Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2015 r. w Siedlcach na rozprawie

odwołania J. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 24 kwietnia 2014 r. Nr (...)

w sprawie J. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala prawo J. G. do emerytury od dnia 06 czerwca 2014 r.,

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz ubezpieczonego J. G. kwotę 60 (sześćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt: IV U 545/14 UZASADNIENIE

Decyzją z 24 kwietnia 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił J. G. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął 25-letni staż ubezpieczenia. Wg organu rentowego na wskazaną datę ubezpieczony legitymuje się stażem ubezpieczenia w wymiarze 23 lat i 21 dni. Nadto organ rentowy podniósł, że do okresu ubezpieczenia nie uwzględnił okresu pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym rodziców od 7 czerwca 1970r. do 30 września 1975r., gdyż w tym okresie ubezpieczony uczył się w szkole ponadpodstawowej odległej od miejsca zamieszkania, co uniemożliwiało ubezpieczonemu stałą pracę w tym gospodarstwie.

Odwołanie od w/w decyzji złożył J. G. wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że wbrew twierdzeniom organu rentowego w przedmiotowym okresie stale i w wymiarze istotnym dla funkcjonowania tego gospodarstwa pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. Okoliczność, że w okresie tym uczył się w szkole ponadpodstawowej nie uniemożliwiała mu wykonywania tej pracy, poza tym nie codziennie dojeżdżał do szkoły, gdyż w pierwszej klasie przez 2 dwa, a drugiej i trzeciej klasie szkoły zawodowej przez 3 dni w tygodniu odbywał praktykę na miejscu – w K. Starym. Poza tym organ rentowy nie uwzględnił faktu, że w okresach wakacyjnych ubezpieczony stale pracował w gospodarstwie rolnym rodziców (odwołanie k.1-2).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.3-4).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony J. G. w dniu 6 czerwca 2014r. ukończył 60-ty rok życia. Uprzednio - w dniu 9 kwietnia 2014r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury (wniosek o emeryturę z 9 kwietnia 2014r. k.1 akt emerytalnych). Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 23 lata i 21 dni, z czego okresy składkowe wynoszą 22 lata, 4 miesiące i 25 dni, a okresy nieskładkowe 7 miesięcy i 26 dni. Ponadto organ rentowy ustalił, że do dnia 1 stycznia 1999r. ubezpieczony osiągnął staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 22 lata, 11 miesięcy i 27 dni.

Z uwagi na brak wymaganego ustawą stażu pracy w szczególnych warunkach decyzją z 24 kwietnia 2014r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania emerytury (decyzja z 24 kwietnia 2014r. k.33 akt emerytalnych).

