Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 marca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący-Sędzia SO Teresa Kołeczko – Wacławik

Sędziowie: SO Barbara Braziewicz (spr.)

SO Lucyna Morys – Magiera

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 12 marca 2013 r. w G.

sprawy z wniosku T. W.

z udziałem J. G.

o uregulowanie kontaktów z małoletnim M. W.

w przedmiocie rozpoznania wniosku wnioskodawcy T. W. o zmianę zabezpieczenia postępowania

na skutek zażalenia uczestniczki postępowania

na postanowienie Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 26 listopada 2012 r., sygn. akt V Nsm 481/10

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i w tym zakresie sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 26 listopada 2012r. Sąd Rejonowy w Gliwicach zmienił swoje prawomocne postanowienie z dnia 29 września 2011r. w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia postępowania w ten sposób, że udzielił wnioskodawcy T. W. zabezpieczenia ustalając jego osobiste kontakty z małoletnim M. W. urodzonym w dniu (...) w S. w następujący sposób: a) w każdy 2 i 4 poniedziałek miesiąca w godzinach od 15.00 do 18.00 poza miejscem zamieszkania matki małoletniego uczestniczki postępowania J. G. i w jej obecności; w każdą 3 środę miesiąca w godzinach od 15.00 do 18.00 poza miejscem zamieszkania matki małoletniego uczestniczki postępowania i w jej obecności; w każdy 2 i 4 piątek miesiąca w godzinach od 15.00 do 18.00 poza miejscem zamieszkania matki małoletniego uczestniczki postępowania i w jej obecności; w każdą 3 niedziele miesiąca w godzinach od 10.00 do 13.00 w miejscu zamieszkania wnioskodawcy T. W. i bez obecności uczestniczki postępowania – do czasu zakończenia postępowania, w pozostałej części wniosek oddalił, nadto nakazał uczestniczce postępowania J. G. przygotowanie małoletniego M. W. do kontaktów z wnioskodawcą T. W.. W uzasadnieniu Sąd ten wskazał, iż wnioskodawca złożył wniosek o ponowne uregulowanie zabezpieczonych już uprzednio kontaktów z jego małoletnim synem M. W. przez ustalenie ich w każdą pierwszą i trzecią niedzielę miesiąca w godzinach od 10.00 do 13.00, drugi i czwarty poniedziałek miesiąca, trzecią środę miesiąca oraz drugi i czwarty piątek miesiąca w godzinach od 15.00 do 18.00 w jego miejscu zamieszkania z zagrożeniem uczestniczce postępowania J. G. nakazaniem zapłaty sumy pieniężnej za każde zawinione naruszenie obowiązku określonego w postanowieniu o zabezpieczeniu - za każde uniemożliwienie kontaktu kwotą 300 zł i za każde skrócenie kontaktu 100 zł. Uzasadniając swój wniosek T. W. podał, że dotychczasowe zabezpieczenie jego kontaktów z małoletnim M. W. niedostatecznie zabezpiecza jego potrzebę kontaktów z synem i celowe jest ukształtowanie ich w inny sposób zwłaszcza, że dziecko nie przejawia niepokoju w jego obecności i w czasie zabawy z nim nie poszukuje kontaktu z matką, co uzasadnia ustalenie ich bez obecności matki w znacznie zwiększonej niż dotychczas częstotliwości co zapewni ojcu i dziecku dalsze tworzenie i wzmacnianie wzajemnych więzi, które nie mają możliwości rozwoju w przypadku kontynuowania sporadycznych spotkań w obecności matki. Ponadto matka dziecka często nie stosowała się do treści dotychczasowego postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia co uzasadnia zagrożenie uczestniczce postępowania w trybie art. 756 ² k.p.c. nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej. Uczestniczka postępowania J. G. w odpowiedzi na powyższy wniosek wniosła o jego oddalenie, gdyż wnioskodawca w 30 % nie korzysta z dotychczasowego zabezpieczenia udzielonego dnia 29 września 2011r., ponadto dziecko w dalszym ciągu wzrokiem poszukuje matki, gdy ta oddala się z pola jego widzenia i reaguje płaczem na jej nieobecność. Sąd Rejonowy rozpoznając sprawę ustalił, że wnioskodawca zamieszkuje w czteropokojowym mieszkaniu po kapitalnym remoncie, bardzo dobrze wyposażonym, utrzymanym w nienagannej czystości. W nim zamieszkuje ze swoją partnerką i jej dwójką dzieci. Pracuje zarobkowo i prowadzi działalność gospodarczą, ma zatem stabilną sytuację finansową. Z zasięgniętej opinii sądowo – psychologicznej biegłego psychologa wynika, że wnioskodawca wykazuję przywiązanie do swojego syna M. W., jest za niego odpowiedzialny i z pewnością nie narazi swojego dziecka na niebezpieczeństwo. Dotychczasowy zakres kontaktów wynikający z udzielonego w sprawie zabezpieczenia jest zbyt mały aby zbudować więzi w stopniu pozwalającym na stworzenie prawidłowych wzajemnych relacji i kontakty te powinny być rozszerzone. Za ustaleniem ich poza miejscem zamieszkania matki dziecka przemawia to, że relacja dziecka na osobę ojca jest pozytywna, poza tym większość dzieci przeżywa rozdzielenie z matką spowodowane pobytem w żłobku lub z opiekunką i takie rozdzielenie sprzyja rozwojowi dziecka. Z tych względów, zdaniem Sądu Rejonowego, zaistniały warunki do zwiększenia zakresu kontaktów ojca z małoletnim synem co pozwoli na dalsze nawiązywanie wzajemnych relacji. Przy czym Sąd ten nie skorzystał z zagrożenia przewidzianego w art. 756 ² k.p.c., albowiem wnioskodawca także nie stosował się do terminów ustalonych kontaktów i zastosowanie tego zagrożenia byłoby przedwczesne. Z tych względów Sąd w oparciu o art. 755 §1 k.p.c. i art.113§1 k.r. i o. orzekł jak w sentencji postanowienia.

