Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 czerwca 2013r.

Sąd Okręgowy we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Paździerska

Protokolant: sekr. sądowy Karolina Płaczkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2013r. we Włocławku na rozprawie

sprawy R. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania R. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 21 listopada 2012r. znak: (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 71/13

UZASADNIENIE

W dniu 18 grudnia 2012 roku wnioskodawca R. J.wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.z dnia 21 listopada 2012 roku znak: (...) (...)/SER, mocą której odmówiono wnioskodawcy prawa do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem wynagrodzenia określonego stawką godzinową za okres zatrudnienia od dnia 13.06.1972r. do dnia 31.12.1972r. i od dnia 01.01.1974r. do dnia 23.02.1974r. w (...) Przedsiębiorstwie (...).

R. J. przytaczając uzasadnienie przedmiotowej decyzji - ,,dopuszczalne jest ustalenie wynagrodzenia na podstawie stawki godzinowej tylko wówczas, gdy zachowały się dane dotyczące ilości godzin, jaką pracownik faktycznie przepracował w danym okresie na danym stanowisku (dziennie, tygodniowo lub miesięcznie)” - wniósł o przyjęcie przy obliczaniu podstawy wymiaru emerytury co najmniej wynagrodzenia przysługującego z tytułu przepracowania 8 godzin dziennie, niezależnie od faktycznie przepracowanego czasu pracy. Dodał, że całe zawodowe życie, tj. ponad 36 lat, pracował na budowach w systemie akordowym, w ciężkich warunkach. Termin akord oznaczał wyższy wymiar czasu pracy aniżeli obowiązujący na pełnym etacie. Najczęściej pracowało się 10-12 godzin, a czasami więcej.

Organ rentowy podtrzymał całkowicie zaskarżoną decyzję i wniósł o oddalenie odwołania.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. w odpowiedzi na odwołanie podniósł, że w dniu 21.11.2012r. wydał decyzję znak (...) o odmowie przeliczenia podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem wynagrodzenia określonego stawka godzinową za okres zatrudnienia od 13.06.1972r. do 31.12.1972r. i od 01.01.1974r. do 23.02.1974r. w (...) Przedsiębiorstwie (...).

Wnioskodawca urodzony jest (...). Od 10.04.1999r. pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy. Od dnia 20.07.2012r. ma ustalone prawo do emerytury.
Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 66,85%

W dniu 24.10.2012r. powód złożył wniosek o ponowne przeliczenie emerytury na podstawie zaświadczenia kwalifikacyjnego, umowy o pracę, angażu w których wykazana jest stawka godzinowa.

Środkiem dowodowym potwierdzającym wysokość wynagrodzenia jest zaświadczenie pracodawcy, wystawione w oparciu o posiadana dokumentację płacową lub legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy o osiąganych wynagrodzeniach.

Jeżeli dokumentacja płacowa nie istnieje zaświadczenie o wysokości osiąganego wynagrodzenia może być wydane na podstawie akt osobowych pracownika. W przypadku gdy w aktach osobowych pracownika wynagrodzenie określone jest stawką godzinową dopuszczalne jest ustalenie wynagrodzenia tylko wówczas, jeżeli zachowały się dane dotyczące ilości godzin jaka pracownik faktycznie w danym okresie na określonym stanowisku.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. J.urodził się (...)

Dowód: wniosek w aktach organu rentowego o nr (...) k.-1-2.

W okresie od 25 sierpnia 1964 roku do 15 czerwca 1969 roku R. J. pracował we (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) we W. z wynagrodzeniem według stawki godzinowej (początkowo ze stawką godzinową w wysokości 4 złotych, a od dnia 01.02.1966r. ustalono stawkę godzinową w wysokości 5,20 złotych).

Dowód: umowa o pracę w aktach organu rentowego o nr (...) k.-16, pismo nr (...) z dnia 19.02.1966r. w aktach organu rentowego o nr (...) k.-18.

Wynagrodzenie R. J. w 1964 roku z tytułu zatrudnienia we (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) we W. wyniosło łącznie 3.352,00 złotych.

Dowód: opinia z dnia 07.03.2013r. k.-26-36.

Wynagrodzenie R. J. w 1965 roku z tytułu zatrudnienia we (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) we W. wyniosło łącznie 9.392,00 złotych.

Dowód: opinia z dnia 07.03.2013r. k.-26-36.

Wynagrodzenie R. J. w 1966 roku z tytułu zatrudnienia we (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) we W. wyniosło łącznie 12.000,00 złotych.

Dowód: opinia z dnia 07.03.2013r. k.-26-36.

Wynagrodzenie R. J. w 1967 roku z tytułu zatrudnienia we (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) we W. wyniosło łącznie 12.157,60 złotych.

Dowód: opinia z dnia 07.03.2013r. k.-26-36.

Wynagrodzenie R. J. w 1968 roku z tytułu zatrudnienia we (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) we W. wyniosło łącznie 12.188,80 złotych.

Dowód: opinia z dnia 07.03.2013r. k.-26-36.

