Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Piotr Mika (spr.)

Sędziowie SSO Kazimierz Cieślikowski

SSO Agata Gawron-Sambura

Protokolant Agata Lipke

przy udziale Andrzeja Zięby

Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 28 kwietnia 2015 r.

sprawy skazanego J. K. ur. (...) w G.,

syna K. i R.

w przedmiocie wydania wyroku łącznego

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 26 listopada 2014 r. sygnatura akt III K 904/14

na mocy art. 437 § 1 kpk, art. 624 § 1 kpk

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną;

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. S. kwotę 147,60 zł (sto czterdzieści siedem złotych i sześćdziesiąt groszy) obejmującą kwotę 27,60 zł (dwadzieścia siedem złotych i sześćdziesiąt groszy) podatku VAT, tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów obrony skazanego z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

3.  zwalnia skazanego od zapłaty kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając wydatkami Skarb Państwa.

Sygn. akt VI Ka 123/15

UZASADNIENIE

J. K. został skazany prawomocnymi wyrokami:

I.  Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 28 kwietnia 2011r. w sprawie o sygn. akt IX K 237/11 za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. popełnione w dniu 24 grudnia 2010r. na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat próby i karę grzywny w wymiarze 30 stawek dziennych po 30,00 złotych; postanowieniem z dnia 15 października 2012r. w sprawie o sygn. akt XIII Ko 4294/12 zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary;

II.  Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 18 maja 2012r. w sprawie o sygn. akt II K 325/12 za:

-

przestępstwo z art. 222 § 1 k.k. popełnione w dniu 26 stycznia 2012r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

-

przestępstwo z art. 226 § 1 k.k. popełnione w dniu 26 stycznia 2012r. na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności,

-

przestępstwo z art. 190 § 1 k.k. popełnione w dniu 26 stycznia 2012r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

które to kary jednostkowe połączono i orzeczono karę łączną 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat próby; postanowieniem z dnia 18 czerwca 2014r. zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary;

III.  Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 06 września 2013r. w sprawie o sygn. akt IX K 1665/12 za przestępstwo z art. 222 § 1 k.k. popełnione w dniu 09 lutego 2012r. na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat próby i karę grzywny w wymiarze 70 stawek dziennych po 20,00 złotych;

IV.  Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 26 listopada 2013r. w sprawie o sygn. akt IX K 455/13 za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. popełnione w dniu 03 lutego 2013r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat próby i karę grzywny w wymiarze 30 stawek dziennych po 20,00 złotych z zaliczeniem na jej poczet okresu zatrzymania w dniach 03 i 04 lutego 2013r.;

Wyrokiem łącznym z dnia 26 listopada 2014 roku w sprawie o sygnaturze akt III K 904/14 Sąd Rejonowy w Gliwicach:

1.  na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. i art. 89 § 1a k.k. połączył kary orzeczone wyrokami Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 18 maja 2012r. w sprawie o sygn. akt II K 325/12 oraz Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 06 września 2013r. w sprawie o sygn. akt IX K 1665/12 i wymierzył skazanemu J. K. karę łączną 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

2.  na podstawie art. 577 k.p.k. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył skazanemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie o sygn. akt II K 325/12 od dnia 13 września 2014r. do 26 listopada 2014r.;

3.  na podstawie art. 572 k.p.k. umorzył postępowanie w przedmiocie objęcia wyrokiem łącznym kar orzeczonych wyrokami opisanymi w punktach I i IV części wstępnej wyroku wobec braku warunków do wydania wyroku łącznego;

4.  na podstawie art. 576 § 1 k.p.k. ustalił, że w zakresie nieobjętym wyrokiem łącznym poszczególne wyroki podlegają odrębnemu wykonaniu;

5.  na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokat M. S. kwotę 147,,60 złotych, w tym 23 % należnego podatku VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu z urzędu;

6.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił skazanego od ponoszenia kosztów postępowania w sprawie o wydanie wyroku łącznego obciążając nimi w całości Skarb Państwa.

Apelację od wyrok wywiodła obrońca skazanego, która zaskarżając wyrok w całości na korzyść skazanego zarzuciła:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych mających wpływ na treść orzeczenia, a polegający na bezzasadnym uznaniu, że wobec skazanego nie zachodzą przesłanki do wymierzenia kary łącznej pozbawienia wolności przy przyjęciu zasady całkowitej absorpcji, a w konsekwencji również rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec skazanego kary łącznej pozbawienia wolności będącej wynikiem niewystarczającego uwzględnienia tego, iż pomiędzy przypisanymi skazanemu przestępstwami zachodzi bliski związek przedmiotowo-podmiotowy i czasowy,

2)  rażącą niewspółmierność wymierzonej skazanemu kary łącznej wynikającą z zastosowania zasad bardziej zbliżonych do zasady kumulacji poszczególnych kar.

Powołując się na powyższe zarzuty, obrońca wniosła o zmianę wyroku poprzez wymierzenie skazanemy łagodniejszej kary łącznej na zasadzie całkowitej absorpcji, względnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy okazała się bezzasadna i to w stopniu oczywistym.

