Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 6 października 2014 r. powód F. Bank (...) z siedzibą w S. wystąpił z żądaniem – złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym – zasądzenia od pozwanego J. M. na jego rzecz kwoty 3.235,00 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy procentowej kredytu lombardowego NBP, liczonymi od dnia 15 lutego 2014 r. do dnia zapłaty, od kwoty 3.050,00 zł, a także kosztów postępowania, na które składać się miały: koszty sądowe – w wysokości 40,38 zł, koszty zastępstwa procesowego – ustalone w oparciu o normy przepisane, uiszczona przez powoda opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa – w wysokości 17,00 zł, a nadto opłata manipulacyjna (prowizja operatora płatności) – w wysokości 0,79 zł.

W uzasadnieniu pozwu ustanowiony przez powoda pełnomocnik wskazał, iż strona pozwana w dniu 21 sierpnia 2013 r. zawarła z (...) Sp. z o.o. umowę pożyczki w wersji on-line. Pozwany zaakceptował warunki umowy przez zapłatę na konto spółki kwoty 0,01 zł. Zawarta umowa była umową ramową, na podstawie której strona pozwana, po uregulowaniu wcześniej zaciągniętych zobowiązań, mogła wnioskować o udzielenie kolejnych pożyczek. Dnia 14 grudnia 2013 r. pozwany złożył kolejny wniosek o udzielenie pożyczki. Z uwagi na zmianę podmiotu wypłacającego środki, tj. z (...) Sp. z o.o. na F. Bank (...), pozwany został poproszony o zaakceptowanie nowych warunków umowy, co też uczynił – również w wersji on-line. Wniosek został przez powoda zaakceptowany. Z przyjętego na siebie obowiązku, powód wywiązał się w sposób należyty. Strona pozwana zobowiązała się natomiast do zwrotu pożyczonych pieniędzy wraz z kosztami udzielenia pożyczki, określonymi w umowie.

W dalszej części uzasadnieniu pisma inicjującego niniejszy proces pełnomocnik F. Bank (...) z siedzibą w S. podał, że powód przekazał na rzecz strony pozwanej kwotę 2.000,00 zł. Termin spłaty pożyczki określony został na 60 dni. Strona pozwana zobowiązała się również do zwrotu kosztów pożyczki w wysokości 1.050,00 zł. Strona pozwana nie wywiązała się jednak z ciążącego na niej obowiązku zwrotu pożyczonych środków. W związku z tym kilkakrotnie została wezwana w postaci upomnień do uregulowania zobowiązania. Do strony pozwanej zostało skierowane także ostateczne wezwanie do zapłaty, które nie doprowadziło jednak do dobrowolnej spłaty zobowiązania.

W tym samym piśmie pełnomocnik powoda podniósł, iż na wartość przedmiotu sporu składają się następujące kwoty: 3.050,00 zł tytułem niespłaconej pożyczki oraz kosztów jej udzielenia oraz 180,00 zł tytułem wysłanych do strony pozwanej upomnień, zgodnie z zapisem § 23 umowy ramowej łączącej strony.

Pełnomocnik F. Bank (...) z siedzibą w S. wskazał nadto, że zgodnie z pkt 22 umowy, łączącej strony, odsetki za opóźnienie naliczane będą w wysokości równej czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego i będą ulegać zmianom wynikającym ze zmian tej stopy.

Z uwagi na fakt, iż strona pozwana do dnia dzisiejszego pozostaje w zwłoce z zapłatą, wystąpienie z niniejszym pozwem stało się, w opinii powoda, konieczne i jest w pełni uzasadnione.

Postanowieniem wydanym w dniu 31 stycznia 2014 r. Sąd Rejonowy L. w L. stwierdził brak podstaw do wydania w niniejszej sprawie nakazu zapłaty, po czym kolejnym postanowieniem, wydanym w tym samym dniu, przekazał sprawę do Sądu Rejonowego w S. (sygn. akt VI Nc-e 1444272/14).