Wynagrodzenie R. J. w 1969 roku z tytułu zatrudnienia we (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) we W. wyniosło łącznie 5.491,20 złotych.

Dowód: opinia z dnia 07.03.2013r. k.-26-36.

W okresie od 13 czerwca 1972 roku do 23 lutego 1974 roku R. J. pracował w (...) Przedsiębiorstwie (...) z wynagrodzeniem według stawki godzinowej (początkowo ze stawką godzinową w wysokości 9,50 złotych, a od dnia 01.05.1973r. ustalono stawkę godzinową w wysokości 10,50 złotych).

Dowód: pismo z dnia 30.06.1972r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...), pismo z dnia 21.04.1973r. w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...), świadectwo pracy w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...).

Wynagrodzenie R. J. w 1972 roku z tytułu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) wyniosło łącznie 12.312,00 złotych.

Dowód: opinia z dnia 07.03.2013r. k.-26-36.

Wynagrodzenie R. J. w 1974 roku z tytułu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) wyniosło łącznie 3.696,00 złotych.

Dowód: opinia z dnia 07.03.2013r. k.-26-36.

Od 10.04.1999r. R. J. pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Dowód: decyzja w aktach organu rentowego o nr (...) k.-13-14.

Od dnia 20.07.2012r. R. J. ma ustalone prawo do emerytury.
Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 66,85%.

Dowód: decyzje w aktach organu rentowego o nr (...) k.-115-116, 118-119, 127-128.

W dniu 24.10.2012r. R. J. złożył wniosek o ponowne przeliczenie emerytury.

Dowód: wniosek w aktach organu rentowego o nr (...) k.-132.

Decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.z dnia 21 listopada 2012 roku znak: 560500/6120/2012/3625747/05(...)/SER odmówiono wnioskodawcy prawa do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem wynagrodzenia określonego stawką godzinową za okres zatrudnienia od dnia 13.06.1972r. do dnia 31.12.1972r. i od dnia 01.01.1974r. do dnia 23.02.1974r. w (...) Przedsiębiorstwie (...).

Dowód: decyzja w aktach organu rentowego o nr (...) k.-142.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury R. J. ustalony z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, przy przyjęciu wynagrodzeń miesięcznych obliczonych według stawek godzinowych wynikających z akt osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w B. przy przyjęciu najniższego obowiązującego w danym okresie wymiaru czasu pracy, wynosi 66,39%.

Dowód: opinia z dnia 07.03.2013r. k.-26-36.

Sąd zważył, co następuje:

Powyżej ustalony stan faktyczny Sąd oparł na materiale dowodowym zgromadzonym w trakcie trwania postępowania i ujawnionym na rozprawie w postaci dokumentów zebranych w aktach organu rentowego o nr (...) oraz w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w B.. Przedmiotowy materiał Sąd uznał za rzetelny i wiarygodny. Strony bowiem w trakcie postępowania nie kwestionowały jego prawdziwości. Tym samym należy skonstatować, iż brak jest przesłanek by odmówić dokumentom zgromadzonym w aktach organu rentowego o nr (...) oraz w aktach osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w B. przymiotu wiarygodności. W konsekwencji przedmiotowy materiał dowodowy pozwolił dokonać w znacznej części rekonstrukcji stanu faktycznego w niniejszej sprawie. Ustalenia co do prawidłowego wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy ustalonego z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, przy przyjęciu wynagrodzeń miesięcznych obliczonych według stawek godzinowych wynikających z akt osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w B. przy przyjęciu najniższego obowiązującego w danym okresie wymiaru czasu pracy, Sąd dokonał w oparciu o sporządzoną w sprawie opinię biegłej z dziedziny księgowości, której ocena zostanie przeprowadzona w dalszej części uzasadniania.

Wskazać w tym miejscu należy, iż zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.: Dz. U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227) podstawę wymiaru emerytury stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę, z uwzględnieniem ust. 6, który stanowi, iż na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Z kolei odesłanie do zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur lub rent zawartych w art. 15 powołanej ustawy obliguje do obliczenia wysokości podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem warunków zawartych w art. 15 ust. 4. Przepis ten stanowi, że w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury:

1)  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3 w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

2)  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

3)  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4)  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, którą dla celów ustalenia emerytury jest kwota 100% przeciętnego miesięczne wynagrodzenie pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne w poprzednim roku kalendarzowym (art.19).

Zgodnie z kolei z brzmieniem art. 111 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.: Dz. U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227) wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1/ z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2/ z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3/ z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Uwzględniając powyższe przepisy podnoszone przez wnioskodawcę zarzuty w stosunku do sposobu wyliczenia emerytury przez ZUS nie znajdują żadnego uzasadnienia.

