym czas pracy wnioskodawczyni na rzecz każdego płatnika mógł się wzajemnie na siebie nakładać bądź zazębiać. W istocie praca wnioskodawczyni polegała na tym, że miała zakreślony przez w/w pracodawców cel działania, który miała osiągnąć, natomiast nie otrzymywała na bieżąco poleceń od wymienionych pracodawców. W badanych okresach zatrudnienia praca wnioskodawczyni nie została ucieleśniona w żadnym fizycznym substracie, np. w postaci notatek, rysunków, czy też raportów dla któregokolwiek z odwołujących płatników. Wnioskodawczyni nie rozliczała się na bieżąco z wykonanej pracy przed w/w pracodawcami. Praca wnioskodawczyni miała w istocie charakter doradczy, co polegało np. na tym, że skarżąca po zbadaniu rynku sugerowała w jakiej cenie najlepiej sprzedałyby się skarpety. W szczególności w spółce (...) wnioskodawczyni - zanim stała się niezdolna do pracy - zajmowała się pierwszym etapem certyfikacji produktów, a w firmie (...) koordynacją produkcji i tworzeniem nowych produktów do wdrożenia. W tym celu wnioskodawczyni musiała zbadać rynek i przygotować bazę hurtowni w Polsce. Część tych zadań wnioskodawczyni wykonała w biurze, a część poza nim, również podczas rozmów z klientami. Wnioskodawczyni wyszukiwała przetargi przez Internet. Dla firmy (...) wnioskodawczyni w spornym okresie miała stworzyć kolekcję na nowy sezon dla niszowych sfer zbytu skarpet np. przeznaczonych dla piechurów, czy też dla motocyklistów. Oprócz tego pracując dla firmy (...) kontaktowała się telefonicznie z klientami w sprawach płatności. Nie istnieją żadne rysunki, czy też projekty skarpet autorstwa J. N. ze spornego okresu zatrudnienia u w/w płatników.

W badanym okresie wnioskodawczyni w spółce (...) miała przygotować certyfikację CE, ISO 1400 i w tym celu prowadziła rozmowy telefoniczne oraz była obecna raz albo 2 razy na spotkaniach o charakterze szkoleniowym w kwestii przygotowania dokumentów związanych z certyfikacją Pomagała też przy doborze kolorystki skarpet i w tym celu kontaktowała się ewentualnymi klientami, którzy byliby zainteresowani produktami oferowanymi przez płatników Oprócz tego zdarzało się w spornym okresie, że odwołująca pomagała D. L. zatrudnionej u obu płatników w wykonywaniu jej służbowych obowiązków na stanowisku specjalisty ds. marketingu i sprzedaży w czynnościach związanych z fakturowaniem i przetwarzaniem dokumentów dotyczących zamówień i sprzedaży. Zdarzyło się również, że odwołująca J. N. pobrała towar z magazyny przy ul. (...) w A. w związku z przygotowaniem do udziału w targach, a następnie rozliczyła się z niego .

Odwołująca w badanym okresie pojawiła się ok. 5 lub 6 razy w firmie (...)-spa w dziale produkcji i przekazała dziewiarzowi informacje na temat modelu, wzoru skarpetki przeznaczonej do produkcji. Na podstawie tych informacji dziewiarz opracowywał następnie taki model skarpety pod względem technicznym .

W spornym okresie zatrudnienia w firmie (...) odwołująca nawiązała kontakt z (...) firmą reklamową w sprawie reklamy w związku z udziałem w/w płatnika składek w targach. Wnioskodawczyni współpracowała z tą firmą we wcześniejszym okresie zanim została zatrudniona przez w/w płatnika składek. Najpierw odwołująca skontaktowała się z przedmiotową firmą reklamową telefonicznie w sprawie przygotowania reklamy na targi, a następnie uczestniczyła 2 lub 3 razy w spotkaniach z przedstawicielem tej firmy. Podczas tych spotkań obecny był również O. W. (2). Firmy zawiązały współpracę w sprawie przygotowania dla płatnika N. reklamy w związku z udziałem w targach, za co firma reklamowa otrzymała wynagrodzenie gotówkowe. Należność dla firmy reklamowej uregulował O. W. (2) .

