Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2015r.

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Obrębska

Protokolant: sekr. sądowy Przemysław Dudziński

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu15 maja 2015r. w O.

sprawy z odwołania S. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w Z.

o prawo do emerytury górniczej

na skutek odwołania S. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Z.

z dnia 28 października 2014r. znak (...) SP (...)

orzeka:

oddala odwołanie

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28.10.2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił S. P. prawa do emerytury górniczej.

S. P. złożył odwołanie od tej decyzji podnosząc, że w całym okresie zatrudnienia w (...) L., w tym, również w czasie oddelegowania do pracy przy budowie metra w W. podlegał wszelkim przepisom dotyczącym górnictwa.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podnosząc, że odwołujący nie spełnia przesłanek do przyznania mu emerytury w oparciu o art. 50e ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż posiada jedynie 9 lat, 2 miesiące i 15 dni pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. ZUS wskazał, że brak było podstaw do zaliczenia do okresów pracy górniczej okresu od 06.03.1989r. do 04.05.2005r., kiedy odwołujący będąc pracownikiem Przedsiębiorstwa (...) S.A. w L. wykonywał pracę na rzecz (...) M. w W., ponieważ praca przy budowie metra, pomimo, iż wykonywana pod ziemią i przy wykorzystaniu techniki górniczej, nie jest praca górniczą w rozumieniu art. 50c ust. 1 pkt. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że jako podstawę prawną do ubiegania się przez odwołującego o prawo do emerytury górniczej z uwagi na fakt, iż urodził się on (...) należy rozważyć przepis art. 50e ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z którym prawo do górniczej emerytury, bez względu na wiek i zajmowane stanowisko, przysługuje pracownikom, którzy pracę górniczą wykonywali pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres wynoszący co najmniej 25 lat. Stosownie do treści ust. 2 art. 50e do okresów pracy górniczej, o której mowa w ust. 1, zalicza się także okresy:

1)niezdolności do pracy z tytułu wypadku przy pracy albo z tytułu choroby zawodowej, za które wypłacone zostało wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy albo świadczenie rehabilitacyjne,

2)czasowego oddelegowania pracowników, o których mowa w art. 50c ust. 1 pkt 6, do zawodowego pogotowia ratowniczego w (...) S.A. w B., w (...) S.A. Oddział (...) w L. lub w okręgowych stacjach ratownictwa górniczego

- bezpośrednio poprzedzone pracą górniczą wykonywaną pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, przypadające w czasie trwania stosunku pracy.

Ponadto stosownie do treści art. 50e ust. 3 prawo do emerytury, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem, że pracownik nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Stosownie do treści art. 50c ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za pracę górniczą uważa się zatrudnienie:

1)pod ziemią w kopalniach węgla, rud, kruszców, surowców ogniotrwałych, glin szlachetnych, kaolinów, magnezytów, gipsu, anhydrytu, soli kamiennej i potasowej, fosforytów oraz barytu;

2)pod ziemią i przy głębieniu szybów w przedsiębiorstwach budowy kopalń określonych w pkt 1 oraz pod ziemią w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących dla tych kopalń roboty górnicze lub przy budowie szybów;

3)pod ziemią w przedsiębiorstwach montażowych, przedsiębiorstwach maszyn górniczych, zakładach naprawczych i innych podmiotach wykonujących dla kopalń określonych w pkt 1 podziemne roboty budowlano-montażowe, roboty przy naprawie maszyn i wdrażaniu nowych urządzeń; pracownikom zatrudnionym w tych przedsiębiorstwach, zakładach i innych podmiotach uznaje się za pracę górniczą te miesiące zatrudnienia, w których co najmniej połowę dniówek roboczych przepracowali pod ziemią;

4)na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa;

5)pod ziemią na stanowiskach dozoru ruchu oraz kierownictwa ruchu kopalń, przedsiębiorstw i innych podmiotów określonych w pkt 1-3, a także w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach, o których mowa w pkt 4, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa i ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego;

6)w charakterze członków drużyn ratowniczych kopalń określonych w pkt 1 i 4, mechaników sprzętu ratowniczego tych drużyn oraz w charakterze ratowników zawodowych w stacjach ratownictwa górniczego;

7)na stanowiskach maszynistów wyciągowych na szybach oraz na stanowiskach sygnalistów na nadszybiach szybów w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w pkt 1 i 2;

8)na stanowiskach pracy pod ziemią w nieczynnych kopalniach wymienionych w pkt 1;

9)na stanowiskach instruktorów zawodu w górniczych polach szkoleniowych pod ziemią oraz w kopalniach siarki i węgla brunatnego.

