Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2013r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Karolina Kosikowska- Kosmala

Protokolant: sekr. sąd. Joanna Mann

Po rozpoznaniu w dniu 03 kwietnia 2013r. we Wrocławiu

sprawy ze skargi A. S.

przy udziale J. S.

skarga pozwanego o wznowienie postępowania

w sprawie z powództwa J. S.

przeciwko A. S.

o alimenty

I.  zmienia zaskarżony wyrok w postaci wyroku zaocznego wydanego przez tutejszy Sąd w dniu 09 sierpnia 2012r. w sprawie o sygn. akt IIIRC 109/12 w ten sposób, że oddala powództwo;

II.  zwalania pozwanego od ponoszenia kosztów sądowych, w tym wpisu od skargi o wznowienie postępowania;

III.  zasądza od J. S. na rzecz A. S. kwotę 1200zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

zarządzenie:

1.  odnotować;

2.  kal. 21 dni;

W., 12.IV.2013r.

UZASADNIENIE

Skargą złożoną w dniu 26 listopada 2012 r. pozwany A. S., działając przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego wniósł o wznowienie postępowania o sygn. III RC 109/12 zainicjowanego przez J. S. o zasądzenie od pozwanego alimentów i zakończonego prawomocnym wyrokiem zaocznym z dnia 9 sierpnia 2012 r. nakazującym płacenie pozwanemu alimentów w kwocie 700 zł. W oparciu o powyższe skarżący wniósł o uchylenie wyroku zaocznego i oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu skargi podniósł pozwany, iż w toku postępowania III RC 109/12 został on pozbawiony możliwości działania albowiem w chwili jego wszczęcia nie przebywał on na terenie Polski, o czym powódka w jego ocenie wiedziała. Dodał, iż oba adresy wskazane przez J. S. w pozwie były nieprawidłowe, w tym wskazany przez nią adres pracodawcy. Skarżący wyjaśnił, iż przyjęcie przez Sad orzekający w sprawie III RC 109/12, skuteczności doręczenia na adres zameldowania nie znalazło oparcia w przepisach procedury cywilnej. Zarzucił nadto, iż wskazany przez powódek adres pracodawcy był nieaktualny albowiem w chwili doręczenia, pozwany już w tym zakładzie nie pracował.

Wykazując zachowanie terminu do wniesienia skargi skarżący wskazał, że o treści wyroku z dnia dowiedział się przeglądając akta postępowania w dniu 2 października 2012 r.. w związku z powyższym, złożenie skargi o wznowienie postępowania w dniu 26 listopada 2012 r., nastąpiło w przewidzianym art. 407 § 1 k.p.c. terminie, który upływał w dniu 2 grudnia 2012 r.

Odnosząc się do meritum powództwa, pozwany wskazał, iż w marcu 2012 r. utracił on pracę i do chwili obecnej nie może znaleźć nowego zatrudnienia. Dodał, iż ma na utrzymaniu małoletnia córkę, a źródła jego dochodu są w stanie zaspokoić jedynie jej elementarne potrzeby. Pozwany wywiódł dalej, iż de facto pozostaje na utrzymaniu swojej narzeczonej, której wynagrodzenie pozwala na zaspokajanie bieżących zobowiązań finansowych.

Powódka w odpowiedzi na skargę wniosła o jej oddalenie podnosząc, iż w trakcie trwania postępowania, pozwany był zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy we W., co wiązało się z koniecznością osobistego stawiennictwa raz w miesiącu.

Zarzucił nadto, iż sytuacja finansowa pozwanego nie jest tak ciężka, jak stara się to wykazać, a to uwagi na majątek posiadany przez jego konkubinę oraz fakt, iż w 2011 r. sprzedał za kwotę 300.000 zł mieszkanie przy ul. (...) we W., która to kwotę spożytkował na zakup mieszkania przy ul. (...). Dodała, iż z inicjatywy pozwanego toczyło się postępowanie o wymeldowanie jej i córki z mieszkania przy ul. (...).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny istotny dla rozstrzygnięcia:

Wyrokiem zaocznym z dnia 9 sierpnia 2012 r. w sprawie III RC 109/12 Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków zasądził od pozwanego A. S. na rzecz powódki J. S. alimenty w wysokości 700 zł miesięcznie, poczynając od 13 lutego 2012 r., płatne do 10-ego dnia każdego miesiąca, do rąk powódki.