W pozwie opatrzonym datą 3 grudnia 2014 r. wniesionym już do Sądu Rejonowego w S., powodowy bank podtrzymał w całej rozciągłości wszystkie żądania zgłoszone w pozwie skierowanym do elektronicznego postępowania upominawczego – z tym samym uzasadnieniem.

W piśmie procesowym z dnia 2 lutego 2015 r. pozwany J. M. wskazał przyczyny niewykonania przyjętego w umowie zawartej z powodowym bankiem zobowiązania, po czym podał, że zawarł z powodem ugodę pozasądową, określającą warunki spłaty przez niego zadłużenia; owo pismo nie mogło jednak zostać potraktowane przez Sąd za uznanie powództwa w rozumieniu regulacji z § 2 art. 213 k.p.c. (z uwagi na brak przymiotu bezwarunkowego oświadczenie woli i wiedzy pozwanego, w którym za zasadne pozwany uznaje zarówno roszczenie powoda, jak i przyznaje uzasadniające je przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne).

W piśmie procesowym opatrzonym datą 6 lutego 2015 r. pełnomocnik F. Bank (...) z siedzibą w S., wobec wpłaty w kwocie 1.115,00 zł, dokonanej przez pozwanego w dniu 4 lutego 2015 r., ograniczył powództwo o tę wpłatę, zaliczając ją w pierwszym rzędzie na poczet kosztów wysłanych wezwań, w drugiej kolejności na poczet kosztów udzielenia pożyczki. Jednocześnie, w związku z ową wpłatą, zmienił żądanie zasądzenia odsetek w następujący sposób:

a)  zażądał zasądzenia odsetek maksymalnych od dnia 5 lutego.2015 r. do dnia zapłaty od kwoty 2.115,00 zł,

b)  jednocześnie zażądał zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda skapitalizowanych odsetek maksymalnych od kwoty 3.050,00 zł od dnia 15 lutego 2014 r. do dnia 4 lutego 2015 r., tj. kwoty 434,85 zł.

Ponadto podtrzymał żądanie zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu wskazanych w pozwie, ponieważ powództwo wniesione było zasadnie, a wpłata dokonana już po wniesieniu pozwu.

Z kolei w piśmie procesowym z dnia 18 marca 2015 r. pełnomocnik powodowego banku, w związku z wpłatą w kwocie 1.115,00 zł, dokonaną przez J. M. w dniu 16 marca 2015 r., ograniczył powództwo o tę kwotę.

Jednocześnie, z uwagi na fakt, iż wpłata nastąpiła już po wniesieniu powództwa, podtrzymał żądanie zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda ustawowych odsetek za zwłokę oraz kosztów procesu, w tym i kosztów zastępstwa procesowego.

W piśmie procesowym opatrzonym datą 13 kwietnia 2015 r. – wniesionym już po zamknięciu rozprawy i wydaniu przez Sąd wyroku – pełnomocnik F. Bank (...) z siedzibą w S., w związku z wpłatą w kwocie 1.000,00 zł, dokonaną przez J. M. w dniu 10 kwietnia 2015 r., ograniczył powództwo o tę właśnie kwotę.

Jednocześnie, z uwagi na fakt, iż wpłata nastąpiła już po wniesieniu powództwa, po raz kolejny podtrzymał żądanie zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda ustawowych odsetek za zwłokę oraz kosztów procesu, w tym i kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd ustalił, co następuje:

Pozwany J. M. zawarł w dniu 21 sierpnia 2013 r. z (...) Spółką z o.o. umowę pożyczki w wersji on-line. Pozwany zaakceptował warunki umowy przez zapłatę na konto spółki kwoty 0,01 zł. Zawarta umowa była umową ramową, na podstawie której strona pozwana, po uregulowaniu wcześniej zaciągniętych zobowiązań, mogła wnioskować o udzielenie kolejnych pożyczek. Dnia 14 grudnia 2013 r. pozwany złożył kolejny wniosek o udzielenie pożyczki. Z uwagi na zmianę podmiotu wypłacającego środki, tj. z (...) Sp. z o.o. na F. Bank (...), pozwany został poproszony o zaakceptowanie nowych warunków umowy, co też uczynił – również w wersji on-line. Wniosek został przez powoda zaakceptowany. Z przyjętego na siebie obowiązku powód wywiązał się w sposób należyty. Strona pozwana zobowiązała się natomiast do zwrotu pożyczonych pieniędzy wraz z kosztami udzielenia pożyczki, określonymi w umowie.

