Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Beata Hass-Kloc

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Kościak

po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2015r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: M. T.

przeciwko: (...) Sp. z o.o. w R.

o zapłatę

I zasądza od pozwanego (...) Sp. z o.o. w R. na rzecz powoda M. T. kwotę 80.394,36 zł (słownie: osiemdziesiąt tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt cztery złote trzydzieści sześć groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 21 sierpnia 2014r. do dnia zapłaty,

II. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7.999,09 zł (słownie: siedem tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt dziewięć złotych dziewięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.617,00 zł (słownie: trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VI GC 328/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 24 kwietnia 2015 r.

Pozwem wniesionym w sprawie, powód M. T. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Sp. z o.o. w R. kwoty 80.394,36 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powyższego powód wskazał, iż zawarł ze stroną pozwaną dwie umowy o roboty budowlane dot. budowy Centrum Handlowo- (...) pod nazwą M. H. położonego w R.. Zostały one zawarte odpowiednio w dniu 27 października 2010 r. i 30 listopada 2010 r. Terminy wykonania zleconych przez pozwanego robót początkowo określono na dzień 30 listopada 2010 r. i 5 stycznia 2011 r. Jednakże od początku realizacji umowy okazało się, że zakres prac których pozwany oczekiwał od powoda znacznie przekracza zakres prac wynikających z załączników nr 1 do umów, a ponadto, że wykonanie przez powoda prac wynikających z zawartych umów musi być poprzedzone wykonaniem przez powoda określonych prac dodatkowych i prac zleconych innym firmom. Strona pozwana zlecała powodowi różnego rodzaju prace dodatkowe zapewniając go, że przygotowane zostaną odpowiednie aneksy do umów, odzwierciedlające poszerzony zakres robót, zwiększające z tego tytułu wynagrodzenie powoda a także przesuwające terminy wykonania umów. Pomimo braku aneksów, powód realizował wszystkie zlecone mu prace, albowiem pozwany przyjmował wystawiane przez niego faktury i regulował płatności z nich wynikające. Łączna wartość robót dodatkowych wykonanych przez powoda wyniosła kwotę 779.293,95 zł netto i cała ta należność została przez pozwanego zapłacona. Po zakończeniu wszystkich prac powód wystawił pozwanemu dwie będące ostatnimi faktury VAT o nr (...) i (...). Należności z przedmiotowych faktur nie zostały jednak przez pozwanego zapłacone pomimo upływu terminów ich wymagalności. Pozwany twierdził, że nie może ich zapłacić bo nie posiada przedmiotowych faktur co wiązało się z ich zaginięciem. Powód doręczył pozwanemu duplikaty tychże faktur, wpisując w nich nowy termin zapłaty tj. 20 września 2012 r. Jednakże należności wynikające z ww. duplikatów faktur również nie zostały zapłacone. W odpowiedzi na przesłane przez powoda pozwanemu upomnienia dotyczące zapłaty należności wynikających z ww. faktur, pozwany przesłał powodowi notę księgową, obciążającą powoda karą umowną za rzekomą zwłokę w realizacji robót oraz oświadczenie o potrąceniu należności powoda z należnością pozwanego wynikającą z wystawionej noty księgowej. Powód zarzucił, iż obciążenie go przedmiotową karą umowną było bezzasadne albowiem zwłoka w zakończeniu robót w stosunku do ustalonych w treści umów terminów, nie wynikała z przyczyn leżących po stronie powoda a po stronie pozwanego. W tym zakresie powód wskazał, iż bezspornym jest ze pozwany zlecał powodowi roboty dodatkowe o wartości 779.293,95 zł, które to roboty często musiały wyprzedzać roboty wynikające z zawartych umów a zatem niemożliwym było w ocenie powoda aby całość zleconych mu robót mogła być przez niego wykonana w ustalonych pierwotnie terminach. Powód zarzucił, iż pozwany zmieniał i aktualizował dokumentację techniczną, co powodowało przesunięcie terminów zamówień elementów koniecznych do realizacji robót i w konsekwencji realizacje robót. Zaznaczył, że wykonanie znacznej części robót przez powoda uzależnione było od realizacji robót przez innych wykonawców ponieważ roboty te, nie były wykonane a co za tym idzie powód nie miał frontu robót dla swoich prac. Wskazywał także, iż przesunięcie robót nastąpiło na okres zimowy co z kolei również uniemożliwiało realizację robót. Powód wskazał, iż wykonał większość prac wynikających z umowy z dnia 27 października 2010 r. do końca grudnia 2010 r. zaś większość robót wynikających z umowy z dnia 30 listopada 2010 r. do końca lutego 2011 r. Na wyraźne życzenie strony pozwanej jednakże nie kończył tych robót i nie zgłaszał ich do odbioru, wykonując w tym czasie inne zlecone roboty. Strona pozwana wyraźnie bowiem zażyczyła sobie aby kosmetyka świetlików oraz prace wykończeniowe jak wycinanie otworów i wykonanie obróbek konstrukcji stalowych, pozostawić na koniec wszelkich robót budowlanych. Wtedy to zgodnie z zapewnieniami pozwanego miały zostać sporządzone aneksy do zawartych umów obejmujących całość prac wykonanych przez powoda oraz rzeczywiście ustalone terminy wykonania prac. Nadto po zakończeniu wszystkich prac przez powoda na przedmiotowym obiekcie pozwany dokonał odbioru tych prac uznając, iż wszystkie prace zostały wykonane pozytywnie. Na żądania powoda dotyczące sporządzenia aneksów do umów pozwany odpowiadał, że nie ma potrzeby ich sporządzać albowiem wszystkie roboty zostały już odebrane rozliczone i potwierdzone wystawionymi świadectwami płatności.

Nadto z ostrożności procesowej powód wniósł o zastosowanie miarkowania naliczonej przez pozwanego kary umownej z uwagi na stopień przyczynienia się pozwanego do zwłoki w zakończeniu robót. Zaznaczył, iż zgłoszenie przez pozwanego zarzutu potrącenia rzekomej należności pozwanego z należnościami powoda wynikającymi z faktur VAT nr (...) i (...) stanowi dowód uznania przez pozwanego tych należności i ich wymagalności.