dowód: akta sprawy III RC 109/12

W toku postępowania III RC 109/12 powódka wskazała, iż nie jest jej znany adres zamieszkania pozwanego, podała jednakże adres jego pracodawcy. Skierowana przez Sąd do zakładu pracy korespondencja została dwukrotnie zwrócona z adnotacją „adresata nie zastano”. Sąd w następnej kolejności ustalił adres zameldowania pozwanego tj. ul. (...) W.. Skierowana na ten adres korespondencja( wezwanie na rozprawę w dniu 9 sierpnia 2012 r. i wyrok zaoczny z dnia 9 sierpnia 2012 r.) nie została jednak podjęta z uwagi na nieobecność adresata.

dowód: akta sprawy III RC 109/12

Pozwany w okresie VIII-IX 2012 r. przebywał w Niemczech, gdzie wyjechał w celu poszukiwania pracy. Bariera językowa spowodowana nieznajomością języka niemieckiego uniemożliwiła mu jednak podjęcie zatrudnienia w Niemczech.

dowód: przesłuchanie pozwanego k. 48-49

A. S. jest synem A. i J. S..

dowód: odpis skrócony aktu urodzenia pozwanego znajdujący się na k. 6 akt sprawy III RC 109/12

Powódka J. S. ma 53 lata. Z zawodu jest technikiem mechanikiem. Obecnie, pozostaje bez pracy. W dniu 14 marca 2013 r. utraciła prawo do zasiłku dla bezrobotnych, który uzyskiwała w wysokości ok. 600 zł. Od 27 listopada 2012 r. do 31 marca 2013 r. była zatrudniona na okres próbny w wymiarze pół etatu na stanowisku pracownika porządkowego za wynagrodzeniem w wysokości 912,29 zł netto w (...) Usługi Sp. z o.o. Wcześniej, w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 23 czerwca 2012 r. była zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas określony w (...) Sp. z o.o. na stanowisku kontroler gratowacz za wynagrodzeniem od 993 zł- 1173,20 zł netto.

W 2011 r. powódka osiągnęła dochód w wysokości 20.101, 66 zł ze stosunku pracy oraz 550 zł z innych źródeł.

Obecnie powódka pozostaje bez pracy albowiem w dniu 1 kwietnia 2013 r. złamała rękę z przemieszczeniem.

Orzeczeniem (...) ds. Orzekania o niepełnosprawności z dnia 22 czerwca 2012 r. powódka została zaliczona do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Nadal ma możliwość wykonywania lekkich prac.

Obecnie powódka mieszka u swojej siostrzenicy. Nie ponosi żadnych kosztów najmu.

Powódka od ok. 25 lat nadużywa alkoholu. Na rozprawie w dniu 15 stycznia 2013 r. stawiła się pod wpływem alkoholu tłumacząc, ze dzień wcześniej wypiła 4 piwa.

dowód: przesłuchanie powódki – k. 81verte-82verte, informacja naczelnika US W. z dnia 21 grudnia 2012 r. – k. 34, indywidualna karta wypłat zasiłków – k. 44, protokół użycia urządzenia kontrolno-pomiarowego do ilościowego oznaczeni alkoholu w wydychanym powietrzu z dnia 15 stycznia 2013 t. – k. 47, akta sprawy III RC 109/12

Powódka do grudnia 2011 r. mieszkała z pozwanym, jego konkubiną i jej dzieckiem oraz swoją córką, a siostrą pozwanego i ojcem powódki w mieszkaniu przy ul. (...) we W., które pozwany otrzymał w drodze umowy dożywocia od swojego dziadka, a ojca powódki. Pomiędzy stronami często dochodziło do konfliktów, w szczególności z uwagi na nadużywanie przez powódkę alkoholu. Eskalacja konfliktu nastąpiła kiedy pozwany podjął kroki celem wymeldowania i eksmisji powódki. Oba żądania zostały jednak oddalone. W lutym 2012 r. powódka zgłosiła w Stowarzyszeniu Pomocy (...) przemoc ze strony syna i jego partnerki.

W dniu 10 grudnia 2011 r. pozwany sprzedał za kwotę ok. 200.000 zł mieszkanie przy ul. (...), w którym nadal mieszkała jego matka i siostra. Sam wraz z konkubiną, jej córką oraz dziadkiem wyprowadził się do zakupionego przez niego mieszkania przy ul. (...) we W., gdzie mieszka do dnia dzisiejszego. Dziadek pozwanego zmarł w październiku 2012 r.