Wnioskodawczyni przed rozpoczęciem pracy u płatników nie miała wcześniejszego doświadczenia zawodowego w zakresie konstrukcji skarpet. Wiedzę w tym przedmiocie odwołująca miała zdobyć podczas wykonywania pracy na rzecz płatników w szczególności dzięki szkoleniom J. S. . Raz w tygodniu odwołująca otrzymywała od głównej księgowej obu płatników listę ok. 20 dłużników, z którymi następnie kontaktowała się telefonicznie celem ustalenia spłaty ich zadłużenia wobec płatników. Następnie informowała główną księgową płatników o poczynionych przez nią z dłużnikami.

W spornym okresie zatrudnienia odwołująca m.in. nawiązała kontakt z firmą (...) z M.. Wnioskodawczyni dwa razy spotkała się z właścicielem tej firmy, aby przedstawić mu ofertę dotycząca sprzedaży skarpet dla motocyklistów. Wcześniej umówiła się w tym celu telefonicznie. Pierwsze spotkanie miało miejsce w grudniu 2012r. przed Świętami Bożego Narodzenia, a drugie w styczniu 2013 r. Pomimo tych spotkań wnioskodawczyni nie doprowadziła do współpracy z w/w firmą.

Zarówno płatnik składek - (...) Spółka jawna J. S., M. S., jak i płatnik składek - (...) Sp. z o.o. zgłosili odwołującą do ubezpieczeń społecznych od dnia 3 grudnia 2012 r.

Wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy od dnia 15 stycznia 2013 r.

Płatnicy składek - (...) Spółka jawna J. S., (...) Sp. z o.o. wypłacili odwołującej za czas niezdolności do pracy od 15 stycznia 2013 r. do 16 lutego 2013 r. wynagrodzenie, a za okres od 17 lutego 2013 r. do 31 maja 2013r. wypłacili wnioskodawczyni zasiłek chorobowy. Za dalszy okres niezdolności do pracy od 1 czerwca 2013 r. do 1 lipca 2013 r., za który zostało wystawione zwolnienie lekarskie organ rentowy nie stwierdził wypłaty zasiłku.

Płatnik składek - (...) Spółka jawna J. S., M. S. w okresie od stycznia 2012 r. do grudnia 2013 r. zatrudniał na podstawie umowy o pracę od 30 do 22 osób. Wynagrodzenia zdecydowanej większości pracowników płatnika w tym czasie wynosiły po 1600 zł brutto miesięcznie za pracę w pełnym wymiarze czasu pracy (odpowiednio proporcjonalnie mniej w zależności od części etatu), jedynie przedstawiciel handlowy (...) zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 2060 zł, dziewiarz T. F. zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 2.060 zł, specjalista ds. marketingu i sprzedaży D. L. zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 3.000 zł, dziewiarz R. B. zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 2.060 zł oraz odwołująca – J. N. zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 2.125 zł .

Zgodnie z zeznaniem podatkowym o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2012 M. S. z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej osiągnęła przychód w wysokości 585.898,59 zł, koszty uzyskania przychodu wyniosły 583.308,47 zł, a dochód wyniósł 2.590,12 zł .

Zgodnie z zeznaniem podatkowym o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2012 J. S. z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej osiągnął przychód w wysokości 2.343.594,34 zł, koszty uzyskania przychodu wyniosły 2.333.233,87 zł, a dochód wyniósł 10.360,47 zł ..

Płatnik składek (...) Sp. z o.o. w okresie od 1.01.2012 r. do 16.12.2013 r. zatrudniał na podstawie umowy o prace łącznie z odwołującą 11 osób, przy czym większość pracowników (7 osób) osiągała w tym czasie z tytułu umowy o pracę u w/w płatnika wynagrodzenie w kwocie 1600 zł miesięcznie za pracę w pełnym wymiarze czasu pracy (i odpowiednio mniej proporcjonalnie do części etatu), a pozostali pracownicy tj.: O. W. (2) zatrudniony na pełen etat na stanowisku specjalista ds. public relations otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 2060 zł miesięcznie, R. O. (1) zatrudniony na pełen etat na stanowisku przedstawiciela handlowego otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 2060 zł miesięcznie, a R. O. (2) zatrudniony w połowie wymiaru czasu pracy na stanowisku specjalisty ds. certyfikacji i rozwoju produktów otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 3.100 zł miesięcznie. Natomiast odwołująca zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku specjalisty ds. certyfikacji i rozwoju produktów otrzymywała w badanym okresie wynagrodzenie w kwocie 4.641 zł miesięcznie. Poza w/w osobami płatnik zatrudniał także 2 osoby na podstawie umowy o dzieło za wynagrodzeniem 585 zł w przypadku M. P. i 1200 zł w przypadku I. K..