F. Bank (...) z siedzibą w S. przekazał na rzecz pozwanego kwotę 2.000,00 zł. Termin spłaty pożyczki określony został na 60 dni. Strona pozwana zobowiązała się również do zwrotu kosztów pożyczki w wysokości 1.050,00 zł. Strona pozwana nie wywiązała się jednak z ciążącego na niej obowiązku zwrotu pożyczonych środków. W związku z tym kilkakrotnie została wezwana w postaci upomnień do uregulowania zobowiązania. Do strony pozwanej zostało skierowane także ostateczne wezwanie do zapłaty (w dniu 9 września 2014 r.), które nie doprowadziło jednak do dobrowolnej spłaty zobowiązania.

Na wartość przedmiotu sporu składają się następujące kwoty: kwota 3.050,00 zł, należna powodowi od pozwanego tytułem niespłaconej pożyczki i kosztów jej udzielenia, oraz kwota 180,00 zł, należna powodowi od pozwanego tytułem wysłanych do strony pozwanej upomnień (zgodnie z zapisem § 23 łączącej strony procesu ramowej umowy pożyczki).

Zgodnie z zapisem z pkt 22 umowy, łączącej strony procesu, odsetki za opóźnienie miały być naliczane w maksymalnej wysokości przewidzianej w art. 359 § 2 ¹ k.c., tj. miały być równe czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego i miały ulegać zmianom wynikającym ze zmian tej stopy.

Wysokość zadłużenia pozwanego wobec powoda z tytułu wyżej wskazanej umowy na datę zamknięcia rozprawy, tj. w dniu 15 kwietnia 2015 r., wynosiła 1.434,85 zł (kwota zadłużenia w wysokości 1.000,00 zł, powiększona o kwotę 434,85 zł skapitalizowanych przez powoda odsetek maksymalnych od kwoty 3.050,00 zł, liczonych od dnia 15 lutego 2014 r. do dnia 4 lutego 2015 r.).

Z dowodów lub oświadczeń strony powodowej, dostępnych Sądowi w chwili zamknięcia rozprawy, wynika, iż pozwany do daty zamknięcia rozprawy nie spłacił powyższej należności.

Opisany wyżej stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o przedstawione przez stronę powodową dowody w postaci dokumentów (k. 17-22), których wiarygodność i rzetelność nie budzi wątpliwości. Powyższe okoliczności faktyczne nie były również sporne między stronami (jak również istnienie po stronie powoda przymiotu legitymacji czynnej).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W niniejszej sprawie bezsporne było, iż J. M. zawarł ze stroną powodową umowę pożyczki w wersji on-line. Pozwany w troku procesu nie kwestionował zarówno wysokości zadłużenia ze wskazanego tytułu, jak również rozmiarów tego zadłużenia w dniu wniesienia pozwu.

Stosownie do art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własności biorącego określoną ilość pieniędzy (albo rzeczy oznaczonych co do gatunku), a biorący zobowiązuje się zwrócić tą samą ilość pieniędzy (albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości). Z kolei w myśl art. 353 § 1 k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Strony procesu w umowie ramowej pożyczki określiły zasady udzielania przez powoda pożyczek, zasady spłaty zadłużenia, oprocentowanie pożyczki, konsekwencje uchybienia terminom spłat oraz zasady wypowiadania umowy.