W czasie wspólnego zamieszkiwania z pozwanym, powódka nie partycypowała w kosztach utrzymania mieszkania, które wynosiły ok. 1.000 zł.

dowód: przesłuchanie pozwanego k. 48-49 i k. 82-82verte, przesłuchanie powódki( częściowo) – k. 81verte-82verte, akta sprawy III RC 109/12

Pozwany A. S. ma 37 lat. Z wykształcenia jest informatykiem. W chwili obecnej pozostaje bez pracy, której bezskutecznie poszukuje od maja 2012 r. Wcześniej, od 11 września 2006 r. do 31 maja 2012 r. pozwany był zatrudniony w (...)2 R. R. za wynagrodzeniem w wysokości ok. 1.800 zł netto miesięcznie. Umowa o prace została z powodem rozwiązana z uwagi an redukcje etatów.

W 2011 r. pozwany uzyskał dochód w wysokości 32.319, 49 zł

Obecnie, do stycznia 2013 r. pozwany pobierał zasiłek dla bezrobotnych. W marcu 2013 r. uległ wypadkowi samochodowemu. Jest w trakcie rehabilitacji.

Pozwany od chwili wyprowadzki nie utrzymuje kontaktu z matką. Ma żal do matki za nadużywanie przez nią alkoholu i stwarzanie sytuacji konfliktowych. Wychowaniem pozwanego zajmowali się przede wszystkim dziadkowie albowiem powódce zdarzało się znikać na kilka miesięcy. Podczas wspólnego zamieszkiwania powódka często wracała do domu pod wpływem alkoholu, zachowywała się głośno, nie sprzątała, wszczynała awantury.

Powódka natomiast za złe relacje stron obwinia syna, który miał się nad nią znęcać psychicznie zabraniając dostępu do lodówki, łazienki i skrzynki pocztowej oraz żądając opłaty za możliwość zamieszkiwania w jego mieszkaniu. Powódka zainicjowała przeciwko pozwanemu kilka postępowań karnych, które zostały umorzone.

Pozwany po sprzedaży mieszkania przy ul. (...) chciał kupić dla matki kawalerkę, której byłby właścicielem. Powódka jednak nie wyraziła zgody na takie rozwiązanie żądając zakupu kawalerki na jej własność i odbierając pomysł pozwanego, jako próbę nadzoru nad nią.

Otrzymane ze sprzedaży mieszkania pieniądze pozwany przeznaczył na zakup mieszkania przy ul. (...) za które zapłacił 270.000 zł. Brakującą kwotę pozwany uzyskał z zaciągniętego kredytu mieszkaniowego, którego rata wynosi 1.000 zł miesięcznie. Kredyt jest ubezpieczony od utraty pracy, dlatego też do czerwca 2013 r. raty będą spłacane przez firmę ubezpieczeniową.

Konkubina pozwanego M. M. uzyskuje dochód w wysokości 2100 zł netto miesięcznie, a nadto otrzymuje an swoja córkę alimenty w wysokości 750 zł miesięcznie.

Pozwany jest właścicielem samochodu marki V. (...) z 2005 r.

dowód: przesłuchanie pozwanego k. 48-49 i k. 82-82verte, przesłuchanie powódki( częściowo) – k. 81verte-82verte, indywidualna karta wypłaty zasiłków – k. 12, informacja naczelnika US W. z dnia 21 grudnia 2012 r. – k. 34, zaświadczenie o zarobkach – k. 46

Sąd zważył, co następuje:

Skarga pozwanego o wznowienie postępowania podlegała uwzględnieniu, co w rezultacie, po przeprowadzeniu postępowania z udziałem pozwanego i uzupełnieniu postępowania dowodowego doprowadziło do zmiany wyroku z dnia 9 sierpnia 2013 r. przez oddalenie powództwa.

Pozwany uzasadniał skargę o wznowienie postępowania treścią art. 401 pkt 2 k.p.c. tj. pozbawieniem go w postępowaniu III RC 109/12 możliwości obrony swoich praw. Jak wynika z akt sprawy III RC 109/12, powódka skladając pozew wskazała, iż nie jest jej znane miejsce zamieszkania pozwanego , a jako jedyny znany adres wskazała miejsce pracy, w którym pozwany, co ustalono w niniejszym postępowaniu, nie był nigdy zatrudniony. Jak wynika natomiast z oświadczenia pozwanego, kierowana przez sąd korespondencja na prawidłowy adres zamieszkania przy ul. (...) we W. była zwracana z uwagi na jego nieobecność, albowiem w tym czasie przebywał poza granicami Polski w celu poszukiwania pracy. Jak wynika z treści art. 143 k.p.c. jeżeli stronie, której miejsce pobytu nie jest znane, ma być doręczony pozew lub inne pismo procesowe wywołujące potrzebę podjęcia obrony jej praw, doręczenie może do chwili zgłoszenia się strony albo jej przedstawiciela lub pełnomocnika nastąpić tylko do rąk kuratora ustanowionego na wniosek osoby zainteresowanej przez sąd orzekający.