Płatnik składek (...) Sp. z o.o. złożył za rok 2012 r. zeznanie podatkowe zgodnie z którym Spółka osiągnęła w 2012 r. przychody w wysokości 1.587.347,84 zł, koszty uzyskania przychodu wyniosły 1.419.247,27 zł, natomiast dochód wyniósł 168.100,57 zł .

Umowa o pracę odwołującej zawarta z płatnikiem składek (...) Spółka jawna J. S., M. S. w dniu 3 grudnia 2012 r. została wypowiedziana przez pracodawcę z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia i uległa rozwiązaniu z dniem 3 sierpnia 2013 r. Również umowa o pracę odwołującej zawarta z płatnikiem składek (...) Sp. z o.o. w dniu 3 grudnia 2012 r. została wypowiedziana przez pracodawcę z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia i uległa rozwiązaniu z dniem 3 sierpnia 2013 r.

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy, w wyniku dokonanej oceny dowodów, Sąd Okręgowy uznał odwołania za nieuzasadnione.

Zdaniem Sądu odwołująca wykazała wprawdzie, że w ramach zawartych z (...) sp. j. i (...) Sp. z o.o. umów o pracę wykonywała określone czynności, jednakże brak jest podstaw do przyjęcia, że wykonywała je w ramach nawiązanego stosunku pracy, bowiem brak jest wszystkich cech konstrukcyjnych określonych w art. 22 § 1 k.p., tj. podporządkowania pracodawcy. Z zeznań w charakterze odwołujących płatników składek M. S. i J. S., a także samej wnioskodawczyni J. N. wynika, że skarżąca miała ustalone w sposób elastyczny zarówno miejsce świadczenia pracy, jak i czas pracy i w tym zakresie miała bardzo dużą swobodę przy wykonywaniu swoich obowiązków, przy czym jej obowiązki w istocie zostały określone przez płatników jako pewne zadania, pewne cele, które miała osiągnąć, nie będąc na bieżąco kontrolowana z poszczególnych etapów realizacji tych zadań przez płatników, co wynika w szczególności z tego, że nie przedstawiała żadnych notatek z wykonanych zadań, żadnych raportów. Sąd uznał, że niebagatelny jest zwłaszcza ten fakt, że strony aż do końca niniejszego postępowania nie zaoferowały żadnych dowodów w postaci dokumentów takich jak rzekome rysunki autorstwa odwołującej dotyczące nowych projektów skarpet. Z zeznań płatników i świadków, którzy mieli do czynienia z wnioskodawczynią w badanych okresach zatrudnienia wynika, że w istocie pełniła ona przy wykonywaniu konkretnych zadań na rzecz płatników funkcję pomocniczą. Poza sporem pozostaje, że odwołująca nie posiadała kwalifikacji, ani doświadczenia zawodowego w branży związanej z projektowaniem i konstruowaniem skarpet zwłaszcza dla niszowych odbiorców, które uzasadniałoby stwierdzenie, że płatnik składek mógł faktycznie oczekiwać, aby powierzone wnioskodawczyni czynności były wykonywane przez nią osobiście, jako przez osobę kompetentną, której efekty pracy będą dla firmy płatnika wartościowe. Sąd nie neguje, że pewną wiedzę w trakcie zatrudnienia u płatników odwołująca nabyła w tym przedmiocie, ale jak sama przyznała dopiero poznawała szczegóły związane z projektowaniem skarpet. Podobnie Sąd ocenił czynności związane z windykacją należności, jakie odwołująca wykonywała na rzecz płatników. Z zeznań głównej księgowej obu płatników wynika, że w istocie wnioskodawczyni pomagała jej przy wykonaniu pewnych czynności a mianowicie dzwoniła do dłużników płatników celem ustalenia sposoby spłaty długu. Odwołująca dostawała jednak gotową listę od głównej księgowej jedynie raz w tygodniu z 20 dłużnikami i jej rola ograniczała się do wykonania telefonu do osób z tej listy i zdania relacji z efektu rozmowy głównej księgowej. Wnioskodawczyni nie fakturowała samodzielnie a jedynie przynosiła dokumenty do przetworzenia specjaliście do spraw marketingu i sprzedaży. Ponadto skarżąca nie miała ustalonych stałych godzin, kiedy miała pracować na produkcji, ale robiła to w różnym wymiarze czasu pracy (czasem tylko 4-5 godzin, a czasem pełne 8-godzin dziennie) w zależności od aktualnych potrzeb. Pobranie i rozliczenie towaru z magazynu przez wnioskodawczynię miało charakter incydentalny. Kontakt z potencjalnym klientem ograniczył się do 1 rozmowy i 2 spotkań, które zresztą nie zaowocowały współpracą. Co prawda wnioskodawczyni wykorzystując wcześniejsze znajomości skontaktowała firmę (...) z (...) firmą reklamową i uczestniczyła w rozmowach z tą firmą, ale był tam jeszcze jeden pracownik, który de facto sfinalizował samodzielnie transakcję z tą firmą, a zatem i tu rola odwołującej ograniczyła się do funkcji pomocniczej. Co zaś się tyczy np. czynności związanych z uzyskaniem certyfikatów, to z zeznań płatników wynika, iż było to zadanie przydzielone odwołującej do samodzielnego wykonania bez sprawowania funkcji kierowniczej przez płatnika. Sąd podkreślił, że odwołująca świadcząc na rzecz płatników pewne czynności nie była podporządkowana ani co do miejsca ich wykonywania, ani co do czasu pracy (żaden z pracodawców nigdy nie określił godzin pracy odwołującej w jakich winna świadczyć pracę dla każdego z nich), ani też zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala uznać, że wykonywanie tych czynności odbywało się pod kierownictwem któregoś z rzekomych pracodawców.