Prawidłowo ustalony przez sąd I instancji zbieg przestępstw w rozumieniu art. 85 k.k. obejmuje 4 przestępstwa, co już samo w sobie sprzeciwia się zastosowaniu postulowanej przez autora środka odwoławczego zasady absorpcji jako podstawy wymiaru kary łącznej. Przypomnieć w tym miejscu wypada, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, jak też poglądami doktryny prawa karnego zasada ta winna dotyczyć jedynie sytuacji, w których mamy do czynienia z co najwyżej dwoma zbiegającymi się przestępstwami. Z reguły nie ma powodu, by orzekać karę łączną w dolnych granicach tj. w wysokości najsurowszej ze zbiegających się kar, popełnienie bowiem więcej niż jednego przestępstwa powinno raczej skłaniać do odstąpienia od absorpcji kar, niż za nią przemawiać. Wymierzenie takiej kary prowadziłoby do premiowania sprawcy popełniającego nie jedno, a więcej przestępstw, zatem prowadziłoby do praktycznej bezkarności innych zachowań zabronionych. Niezależnie od możliwości zastosowania przy wymiarze kary łącznej zasady pełnej absorpcji, asperacji jak i zasady pełnej kumulacji, oparcie wymiaru kary na zasadzie absorpcji lub kumulacji traktować należy jako rozwiązanie skrajne, stosowane wyjątkowo i wymagające szczególnego uzasadnienia. Priorytetową zasadą wymiaru kary łącznej powinna być zasada asperacji. Faktem niezaprzeczalnym jest to, że 3 z 4 zbiegających się przestępstw zostały popełnione w jednym dniu a czwarte przestępstwo po upływie 14 dni. Trzy z czterech przestępstw godziły w to samo dobro chronione. Mimo to względnie bliski związek przedmiotowy pomiędzy zbiegającymi się czynami nie może prowadzić do automatycznego zastosowania zasady absorpcji przy wymiarze kary łącznej. Poza liczbą zbiegających się czynów przeciwko postulowanemu w apelacji ukształtowaniu wymiaru kary łącznej przemawia także inna okoliczność związana z aksologicznymi podstawami instytucji kary łącznej in abstracto. Kara łączna to szczególna kara wymierzana niejako "na nowo" i jako taka stanowić musi syntetyczną całościową ocenę zachowań sprawcy, będąc właściwą, celową z punktu widzenia prewencyjnego reakcją na popełnione czyny i jako taka nie może i nie powinna być postrzegana jako instytucja mająca działać na korzyść skazanego, ale jako instytucja gwarantująca racjonalną politykę karania w stosunku do sprawcy wielości - pozostających w realnym zbiegu - przestępstw. W swych założeniach z uwagi na potrzebę racjonalizacji poziomu repersji karnej ze względu na prewencję indywidualną kara łączna wiąże się z redukcją poziomu tej represji w stosunku do sprawców, którzy popełniając kolejne już przestępstwo, bądź przestępstwa, z tych czy innych powodów nie spotkali się z należycie szybką reakcją karną i pociągnięciem do odpowiedzialności za pierwsze przestępstwo. Wychodząc więc z tego punktu, nie można postulować daleko idących korzyści z tytułu wymiaru kary łącznej wobec sprawców, którzy byli już wcześniej karani przed popełnieniem przestępstw składających się na zbieg realny czynów w warunkach art. 85 k.k. Właśnie takim sprawcą był przecież skazany J. K., skoro dopuszczając się w dniu 26 stycznia 2012 roku przestępstw objętych wyrokiem Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 18 maja 2012 roku sygn. akt II K 325/12 był już wcześniej skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 28 kwietnia 2011 roku sygn. IX K 237/11.

Mając powyższe na względzie trduno zgodzić się z autorem apealcji nie tylko w kwestii istnienia podstaw dla orzeczenia kary łącznej w wymiarze najsurowszej kary jednostkowej, a więc w wymiarze 10 miesięcy pozbawienia wolności, jak i w tym, że kara 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, a więc kara krótsza od wynoszącej 2 lata i 4 miesiące sumy kar jednostkowych, jest karą rażąco surową. Za wymierzeniem kary łącznej istotnie łagodnieszej nie przemawia ani dotychczasowy okres odbywania przez skazanego kary pozbawienia wolnosci począwszy od 13 maja 2014 roku, ani względnie przeciętna opinia doycząca jego zachowania w jednostce penitencjarnej.

Odnosząc się do zawartych w uzasadnieniu apelacji argumentów związanych z pogorszeniem sytuacji skazanego z uwagi na złożenie przez niego wniosku o wydanie wyroku łącznego, co wynikało z faktu objęcia węzłem kary łącznej także kary z wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 06 września 2013r. w sprawie o sygn. akt IX K 1665/12 a więc kary pozbawienia wolnosci orzeczonej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, przypomnieć należy, że funkcją kary łącznej nie jest polepszenie sytuacji skazanego, lecz racjonalizacja poziomu reperesji karnej ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb prewencji indywidualnej. Wymiar kary łącznej winien różnić się od mechanicznego dodawania kar, gdyż mogłoby to prowadzić do nadmiernego, zbyt uciążliwego dla skazanego, a przy tym zbędnego ze względów prewencyjnych, stosowania represji karnej. Z drugiej strony należy jednak pamiętać, że kara łączna nie jest swoistym narzędziem łagodzenia kar i polepszenia sytuacji faktycznej oraz prawnej sprawcy wielokrotnego.

Z wyżej wskazanych względów Sąd Odwoławczy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy, uznając apelację za oczywiście bezzasadną.

Z uwagi na fakt odbywania przez skazanego kary pozbawienia wolnosci i ograniczone z tego powodu jego możliwości zarobkowe, Sąd Odwoławczy uznał, że poniesienie przez skazanego wydatków za postępowanie przed sądem drugiej instancji byłoby dla niego zbyt uciążliwe. Z tej przyczyny skazany został zwolniony z tego obowiązku, a wydatkami postępowania obciążono Skarb Państwa.