Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2015 r.

Sąd Rejonowy w Zawierciu III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący: SSR Monika Jurek – Dziuba

Protokolant: sekr. sądowy Anna Sowińska

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2015 r. w Zawierciu

sprawy z powództwa: małoletniego I. K. reprezentowanego przez przedstawicielkę ustawową J. W.

przeciwko J. D.

o alimenty

1. Oddala powództwo,

2. Odstępuje od obciążenia małoletniego powoda kosztami procesu.

ZARZĄDZENIE

- odnotować w rep. RC

- akta z wpływem lub do prawomocności

24/04/2015r. SSR M. D.

sygn. akt III RC 259/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 czerwca 2013 roku małoletni powód I. K. działający przez matkę J. W. wniósł o zasądzenie od pozwanej J. D. alimentów po 550 zł miesięcznie. W uzasadnieniu pozwu matka małoletniego powoda podała, że pozwana jest babcią ojczystą powoda. Ojciec małoletniego powoda H. D. jest zobowiązany do łożenia na rzecz dziecka alimentów w wysokości po 550 złotych miesięcznie, jednakże nie wywiązuje się z nałożonego na niego obowiązku. Matka małoletniego nie jest w stanie, wyłącznie własnymi siłami, zaspokoić potrzeb syna.

W odpowiedzi na pozew z dnia 27 stycznia 2014r. pozwana J. D. wniosła o oddalenie powództwa w całości. Wskazała, że nie jest w stanie ponosić kosztów związanych z alimentacją wnuka. Jest ona bowiem osobą w podeszłym wieku, schorowaną, sama wymaga całodobowej opieki osób trzecich.

Na rozprawie w dniu 3 marca 2014 r. matka małoletniego powoda sprecyzowała żądanie pozwu wnosząc o zasądzenie od pozwanej alimentów w kwocie po 700zł miesięcznie W uzasadnieniu żądania podała, że ojciec małoletniego od wielu lat nie płaci alimentów na syna, a potrzeby dziecka wzrosły.

Pełnomocnik pozwanej wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Postanowieniem z dnia 12 czerwca 2014r. Sąd na mocy art. 177§1pkt 1 k.p.c. zawiesił postępowanie w sprawie, z uwagi na toczące się przed Sądem Okręgowym w Katowicach postępowanie o ubezwłasnowolnienie pozwanej J. D. sygn. akt I Ns 37/14.

Postępowanie w niniejszej sprawie zostało podjęte, na mocy postanowienia z dnia 25 lutego 2015r, z uwagi na prawomocnie zakończenie postępowania o ubezwłasnowolnienie pozwanej oraz ustanowienie dla niej opieki prawnej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni I. K. ur. (...) jest dzieckiem pochodzącym ze związku pozamałżeńskiego J. W. oraz H. D..

Obowiązek alimentacyjny obciążający ojca w stosunku do małoletniego powoda został ustalony w ugodzie w zawartej przed Sądem Rejonowym w Zawierciu w dniu 21 maja 2013 roku w sprawie sygn. akt III RC 527/12 w kwocie po 550 złotych miesięcznie. H. D. nie łoży na utrzymanie syna. W dniu 7.03.2014r. przekazał na rzecz syna tytułem alimentów za marzec 2014r. kwotę 20zł. Prowadzona wobec niego egzekucja komornicza okazała się bezskuteczna. Obecnie matka małoletniego wystąpiła z wnioskiem o wypłatę alimentów do Funduszu Alimentacyjnego.