Zdaniem Sądu Okręgowego, elementem charakterystycznym umowy o pracę, którego analizowane stosunki prawne na pewno nie zawierały, było wykonywanie pracy w ramach podporządkowania pracowniczego. Już z zeznań samych małżonków M. i J. S. wynika swoboda odwołującej co do miejsca, czasu wykonywania pracy. W ocenie Sądu, takie ustalenia wykluczają uznanie, że sporne zatrudnienie miało cechy reżimu pracowniczego. Przede wszystkim zwrócić należy uwagę (nawet pomimo krótkiego okresu wykonywania przez wnioskodawczynię czynności do czasu rozpoczęcia korzystania przez nią ze zwolnienia lekarskiego z powodu choroby) na to, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci jedynie akt osobowych i listy płac, listy obecności nie potwierdza, aby odwołujący płatnicy kierowali pracą wnioskodawczyni, w szczególności, aby wskazywali na konkretne bieżące zadania do realizacji związane z powierzonymi stanowiskami, któryby modyfikowali biorąc pod uwagę ilość i wyniki pracy dotychczas wykonanej. Jest to istotne, jeżeli uwzględni się, że zatrudnienie pracownicze odwołuje się do staranności, a nie rezultatu. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika także, aby polecenia co do bieżącego wykonywania pracy były wydawane przez płatników składek. Natomiast analiza dowodów zaoferowanych w trakcie postępowania przez strony, nie pozwala na przyjęcie, że wnioskodawczyni pracowała według modelu podporządkowania autonomicznego. Płatnicy składek nie stosowali żadnego sposobu rozliczenia z wykonania zadań przez odwołującą (nie ma nie tylko np. żadnych raportów składanych przez odwołującą, ale w ogóle brak jakiegokolwiek ucieleśnienia pracy skarżącej choćby w formie odręcznej notatki, czy też szkicu projektu skarpety autorstwa odwołującej, a z zeznań w charakterze odwołujących małżonków S. nie wynika, aby na bieżąco wyznaczali wnioskodawczyni skonkretyzowane zadania i czas ich wykonania, ale przeciwnie przyznali, że w tym zakresie skarżąca miała elastycznie wyznaczone miejsce i czas i dużą swobodę w wyborze na rzecz, którego płatnika danego dnia będzie wykonywać czynności, przez jaką ilość godzin i gdzie). Oznacza to, że nie ma podstaw do przyjęcia, że odwołująca świadczyła pracę w warunkach kierownictwa pracodawcy, nawet przyjmując, że występowało ono w formie podporządkowania autonomicznego. Za odmową uznania spornych stosunków prawnych za stosunki pracy przemawiała ilość i rodzaj faktycznie wykonanej przez odwołującą pracy (zresztą w żaden sposób nie udokumentowana przez wnioskodawczynię, która w zestawieniu z ilością czasu pracy wynikającego z badanych umów, była w uznaniu Sądu niewspółmierna). Z powyższych względów, Sąd Okręgowy uznał prawidłowość decyzji organu rentowego, bowiem w ocenie Sądu brak jest przesłanek do objęcia odwołującej obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1, art.13 pkt 1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, co skutkowało oddaleniem odwołań na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Apelacje od tego wyroku zostały wniesione przez J. N., (...) Spółkę jawną oraz (...) Sp. z o.o.

