Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 11 lipca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Anna Walus-Rząsa

Sędziowie: SO Barbara Frankowska

SO Beata Hass-Kloc (spr.)

Protokolant: asystent sędziego Agnieszka Wasilewska-Kardyś

po rozpoznaniu w dniu 11 lipca 2013 r. w Rzeszowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku Likwidatora (...) Centrum Medycznego (...). J.-B. Sp. J. w likwidacji w R.

z udziałem E. B. oraz M. S. (1)

o przyznanie wynagrodzenia

na skutek zażalenia uczestnika E. B. na postanowienie Sądu Rejonowego w Rzeszowie XII Wydziału Krajowego Rejestru Sądowego z dnia 11 maja 2013 r., sygn. akt RZ XII Ns Rej. KRS (...)

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie przekazując sprawę Sądowi Rejonowemu w Rzeszowie do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 14 lutego 2011 r. ustanowiony w sprawie likwidator (...) Centrum Medycznego (...). J. - B. Sp. j. w likwidacji w R. wniósł o przyznanie wynagrodzenia w wysokości 10.000 zł plus VAT miesięcznie.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie rozpoznając zażalenie uczestniczki zaskarżające w części ponad kwotę 34 440 zł. postanowienie Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 13.03.2012 r. przyznające wynagrodzenie w kwocie 120 540 zł. brutto, postanowieniem z dnia 23.10.2012 r. VI Gz 20/12 uchylił sprawę do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu postanowienia Sądu Okręgowego wskazano m.in. że treść art. 276 § 5 ksh nie daje bliższych kryteriów według jakich zasad wynagrodzenie likwidatora winno być określane nie zwalnia to jednak Sądu od indywidualnego określenia takich kryteriów i odniesienia danych kryteriów do konkretnego, występującego w sprawie stanu faktycznego.

Sąd Okręgowy wskazał, iż rozpoznając ponownie sprawę Sąd Rejonowy w pierwszej kolejności określi co do zasady sposób ustalenia wynagrodzenia

a)  bądź poprzez ustalenie indywidualnych kryteriów,

b)  bądź przez odniesienie go do przyjętego przez sąd za właściwy
wskaźnika danego rodzaju wynagrodzenia

c)  bądź odniesienie się do istniejących już unormowań i odpowiednie zastosowanie np. prawa upadłościowego i naprawczego.

Dalej odwołując się do trzeciego z rozwiązań wskazał, że Sąd Rejonowy winien ewentualnie rozważyć zastosowanie metody odniesienia sposobu ustalenia wynagrodzenia do ustalenia tego wynagrodzenia w sposób przewidziany przez prawo upadłościowe i naprawcze, skoro pomiędzy likwidatorem, a syndykiem, nadzorcą sądowym i zarządcą istnieją podobieństwa natury ogólnej, wynikające z podobieństw sytuacji prawnych, w jakiej znajdują się podmioty, za które oba te organy działają. (odpowiednio zastosowane stanowisko Sądu Najwyższego w uchwale z dnia 20 listopada 2008 r. III CZP 111/08 (OSNC 2009/10/138).

Przyznane wynagrodzenie winno również uwzględniać staranność, rzetelność i sprawność działania nadzorcy sądowego, w wykonaniu wskazanych w sprawozdaniach czynności, zważywszy na ich zakres i intensywność w poszczególnych czasokresach, jak również zważywszy na zakres prowadzonej działalności i wprawdzie odpowiedzialność za funkcjonowanie bloku operacyjnego w sensie jedynie technicznym.

Postanowieniem z dnia 11 maja 2013 r. RZ.XII Ns-Rej. KRS (...) Sąd Rejonowy w Rzeszowie, XII Wydział KRS przyznał likwidatorowi M. S. (2) wynagrodzenie częściowe w kwocie 68 920 zł. ( 53 068,40 zł. + 23 %) za 28 miesięcy trwania likwidacji przy uwzględnieniu dotychczas prawomocnie już przyznanego.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że zastosował się do wytycznych Sądu Okręgowego i ustalił wynagrodzenie odnosząc się do istniejących już unormowań poprzez odpowiednie zastosowanie prawa upadłościowego i naprawczego.