Dnia 2 września 2014 r. sygn. akt VI GNc 333/14, tut. Sąd wydał nakaz zapłaty w postepowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu.

Sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty wniósł pozwany, wnosząc zarazem o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według przedłożonego spisu kosztów a w razie jego braku według norm przepisanych (k. 240-245).

W uzasadnieniu powyższego pozwany wskazał, iż twierdzenia powoda w żaden sposób nie odpowiadają okolicznościom faktycznym zaistniałym w niniejszej sprawie. Podniósł, iż wbrew stanowisku powoda, strony nie dokonały nigdy żadnych zmian w zakresie terminów realizacji robót budowlanych objętymi ww. umowami. Zaznaczył, że termin wykonania robót nie został przesunięty na podstawie zgodnej woli stron a gotowość do odbioru robót nie została zgłoszona przez wykonawcę wpisem w Dzienniku budowy. Nadto pozwany wskazał, iż argumentacja powoda jakoby prace objęte umową zostały poprzedzone wykonaniem prac dodatkowych i prac zlecanych innym wykonawcom jest bezzasadna. Zaznaczył, iż roboty realizowane na podstawie zleceń dodatkowych nie miały charakteru robót dodatkowych i zamiennych w rozumieniu łączących strony umów, albowiem żadna z tych robót nie była konieczna czy też niezbędna dla prawidłowego wykonania zakresu umowy nr (...). Wskazał, iż o powyższym świadczy charakter prac wykonanych w ramach tych zleceń, które potwierdzają, że roboty budowlane realizowane na ich podstawie nie miały żadnego związku z pracami, które powód realizował na gruncie zapisów umownych. W szczególności zaś realizacja prac na podstawie tych umów nie wymagała uprzedniego wykonania prac dodatkowo zleconych powodowi. Nadto pozwany zaprzeczył jakoby miał zapewniać powoda o przygotowaniu aneksów do umów nr (...), które miały odzwierciedlać poszerzony zakres realizowanych robót, a także przesuwać terminy ich wykonania. Wskazał, iż powód nie przedłożył pisma, wiadomości mailowej czy jakiekolwiek innego dowodu, z którego wynikałoby ze domagał się sporządzenia od pozwanego aneksów do zawartych już umów. Powołując się na postanowienia łączących strony umów pozwany wskazał, iż wykonawca przystępując do realizacji prac miał pełną wiedzę i świadomość, zarówno co do stanu przekazanego miejsca wykonywania jak i faktu, że niezależnie od prac realizowanych przez powoda, na terenie budowy mogą być realizowane prace także przez inne podmioty. Odnosząc się do argumentacji powoda w zakresie nałożonych na niego kar umownych za zwłokę, pozwany nadmienił, iż umowa nr (...) dotyczyła kompleksowego wykonania przeszklonych świetlików dachowych, a umowa nr (...) kompleksowego wykonania dwóch pomieszczeń technicznych spełniających wymagania operatu przeciwpożarowego. Natomiast roboty dodatkowe zlecone na podstawie tych zleceń dotyczyły realizacji zmian w elewacjach zewnętrznych poziomu 0, dostawy i montażu ślusarki drzwiowej i okiennej do pomieszczeń biurowych, obudowy ekranu akustycznego, wykonania prac elewacyjnych na attykach zewnętrznych od strony dachu oraz docieplenia ścian świetlików i tynkowania ścian attykowych. A zatem jak wskazał pozwany realizacja tych prac mogła zostać wykonana po wykonaniu przez powoda konstrukcji stalowych i przykryciu świetlików, a więc prac realizowanych na podstawie umowy nr (...). Pozwany zaznaczył, iż roboty wykonywane przez powoda na podstawie zleceń dodatkowych nie miały żadnego związku z robotami realizowanymi na podstawie umów nr (...) co tym samym oznacza, że ich realizacja nie miała żadnego wpływu na możliwość terminowej realizacji prac objętych umowami nr (...). Pozwany także zaprzeczył jakoby dokonywał zmian dokumentacji technicznej i zmiany te miały wpływać na realizację prac przez powoda a powoływanie się przez powoda na fakt wykonywania prac przez innych wykonawców jest całkowicie bezzasadne albowiem powód miał pełną świadomość, że na terenie budowy będą działali inni podwykonawcy, co potwierdził zapoznając się z dyspozycja przepisu 5.5 (...). Nie sposób również zaakceptować w ocenie pozwanego jakoby powód nie miał udostępnionego frontu dla swoich prac. Nadmienił, iż termin realizacji przez powoda de facto przypadał w okresie zimowym, zwłaszcza w zakresie umowy nr (...) a wiec argumentacja powoda w tym zakresie jest całkowicie nieuprawniona. Pozwany zaprzeczył także, że zwracał się do powoda o niekończenie prac i zgłaszanie prac do odbioru.