Ubezpieczony urodził się w dniu (...) w miejscowości K. gmina Z., powiat S.. Rodzice ubezpieczonego H. i J. małż. G. od w latach 70-tych XX wieku posiadali na terenie wsi K. i K. Nowy gospodarstwo rolne o 12 ha (zaświadczenie Wójta Gminy Z. P. z 17 czerwca 1997r. k.7 akt emerytalnych). Ubezpieczony od urodzenia mieszkał z rodzicami na terenie powyższego gospodarstwa. Po ukończeniu szkoły podstawowej, od września 1969r. ubezpieczony kontynuował naukę w (...) Szkole Zawodowej Budowlanej w M., którą ukończył w czerwcu 1972r. (świadectwa szkolne z 20 czerwca 1970r. i 23 czerwca 1971r. - po ukończeniu pierwszej i drugiej klasy tej szkoły k.17-18 akt sprawy). Po ukończeniu szkoły zawodowej, od września 1972r. ubezpieczony kontynuował naukę w Technikum Budowlanym w M., które ukończył w dniu 5 czerwca 1975r. pomyślnie zdanym egzaminem dojrzałości (świadectwo dojrzałości Technikum Budowlanego w M. na podbudowie trzyletniej zasadniczej szkoły zawodowej z 5 czerwca 1975r. k.20-21 akt sprawy). Od ukończenia 16. roku życia – w dniu 6 czerwca 1970r. do podjęcia pierwszej pracy zawodowej w dniu 1 października 1975r. (świadectwo pracy k.14 akt emerytalnych), ubezpieczony łączył naukę w w/w szkołach w M. z pracą w gospodarstwie rolnym rodziców. Na posiadanych gruntach uprawiane były ziemniaki na obszarze około 3-4 ha, a poza tym żyto, pszenica, owies, warzywa. W gospodarstwie hodowane były krowy w ilości około 4-5 sztuk plus młode bydło w ilości około 3 sztuk, trzoda chlewna w ilości od 15 do 25 sztuk jednocześnie, drób. Były 2 konie wykorzystywane do prac polowych. Matka ubezpieczonego nie pracowała poza gospodarstwem rolnym, ojciec ubezpieczonego od 1972r. podjął dodatkową pracę w charakterze listonosza. Odległość ze wsi K. do M., gdzie uczył się ubezpieczony po ukończeniu szkoły podstawowej wynosi około 60 km. Nauka w szkole zawodowej podzielona była na zajęcia teoretyczne oraz praktyczne. W pierwszej klasie były 3 dni zajęć w szkole i trzy dni praktyk, a w drugiej i trzeciej klasie 2 dni zajęć w szkole i 4 dni zajęć praktycznych. Ubezpieczony uczył się zawodu stolarza i praktyki odbywał w okolicznym warsztacie stolarskim pana G. w S. w godzinach od 7 do 13. W dni nauki w szkole dojeżdżał do M. autobusem. Autobus jechał około 1 godzinę 20 minut. Na przystanek położony przy głównej trasie A2 (oddalony o około 2,5 od domu), ubezpieczony wychodził około godziny 6 rano. Zajęcia rozpoczynały się o godzinie 8 i kończyły około godziny 12-13. Ubezpieczony wracał do domu między godziną 14 a 15, przy czym w drodze powrotnej wysiadał na przystanku położonym w rodzinnej wsi. Codziennie po południu - po powrocie ze szkoły lub z zajęć praktycznych ubezpieczony pracował w gospodarstwie rolnym. W okresie jesienno-zimowym segregował ziemniaki na potrzeby własne i na sprzedaż, okrywał je na zimę, uczestniczył w młócce, segregowaniu zboża, codziennym obrządku zwierząt, wywożeniu obornika, a w okresie wiosenno-letnim wykonywał wszystkie prace sezonowe ,tj. pracował przy sianokosach, żniwach, wykopkach, a także wykonywał stałe czynności związane z obrządkiem zwierząt. Przez cały okres nauki w szkole zawodowej, a potem w technikum ubezpieczony stale ,tj. codziennie w wymiarze nie mniejszym niż 4 godziny dziennie, a w okresie nasilonych prac polowych nawet po kilkanaście godzin dziennie, pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. Wymagał tego duży areał gospodarstwa oraz sytuacja rodzinna. Ubezpieczony miał o 1,5 roku starszego brata, który razem z nim pracował w gospodarstwie rolnym, a także czwórkę młodszego rodzeństwa, z których najstarsze było młodsze od ubezpieczonego o 4 lata, a kolejne o 6, 7 i 10 lat. Z uwagi na konieczność prowadzenia gospodarstwa domowego i opieki nad czwórką młodszych dzieci matka ubezpieczonego w znacznej mierze wyłączona była z pracy w gospodarstwie rolnym. Zwiększało to obowiązki po stronie ubezpieczonego i jego starszego brata, szczególnie, że ojciec ubezpieczonego zarabiał na utrzymanie licznej rodziny również jako listonosz. W latach 1973-1975 starszy brat ubezpieczonego odbywał zasadniczą służbę wojskową (zeznania świadków: H. G. k.23-23v – nagranie od minuty 28 do 44, R. D. k.23v-24 – nagranie od minuty 44 do 55 i F. D. k.24 – nagranie od minuty 55 do godziny 1 minuty 1 oraz zeznania ubezpieczonego k.24 - nagranie od godziny 1 minuty 2 do godziny 1 minuty 12 i k.22v-23 – nagranie od minuty 3 do 24).

Ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego (raport z analizy konta k.25 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie J. G. podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art.184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.z 2009r. Nr 153, poz.1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ,tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art.27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z §4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z §2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego okresu ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat. Poza sporem pozostawało bowiem, że ubezpieczony osiągnął wymagany ustawą wiek oraz spełnił przesłankę wymaganego stażu pracy w szczególnych warunkach. Ubezpieczony podnosił, że posiada 25-letni okres ubezpieczenia, gdyż do okresu zatrudnienia uznanego przez organ rentowy w wymiarze 23 lat i 21 dni należy doliczyć okres pracy w gospodarstwie rolnym od ukończenia 16. roku życia ,tj. od 6 czerwca 1970r. do 30 września 1975r. (od 1 października 1975r. ubezpieczony podjął pierwszą pracę zawodową). Organ rentowy stanął na stanowisku, że we wskazanym okresie – z uwagi na naukę w szkole ponadpodstawowej znajdującej się poza miejscem zamieszkania - ubezpieczony nie mógł stale pracować w gospodarstwie rolnym rodziców w wymiarze uprawniającym do zaliczenia tego okresu do stażu ubezpieczeniowego.

Analizując dokonane w sprawie ustalenia Sąd doszedł do przekonania, że stanowisko organu rentowego jest niezasadne i nie uwzględnia wszystkich okoliczności sprawy. Poza sporem pozostaje, że nauka w szkole zawodowej, a następnie w technikum w M. wymagała od ubezpieczonego dojazdów do M. i z powrotem kilka razy w tygodniu. Jednakże, jak wynika z ustaleń Sądu, odległość dzieląca miejsce zamieszkania ubezpieczonego od M. przy dogodnych połączeniach autobusowych (trasa A2), nie uniemożliwiała ubezpieczonemu jednoczesnej nauki w szkole i stałej pracy w gospodarstwie rolnym rodziców. Ze spójnych i logicznych zeznań ubezpieczonego wynika, że dotarcie do szkoły i ze szkoły do domu zabierało mu po około 1.5 godziny w jedną stronę. Ubezpieczony wychodził z domu o godzinie 6 rano, a powracał do niego najpóźniej około godziny 15, a w dni zajęć praktycznych (kiedy nie musiał dojeżdżać do M.) już po godzinie 13. Ze spójnych zeznań przesłuchanych w sprawie świadków – (...) oraz starszego brata ubezpieczonego – H. G., a także z zeznań samego ubezpieczonego wynika bezspornie, że po powrocie do domu ubezpieczony stale - codziennie pracował w gospodarstwie rolnym. Wykonywał prace z zakresu obrządku zwierząt, prace polowe i inne prace niezbędne w gospodarstwie i w obejściu – prace przy młócce, przy wywózce obornika, przy segregacji ziemniaków, z których znaczna część przeznaczona była na sprzedaż. Prace te zabierały mu co najmniej 4 godziny dziennie, a w dni wolne od szkoły i w okresie nasilonych prac polowych nawet kilkanaście godzin dziennie. Wiarygodność przeprowadzonych dowodów nie budzi wątpliwości. Należy podkreślić, że gospodarstwo rolne rodziców ubezpieczonego było – jak na warunki lat 70-tych ubiegłego wieku – gospodarstwem dużym. Ubezpieczony był jednym z najstarszych dzieci w rodzinie i nie może być wątpliwości, że jego praca miała istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania gospodarstwa rolnego, w którym prowadzona była intensywna produkcja roślinna i zwierzęca (sama uprawa ziemniaków odbywała się na obszarze 3-4 ha). Rodzice ubezpieczonego obok ubezpieczonego i jego starszego brata mieli jeszcze czworo młodszych dzieci, co powodowało, że matka ubezpieczonego znaczną część czasu poświęcała na prowadzenie domu i opiekę nad młodszymi dziećmi. W tych okolicznościach oraz w świetle tego, że ojciec ubezpieczonego pracował również jako listonosz, znaczna część obowiązków w gospodarstwie spadła na ubezpieczonego i jego o 1,5 roku starszego brata H.. Wobec powyższego zgodnie z art.10 ust.1 pkt 3 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Sąd uznał, że okres pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym od 6 czerwca 1970r. do 30 września 1975r. podlega doliczeniu do okresu wymaganego do emerytury.

Reasumując uznać należało, że ubezpieczony spełnia przesłankę 25 lat ubezpieczenia. Mając to na uwadze Sąd na podstawie art.477.14§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że J. G. przysługuje prawo do emerytury od 6 czerwca 2014r. ,tj. od chwili ukończenia przez niego 60. roku życia.

Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art.98§1 i 3 kpc w zw. z art.99 kpc w zw. z §11 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.1349 ze zm.) Sąd zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.