Umowa ramowa nie jest uregulowana w przepisach prawnych, a wykreowana przez praktykę gospodarczą. Wykazuje pewne podobieństwa do umowy przedwstępnej. Podobnie jak ta ostatnia polega na organizowaniu procesu zawierania umów w przyszłości. Przystosowana jest do wielokrotnego zawierania określonego rodzaju umów względem niej wykonawczych. Zwykle ustala się w niej sposób zawierania umów wykonawczych i pewne elementy ich treści. Nie powinno to wszystko jednak być dokładnie dookreślone, aby nie uznać umowy ramowej za umowę przedwstępną. Z umowy ramowej nie wynika zobowiązanie do zawarcia umowy wykonawczej. Kreuje ona tylko obowiązek do dołożenia starań do zawarcia umowy wykonawczej, niedochowanie tego obowiązku może wiązać się z sankcją odszkodowawczą.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy jest poza sporem, że w dniu 14 grudnia 2013 r. pozwany złożył – w ramach zwartej uprzednio umowy ramowej pożyczki – wniosek o udzielenie pożyczki. Z uwagi na zmianę podmiotu wypłacającego środki, tj. z (...) Sp. z o.o. na F. Bank (...), pozwany został poproszony o zaakceptowanie nowych warunków umowy, co też uczynił – również w wersji on-line. Wniosek został przez powoda zaakceptowany. F. Bank (...) z siedzibą w S. przekazał na rzecz pozwanego kwotę 2.000,00 zł. Termin spłaty pożyczki określony został na 60 dni. Strona pozwana zobowiązała się również do zwrotu kosztów pożyczki w wysokości 1.050,00 zł. Z przyjętego na siebie obowiązku powód wywiązał się w sposób należyty. Strona pozwana zobowiązała się natomiast do zwrotu pożyczonych pieniędzy wraz z kosztami udzielenia pożyczki, określonymi w umowie. Strona pozwana nie wywiązała się jednak z ciążącego na niej obowiązku zwrotu pożyczonych środków.

W kontekście aktów dyspozycyjności materialnej powoda, przedstawionych w pismach procesowych pełnomocnika tej strony opatrzonych datami: 6 lutego 2015 r. i 18 marca 2015 r., jest niewątpliwe, że zadłużenie pozwanego wobec powoda w dacie zamknięcia rozprawy, tj. w dniu 15 kwietnia 2015 r., wynosiło 1.434,85 zł (kwota zadłużenia w wysokości 1.000,00 zł, powiększona o kwotę 434,85 zł skapitalizowanych przez powoda odsetek maksymalnych od kwoty 3.050,00 zł, liczonych od dnia 15 lutego 2014 r. do dnia 4 lutego 2015 r.).

Pozwany do daty zamknięcia rozprawy tegoż zadłużenia nie spłacił.

Z tej właśnie przyczyny Sąd ustalił, iż w dacie zamknięcia rozprawy (art. 316 § 1 k.p.c.) zadłużenie powoda z tytułu opisanej już wyższej umowy pożyczki wynosiło łącznie 1.434,85 zł.

Na uwzględnienie zasługiwało również żądanie powoda zasądzenia na jego rzecz od pozwanego odsetek umownych, liczonych – wobec skapitalizowania przez powoda odsetek maksymalnych od kwoty 3.050,00 zł, liczonych od dnia 15 lutego 2014 r. do dnia 4 lutego 2015 r. – od dnia 5 lutego 2015 r.

Z aktu dyspozycyjności materialnej powoda, przedstawionej w piśmie procesowym pełnomocnika tej strony z dnia 6 lutego 2015 r., wynika, że wpłata w kwocie 1.115,00 zł, dokonana przez pozwanego w dniu 4 lutego 2015 r., została zaliczona przez powoda w pierwszym rzędzie na poczet kosztów wysłanych wezwań, zaś w drugiej kolejności na poczet kosztów udzielenia pożyczki – a zatem wedle reguły wynikającej z art. 451 § 1 zdanie drugie k.c. W związku z ową wpłatą powód zmienił żądanie zasądzenia odsetek w następujący sposób:

a)  zażądał zasądzenia odsetek maksymalnych od dnia 5 lutego.2015 r. do dnia zapłaty od kwoty 2.115,00 zł,

b)  jednocześnie zażądał zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda skapitalizowanych odsetek maksymalnych od kwoty 3.050,00 zł od dnia 15 lutego 2014 r. do dnia 4 lutego 2015 r., tj. kwoty 434,85 zł.