Małoletni I. ma obecnie 16 lat i jest uczniem III klasy gimnazjum. Wymaga on korepetycji z języka angielskiego, niemieckiego i polskiego, jednakże matka nie dysponuje wystarczającymi środkami finansowymi na ich opłacenie. W szkole uiszcza ona dla syna składki klasowe - 20zł/m-c, komitet rodzicielski - 70zł/rok, ubezpieczenie - 45zł raz/rok. Małoletni nie ma problemów zdrowotnych, nie wymaga specjalistycznego leczenia ani przyjmowania leków. Koszty jego utrzymania matka oceniła na kwotę ok. 1200zł miesięcznie. I. K. zamieszkuje wspólnie z matką i dziadkami macierzystymi, którzy częściowo pokrywają koszty jego utrzymania. Dziadek utrzymuje się z emerytury w kwocie 2000zł miesięcznie, a babcia nie pracuje i nie osiąga żadnych dochodów. Dziadkowie ponoszą opłaty mieszkaniowe, zakupują opał oraz żywność dla całej rodziny. Matka małoletniego dokłada się do opłat, przekazując rodzicom comiesięcznie kwotę 600zł.

J. W. od lipca 2014r. zatrudniona jest w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w C. i otrzymuje wynagrodzenie 1291,16 zł netto miesięcznie. Wcześniej, przez okres pół roku pozostawała bezrobotna i pobierała zasiłek w kwocie ok. 700 zł, a następnie w kwocie ok. 500zł miesięcznie. W chwili obecnej dojeżdża do pracy do C., gdzie przebywa od poniedziałku do piątku. Na dojazdy do miejsca pracy przeznacza kwotę ok. 300zł miesięcznie. W tygodniu zamieszkuje w hotelu, nie ponosząc jednak opłat za wynajem pokoju. Ma ona problemy zdrowotne, leczy się na nadciśnienie i ma kłopoty z sercem. Zmuszona jest przyjmować leki, jednak kupuje tylko ich część, z uwagi na brak środków finansowych, przeznaczając comiesięcznie kwotę 40-50zł. Koszty swojego utrzymania oceniła na kwotę ok. 400zł miesięcznie.

Pozwana J. D. ma obecnie 84 lata. Na mocy orzeczenia o stopniu niepełnosprawności z dnia 1 sierpnia 2007r. zaliczona została do znacznego stopnia niepełnosprawności. Mocą postanowienia Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 21 października 2014r. sygn. akt I Ns 37/14 została ona ubezwłasnowolniona całkowicie. Postanowieniem z dnia 28 stycznia 2015r. (sygn. akt III RNs 488/14) Sąd Rejonowy w Dąbrowie Górniczej ustanowił dla J. D. opiekę prawną, a funkcję opiekuna powierzył jej córce Z. Z..

J. D. jest osobą schorowaną. Cierpi na wiele schorzeń m. in. na miażdżycę, arytmię serca i chorobę Alzheimera. Z uwagi na stan zdrowia wymaga całodobowej opieki. Nie jest w stanie funkcjonować samodzielnie. Potrzebuje pomocy przy podstawowych czynnościach jak ubranie, wykonanie toalety, przygotowanie i podanie posiłku. Bezpośredniej pomocy pozwanej udziela jej córka Z. Z., której pomaga mąż R. Z. (1). Zamieszkują oni w domu jednorodzinnym położonym w niedalekiej odległości od domu pozwanej, z tym że od 3 lat Z. Z. zamieszkuje wraz z matką. Pozwana pobiera rentę w kwocie 2244,97zł miesięcznie. Kwotą tą dysponuje jej córka, która pokrywa wydatki na: wyżywienie dla matki 400-500zł/m-c, leki - 200zł/m-c, środki opatrunkowe i maści na owrzodzenia - 100zł/m-c, pampersy 210zł/m-c, a także na opłaty mieszkaniowe, uiszczając comiesięcznie za energię - 130zł, wodę - 150zł, gaz o ok. 700zł, wywóz nieczystości - 150zł, podatek od nieruchomości - 78zł/kwartał. Koszt wizyt lekarskich, które odbywają się raz na kwartał wynosi 150zł. Pozwana nie posiada oszczędności ani majątku, a dom w którym zamieszkuje, pozostaje własnością jej dzieci Z. Z. i H. D.. Koszt utrzymania pozwanej opiekun prawny ocenił na kwotę 2500-2600zł miesięcznie.

Córka pozwanej Z. Z. nie pracuje zarobkowo, pozostaje na utrzymaniu męża, który pobiera emeryturę w kwocie 3500-3600zł miesięcznie.