Jak bowiem wykazała biegła z dziedziny księgowości, powołana na okoliczność ustalenia wysokości wskaźnika podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy ustalonego z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, przy przyjęciu wynagrodzeń miesięcznych obliczonych według stawek godzinowych wynikających z akt osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w B. przy przyjęciu najniższego obowiązującego w danym okresie wymiaru czasu pracy, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy ustalony z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia wynosi 66,39%.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w decyzji z dnia 21.09.2012r. do wyliczenia kwoty emerytury zastosował błędnie wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru w wysokości 66,85%. Wyliczony w opinii wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury jest niższy od zastosowanego przez ZUS, mimo, że po przyjęciu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wynagrodzeń wyliczonych w opinii nastąpił wzrost procentowych wskaźników stanowiących stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego rocznego wynagrodzenia w latach 1966, 1969, 1972, 1974, ponieważ wskaźnik wysokości podstawy wymiaru w wysokości 66,85% został przez ZUS błędnie wyliczony.
Wnioskodawca jak wynika z dokumentu „Poświadczenie dla celów emerytalno-rentowych” z dnia 10.08.2012r. (karta 120 akt rentowych) podlegał ubezpieczeniu w 2008r. i 2009r., więc dochody osiągnięte przez wnioskodawcę w tych latach powinny być odniesione do przeciętnego rocznego wynagrodzenia odpowiednio za lata 2008 i 2009. Natomiast ZUS osiągnięty dochód przez wnioskodawcę w 2008r. odniósł do przeciętnego rocznego wynagrodzenia z 2004r. czym zawyżył procentowy stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego rocznego wynagrodzenia o 16,93%, a osiągnięty dochód w 2009r. odniósł do przeciętnego rocznego wynagrodzenia z 2005r. w wyniku, czego procentowy stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia został zawyżony o 18,75%. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił za 2008r. wskaźnik 76,17%, a prawidłowy wynosi 59,24%, a z kolei za 2009r. ustalił wskaźnik 80,49%, a prawidłowy wynosi 61,74%.

Na marginesie należy wskazać, iż wynagrodzenie wnioskodawcy za 1973 roku jest wpisane do legitymacji ubezpieczeniowej, a zatem biegła ustaliła wynagrodzenie wnioskodawcy z tytułu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) tylko za okresy od dnia 13.06.1972r. do dnia 31.12.1972r. i od dnia 01.01.1974r. do dnia 23.02.1974r.

Powyższych wyliczeń biegłej nie kwestionował ani wnioskodawca ani pozwany organ rentowy.

Oceniając opinię sporządzoną na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego w powyższym zakresie pod względem dowodowym należy podkreślić, iż Sąd Okręgowy w pełni podzielił wnioski w niej zawarte i przytoczone wyżej. W przedmiotowym zakresie wymienioną opinię uznano bowiem za wiarygodną i rzetelną, albowiem nie doszukano się w niej jakichkolwiek cech subiektywizmu czy też prób dokonywani ocen które przynależą do wyłącznych kompetencji Sądu. Przedmiotowa opinia sporządzona zostały w sposób wnikliwy i rzetelny, zgodny z wiedzą i doświadczeniem jej autorki – biegłej z dziedziny księgowości. Należy wskazać, iż charakteryzuje się ona jasnością, stanowiska w niej zawarte są pełne i wyczerpujące. Uwzględnia ona ponadto wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia okoliczności. Opinia jest logiczna i wewnętrznie spójna.

Ewentualne kwestionowanie w/w opinii w przedmiotowym zakresie, będącej podstawą rekonstrukcji stanu faktycznego w sprawie w zakresie wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy ustalonego z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, należałoby uznać za jedynie bezzasadną z ową opinią polemikę, obarczoną subiektywnym nastawieniem strony postępowania, gołosłowne podważenie obiektywizmu biegłej. Zdaniem Sądu nie ma najmniejszych podstaw do podważenia stanowiska biegłej jako osoby posiadającej wiadomości specjalne, których pozbawiona jest nie tylko strona ale także i organ orzekający. W tym miejscu podkreślić należy, iż dowód z opinii biegłych jest specyficznym środkiem dowodowym, którego ocena przebiega według odmiennych, właściwych tylko dla tych opinii biegłych kryteriów. Przeprowadzana ocena dokonywana jest z punktu widzenia fachowości osób, które ją sporządziły, dokładności przeprowadzonych badań oraz trafności uzasadnienia w powiązaniu z wynikami badań (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2002r., V CKN 1354/00, LEX nr 77046; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 07 listopada 2000r., ICKN 1170/98, OSNC 2001/4/64).

Mając na uwadze powyższe rozważania (w tym przede wszystkim konkluzje wiarygodnej i rzetelnej opinii z dnia 7 marca 2013 roku) Sąd meriti, na podstawie przepisu art. 477 ¹⁴ § 1 kpc, orzekł jak w sentencji uzasadnianego wyroku. Nie stwierdzono bowiem żadnych podstaw do uwzględnienia odwołania wnioskodawcy, albowiem wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury R. J. ustalony z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, przy przyjęciu wynagrodzeń miesięcznych obliczonych według stawek godzinowych wynikających z akt osobowych wnioskodawcy dot. jego zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w B. przy przyjęciu najniższego obowiązującego w danym okresie wymiaru czasu pracy, wynosi 66,39%, ergo jest on niższy od zastosowanego przez ZUS.