Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 kwietnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Marczyńska

Protokolant stażysta Bożena Sobczyk

po rozpoznaniu w dniu 21 kwietnia 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o zwrot nienależnie pobranej renty socjalnej

na skutek odwołania A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 8 października 2014 r. sygn. (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zawarty w odwołaniu wniosek o odstąpienie od żądania zwrotu nienależnie pobranej renty socjalnej przekazuje do rozpoznania organowi rentowemu.

VU 6476/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 października 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. zobowiązał wnioskodawczynię A. K. do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w postaci renty socjalnej za okres od 1 marca 2013 roku do 31 marca 2013 roku w kwocie 698,17 zł.

Od decyzji powyższej wnioskodawczyni A. K. odwołała się w dniu 28 października 2014 roku. Podniosła, że organ rentowy nie ma podstaw, by żądać zwrotu pobranego przez nią świadczenia, albowiem w marcu 2013 roku otrzymała dodatkowe wynagrodzenie roczne, które pracodawca mógł jej wypłacić w ratach. Tym samym nie może być kwota tego wynagrodzenia wliczana do przychodu za miesiąc marzec 2013 roku. Ponadto wnioskodawczyni podniosła, że zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności, warunkujące odstąpienie przez ZUS od żądania zwrotu kwoty objętej zaskarżoną decyzją.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni była uprawniona do renty socjalnej od dnia 1 maja 2011 roku do dnia 30 czerwca 2013 roku. W decyzji z dnia 30 czerwca 2011 roku o przyznaniu prawa do renty socjalnej na ww. okres znajdowało się pouczenie, że prawo do renty socjalnej ulega zawieszeniu za miesiąc, w którym uzyskano przychód w łącznej kwocie wyższej, niż 30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS dla celów emerytalnych. Ponadto pouczono, że osoba, która nienależnie pobrała świadczenia zobowiązana jest do ich zwrotu, a za nienależnie pobrane uważa się m.in. świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie do nich prawa albo wstrzymanie wypłaty w całości lub części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania.

(dowód: decyzja k. 19 – w aktach rentowych)

Wnioskodawczyni była zatrudniona w (...) w M.. Z tytułu tego zatrudnienia osiągnęła w miesiącach od stycznia do lutego 2013 roku oraz od maja do czerwca 2013 roku wynagrodzenie w kwotach po 1.677 zł miesięcznie, a w miesiącu kwietniu 2013 roku – 1.568,97 zł. W miesiącu marcu wnioskodawczyni otrzymała kwotę 2.664,37 zł, z czego kwota 987,37 zł stanowiła dodatkowe wynagrodzenie roczne.

(dowód: zaświadczenie k. 4)

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Odwołanie jest nieuzasadnione.

W myśl przepisu art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej (Dz. U. z 2013 roku, poz. 982 ze zm.), zwanej dalej ustawą, prawo do renty socjalnej zawiesza się w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 1, uważa się m.in. zatrudnienie (art. 10 ust. 2). Jak zaś stanowi art. 10 ust. 6 ustawy prawo do renty socjalnej zawiesza się za miesiąc, w którym zostały osiągnięte przychody, o których mowa w ust. 1-5a, w łącznej kwocie wyższej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych. Taka kwota graniczna przychodu ustalona została od dnia 1 stycznia 2012 roku. Do dnia 31 grudnia 2011 roku przepis art. 10 ust. 6 ustawy stanowił zaś, że prawo do renty socjalnej zawiesza się za miesiąc, w którym zostały osiągnięte przychody, o których mowa w ust. 1-5, w łącznej kwocie wyższej niż 30 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych

Kwotę przychodu, o której mowa w art. 10 ust. 6 ustawy ogłasza Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", w terminie do 14 – go dnia roboczego drugiego miesiąca każdego kwartału kalendarzowego (art. 10 ust. 9 ustawy).

W związku z brzmieniem przepisu art. 10 ust. 6 ustawy o rencie socjalnej należy więc badać wysokość przychodu w każdym konkretnym miesiącu, w którym dana osoba jest uprawniona do renty socjalnej. Wnioskodawczyni osiągnęła przychód przekraczający kwotę stanowiącą 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, o których mowa w art. 10 ust. 6 i 9 ustawy, w miesiącu marcu 2013 roku.