W ocenie pozwanego nieprawdziwym jest także stanowisko strony powodowej jakoby prace wykonane przez powoda zostały wykonane prawidłowo. Przeczy temu jak wskazał pozwany wykaz usterek wskazany w protokole z rozpoczęcia robót z dnia 19 września 2011 r. z którego wynika, iż powód na dzień 19 września 2011 r. nie wykonał wszystkich zleconych prac a większość prac została wykonana nieprawidłowo. Wskazał, iż powód miał pełną świadomość, że nie wykonał zleconych prac umowami nr (...) w terminie, stąd też domaganie się domaganie się przez niego sporządzenia aneksów przedłużających terminy realizacji robót na gruncie ww. umów byłoby bezcelowe. W zakresie stanowiska powoda dotyczącego noty księgowej nr (...) pozwany wskazał, że wysłał powodowi notę księgową dnia 27 czerwca 2012 r., na adres powoda wskazany w pozwie, ale powód jej nie odebrał. Stąd też całkowicie chybiona jest argumentacja powoda, jakoby to nota obciążeniowa miała zostać sporządzona dopiero w IV kwartale 2012 r. a celem jej sporządzenia było rzekome uchylanie się od zapłaty przez pozwanego na rzecz powoda. Pozwany wskazał, iż stanowiska powoda nie uzasadniał także brak odniesienia się przez pozwanego do stanowiska powoda wyartykułowanego w piśmie z dnia 27 listopada 2012 r. Brak repliki ze strony pozwanej oznaczał nic innego, jak podtrzymanie dotychczasowego stanowiska pozwanego, w tym w zakresie fakt obciążenia powoda karami umownymi oraz potrącenia kar umownych z należnościami powoda nie wymagał dalszej korespondencji stron w tej sprawie. Jak dalej pozwany wskazywał, w ślad za notą obciążeniową, pozwany wysłał do powoda dwa oświadczenia o potrąceniu - 20 września i 24 września 2012 r., na podstawie których potracił swoją należność w łącznej kwocie 12.650,87 zł z tytułu kar umownych za zwłokę w realizacji robót.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Strony, powoda M. T. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą M. T. - (...) oraz pozwanego (...) Sp. z o.o. w R. łączyły dwie umowy o roboty budowlane umowa nr (...) - z dnia 27 października 2010 r. oraz umowa nr (...) - z dnia 30 listopada 2010 r.

Dowód: wypis z CEIDG powoda z dnia 2 grudnia 2011 r., odpis KRS pozwanego z dnia 11 sierpnia 2014r.

Przedmiotowe umowy dotyczyły wykonania określonego zakresu robót budowlanych dotyczących inwestycji, której przedmiotem była budowa wielofunkcyjnego Centrum Handlowo- (...) pod nazwą M. H.realizowanego na nieruchomościach położonych u zbiegu ulic (...) w R.. W ust 3 preambuły obu umów łączących strony określono, że wykonawca jest podmiotem wyspecjalizowanym w zakresie wykonawstwa specjalistycznych robót budowlanych, a w szczególności robót będących przedmiotem każdej z umów i posiada niezbędne do tego uprawnienia.

Przedmiotem umowy z dnia 27 października 2010 r. było kompleksowe wykonanie przeszklonych świetlików dachowych Centrum Handlowo- (...) w R.. Szczegółowy zakres robót zawierał załącznik nr 1 do umowy. Termin wykonania zleconych robót określono na dzień 30 listopada 2010 r. Ryczałtowe wynagrodzenie wykonawcy wyniosło 766.500,00 zł + VAT z terminem płatności określonym na 35 dni od dostarczenia prawidłowo wystawionej faktury VAT. Wynagrodzenie płatne miało być na podstawie Świadectwa Płatności. Natomiast podstawą jego wystawienia miało być potwierdzenie przez zamawiającego protokołu przerobowego/rozliczenia robót. (pkt 1.1 - 1.3. postanowień szczegółowych umowy). Strony ustaliły także wysokość kar umownych za zwłokę wykonawcy w wykonaniu obowiązków umownych w tym za: przekroczenia czasu rozpoczęcia robót, przekroczenia czasu na ukończenie całości robót oraz przekroczenia terminów ukończenia etapów pośrednich robót. Wysokość przedmiotowej kary umownej wnosiła 0,3% wynagrodzenia wykonawcy netto za każdy dzień zwłoki. W ust 11 pkt 1 umowy strony przewidziały, iż w przypadku nie rozpoczęcia w umówionym terminie przez wykonawcę robót, a także w przypadku nienależytego (w tym nieterminowego) wykonywania przez wykonawcę poszczególnych etapów robót lub niedotrzymania terminu na ukończenie robót, jak również w przypadku nie usunięcia w zakreślonym przez zamawiającego terminie stwierdzonych przy odbiorach robót wad czy usterek, a także w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonywania przez wykonawcę innych istotnych zobowiązań wynikających z przedmiotowej umowy - zamawiający będzie uprawniony do żądania od wykonawcy zapłaty kary umownej w wysokości określonej w pkt 1.14 części I postanowień szczegółowych umowy, za każdy dzień, który upłynął pomiędzy datą wykonania danego zobowiązania wymaganą przedmiotową umową a rzeczywistą datą zakończenia konkretnych działań, maksymalnie do kwoty określonej w pkt 1.16 części I postanowień szczegółowych umowy tj. do 10 % wynagrodzenia wykonawcy netto.

Przedmiotem umowy z dnia 30 listopada 2010 r. zawartej pomiędzy stronami było natomiast kompleksowe wykonanie dwóch pomieszczeń technicznych spełniających wymagania operatu przeciwpożarowego w Centrum Handlowo- (...) w R.. W tym zakresie szczegółowy zakres robót zawierał załącznik nr 1 do przedmiotowej umowy oraz operat przeciwpożarowy stanowiący załącznik nr 10 do umowy (pkt 1.1 postanowień szczegółowych umowy). Wynagrodzenie wykonawcy miało charakter ryczałtowy i wynosiło 440.000,00 zł + podatek VAT z terminem płatności przypadającym na 35 dni od dostarczenia prawidłowo wystawionej faktury VAT. Wynagrodzenie to płatne miało być na podstawie Świadectwa Płatności. Podstawą zaś wystawienia Świadectwa Płatności miało być potwierdzenie przez Zamawiającego protokołu przerobowego/rozliczenia robót. (pkt 1.3 postanowień szczegółowych umowy). Zapisy umowy w zakresie kar umownych za zwłokę wykonawcy w wykonaniu obowiązków umownych zostały skonstruowane analogicznie jak w stosunku do umowy o roboty budowlane z dnia 27 października 2010 r. (pkt 1.14 postanowień szczegółowych umowy).