Powódka wskazała w pozwie, iż nie jest jej znany adres pozwanego. W tym celu Sąd powziął kroki celem ustalenia adresu zameldowania, jednak i pod tym adresem powód nie podejmował przesyłek. Zgodzić należy, się za skarżącym, iż adres zameldowania nie musi być tożsamy adresowi zamieszkania i może być za taki uznany tylko, jeśli adresat odbierze skierowaną nań przesyłkę. Tymczasem, po bezskutecznym doręczeniu wezwania na rozprawę na ulicę (...) zdecydował się na wydanie wyroku zaocznego, choć bardziej zasadnym było ustanowienie w trybie art. 144 § 1 kuratora dla pozwanego. Nie doszło też do skutecznego doręczenia wyroku zaocznego pozwanemu albowiem w chwili jego wydania przebywał on poza granicami Polski.

W tym stanie rzeczy, Sąd uznał argumenty skarżącego, iż został on pozbawiony możliwości obrony swych praw, co przemawiało za wznowieniem postępowania.

Odnosząc się do meritum żądania, to jego materialnoprawną podstawą był art. 128 k.r.o i 132 k.r.o. zgodnie, z którym obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo, przy czym obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo, gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Poza szczególnym unormowaniem obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dzieci niezdolnych do samodzielnego utrzymania się, uprawniona do świadczeń alimentacyjnych - stosownie do art. 133 § 2 k.r.o. - jest tylko taka osoba, która znajduje się w niedostatku. W niedostatku znajduje się ten, kto nie może własnymi siłami zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb, o których mowa w art. 135 k.r.o., w szczególności nie ma niezbędnych ku temu środków i nie może ich uzyskać przy wykorzystaniu swoich możliwości zarobkowych. Jak wskazano w judykaturze i doktrynie niedostatek nie musi wiązać się z sytuacją, w której wierzyciel alimentacyjny nie ma żadnych środków utrzymania, gdyż wystarczy, aby nie był on w stanie samodzielnie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb w zakresie utrzymania i wychowania. O osobie ubiegającej się o alimenty z powodu niedostatku można mówić wówczas, gdy nie potrafi ona zaspokoić samodzielnie swych potrzeb na poziomie zbliżonym do minimum socjalnego, przy czym. "Nie potrafi" to znaczy, że nie posiada dostatecznych środków pomimo podejmowania starań, by je pozyskać.

Przenosząc zaprezentowaną argumentację na grunt rozpatrywanej sprawy, po przeprowadzeniu analizy materiału dowodowego, Sąd doszedł do przekonania, iż powódka ma możliwość zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb własnymi siłami. Sąd miał na uwadze, że powódka od czerwca 2012 r. posiada orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności, lecz należy podkreślić, że orzeczenie to nie czyni jej niezdolną do pracy. Jak wynika natomiast z zebranego w sprawie materiału dowodowego powódka do 31 marca 2013 r., a wiec już po uzyskaniu orzeczenia, wykonywała pracę zarobkową, która umożliwiała jej uzyskanie dochodu na poziomie ok. 1.000 zł netto. Po tej dacie powódka zaniechała poszukiwania pracy, a fakt jej utraty tłumaczyła złym stanem zdrowia i częstymi zwolnieniami lekarskimi. Jednocześnie nie podjęła próby uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy, czy choćby świadczeń z pomocy społecznej.

Wskazać dodatkowo należy, iż powódka w toku procesu nie wykazała, a by jej usprawiedliwione potrzeby wykraczały miesięcznie ponad kwotę 1.000 zł., tym bardziej, że mieszka obecnie u siostrzenicy i nie wskazała, aby z powyższego tytułu ponosiła jakiekolwiek opłaty mieszkaniowe.

Oceniając całokształt okoliczności niniejszej sprawy Sąd miał ponadto na uwadze fakt, iż roszczenia alimentacyjne należy - stosownie do okoliczności - oceniać według zasad współżycia społecznego wytyczających granice uprawnień. Nadużycie prawa w tym zakresie może przejawiać się w tym, że osoba uprawniona w świetle przepisów prawa (art. 128 i 133 § 2 k.r.o.) do żądania alimentów doprowadza w celach szykany swoim zachowaniem, niezgodnym ostatecznie z jej własnym interesem do powstania stanu, który obiektywnie należałoby zakwalifikować jako stan niedostatku w sensie art. 133 § 2 k.r.o.