Skarżąca została prawidłowo pouczona o braku prawa do pobierania świadczenia. W decyzji o przyznaniu prawa do renty socjalnej znajdowało się bowiem wyraźne pouczenie, że prawo do renty socjalnej ulega zawieszeniu za miesiąc, w którym uzyskano przychód w łącznej kwocie wyższej, niż 30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS dla celów emerytalnych. Wprawdzie graniczna kwota przychodu zmieniła się od dnia 1 stycznia 2012 roku, ale na korzyść ubezpieczonych, więc zmiana ta nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Ponadto pouczono, że osoba, która nienależnie pobrała świadczenia zobowiązana jest do ich zwrotu, a za nienależnie pobrane uważa się m.in. świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie do nich prawa albo wstrzymanie wypłaty w całości lub części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania.

A zatem w świetle prawidłowego pouczenia wnioskodawczyni w decyzji o przyznaniu prawa do renty socjalnej o okolicznościach powodujących zawieszenie prawa do renty socjalnej, wnioskodawczyni obowiązana jest do zwrotu pobranego świadczenia za okres od 1 marca 2013 roku do 31 marca 2013 roku. Zgodnie bowiem z treścią art. 138 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.), stosowanego z mocy art. 15 ustawy o rencie socjalnej, osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. W ustępie 2 pkt 1 art. 138 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych określono, że za nienależnie pobrane świadczenia uważa się świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania. Nie ma racji wnioskodawczyni, że do przychodu osiągniętego przez nią w miesiącu marcu 2013 roku nie należy wliczać dodatkowego wynagrodzenia rocznego. W tym zakresie wnioskodawczyni podniosła, że nie ma znaczenia data wypłaty tego wynagrodzenia, ale okres, za który się ono należy. A skoro należy się za cały rok, to jego kwota powinna być podzielona na 12.

Ustawa o rencie socjalnej nie zawiera definicji przychodu. Przepis art. 15 ustawy odsyła w kwestiach w niej nieuregulowanych do unormowań ustawy z dnia 17 grudnia 1997 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w tym także do art. 104 o zawieszaniu prawa do świadczeń, a więc w konsekwencji - do przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 roku poz. 121). Art. 4 pkt 9 ustawy systemowej nawiązuje w zakresie pojęcia przychodu do regulacji ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2012r., roku poz. 361).

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami (z zastrzeżeniami wymienionymi w tym przepisie) są otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 24 listopada 2008 roku w sprawie III AUa 488/08 (Biul.SAKa 2009/3/41) utrwalonym jest pogląd, że przytoczona definicja ujmuje pojęcie przychodu w kategoriach kasowych. Przychodem, co do zasady, nie jest więc należna kwota lub wartość pieniężna, ale kwota (wartość) rzeczywiście przez podatnika osiągnięta, otrzymana bądź pozostawiona do jego dyspozycji. Otrzymanie przychodu może przy tym polegać na wręczeniu pieniędzy podatnikowi albo zwiększeniu jego rachunku bankowego o określoną wierzytelność. Samo stwierdzenie przez osobę zobowiązaną, że podatnikowi przysługuje należność w konkretnej wysokości nie stanowi jeszcze przychodu. Przychód pojawia się wtedy, gdy podatnik otrzymał pieniądze albo, kiedy pieniądze pozostawione zostały do jego dyspozycji tak, iż mógł swobodnie nimi rozporządzać (tak również wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 lutego 1994 roku, sygn. akt SA/Wr 1804/93, POP z 1996 r., nr 5, poz. 160 i z dnia 3 lipca 1998 roku, sygn. akt I SA/Gd 2096/96, niepubl.).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej stwierdzić należy, że do przychodu wnioskodawczyni za miesiąc marzec 2013 zaliczyć należy wypłacone jej w tym miesiącu dodatkowe wynagrodzenie roczne z uwagi na datę jego wypłaty.

Z powyższych względów, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc, orzekł jak w punkcie „1“ sentencji.

Zawarty w odwołaniu wniosek o odstąpienie od żądania zwrotu nienależnie pobranej renty socjalnej Sąd Okręgowy przekazał do rozpoznania organowi rentowemu na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c.