W trakcie realizacji przedmiotowych robót budowlanych wykonanie znacznej części prac przez powoda było uzależnione od realizacji i postępu robót realizowanych przez innych wykonawców przebywających na budowie a ponieważ roboty te, nie były wykonane w przewidywanych terminach, powód nie miał w odpowiednim czasie gotowego frontu robót dla swoich prac. W zakresie umowy z dnia 27 października 2010 r., na podstawie której, realizacja robót dotyczących świetlików miała mieścić się w ramach czasowych od 27 października 2010 r. do 30 listopada 2010 r. to jak wynika z zapisów Dziennika budowy w datach: 27 października 2010 r., 2 listopada 2010 r., i 10 listopada 2010 r., front robót pod realizację świetlików nie był jeszcze gotowy albowiem w datach tych zgłaszano dopiero do odbioru zbrojenia ścian pod świetliki. Po odbiorze zbrojeń ściany te, musiały zostać zabetonowane a następnie rozszalowane i dopiero wówczas można było przystąpić do wykonywania świetlików. Także dokumentacja zdjęciowa z daty 5 stycznia 2011 r. dowodzi, że także w tej dacie front robót pod realizacje świetlików nie był gotowy albowiem w tej dacie widoczne jeszcze były deskowania, co uniemożliwiało wykończenie świetlików czyli obróbki blacharskie i doszczelnienie. Nadto jak wynika z korespondencji e-mail pomiędzy stronami praca innych podwykonawców na przedmiotowej inwestycji kolidowała z pracami powoda m. in wykonanie podwaliny przez firmę (...) czy rusztowanie postawione przez firmę (...)-system blokowało rozpoczęcie prac przez powoda.

Nadto w trakcie realizacji przedmiotowych prac objętych umowami strona pozwana zmieniała i aktualizowała dokumentację techniczna, co powodowało także przesunięcie terminów zamówień elementów koniecznych do realizacji robót i w konsekwencji samą realizacje tychże robót. Dodatkowo pomiędzy stronami dochodziło do zmian dotyczących terminów realizacji robót objętych zawartymi umowami. Powyższe potwierdzała notatka dokumentująca fakt przesunięcia terminu realizacji świetlików, które to prace w świetle postanowień umowy miały zostać zakończone do dnia 30 listopada 2010 r., jednakże po uzgodnieniach z pozwanym przedmiotowe prace zostały pozostawione na koniec realizacji całości robót przez powoda. Zamawiający-pozwany powierzał także powodowi niezależnie od prac objętych umową wykonanie robót dodatkowych, które częściowo determinowały wykonanie robót podstawowych a także wyprzedzały roboty wynikające z zawartych umów, chociaż część z prac podstawowych mogła być realizowana niezależnie od robót dodatkowych. W tym względzie strony wspólnie uzgadniały i zmieniały dokumentacje techniczną, co siła rzeczy powodowało przesunięcie terminów zamówień elementów koniecznych do realizacji robót i w konsekwencji samą realizacje robót.

Pisemne zlecenia robót dodatkowych zleconych powodowi nie pokrywały się z faktycznym ich zleceniem i wykonaniem, świadczy o tym m. in okoliczność, iż pisemne zlecenie dotyczące ocieplenia ścian świetlików pochodzące z daty 25 maja 2011 r. zostało realizowane już w okresie zimowym na przełomie grudnia 2010/2011 r.

Nadto brak możliwości realizacji zleconych robót w terminach ustalonych w umowie spowodował ich przesunięcie na okres zimowy co również miało wpływ na termin ich realizacji i zakończenia z uwagi na trudne warunki atmosferyczne.

Dowód: umowa z dnia 27 października 2010 r. wraz z załącznikami, umowa z dnia 30 listopada 2010 r. wraz z załącznikami, zapisy w Dzienniku budowy (k. 532-607, 608-731), dokumentacja zdjęciowa pochodząca z daty 5 stycznia 2011 r. (k. 207-209), korespondencja e-mail pomiędzy stronami z dat 29 grudnia 2010 r. i 2 stycznia 2011 r., notatka ze spotkania z dnia 24 listopada 2010 r. (k. 801), dokumentacja zdjęciowa z dnia 5 stycznia 2011 r. (k. 802-804), zlecenia (...)/ (...), zlecenie (...), zlecenie (...), zlecenie (...) (...), zlecenie (...), dokumentacja powykonawcza (k. 305-364, 732-780), dokumentacja zdjęciowa (k. 263-267), wiadomość e-mail pozwanego do powoda z dnia 24 listopada 2010 r., pisemne zlecenie z dnia 25 maja 2011 r. wraz z dokumentacją zdjęciową (k.892 -894), zeznania świadków M. C., P. J., B. M., S. G., A. R., z zeznań strony powodowej M. T..

Powód wykonał większość prac wynikających z umowy z dnia 27 października 2010 r. do końca grudnia 2010 r. Jednakże wykonując dodatkowe roboty zlecone nie zgłaszał gotowości do odbioru końcowego licząc na zawarcie odpowiednich aneksów do umowy obejmujących całość wykonanych prac na podstawie umów oraz rzeczywiście ustalone terminy wykonania robót budowlanych. Zwłaszcza, iż strona pozwana zaznaczyła, że kosmetyka świetlików oraz prace wykończeniowe takie jak wycinanie otworów i wykonanie obróbek konstrukcji stalowych należy pozostawić na koniec wszelkich robót budowlanych. Po zakończeniu wszelkich prac na obiekcie strona pozwana dokonała odbioru tych prac uznając, że prace wykonane zostały prawidłowo, co potwierdzały protokołu odbioru końcowego robót. Wystawione zostały także świadectwa przejęcia, świadectwa wykonania i świadectwa płatności, w których zostały określone wszystkie kwoty, do których pobrania strona pozwana była uprawniona.