Zdaniem Sądu taka właśnie sytuacja występuje w przypadku powódki. Przede wszystkim, jak sama wskazała, pozwany chciał zapewnić jej dach nad głową kupując na własne nazwisko kawalerkę w której mogłaby mieszkać sama. Powódka oczekiwała jednak, iż mieszkanie to zostanie kupione jej na własność, aby, jak podała, pozwany nie mógł jej nadzorować. Tymczasem, z zebranego materiału dowodowego wynika, że powódka jest osobą nadużywającą alkoholu i zasadnymi są obawy pozwanego, iż mogłaby ona mieszkanie spieniężyć celem zdobycia środków na zakup alkoholu. Jak wyjaśnił pozwany, tymi samymi pobudkami kierował się ojciec powódki darując pozwanemu , nie zaś swojej córce mieszkanie przy ul. (...) we W.. W tym stanie rzeczy nie można zdaniem Sądu zarzucać pozwanemu, jakoby swoim zachowaniem doprowadził do bezdomności i niedostatku matki, skoro wyrażał chęć zapewnienia jej odpowiednich warunków mieszkaniowych, a czasie wspólnego zamieszkiwania pokrywał wszystkie opłaty mieszkaniowe.

Po wtóre, jak już wskazano wyżej, powódka pomimo swego, jak wskazała niedostatku, jest w stanie zakupić alkohol i to w niemałych ilościach, skoro jak sama podała, w noc przed rozprawą wypiła cztery piwa.

W tym miejscu wskazać należy, iż analizując sytuację powódki, Sąd nie dał wiary jej twierdzeniom odnośnie stosowanych przez pozwanego i jego konkubinę wobec powódki szykan, z uwagi na brak przedstawienia obiektywnych dowodów w tym zakresie. Przede wszystkim Sąd zauważył, iż powódka do stowarzyszenia (...) zgłosiła się w lutym 2012 r., kiedy to pozwany już z nią nie mieszkał i co warto podkreślić – nie utrzymywała z nim kontaktu. Nieprzypadkowo data ta zdaniem Sądu zbiegła się z datą zainicjowania postępowania o alimenty przez powódkę. Ponadto, jak wskazała powódka świadkiem zachowań pozwanego wobec niej była jej córka, której jednakże nie powołała na świadka, mając taką możliwość. Dla Sądu znamiennym było także, że wszystkie zainicjowane przez powódkę przeciwko synowi postępowania karne zostały umorzone.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, iż obecna sytuacja powódki pozwala na przyjęcie, iż jest ona w stanie własnymi siłami zaspokoić swoje usprawiedliwione potrzeby, a więc nie znajduje się w niedostatku. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu izby cywilnej i administracyjnej w sprawie wytycznych w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty z dnia 16 grudnia 1987 r. (M.P.88.6.60), zaspokojenie potrzeb każdego człowieka powinno nastąpić przede wszystkim z jego własnych środków. Dotyczy to dochodów z pracy, z majątku, ze świadczeń z ubezpieczenia lub zabezpieczenia społecznego.

Zdaniem zaś Sądu powódka w chwili obecnej nie wykorzystuje żadnej ze wskazanych wyżej możliwości uzyskania dochodu próbując obciążyć obowiązkiem swojego utrzymania pozwanego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art.412 § 2 k.p.c. zmienił wyrok z dnia 9 sierpnia 2012 r. wydany w sprawie 109/12 i powództwo oddalił.

Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd oparł się na przedłożonych przez strony i instytucje dokumentach urzędowych i prywatnych, które wobec braku zarzutu, co do ich autentyczności i prawdziwości podlegały uwzględnieniu w całości. W zakresie dowodu z przesłuchań powódki, Sąd nie dał im wiary w opisanym powyżej zakresie z uwagi na brak powołania przez powódkę dowodów na ich poparcie, wobec ich zakwestionowania przez pozwanego sąd nie uznał także argumentów powódki odnośnie ceny sprzedaży mieszkania powoda z uwagi na negującą postawę pozwanego i brak przedstawienia przez powódkę w myśl art. 5 k.c. dowodów na potwierdzenie wyższej, niż wskazana przez pozwanego, ceny mieszkania. Ponadto, okoliczność ta, wpływająca na majątkowa sytuację pozwanego nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia wobec ustalenia przez Sąd, ze powódka nie znajduje się w niedostatku.

O kosztach postępowania, Sąd orzekł na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 k.p.c. i wobec oddalenia powództwa nie obciążył pozwanego obowiązkiem uiszczenia opłaty sądowej od uiszczenia, której powódka była zwolniona.