Ojciec małoletniego H. D. obecnie ma 63 lata. Nie pracuje zarobkowo, ma problemy zdrowotne, pozostaje na utrzymaniu swojego starszego syna. Przeciwko niemu prowadzona jest egzekucja komornicza oraz postępowanie przygotowawcze wszczęte w dniu 10.01.2013r. z art. 209 §1 k.k., z uwagi na uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego na rzecz syna I. K..

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie

1.  decyzji ZUS I/ D. o podwyższeniu renty i ryczałtu energetycznego – k. 13,77-78;

2.  orzeczenia o stopniu niepełnosprawności k. 14;

3.  zaświadczenia lekarskiego k. 28;

4.  nakazu płatniczego, potwierdzeń opłat, faktur k. 15-22;

5.  wniosku o ubezwłasnowolnienie k. 25;

6.  zaświadczeń komornika sądowego w sprawie sygn. Kmp 1106/09 k. 31-33;

7.  decyzji PUP w Z. k. 34;

8.  zaświadczenia o zarobkach k. 79;

9.  zawiadomień KP Ł. k. 35-36;

10.  postanowienia i zaświadczenia SR w Dąbrowie Górniczej w sprawie sygn. akt III RNS 488/14 k. 69-70;

11.  zeznań świadka R. Z. (2) oraz stron k. 80-81;

12.  akt sprawy tut. Sądu III RC 324/99 i III RC 527/12.

Sąd dał wiarę dowodom z dokumentów albowiem ich prawidłowość nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Sąd dał wiarę zeznaniom stron i świadka albowiem są one zgodne z przedstawionymi dokumentami oraz pozostałym materiałem dowodowym.

Sąd zważył co następuje:

W myśl art. 128 kro obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązane w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. (art. 132 kro i art. 133§ 1 i 2 kro). Obowiązek alimentacyjny dalszych krewnych nie powstaje dopóty, dopóki istnieje choćby jeden z krewnych bliższy stopniem, zdolny do wypełnienia tego obowiązku. Tak więc w wypadku, gdy jedno z rodziców nie żyje albo nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi alimentacyjnemu, obowiązek alimentacyjny przechodzi w całości na drugie z rodziców, dopiero wtedy gdy także on nie może wypełnić tego obowiązku, powstaje obowiązek zobowiązanych w dalszej kolejności tj. dziadków uprawnionego. Jeżeli rodzice dziecka nie żyją albo jeżeli żadne z nich nie może wypełnić swego obowiązku alimentacyjnego, to obciąża on wówczas jego dziadków zarówno ojczystych jaki macierzystych, w zależności od ich możliwości majątkowych i zarobkowych.

Obowiązek alimentacyjny zobowiązanych w pierwszej kolejności rodziców dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, istnieje pomimo braku po stronie dziecka niedostatku, natomiast powstanie względem tego dziecka obowiązku alimentacyjnego zobowiązanych w dalszej kolejności jego dziadków zależy od wykazania, że dziecko znajduje się w niedostatku. Przez niedostatek należy zrozumieć taki stan, w którym uprawniona osoba nie może własnymi silami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. W sytuacji gdy uprawnionym jest małoletnie dziecko , które ma rodziców, jest to taka sytuacja gdy żaden z rodziców własnymi siłami nie jest w stanie zaspokoić usprawiedliwionych potrzeb dziecka. Nadto okoliczności te są niezależne od jego woli i w pełni wykorzystuje on swoje możliwości majątkowe i zarobkowe. Podkreślić także należy, że nałożenie obowiązku alimentacyjnego na zobowiązanego nie może spowodować po jego stronie stanu niedostatku. ( por. OSNCP 1967, poz. 168, J. Gwiazdomorski System prawa rodzinnego i opiekuńczego, Ossolineum 1985, s. 1004; J. Ignatowicz: Obowiązek alimentacyjny krewnych dalszego stopnia, NP. 1951, nr 5,s. 38, Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem pod red. J. Pietrzykowskiego, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1993, str. 625 teza 2, str. 626 teza 5, str. 634 teza 13, str. 636 teza 3, OSNCP 1975, poz. 29, OSNCP 1976, poz. 133).