Stosownie do ust. 2 cyt. wyżej art. 50c za pracę równorzędną z pracą górniczą uważa się:

1) zatrudnienie na stanowiskach wymagających kwalifikacji inżyniera lub technika w zakresie górnictwa w urzędach górniczych, jeżeli zatrudnienie jest związane z wykonywaniem czynności inspekcyjno-technicznych w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w ust. 1 pkt 1-4, pod warunkiem uprzedniego przepracowania w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w ust. 1 pkt 1-4 co najmniej 10 lat pod ziemią, na odkrywce w kopalniach siarki lub węgla brunatnego, a także w kopalniach otworowych siarki albo na stanowiskach dozoru lub kierownictwa ruchu;

2) zatrudnienie przy innych pracach, nie dłuższe niż 5 lat, do których pracownicy wykonujący prace określone w ust. 1 i w pkt 1 i 2 przeszli w związku z likwidacją kopalni, zakładu górniczego, przedsiębiorstwa lub innego podmiotu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1-4

W przedmiotowej sprawie poza sporem było, że S. P. w Przedsiębiorstwie (...) Spółka Akcyjna w L. jest zatrudniony od 06.03.1989r. do chwili obecnej. Poza sporem jest też od 06.03.1989r. do 04.05.2005r. był oddelegowany do pracy na rzecz (...) M. w W., od 05.05.2005r. do 16.07.2006r. pracował na rzecz kopalni Zakładów (...) w P., od 17.07.2006r. do 24.07.2006r. na rzecz kopalni Zakładów (...), następnie od 25.07.2006r. do 02.11.2008r. na rzecz (...) M. w W., a od 03.11.2008r. na rzecz Kopalni Zakładów (...) (vide dokumenty z akt osobowych, pismo (...) S.A. w L. k. 46 akt rentowych).

Kwestią, wokół której koncentrował się spór, była natomiast zasadność zaliczenia do okresów pracy górniczej pierwszego okresu zatrudnienia odwołującego tj. od 06.03.1989r. do 04.05.2005r., kiedy to został on oddelegowany do pracy przy budowie metra na rzecz (...) M. w W..

Odwołujący wywodził w tym zakresie, że praca przy budowie metra była pracą typowo górniczą i wszyscy pracownicy mieli górnicze przeszkolenia. Odwołujący nie kwestionował natomiast, że praca przy budowie metra była jego pierwszą pracą jako górnika, którą podjął 06.03.1989r., po wstępnym przeszkoleniu. Dodał, że ma kolegów, którym pracę przy budowie metra zaliczono do pracy górniczej i są oni na emeryturach.

W przekonaniu Sądu Okręgowego stanowisko odwołującego nie może zyskać aprobaty.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że obecny art. 50e ustawy o emeryturach i rentach z FUS statuuje własny, odrębny od art. 50a układ warunkujący nabycie uprawnień do emerytury górniczej, rezygnując z przesłanki wieku emerytalnego na rzecz dłuższego, bo 25-letniego stażu kwalifikowanej pracy górniczej. Przepisy te dotyczą wyłącznie tak zwanej "czystej" pracy górniczej i to jedynie tej wykonywanej pod ziemią, w dodatku w pełnym - a nie w minimum połowie - wymiarze czasu pracy (tak wyrok Sądu Najwyższego z 17.12.2014r., I UK 169/14).

Jak wynika z przytoczonych wyżej przepisów prace przy budowie metra nie zostały ustawowo zaliczone ani do okresów pracy górniczej, ani do okresów pracy równorzędnej z pracą górniczą.