Co do zakresu wykonanych czynności likwidatora wskazał, że ten:

- złożył 8 sprawozdań za poszczególne okresy,

- dokonał zgłoszenia otwarcia likwidacji,

- inwentaryzacji majątku,

- wypowiedział umowy najmu,

- podpisał nowe umowy,

- dokonał rozliczeń kosztów wykończenia budynku,

- uczestniczył w licznych procesach toczących się z udziałem spółki,

- uzyskał pisemne pełnomocnictwo od właścicieli nieruchomości do reprezentowania ich przed instytucjami, organami administracji państwowej, na użytkowanie drugiego piętra w budynku przy ul. (...),

- w ostatnim okresie podpisał dwie umowy najmu pomieszczeń z przeznaczeniem na dział farmacji,

- oddał do użytku II piętro w budynku , co zwiększyło przychód spółki, Sąd wskazał, że w pierwszym okresie działalność likwidatora była intensywniejsza.

Sąd uznał, że wynagrodzenie likwidatora winno wynosić 3 000 zł. netto /3690 zł. brutto/ i powołując się na art. 162 i 163 p u i n. wskazał, że wysokość wynagrodzenia nie przekracza wskazanych w nich ram, Sąd wziął też pod uwagę potencjalny okres trwania likwidacji, a to do 2017 r. Wskazał przy tym, że likwidator winien rozważyć możliwość sprawnego zakończenia procesu likwidacji.

Powyższe postanowienie w całości zaskarżyła zażaleniem uczestniczka E. B. wnosząc o jego zmianę poprzez przyznanie wynagrodzenia 34 400 zł., która już została wypłacona.

Skarżąca podniosła, iż likwidator ze względu na funkcję syndyka w innych spółkach nie ma możliwości wykonywania wszystkich czynności samodzielnie. Wynagrodzenie przyznane byłoby adekwatne w razie, gdyby czynności wykonywał sam syndyk, tymczasem zatrudnił on dwie dodatkowe osoby na stanowiskach o szerokim zakresie czynności, które je za niego wykonują, pobierając wynagrodzenie – 2300 zł. i 2000 zł. miesięcznie. Rzeczywisty koszt czynności likwidatora wynosiłby zatem łącznie sumę 7 136 zł. miesięcznie.

Dalej skarżąca podniosła, że likwidator podejmuje działania na niekorzyść spółki. Wskazała, że naraża spółkę na dodatkowe koszty, jako że w oparciu o zawartą przez siebie z spółką umowę użyczenia pojazdu tankuje na koszt spółki paliwo, który winien zostać odjęty od wynagrodzenia. Zakwestionowała potrzebę korzystania przez spółkę z pojazdu likwidatora.

Skarżąca zarzuciła, iż likwidator nie podejmuje skutecznych działań celem szybszego zakończenia likwidacji, co jest dla niego korzystne z uwagi na perspektywę wysokich zarobków osiąganych w ramach tej funkcji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy przyjął jedną z dopuszczalnych metod ustalania wynagrodzenia likwidatora, a to opierając się uregulowaniach dotyczących wynagrodzenia syndyka, co jest uzasadnione podobieństwami pomiędzy tymi dwoma statusami.

Sąd Rejonowy wskazując na szereg czynności syndyka, powiększenie przychodu spółki, rozwinięcie jej działalności, ustalił wynagrodzenie w średniej miesięcznej wysokości 3 000 zł netto, powołując przy tym na art. 162 i 163 puin.

Zdaniem Sądu Okręgowego, sięgając do przepisów prawa upadłościowego i naprawczego w zakresie wynagrodzenia likwidatora należy będąc konsekwentnym uwzględnić całokształt regulacji, które łącznie oddają istotę podstawy ustalania wynagrodzenia.

Powołany przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu postanowienia przepis art. 162 i 163 puin określa granice wynagrodzenia.

Kryteria natomiast jego przyznania wskazuje art. 165 ust. 2 puin i są nimi m.in. nakład pracy, koszty zatrudnienia innych osób w związku z czynnościami.

Koszy zatrudnienia innych osób w związku z czynnościami likwidatora odnoszą się do efektywności postępowania, jako że im większe koszty takiego zatrudnienia tym niższy efekt dla spółki, jak i do nakładu pracy likwidatora - im więcej osób zatrudniał, tym mniejszy był jego osobisty nakład pracy, /por. komentarz do art. 165 puin, na tle przesłanek ustalenia wynagrodzenia syndyka, P. Zimmerman, Warszawa 2007/.

Na powyższe okoliczności wskazywała jednocześnie skarżąca w zażaleniu, podnosząc zatrudnienie dwóch dodatkowych pracowników, kwestionując osobisty nakład pracy likwidatora, jak też nadmierne i zbędne obciążenie finansów spółki wynagrodzeniami łącznie trzech osób.