Zdaniem Sądu roszczenie małoletniego powoda jest nieuzasadnione. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1974r wydanym w sprawie o sygn. akt III CRN 66/74, jeżeli jedno z rodziców jest całkowicie niezdolne do wykonania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, obowiązek ponoszenia w całości ciężarów związanych z utrzymaniem i wychowaniem wspólnych dzieci - spoczywa w zasadzie na pozostałym rodzicu. Dopiero gdy drugi rodzic, mimo wykorzystania wszystkich możliwości zarobkowych nie jest w stanie sprostać swoim obowiązkom względem dziecka i z tego powodu dziecko mogłoby się znaleźć w niedostatku, może zaistnieć subsydiarny obowiązek dalszych krewnych. Obowiązek babki nie polega jednak na przerzuceniu na nią niespełnionego obowiązku alimentacyjnego ojca dziecka, może ona bowiem być zobowiązana jedynie do takich świadczeń, na jakie pozwalają jej możliwości majątkowe, przy uwzględnieniu również jej usprawiedliwionych potrzeb. Taki pogląd wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 1976r w sprawie sygn. akt III CRN 205/76, który jako nadal aktualny w pełni podziela Sąd orzekający w niniejszej sprawie,

Z zebranego w sprawie materiału wynika, że alimenty zasądzone od ojca małoletniego powoda nie są obecnie egzekwowane. W chwili obecnej obowiązek utrzymania i wychowania małoletniego powoda spoczywa więc wyłącznie na jego matce. Należy podnieść, że swój obowiązek alimentacyjny wobec syna spełnia ona także poprzez czynienie osobistych starań o jego potrzeby wychowawcze oraz przez pracę we wspólnym gospodarstwie domowym. Matka powoda podjęła zatrudnienie i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie. Co prawda kwota wynagrodzenia wynosi jedynie 1138,56zł netto miesięcznie, jednakże prowadzi ona wspólne gospodarstwo domowe ze swoimi rodzicami, dzieląc z nimi koszty utrzymania domu i rodziny. Rodzice pomagają jej także w pokryciu niezbędnych potrzeb małoletniego I.. Tak więc matka jest obecnie zdolna do utrzymania syna, choć na niewygórowanym poziomie. Sprawia to, że małoletni nie pozostaje w niedostatku.

Pozwana J. D. niewątpliwie jest osobą schorowaną, w podeszłym wieku, wymagającą z tego tytułu pomocy i wzmożonej opieki ze strony osób trzecich. Z uwagi na stan zdrowia została ona ubezwłasnowolniona całkowicie i ustanowiono dla niej opiekę prawną. Co prawda pozwana pobiera świadczenie rentowe w kwocie 2244zł miesięcznie, jednakże kwota ta przeznaczana jest w całości przez jej opiekuna na zabezpieczenie jej podstawowych potrzeb tj. jak zakup wyżywienia, leków, środków higienicznych i opatrunkowych, a także na pokrycie opłat mieszkaniowych. W tej sytuacji zasądzenie od pozwanej alimentów na rzecz małoletniego wnuka byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Pozwana nie posiada także majątku, który przynosiłby dochód, pozwalający na przekazywanie świadczeń alimentacyjnych na rzecz wnuka.

Powyższe w pełni wskazuje, że w niniejszej sprawie nie zachodzą przesłanki do uwzględnienia powództwa i dlatego w oparciu o powołane powyżej przepisy oraz treść art. 5 kc, Sąd oddalił powództwo o czym orzekł w punkcie 1 wyroku.

ZARZĄDZENIE

–

Uzasadnienie odnotować ;

–

Odpis orzeczenia wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej;

–

Akta z wpływem lub z d/d do stwierdzenia prawomocności.

Z. dnia 19.05.2015r

SSR M. D.