Pomimo, iż z protokołu odbioru robót z dnia 19 września 2011 r. wynikało, iż powód nie wykonał wszystkich zleconych prac a część z nich została wykonana w sposób nieprawidłowy to dnia 21 listopada 2011 r. zostało sporządzone świadectwo przejęcia i świadectwo wykonania robót przez firmę powodową (...) M. T. dotyczące umowy z dnia 27 października 2010 r. oraz umowy z dnia 30 listopada 2010 r. Tego samego dnia zostały sporządzone bezusterkowe protokoły odbioru końcowego robót z których wynikało, iż pozwany (inwestor) nie miał żadnych zastrzeżeń co do prawidłowości wykonanych przez powoda prac. Okoliczność, iż ostateczny odbiór tychże prac został przez przedstawicieli strony pozwanej dokonany dopiero listopadzie roku 2011 wynikała z przyczyn niezależnych od powoda, albowiem dostosował się on do życzeń i zaleceń strony pozwanej aby kosmetyka wykonanych robót odbyła się dopiero po zakończeniu innych prac dotyczących przedmiotowej inwestycji.

Nadto jak wynika z Protokołów Odbioru Końcowego w zakresie zarówno umowy z dnia 27 października 2010 r. jak i 30 listopada 2010 r. powód – wykonawca dostarczył dokumentację powykonawczą w dniu 5 listopada 2011 r.

Dowód: protokół odbioru końcowego robót w zakresie umowy z dnia 27 października 2010 r. nr 155 (k. 221 i nast., protokół odbioru końcowego robót w zakresie umowy z dnia 30 listopada 2010 r. nr 156 (k. 226 i nast.)

Po zakończeniu wszystkich prac powód wystawił pozwanemu dwie ostatnie faktury VAT o numer (...) i (...). Pismem z dnia 12 grudnia 2011 r. (...) Sp. z o.o. działając imieniem inwestora tj. pozwanego (...) Sp. z o.o. w R. poinformowała powoda, iż wszelkie dokumenty, obejmujące m. in. świadectwa przejęcia, świadectwa wykonania, przejściowe świadectwa płatności, pozostałe wynikające z umów a wystawione przez M. C. lub spółkę Grupa (...) S.A. w okresie od 1 listopada 2011 r. a 21 listopada 2011 r. dokumenty w związku z brakiem upoważnienia do ich wystawienia nie będą uznane za wiążące wobec inwestora. Poinformowano również powoda, iż będzie on musiał wystąpić o wystawienie świadectwa przejęcia, świadectwa wykonania, przejściowego świadectwa płatności oraz pozostałych dokumentów do spółki (...) Sp. z o.o. reprezentującej inwestora. Nadmieniono, iż wszelkie działania wykonawcy skierowane do podmiotów innych niż (...) Sp. z o.o. w związku z brakiem informacji inwestora o zmianie zarządzającego projektem obciążają tylko wykonawcę.

Należności wynikające z ww. faktur nie zostały przez pozwanego zapłacone pomimo upływu terminów ich wymagalności. Pozwany twierdził, iż nie może ich zapłacić albowiem nie posiada przedmiotowych faktur. Wówczas powód wystawił i doręczył pozwanemu duplikaty tych faktur, wpisując w nich, z korzyścią dla pozwanego nowy termin ich zapłaty przypadający na dzień 20 września 2012 r. Jednakże również w tym terminie należności przysługujące stronie powodowej nie zostały uregulowane.

Dowód: świadectwo wykonania, świadectwo przejęcia dla robót, protokół odbioru końcowego robót dotyczące umowy nr (...) (tj. umowy z dnia 27 października 2010 r. i 30 listopada 2010 r.) z dnia 21 listopada 2011 r., (k. 218-229), protokół z rozpoczęcia odbioru robót z dnia 9 września 2011r., (k. 524), pismo (...) Sp. z o.o. z dnia 12 grudnia 2011 r. wraz z potwierdzeniem nadania, dokumentacja dotycząca dodatkowych zleceń (253-304), faktury VAT(...) i (...) wraz z załącznikami, duplikaty ww. faktur wraz z nowym terminem zapłaty, zeznania świadków M. C., P. J., B. M., S. G., A. R., z zeznan strony powodowej M. T.,

Powód kierował do pozwanego upomnienia w przedmiocie braku zapłaty należności za wystawione przez niego dwie ostatnie faktury VAT. W odpowiedzi na powyższe pozwany przesłał powodowi notę księgowa nr (...) z dnia 25 czerwca 2012 r. obciążającą powoda karą umowną za zwłokę w wykonywaniu warunków umownych oraz oświadczenie o potrąceniu należności powoda wynikających z faktury VAT (...) i (...) z należnością pozwanego wynikającą z wystawionej noty księgowej tytułem kar umownych oraz kwoty zatrzymanej z przedmiotowych umów o roboty budowlane tj. 4.082,38 zł tytułem kaucji oraz 23.642,61 zł tytułem złej jakości robót. Przedmiotowa nota księgowa o nr (...) zaopatrzona była datą 25 czerwca 2012 r. natomiast przesłana została powodowi dopiero w listopadzie 2012 r. razem z oświadczeniem o potrąceniu datowanym na 24 września 2012 r. tj. w okresie gdy powód coraz intensywniej zaczął się upominać o należne mu zapłaty. Powód nigdy wcześniej po odbiorze końcowym robot objętych dwoma umowami z dnia 27 października 2010 r. i 30 listopada 2010 r. nie był poinformowany o obciążeniu go przedmiotową karą za zwłokę jak również nie był wzywany do zapłaty tejże kary umownej. Łącznie pozwany oświadczeniem o potrąceniu z dnia 24 września 2012 r., potrącił z należności przysługujące powodowi z tytułu wykonanych robót budowlanych objętych fakturami o nr VAT (...) i (...) kwotę 120.650,00 zł tytułem kary umownej zastrzeżonej w art. 11.1 części II umowy oraz kwotę 27.724,99 zł tytułem kwoty zatrzymanej z art. 9.2 części II umów o roboty budowlane z dnia 27 października 2010 r. i 30 listopada 2010 r. tj. kwotę 4.082,38 zł z tytułu kaucji oraz kwotę 23.642,61 zł z tytułu złej jakości robót. Nadto oświadczeniem o potrąceniu z dnia 20 września 2012 r. pozwany oprócz kary umownej naliczonej na podstawie postanowień umownych łączących strony w wysokości 120.650,00 zł, potrącił kwotę 33.148,26 zł z tytułu faktury (...) oraz kwotę 12.200,74 zł tytułu faktury VAT (...) z dnia 20 marca 2012 r. w łącznej kwocie 45.349,00 zł.