J. N. zaskarżyła powyższy wyrok w całości zarzucając błędne ustalenie, że wykonywana przez nią praca a rzecz (...) Spółka jawna i (...) Sp. z o.o. nie była świadczona w reżimie pracowniczym określonym w art. 22 § 1 k.p., a w szczególności, że odwołująca nie miała skonkretyzowanych obowiązków pracowniczych, nie miała ustalonego miejsca i czasu pracy a w relacjach z pracodawcą nie występowała zasada podporządkowania.

Podnosząc powyższy zarzut apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie odwołania oraz zasądzenie od ZUS na jej rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

Płatnicy składek (...) Spółka jawna oraz (...) Sp. z o.o., reprezentowani przez radcę prawnego, zaskarżyli w całości wyrok wydany w w/w sprawie, zarzucając:

1. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy,tj.:

a) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez zaniechanie obowiązku wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, które wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, przejawiające się w uznaniu przez Sąd, że świadczenie pracy przez J. N. nie mieściło się w reżimie stosunku pracy z uwagi na: brak kontroli pracodawcy, podczas gdy praca ubezpieczonej polegała na tym, że miała zakreślony przez pracodawców cel działania, który miała osiągnąć, a czynności zmierzające do realizacji celu były na tyle samodzielne, że nie wymagały otrzymywania na bieżąco poleceń od pracodawców;

- brak określenia ścisłych, konkretnych godzin pracy, podczas gdy charakter pracy nie pozwalał na wykonywanie czynności w jednym, konkretnym miejscu w określonym czasie, materiał dowodowy potwierdza, iż dla pracodawcy najistotniejsza było realizacja powierzonych zadań;

- wykonywanie czynności incydentalnie, spotkania z klientami ograniczały się do 1 rozmowy i dwóch spotkań, czynności windykacyjne wykonywane na podstawie otrzymywanej listy dłużników, podczas gdy to nie były jedyne czynności wykonywane przez ubezpieczoną, a okres faktycznie wykonywanej pracy to niecałe półtora miesiąca (od 2 grudnia 2012 roku do 15 stycznia 2013 roku) z zaznaczeniem, i tym okresie wypada dużo dni ustawowo wolnych od pracy - Święta Bożego Narodzenia, Nowy Rok;

- brak podporządkowania pracowniczego ubezpieczonej, podczas gdy z materiału dowodowego wynika, że M. i J. S. powierzali zadania do wykonania i mieli wiedzą o etapach i realizacji;

- płatnicy składek nie stosowali żadnego sposobu rozliczenia wykonywania zadań przez odwołującą raz, że na bieżąco nie wyznaczali wnioskodawczyni skonkretyzowanych zadań i czasu ich wykonywania, podczas gdy charakter wykonywanej pracy oraz okres rzeczywistego świadczenia pracy nie pozwolił na realizację ustalonych zasad, które były projektami rozłożonymi w czasie, a zadania zlecone przez pracodawcę w rzeczywistym okresie pracy zostały zrealizowane;

2. naruszenie przepisów postępowania tj.:

a) art. 321 kodeksu postępowania cywilnego poprzez wyrokowanie co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem - organ rentowy zarzucił w zaskarżonych decyzjach, że umowy o pracę zawarte w dniu 3 grudnia 2012 r. są umowami pozornymi tj. zawartymi w celu obejścia przepisów prawa, a zatem są nieważne, wskazując że oświadczenia woli stron umów o pracę zostały złożone celem uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a praca rzeczywiście nie była wykonywana podczas gdy Sąd merita stwierdził, że czynności faktycznie były wykonywane, uznając, iż sporne umowy nie miały charakteru pozornego, Sąd Okręgowy oceniając ponadto charakter stosunku łączącego strony jako nie mieszczący się w reżimie stosunku pracy wyszedł poza żądanie;

3. art. 22 k.p. poprzez jego niezastosowanie podczas gdy materiał dowodowy pozwala uznać, że wykonywane czynności przez ubezpieczoną i charter powierzonych jej zadań mieścił się w granicach stosunku pracy.