Kwestia oceny zasadności zaliczenia pracy przy budowie metra w W. do pracy górniczej była już przedmiotem orzecznictwa Sądów Apelacyjnych, jak też Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19.09.1996r., II URN 24/96, OSNP 1997/5/78, stwierdził, że praca wykonywana pod ziemią przy robotach prowadzonych z zastosowaniem techniki górniczej, lecz nie mających związku z górnictwem, nie jest pracą górnika z rozumieniu art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 01.02.1983r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin. Podobne stanowisko zaprezentował też Sąd Apelacyjny w wyroku z 09.02.2006r., III AUa 2839/04, w którym stwierdził, że praca przy budowie metra mimo, iż wykonywana pod ziemią i przy wykorzystaniu techniki górniczej, nie jest pracą górniczą w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin (tekst jedn. Dz. U. z 1995 r. Nr 30, poz. 154). Sam fakt bowiem wykonywania pracy pod ziemią, przy robotach prowadzonych z zastosowaniem techniki górniczej, lecz nie mających związku z górnictwem, nie daje podstaw do uznania takiej pracy za pracę górniczą. Praca wykonywana w przedsiębiorstwach budowy kopalń, jest uznawana za pracę górniczą w rozumieniu ustawy, jeżeli jest wykonywana w kopalniach wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1. Nie jest więc obojętne, gdzie tego typu prace są wykonywane.

Orzeczenia powyższe zapadły wprawdzie pod rządami art. 5 ust. 1 i 1 a ustawy z dnia 1 lutego 1983r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin, ale zachowały aktualność w obecnym stanie prawnym (art. 50c ust. 1 pkt 3.).

Analogiczne stanowisko zaprezentował Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia z dnia 18.11.2008r. , II AUa 509/08, który wyraził pogląd, że gramatyczna wykładnia art. 36 ust. 1 pkt 3 (odpowiednio - art. 50c ust. 1 pkt 3) ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pozwala na stwierdzenie, że praca przy budowie kolektora ściekowego, mimo że wykonywana pod ziemią i przy wykorzystaniu techniki górniczej, nie jest pracą górniczą w rozumieniu tego przepisu (tych przepisów). Zatrudnienie pod ziemią w podmiotach określonych w art. 36 ust 1 pkt 3 (odpowiednio - art. 50c ust. 1 pkt 3) ustawy o FUS jest uznawane za pracę górniczą w rozumieniu ustawy tylko wówczas, jeżeli praca pod ziemią wykonywana jest dla kopalń określonych art. 36 ust. 1 pkt 1 (odpowiednio - art. 50c ust. 1 pkt 1) tej ustawy.

Poglądy wyrażone w cyt. wyżej orzeczeniach Sąd Okręgowy orzekający w przedmiotowej sprawie w pełni podziela i aprobuje.

Reasumując powyższe stwierdzić należy, że pracy ubezpieczonego w spornym okresie od 06.03.1989r. do 04.05.2005r., kiedy to będąc pracownikiem Przedsiębiorstwa (...) w L., świadczył pracę na rzecz (...) M. w W., wykonując prace przy budowie metra na stanowiskach ładowacz pod ziemią i murarz górniczy pod ziemią, nie można uznać za pracę górniczą w rozumieniu art. 50 c ust. 1 pkt. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż nie była ona wykonywana na rzecz kopalń określonych w art. 50c ust. 1 pkt. 1 cyt. wyżej ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Na marginesie wskazać też należy, że bez wpływu na rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy pozostaje przywoływana przez odwołującego okoliczność, że niektórzy jego współpracownicy przy budowie M. w W., mają obecnie przyznane emerytury z uwzględnieniem tych okresów zatrudnienia przez różne Oddziały ZUS na terenie kraju. Podkreślić należy, że każda sprawa ma charakter indywidualny i wymagający ustalenia określonych, konkretnych warunków zatrudnienia określonej osoby wnioskującej o przyznanie świadczenia z ZUS. Brak jest podstaw do stosowania w tym zakresie automatyzmu.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd Okręgowy uznał, że decyzja z dnia 28.10.2014r. odmawiająca przyznania S. P. prawa do emerytury górniczej jest zasadna i odpowiada prawu. Z tych względów Sąd w oparciu o art. 477 ¹⁴§ 1 kpc oddalił odwołanie S. P..