W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty te są zasadne. W sprawie koniecznym jest ponowne zbadanie przesłanek ustalenia wynagrodzenia przy uwzględnieniu osobistego nakładu pracy likwidatora w kontekście zatrudnienia osób w związku z czynnościami likwidatora i faktycznie poświęcanego przez samego likwidatora czasu na prowadzenie spraw spółki. Należy zbadać stan zatrudnienia sprzed otwarcia likwidacji z tą po jej otwarciu, zakres obowiązków zatrudnionych osób, zweryfikować czynności wykonywanie przez tych pracowników z czynnościami na które powołuje się likwidator.

Skarżąca zarzucała też brak efektywności działań likwidatora w zakresie dążenia do zakończenia procesu likwidacji.

Na sprawność działania likwidatora jako przesłanki przyznania mu wynagrodzenia, zwracał uwagę Sąd Okręgowy już w uzasadnieniu postanowienia z dnia 23.10.2012 r.

W ocenie Sądu Okręgowego w składzie rozpoznającym przedmiotowe zażalenia przyznane wynagrodzenie winno odzwierciedlać także sprawność w kontekście stopnia osiągnięcia celu postępowania , którym jest likwidacja spółki /analogicznie do art. 165 ust.2 puin, który jako podstawę wynagrodzenia wskazuje na efektywność w zaspokojeniu wierzycieli w postępowaniu upadłościowym/.

Wynagrodzenie winno bowiem odpowiadać nie tylko wysiłkowi włożonemu w prowadzenie postępowania, ale także przede wszystkim efektywności tego działania /por. komentarz do art. 165 puin, na tle przesłanek ustalenia wynagrodzenia syndyka, P. Zimmerman, Warszawa 2007/.

Efektywności zaś w okolicznościach sprawy nie można rozważać w oderwaniu od głównego celu postępowania likwidacyjnego, którym jest sprawne zakończenie interesów spółki połączone ze ściągnięciem wierzytelności i wypełnieniem zobowiązań oraz upłynnieniem jej majątku.

Oznacza to również, że nowe przedsięwzięcia mogą być podejmowane tylko po to, aby zakończyć już rozpoczęte. Niewątpliwie okolicznością korzystną dla spółki jest zwiększenie jej przychodów w wyniku działań likwidatora, kontynuującego, wręcz poszerzającego działalność gospodarczą spółki , przy założeniu jednak, iż nie jest możliwym jej zakończenie, a podejmowana działalność zaś nie stoi na przeszkodzie sprawnej likwidacji. (...) takiej bowiem w pewnych okolicznościach nie można wykluczyć.

Jednakże nadal efektywność działania likwidatora przekładającą się na wysokość należnego wynagrodzenia należy rozważać przede wszystkim w kontekście, efektywnie podejmowanych czynności, zmierzających do osiągnięcia celu , a to likwidacji i zakończenia działalności spółki. Tymczasem likwidator powołuje się na dość odległy termin 2017 r. Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zawarł jedynie zalecenia , co do rozważenia możliwości sprawnego zakończenia likwidacji i rozwiązania umów długoterminowych, aby likwidacja zakończyła się w jak najkrótszym czasie. Sąd Rejonowy wskazał jedynie powołując się na sprawozdanie likwidatora, że spółka zawarła umowy długoterminowe, której najpóźniejszy termin przypadł na 2017 r.

W uzasadnieniu brak ustaleń i rozważań co do tego jakie czynności zmierzające do zakończenia długoterminowych umów były podejmowane, oraz czy były efektywne i celowe, co winno zostać także ustalone i poddane ocenie przez Sąd Rejonowy przy ponownym rozpoznaniu sprawy i rozważaniach, czy wynagrodzenie w średniej wysokości 3 000 zł netto miesięcznie, jest w okolicznościach sprawy uzasadnionym.

Podsumowując, z uzasadnienia Sądu Rejonowego nie wynika, aby pomimo, iż odwołał się przez analogię do istniejących ustawowych regulacji, aby wszystkie przesłanki stanowiące podstawę przyznania wynagrodzenia, dotyczące nakładu pracy, kosztu zatrudnienia innych osób, osiągnięcie celu postępowania, były ustalane i brane pod uwagę, stąd niemożliwym jest w ramach rozpoznania wniesionego środka zaskarżenia ich weryfikacja przez Sąd Okręgowy w efekcie koniecznym jest uchylenie zaskarżonego postanowienia celem ponownego rozpoznania sprawy przez Sąd I instancji.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd na podstawie art. 386 § 4 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc orzekł jak w sentencji.

Zarządzenie:

1.  Odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć uczestnikom i likwidatorowi,

2.  Po wykonaniu pkt. 1 akta przekazać Sądowi Rejonowemu w Rzeszowie.