Po otrzymaniu przedmiotowych dokumentów powód niezwłocznie zwrócił je stronie pozwanej wraz z pismem przewodnim z dnia 27 listopada 2012 r. Po otrzymaniu przedmiotowego pisma strona pozwana nie ustosunkowała się do jego treści jak również nie domagała się od powoda zapłaty należności stanowiącej różnicę pomiędzy należnością wynikającą z noty obciążeniowej a należnościami ujętymi w oświadczeniach o potrąceniu.

Dowód: oświadczenie o potrąceniu z dnia 24 września 2012 r., oświadczenie o potrąceniu z dnia 20 września 2012 r., nota księgowa nr (...) z dnia 25 czerwca 2012 r., pismo powoda z dnia 27 listopada 2012 r. wraz z potwierdzeniem nadania i potwierdzeniem odbioru,.

Powód w niniejszym postepowaniu domagał się zasądzenia na jego rzecz należności wynikających z faktur VAT (...)i (...) tj. z faktury VAT (...) w kwocie 36.180,76 zł jako kwoty wynikającej z faktury pomniejszonej o 1.118,99 zł za korzystanie z mediów i placu budowy, co ujęto w oryginalnej kopii tej faktury oraz z faktury VAT (...) w kwocie 13.316,90 zł jako kwoty wynikającej z faktury pomniejszonej o kwotę 411,87 zł za korzystanie z mediów i placu budowy, co ujęto w oryginalnej kopii tej faktury. Natomiast łącznie z przedmiotowych faktur powód domagał się zasadzenia kwoty 49.497,66 zł. Nadto powód domagał się zasądzenia na jego rzecz kwoty 12.305,26 zł z tytułu należnych ustawowych odsetek wyliczonych od dnia 21 września 2012 r. do dnia 19 sierpnia 2014 r. Dodatkowo mając na uwadze postanowienia umów tj. pkt 9.2 części II postanowień ogólnych umów, z każdego przejściowego świadectwa płatności strona pozwana była uprawniona do zatrzymania 10 % tytułem gwarancji należytego wykonania umowy co stanowiło tzw. kwotę zatrzymaną a 50 % tej kwoty miało być zwrócone wykonawcy w terminie 14 dni od daty wystawienia Świadectwa Wykonania. W przypadku powoda, "kwota zatrzymania" wyniosła 139.851,73 zł a zatem należna do zwrotu część tej kwoty wynosiła 69.925,86 zł. Tymczasem strona pozwana zwróciła powodowi z tego tytułu tylko 59.925,00 zł razem z kwotą z tytułu gwarancji Dobrego Wykonania. Z uwagi na powyższe, powód niniejszym pozwem domagał się zasądzenia na jego rzecz pozostałej do zwrotu części kwoty zatrzymanej tj. 10.000,86 zł ustawowych odsetek od tej kwoty w wysokości 3.515,64 zł wyliczonych od dnia 6 grudnia do 19 sierpnia 2014 r. oraz ustawowych odsetek w wysokości 3.030,73 zł za okres od 6 grudnia 2011 r. do 26 kwietnia 2012 r. wyliczonych od kwoty 69.925 zł zwróconej nieterminowo części kwoty zatrzymanej. Nadto powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz kwoty 2.044,21 zł z tytułu odsetek ustawowych za nieterminowe regulowanie należności wynikających z wystawionych faktur.

Dowód: nota odsetkowa nr (...), rozliczenie faktur dotyczących budowy M. Hall (...) (k. 215-217), nota odsetkowa nr (...) z dnia 19 sierpnia 2014 r. (k. 231), nota odsetkowa (...) (k. 232), faktury VAT: (...) (...) wraz z duplikatem, (...), (...), (...), (...), (...) (...), (...), zeznania świadków M. C., P. J., B. M., S. G., A. R., z zeznań strony powodowej M. T..

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów z dokumentów oraz zeznań wyżej wskazanych świadków w takim zakresie w jakim ich zeznania były spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniające znajdując tym samym potwierdzenie w zebranych w sprawie dowodach z dokumentów oraz odzwierciedlenie w ustaleniach faktycznych poczynionych w sprawie.

Autentyczność powołanych wyżej dowodów z dokumentów nie wzbudzała wątpliwości Sądu i korelowała z zeznaniami świadków dlatego też poczyniono na ich podstawie ustalenia faktyczne stosowne do dyspozycji art. 244 i 245 k.p.c.

Na rozprawie w dniu 26 listopada 2014 r. Sąd postanowił pominąć dowód z zeznań świadka T. M. cofnięty przez stronę pozwaną w piśmie z dnia 12 listopada 2014 r. z uwagi na jego śmierć.

Na rozprawie w dniu 13 kwietnia 2015 r. Sąd postanowił pominąć dowód z dokumentów zalegających w aktach sprawy na kartach 365-400, 401-523 jako zbędnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, z uwagi na ich uprzednie dopuszczenie (zalegające w aktach sprawy załączone do pozwu). Nadto Sąd na przedmiotowej rozprawie postanowił pominąć dowody z dokumentów zawnioskowanych przez stronę powodową w piśmie przygotowawczym z daty 19 stycznia 2015 r. zalegające na kartach 895-902 oraz 926-927 jako zbędne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Dodatkowo Sąd postanowił oddalić wniosek strony powodowej o zwrócenie się do (...) Sp. z o.o. o przedłożenie dokumentów w oryginale zawnioskowanych przez stronę powodową w piśmie z dnia 19 stycznia 2015 r. jako nie mający znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Ponadto Sąd postanowił oddalić wniosek strony pozwanej w zakresie dowodu z opinii biegłego jako zbędny i nie mający znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy (art. 227 kpc w związku z art. 233 kpc).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Strona powodowa pozwem wniesionym w niniejszej sprawie dochodziła zapłaty należności wynikających z wystawionych przez siebie faktur VAT (...) i (...) za wykonane na podstawie umów o roboty budowlane łączących strony tj. umowy z dnia 27 października 2010 r. oraz z dnia 30 listopada 2010 r., prace budowlane. Przedmiotowe umowy o roboty budowlane różniły się zakresem zleconych na ich podstawie prac natomiast zapisy umowne i regulacje współpracy stron w swej treści były tożsame.