Stawiając w/w zarzuty apelujący wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie odwołań oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz płatników kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za I i II instancję.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje: apelacja jest uzasadniona, aczkolwiek nie wszystkie zarzuty w niej zawarte są uzasadnione. Przede wszystkim zauważyć należy, że ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji istotne dla rozstrzygnięcia sporu znajdują pełne odzwierciedlenie w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Sąd Apelacyjny traktuje te ustalenia jako własne. Okoliczność, że sąd pierwszej instancji z prawidłowo poczynionych ustaleń faktycznych wyciągnął niewłaściwe wnioski prawne nie oznacza naruszenia przez ten sąd art. 233 § 1 k.p.c. Z ustaleń faktycznych poczynionych przez sąd pierwszej instancji wynika jednoznacznie, że ubezpieczona J. N. świadczyła, za wynagrodzeniem, pracę zarówno na rzecz (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B., jak i na rzecz (...) spółki jawnej. Sąd pierwszej instancji nie podzielił stanowiska organu rentowego, że umowy zawarte przez ubezpieczoną z płatnikami składek miały charakter umów pozornych, wobec faktycznego świadczenia przez ubezpieczoną pracy. W tym zakresie należy zgodzić się z sądem pierwszej instancji wobec braku przesłanek do ustalenia nieważności oświadczeń woli złożonych sobie wzajemnie przez wyżej wymienionych płatników z ubezpieczoną. Natomiast nie uprawnione jest stanowisko Sądu Okręgowego, że praca wykonywana przez ubezpieczoną nie była świadczona w reżimie pracowniczym. Na marginesie wskazać należy, że Sąd ten, kwestionując pracowniczy charakter spornych umów, nie wskazał w ramach jakiego stosunku prawnego praca była wykonywana. Odpłatne wykonywanie pracy mieści się zawsze w ramach jakiegoś stosunku prawnego regulowanego przepisami prawa cywilnego bądź prawa pracy. Taka sama praca, w ramach swobody umów może być wykonywana w ramach stosunku cywilnoprawnego ( np. umowa zlecenia, umowa o dzieło ), albo w ramach stosunku pracy, regulowanego kodeksem pracy. Przy czym po myśli art.22 § 1 ² k.p. nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w § 1 art. 22. W myśl art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. To co odróżnia umowy cywilnoprawne od umowy o pracę, to właśnie podporządkowanie kierownictwu pracodawcy. Praca pod kierownictwem nie oznacza jednak, że pracodawca nie może dać pracownikowi pewnej samodzielności przy wykonywaniu powierzonych mu zadań. Wręcz przeciwnie na niektórych stanowiskach pracy wymaga się od pracowników samodzielności, a nie oczekiwania na polecenia kierownika. Pracownik nie musi robić notatek stwierdzający przebieg jego pracy, jak również pracodawca, czy też przełożony nie musi sprawować nieustannej, ciągłej kontroli pracy pracownika, żeby mieć wiedzę czy i jaka praca została przez niego wykonana. Praca też nie musi być wykonywana stale w jednym miejscu wskazanym przez pracodawcę. Pracownik może wykonywać niektóre czynności poza siedzibą pracodawcy, według uzgodnień między stronami przy zawieraniu umowy, bądź w czasie jej realizowania. W ocenie Sądu Apelacyjnego stan faktyczny sprawy, wyżej ustalony wskazuje na to, że praca, którą wykonywała ubezpieczona na rzecz skarżących płatników składek miała wszystkie cechy stosunku pracy, o którym mowa w art. 22 § 1 k.p. Powierzenie bowiem pracownikowi w czasie jego godzin pracy określonych zadań do wykonania jest wystarczająca podstawą do uznania, że praca jest wykonywana pod kierownictwem. Dodać wypada, że umowa o pracę w przeciwieństwie do umów o dzieło nie jest umową rezultatu, lecz umowa starannego działania. Niewykonanie przez pracownika pewnych powierzonych mu zadań z powodu niezdolności do pracy, które według założenia miały być realizowane w dłuższym okresie czasu, nie oznacza, że praca nie była w ogóle wykonywana, lub też nie była wykonywana w ramach stosunku pracy. Ubezpieczona świadczyła pracę w warunkach stosunku określonego przez art. 22 § 1 k.p., a tym samym podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, o których mowa w art. 6 ust. 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z 28 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U. z 2015 r., poz. 121 – j.t. )

Mając na uwadze powyższe należało zmienić zaskarżony wyrok na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., orzekając jak w sentencji. O kosztach procesu Sąd orzekła na podstawie art. 98 § 1 kp.c., według zasady odpowiedzialności za wynik sprawy.