Z kolei z aktu dyspozycyjności materialnej powoda, przedstawionej w piśmie procesowym pełnomocnika tej strony z dnia 18 marca 2015 r., wynika, iż w związku z wpłatą w kwocie 1.115,00 zł, dokonaną przez J. M. w dniu 16 marca 2015 r., powód ograniczył powództwo o tę kwotę i jednocześnie, z uwagi na fakt, iż owa wpłata nastąpiła już po wniesieniu powództwa, podtrzymał żądanie zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda ustawowych odsetek za zwłokę.

Zgodnie z treścią art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (przepis z § 2 art. 481 k.c.).

Zgodnie z zapisem z pkt 22 umowy, łączącej strony procesu, odsetki za opóźnienie miały być naliczane w maksymalnej wysokości przewidzianej w art. 359 § 2 ¹ k.c., tj. miały być równe czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego i miały ulegać zmianom wynikającym ze zmian tej stopy.

W piśmie procesowym z dnia 18 marca 2015 r. pełnomocnik powodowego banku podtrzymał – a w zasadzie zgłosił – żądanie zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda ustawowych odsetek za zwłokę. W kontekście aktów dyspozycyjności materialnej powoda, przedstawionych w pismach procesowych pełnomocnika tej strony opatrzonych datami: 6 lutego 2015 r. i 18 marca 2015 r., i zaprezentowanych wyżej regulacji prawa cywilnego materialnego, dotykających problematyki odsetek należnych za opóźnienie się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, jest niewątpliwe, że owo żądanie dotyczyć może jedynie kwoty 434,85 zł skapitalizowanych odsetek maksymalnych od kwoty 3.050,00 zł, liczonych od dnia 15 lutego 2014 r. do dnia 4 lutego 2015 r.

O odsetkach należnych powodowi od pozwanego od kwoty 434,85 zł Sąd orzekł w myśl regulacji z art. 482 § 1 k.c.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o dyspozycję art. 98 § 1 i 3 k.p.c. – zgodnie z wywiedzioną z art. 98 § 1 k.p.c. zasadą ponoszenia odpowiedzialności za wynik procesu (w punkcie II sentencji wyroku).

Pozwany przegrał sprawę w całości, a zatem to na nim ciążył obowiązek zwrotu powodowi poniesionych przez tegoż kosztów procesu.

Na zasądzone od pozwanego na rzecz powoda koszty procesu składają się: uiszczona przez powoda opłata sądowa od pozwu w wysokości 100,00 zł, opłata skarbowa od udzielonego przez powoda pełnomocnictwa w wysokości 17,00 złotych oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 600,00 zł.

Koszty zastępstwa procesowego ustalone zostały przez Sąd zgodnie z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 461).

Zgłoszone przez powoda w pozwie żądanie zasądzenia na jego rzecz od pozwanego – tytułem zwrotu kosztów procesu – opłaty manipulacyjnej (prowizji operatora płatności) w wysokości 0,79 zł nie było przedmiotem procedowania, gdyż powód nie wykazał w toku postępowania, iż rzeczywiście ową opłatę poniósł.

Nie można bowiem przy orzekaniu o kosztach procesu tracić z pola widzenia tego, że istotą zasady odpowiedzialności za koszty procesu, sformułowanej w art. 98 § 1 k.p.c., jest zwrot przez stronę przegrywającą przeciwnikowi procesowemu jedynie rzeczywiście poniesionych kosztów, co nie pozwala na obciążenie strony przegrywającej kosztami, których rzeczywiście strona przeciwna nie poniosła. Innymi słowy: nieuiszczone koszty sądowe nie są elementem kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, o jakich mowa w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2010 r., I CZ 129/10, LEX nr 1102844; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2013 r., I CZ 84/12, LEX nr 1341657)._