Strony uzgodniły, jak to wynika z pkt. 1.14 postanowień szczegółowych obu umów, iż za przekroczenie czasu w wykonaniu robót tj. przekroczenie czasu na ukończenie całości robót, zamawiającemu należy się kara umowna w wysokości 0,3% wynagrodzenia wykonawcy netto za każdy dzień zwłoki. Nadto jak wynika z harmonogramu prac stanowiącego załącznik nr 4 do przedmiotowej umowy o roboty budowlane z dnia 27 października 2010 r. powód miał zakończyć prace określone umową do dnia 30 listopada 2010 r. Natomiast odnośnie umowy o roboty budowlane z dnia 30 listopada 2010 r. powód przedmiotowe roboty zakończyć miał do dnia 5 stycznia 2011 r. Jak wynika z zapisów umownych obu umów strony w pkt 11.1 przewidziały, iż w przypadku nie rozpoczęcia w umówionym terminie przez wykonawcę robót, a także w przypadku nienależytego (w tym nieterminowego) wykonywania przez wykonawcę poszczególnych etapów robót lub niedotrzymania terminu na ukończenie robót, jak również w przypadku nie usunięcia w zakreślonym przez zamawiającego terminie stwierdzonych przy odbiorach robót wad czy usterek, a także w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonywania przez wykonawcę innych istotnych zobowiązań wynikających z przedmiotowej umowy - zamawiający będzie uprawniony do żądania od wykonawcy zapłaty kary umownej w wysokości określonej w pkt 1.14 części I postanowień szczegółowych umowy, za każdy dzień, który upłynął pomiędzy datą wykonania danego zobowiązania wymaganą przedmiotową umową a rzeczywistą datą zakończenia konkretnych działań, maksymalnie do kwoty określonej w pkt 1.16 części I postanowień szczegółowych umowy tj. do 10 % wynagrodzenia wykonawcy netto. Mając na uwadze powyższe uregulowanie, zamawiający uprawniony był do naliczenia kar umownych pomiędzy datą wykonania danego zobowiązania wymaganego przedmiotowymi umowami a rzeczywistą datą zakończenia konkretnych działań – prac powoda na przedmiotowej budowie.

W związku z powyższym, zważając na zebrany w sprawie materiał dowodowy, w szczególności dowody z dokumentów w postaci umów oraz protokołów odbiorów końcowych z dnia 21 listopada 2011 r. o nr(...) dotyczącym umowy z dnia 27 października 2010 r. oraz o nr (...) dotyczącym umowy z dnia 30 listopada 2010 r. z których wynika, iż dokumentacja powykonawcza została dostarczona przez stronę powodową już w dniu 5 listopada 2011 r., to w związku z powyższym biorąc pod uwagę tą datę, jak również zeznania świadków, a także wystawione przez (...) Sp. z o.o. w zakresie obu umów świadectwa przejęcia robót oraz świadectwa wykonania z dnia 21 listopada 2011 r., które zarazem stanowiły podstawę do wystawienia przez powoda faktur częściowych i faktury końcowej, będąc podstawą do określenia wysokości wynagrodzenia zgodnie z pkt 4.2 obu umów łączących strony - to przyjąć należało, iż strona powodowa zakres robót objętych umową z dnia 27 października 2010 r. wykonała do końca grudnia 2010 r. Powyższe potwierdza także dokumentacja zdjęciowa z dnia 5 stycznia 2011 r. (k. 207-209, 802-804), zapisy w Dzienniku budowy m. in. z dnia 10 listopada 2010 r. dotyczącym umowy z dnia 27 października 2010 r. a także notatka służbowa datowana na dzień 24 listopada 2010 r. Natomiast odnośnie terminowego wykonania robót objętych umową z dnia 30 listopada 2010 r. to wskazać należało, iż jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, jeżeli były jakiekolwiek opóźnienia w wykonaniu przedmiotowej umowy, to opóźnienia te, nie wynikały z okoliczności za które odpowiedzialność ponosi strona powodowa, nie były to także okoliczności przez stronę powodową zawinione. Na powyższe wskazuje przede wszystkim korespondencja e-mail prowadzona pomiędzy stronami z dat 29 grudnia 2010 r. i 2 stycznia 2011 r. a także zeznania świadków w niniejszej sprawie. Przede wszystkim wskazać należało, iż prace prowadzone na przedmiotowej inwestycji zważając na jej rozmiary, były rozległe. Na przedmiotowej budowie pracowało wielu wykonawców i podwykonawców, których zakres prac nie zawsze pokrywał się z terminami przewidzianymi w umowach z dnia 27 października 2010 r. i 30 listopada 2010 r. na realizację przez powoda prac i w związku z tym, mimo, iż w umowie strony ustaliły, iż wykonawca – powód zapoznał się ze stanem budowy w momencie podpisywania umów i rozpoczęcia robót, to niniejsze nie miało przełożenia na faktyczny postęp robót w momencie gdy powód do nich przystąpił. W związku z powyższym w ocenie Sądu Okręgowego należało przyjąć, iż powód wykonał prace w zakresie przedmiotowych świetlików tj. umowy z dnia 27 października 2010 r. w całości do końca 2010 r. na co wskazuje materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, w szczególności protokół odbioru końcowego robót nr 155 z dnia 21 listopada 2011 r., który w swej treści zawiera informację, iż wykonawca dostarczył dokumentację powykonawczą w dniu 5 stycznia 2011 r. Natomiast jakiekolwiek opóźnienia wynikające z umowy z dnia 30 listopada 2010 r. nie wynikały z winy powoda. Wskazać należy, iż jak wynika z akt sprawy, opóźnienia w realizacji przedmiotowych robót sprowadzały się do braku frontu robót dla powoda do wykonania prac objętych umowami albowiem w trakcie realizacji prac objętych obiema umowami, wykonanie części z nich uzależnione było od realizacji i postępu robót realizowanych przez innych wykonawców przebywających na budowie. Jak zostało już ustalone w niniejszej sprawie, w zakresie umowy z dnia 27 października 2010 r. na podstawie której, realizacja przedmiotowych robót miała się mieścić w przedziale czasowym od 27 października 2010 r. do 30 listopada 2010 r. z zapisów Dziennika budowy wynikało, iż w datach 27 października 2010 r., 2 listopada 2010 r. czy też 10 listopada 2010 r. front robót pod realizację świetlików nie był gotowy, albowiem w tym czasie zgłaszano dopiero do odbioru zbrojenia ścian pod świetliki. Także dokumentacja zdjęciowa z daty 5 stycznia 2011 r. dowodzi, że także w tej dacie front robót pod realizację świetlików nie był gotowy. Powyższe wynika także z korespondencji e-mail pomiędzy stronami, wskazującej, że praca innych podwykonawców na przedmiotowej inwestycji kolidowała z pracami powoda.

