Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Dariusz Niezabitowski

Sędziowie SSO Wiesław Oksiuta – spr.

SSO Krzysztof Kamiński

Protokolant Aneta Chardziejko

przy udziale Prokuratora Bożeny Romańczuk, oskarżyciela publicznego Huberta Potapowicza z Podlaskiego Urzędu Skarbowego w Białymstoku

po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2015 roku

sprawy O. J.

oskarżonego o czyn z art. 57 § 1 kks w zw. z art. 9 § 3 kks

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 25 lutego 2015 roku sygn. akt XIII W 7680 / 14

I.  Zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że: zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. E. K. kwotę 221,40 ( dwieście dwadzieścia jeden złotych czterdzieści groszy ) w tym kwotę 41,40 ( czterdzieści jeden złotych czterdzieści groszy ) jako 23 % stawkę podatku od towarów i usług tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu w postępowaniu przygotowawczym.

II.  W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.

III.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. E. K. kwotę 516,60 ( pięćset szesnaście złotych sześćdziesiąt groszy ) w tym kwotę 96,60 ( dziewięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy ) jako 23 % stawkę podatku od towarów i usług tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

IV.  Zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

O. J. został oskarżony o to, że:

pełniąc od dnia 09 maja 2012 r. do dnia 19 marca 2013 r. funkcję Prezesa Zarządu w Spółce z o.o. (...) z siedzibą w B. – będącej podatnikiem podatku od towarów i usług – i z tego tytułu będąc odpowiedzialnym za sprawy finansowe ww. Spółki, w okresie od 26 lipca 2012 r. do 26 października 2012 r., w krótkich odstępach czasu z wykorzystaniem takiej samej sposobności, nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku i nie wpłacił na rachunek (...) Urzędu Skarbowego w B., w ustawowym terminie tj. do 25 dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy; podatku od towarów i usług zadeklarowanego w deklaracjach VAT-7K za II i III kwartał 2012 r. czym spowodował uszczuplenie należności publicznoprawnej w łącznej kwocie 2 312 452,00 co stanowi naruszenie przepisu art. 103 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2014 r. o podatku od towarów i usług,

tj. o wykroczenie skarbowe określone w art. 57 § 1 k.k.s w zw. z art. 9 § 3 k.k.s.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 25 lutego 2015 w sprawie sygn. akt XIII W 7680/14 oskarżonego O. J. uznał za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu i za to na podstawie art. 57 § 1 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s. skazał go na karę 2.000 (dwóch tysięcy) złotych grzywny.

Zasądził od Skarbu Państwa na rzecz E. K. kwotę 265,68 (dwustu sześćdziesięciu pięciu 68/100) złotych w tym kwotę 49,68 (czterdzieści dziewięć 68/100) zlotach tytułem VAT, tytułem kosztów obrony z urzędu.

Zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych.

Na podstawie art. 444 kpk zaskarżył powyższy wyrok w całości obrońca oskarżonego.

Na postawie art. 427§1 i 2 kpk i art. 438 pkt 1 i 2 kpk wyrokowi temu zarzucił:

1. obrazę prawa materialnego, tj. art. 57 § 1 kks poprzez błędne przyjęcie, iż znamiona tego przepisu wyczerpuje zachowanie O. J. polegające na nie wpłaceniu na rachunek (...) Urzędu Skarbowego w B. w ustawowym terminie podatku od towarów i usług zadeklarowanego w deklaracjach (...)7k za II i III kwartał 2012 r.

2. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 626 § 1 kpk w zw. z § 19 w zw. z § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państw kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, poprzez nieprzyznanie przez Sąd I instancji kosztów obrony udzielonej oskarżonemu O. J. z urzędu na etapie postępowania przygotowawczego, pomimo prawidłowo złożonego wniosku w tym zakresie.

Mając powyższe na uwadze wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego O. J. od popełnienia zarzuconego mu czynu oraz zasądzenie na rzecz obrońcy kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu na etapie postępowania przygotowawczego, jak również za postępowanie przed Sądem II instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego zasługiwała na uwzględnienie częściowo, a mianowicie w zakresie zarzutu dotyczącego nie przyznania przez Sąd Rejonowy kosztów obrony udzielonej oskarżonemu za obronę z urzędu na etapie postępowania przygotowawczego. Natomiast w pozostałym zakresie na uwzględnienie nie zasługiwała.