Należy mieć także na uwadze, iż w okolicznościach niniejszej sprawy protokoły odbioru końcowego robót o nr (...)i (...)(odpowiednio dotyczące umowy z dnia 27 października 2010 r. i 30 listopada 2010 r. ) były protokołami odbioru końcowego robót bezusterkowymi. W związku z powyższym kwestia usterek zgłaszanych przez pozwanego w okolicznościach niniejszej sprawy związana z wadami czy brakami w zakresie robót wykonanych przez powoda, gdzie pozwany odwoływał się m. in. do protokołu z rozpoczęcia robót z dnia 19 września 2011 r. z którego wynikało, iż powód nie wykonał wszystkich prac zleconych a część z nich została wykonana w sposób nieprawidłowy, to kwestia ta w okolicznościach niniejszej sprawy jest bezprzedmiotowa. Usterki na które powołuje się strona pozwana, stwierdzone w protokołach w żaden sposób nie wpływają na okoliczność, jak należy liczyć kary umowne w świetle przywołanego wyżej zapisu pkt 11.1 postanowień umownych w przedmiocie kar umownych tj. odnosząc powyższe zgłaszane przez pozwanego usterki do rzeczywistej daty zakończenia przez powoda konkretnych działań na budowie.

W związku z przyjęciem przez Sąd Okręgowy, iż rzeczywiste ukończenie robót objętych dwoma umowami z dnia 27 października 2010 r. i z dnia 30 listopada 2010 r. nastąpiło w terminie do końca grudnia 2010 r. a przekroczenie terminów wynikających z umowy w zakresie realizacji prac budowlanych nie wynikało z winy powoda, to konsekwencją powyższego było uznanie, iż kary umownej naliczone przez stronę pozwaną objęte notą księgową nr (...) z dnia 25 czerwca 2012 r., a wynikające również z oświadczeń o potrąceniu z dnia 20 i 24 września 2012 r. były nienależne.

Odnosząc się do podnoszonych przez strony w toku niniejszego postępowania kwestii doręczenia faktur, kwestii przedawnienia czy też kwestii reprezentacji pozwanego na budowie a więc okoliczności braku akceptacji dokumentów wystawianych w okresie od 1 listopada do 21 listopada 2011 r. co wynika z pisma z dnia 12 grudnia 2011 r. (...) Sp. z o.o., który działając imieniem inwestora tj. pozwanego (...) Sp. z o.o. w R. poinformował powoda, iż pozostałe wynikające z umów a wystawione przez M. C. lub spółkę Grupa (...) S.A. w okresie od 1 listopada 2011 r. a 21 listopada 2011 r. dokumenty w związku z brakiem upoważnienia do ich wystawienia nie będą uznane za wiążące wobec inwestora - to wskazać, należy, iż w niniejszym postepowaniu strona powodowa wykazała zgodnie z regułą art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c., iż wszystkie dokumenty na przedmiotowej budowie były wystawiane prawidłowo i akceptowane przez strony, które również były do tego uprawnione. Nadto przedmiotowe dokumenty związane z pracami budowlanymi były również prawidłowo doręczane przedstawicielom zamawiającego na tej budowie.

W tym zakresie należy zauważyć, że zgodnie z postanowieniem szczególnym umowy pkt 1.19 (k. 14, 78) przedstawicielem pozwanego był między innymi M. C.. Fakt informacji w piśmie z dnia 12.12.2011r.
o zmianie w/w należy uznać, iż nie może podważać zasadności roszczenia powoda w okolicznościach niniejszej sprawy.

Zważywszy na powyższe, mając na uwadze zapisy umów z dnia 27 października 2010 r. oraz z dnia 30 listopada 2010 r., pełną dokumentację przedstawioną przez powoda w zakresie wystawionych przez siebie faktur VAT dotyczących zlecanych powodowi prac budowlanych jak również prac podstawowych objętych umowami z pozwanym, przyjąć należało, iż roszczenia szczegółowo wymienione przez powoda w pozwie zasługiwały na uwzględnienie. W związku z powyższym, Sąd Okręgowy po myśli art. 647 k.c. w zw. z art. 481 § 1 k.c. i 482 § 1 k.c. – albowiem strona powodowa domagała się w pozwie zasądzenia odsetek za opóźnienie w zapłacie poszczególnych faktur i zwrotu kwot wynikających z umowy - a także biorąc pod uwagę art. 484 k.c. w zakresie kar umownych, uwzględnił powództwo co do zasady jak i co do wysokości, o czym orzekł w pkt I wyroku.

W przedmiocie kosztów postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 108 k.p.c.