Zdaniem Sądu Okręgowego nie ma racji apelujący zarzucając Sądowi I instancji błędne przyjęcie, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona czynu z art. 57 §1 kks, bowiem – według apelującego – czyn oskarżonego w żaden sposób nie wypełnia znamiona uporczywości o którym mowa w tym artykule.

W pierwszej kolejności przypomnieć należy, że zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury jeżeli nietrafność dokonanej przez Sąd oceny prawnej zachowania oskarżonego skarżący wywodzi z wadliwych ustaleń odnoszących się do strony przedmiotowej lub podmiotowej czynu zabronionego (tak jak w rozpoznawanej sprawie), to podstawą takiej apelacji może być tylko zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a nie zarzut obrazy prawa materialnego ( por. m.in. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 9 maja 2013 r. w sprawie o sygn. akt II AKa 69/13, LEX nr 1321961).

Niezależnie jednak od takiej wadliwości redakcyjnej zarzutu apelacyjnego nie sposób zgodzić się również z argumentacją przytoczoną na jego poparcie.

Zgodnie z treścią art. art. 57 §1 kks odpowiedzialność karną za ten czyn ponosi podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku.

Przypomnieć należy, że O. J. w okresie od 9 maja 2012 roku do 19 marca 2013 roku był prezesem zarządu (...) Spółki z o.o. w B.. Zarząd tego przedsiębiorstwa był wówczas jednoosobowy, a w związku z pełnioną funkcją reprezentował on spółkę i zajmował się też prowadzeniem jej spraw finansowych. To czyniło go odpowiedzialnym za terminowe odprowadzania podatku od towarów i usług, tj. do 25-tego dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy.

W prowadzeniu spraw (...) spółki (...), począwszy od 3 października do końca listopada 2012 roku, korzystał z pomocy Biura (...) w P.. Księgowa z tej firmy sporządziła m.in. deklaracje VAT-7K za II i III kwartał 2012. Dokumenty te dotyczyły konieczności odprowadzenia na odpowiedni rachunek bankowy (...) Urzędu Skarbowego w B. podatków od towarów i usług w łącznej kwocie 2 312 452 zł. Biuro rachunkowe nie posiadało stosownych umocowań prawnych do składania tych deklaracji. Dlatego za pośrednictwem poczty elektronicznej, w dniu 25 października 2012 roku, dokumentacja ta została przekazana prezesowi zarządu spółki P. celem jej podpisania i złożenia w odpowiednim urzędzie. O. J. tego jednak nie uczynił. W okresie od 26 lipca 2012 roku do 26 października 2012 roku nie dopełnił więc ciążącego na nim obowiązku i nie przekazał tytułem podatku VAT – za II kwartał 2012 roku kwoty 1 175 484 zł, a za III kwartał 2012 roku kwoty 1 136 968 zł. W efekcie doszło do adekwatnego uszczuplenia należności publicznoprawnej.

Obie deklaracje do (...) Urzędu Skarbowego w B. trafiły dopiero w dniu 23 kwietnia 2013 roku kiedy funkcję prezesa zarządu spółki P. piastował już M. M. (1). Należny podatek VAT nie został wpłacony.

Na tle niniejszego stanu faktycznego nie budzi wątpliwości, że to oskarżony był osobą, odpowiedzialną za złożenie dwóch deklaracji VAT- 7K w zakreślonym terminie do (...) Urzędu Skarbowego w B. jako ówczesny prezes zarządu zajmujący się sprawami finansowymi spółki.

Jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy w tym w oparciu o zeznania świadków M. M. (1), A. B., M. M. (2), E. T. deklaracje VAT- 7k można było złożyć na długo wcześniej niż to uczyniono.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji zasadnie przyjął, że oskarżony swoim zachowaniem zrealizował znamię czasownikowe czynu z art. 57§ 1 k.k.s. w postaci „uporczywości”. Znamię uporczywości obejmuje wyłącznie zachowania powtarzające się wielokrotnie, polegające na niezapłaceniu podatku. W okolicznościach przedmiotowej sprawy słusznie Sąd Rejonowy przyjął, że zachowanie oskarżonego wyczerpało znamiona przypisanego mu wykroczenia skarbowego. Nawet jeżeli w przypadku pierwszej z przedmiotowych należności podatkowych oskarżony pozostawał w zwłoce w momencie, kiedy biuro rachunkowe przygotowało mu odpowiednią deklarację, to dysponując w dniu 25 października 2012 roku obiema deklaracjami VAT-7K mógł przynajmniej dochować drugiego terminu, a tego przecież nie uczynił. Co więcej nie zrobił tego przez cały okres kiedy piastował funkcję prezesa zarządu. W tej sprawie nie kontaktował się nawet z organami podatkowymi i nie podejmował choćby próby wytłumaczenia swojej bierności.

Jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy skoro więc oskarżony ignorował przedmiotowy obowiązek podatkowy to uznać trzeba, że co najmniej godził się na utrzymywanie tego bezprawnego stanu. W efekcie brak dokonania dwóch wpłat w następujących po sobie okresach rozliczeniowych z właściwym urzędem skarbowym świadczy o konsekwentnym i trwałym charakterze jego zachowania, a postawa taka świadczy o uporczywości w rozumieniu art.57§1 kks. Oceniając tę okoliczność oraz faktyczne niepłacenie w terminie podatku stwierdzić należy, że w stosunku do O. J. jako osoby odpowiedzialnej za sprawy gospodarcze, w szczególności finansowe spółki, w której był prezesem jednoosobowego zarządu ma zastosowanie regulacja art.9§3 kks. Tym samym zachowanie oskarżonego wyczerpało znamiona przypisywanego mu wykroczenia skarbowego.

Mając na uwadze powyższe i nie uwzględniając zarzutu obrońcy oskarżonego zawartego w punkcie 1 apelacji, ani argumentacji przytoczonej na jego poparcie, Sąd Okręgowy orzekł, jak w punkcie II sentencji wyroku.

Natomiast uwzględnił zarzut zawarty w punkcie 2 apelacji, dotyczący obrazy przepisów postępowania, a mianowicie art. 626 § 1 kpk w zw. z § 19 w zw. z § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, poprzez nieprzyznanie przez Sąd I instancji kosztów obrony udzielonej oskarżonemu O. J. z urzędu na etapie postępowania przygotowawczego, pomimo prawidłowo złożonego wniosku w tym zakresie.

Jak wynika z akt sprawy obrońca O. J. został ustanowiony w sprawie na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Białymstoku w dniu 7 lutego 2014 roku ( k.120 ), a zatem w toku prowadzonego postępowania przygotowawczego w niniejszej sprawie. Na etapie dochodzenia obrońca podjął stosowne czynności w sprawie. W związku z tym ma rację skarżąca, że za ten etap postępowania należne jest jej wynagrodzenie, wynikające § 14 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 ust. 1-3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa koszt nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu (Dz. U. z 2002 roku Nr 162, poz. 1348).Stanowisko takie wynika także z postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2002 roku, sygn. akt VKKN192/00, Sąd stwierdził, że jeżeli postępowanie karne nie kończy się na etapie postępowania przygotowawczego, lecz przechodzi do sądowego procesu karnego i kończy się orzeczeniem sądu, to Sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie powinien określić kto, w jakiej części i zakresie ponosi koszty procesu, w tym rozstrzygnąć także o kosztach nieopłaconej przez stronę pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu przygotowawczym.

Dlatego w tym zakresie wyrok zmienił i orzekł jak w części dyspozytywnej wyroku.

O kosztach należnych obrońcy z urzędu za postępowanie odwoławcze Sąd Okręgowy orzekł na mocy § 14 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 2 ust. 1-3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa koszt nieopłaconej pomocy lprawnej z urzędu (Dz. U. z 2002 roku Nr 162, poz. 1348).

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze Sąd Okręgowy rozstrzygnął na mocy art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k..