Zażalenie od tego postanowienia wniosła uczestniczka J. G., zaskarżając je w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów: prawa procesowego – art. 730 ¹ §3 k.p.c., art. 742 §1 k.p.c. oraz art.755 §1 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie; prawa materialnego – art. 113 i nast. k.r. i o., wnosząc o zmianę zaskarżonego postanowienia, poprzez oddalenie wniosku o zmianę postanowienia o zabezpieczeniu wydanego uprzednio, przyznanie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm prawem przepisanych, ewentualnie o uchylenie przedmiotowego postanowienia i przekazanie Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania i przyznanie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm prawem przepisanych.

W odpowiedzi na zażalenie wnioskodawca wniósł o oddalenie zażalenia w całości i obciążenie uczestniczki postępowania kosztami postępowania odwoławczego, w tym kosztami zastępstwa adwokackiego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie uczestniczki postępowania musiało odnieść skutek.

W ocenie Sądu Odwoławczego w niniejszej sprawie nie sposób uznać za prawidłowe, poczynionego przez Sąd ustalenia, iż możliwe są kontakty wnioskodawcy z małoletnim synem w określonych dniach roboczych tygodnia w godzinach od 15.00 do 18.00 poza miejscem zamieszkania matki małoletniego - uczestniczki postępowania i w jej obecności do czasu zakończenia postępowania, wobec zaistnienia nowej okoliczności rzutujące na czas odbywania się tych kontaktów, a mianowicie faktu powrotu do pracy uczestniczki postępowania w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej Przychodni (...) Sp. z o.o. na stanowisku głównej księgowej na podstawie umowy o pracę zawartej jeszcze w dniu 1 lipca 2008r. na czas nieokreślony. Uczestniczka w tej placówce zatrudniona jest w pełnym wymiarze godzin od 8.00 do 16.00 w dniach od poniedziałku do piątku i od 31 stycznia 2013r. uczestniczka, po urlopie macierzyńskim, ponownie rozpoczęła pełnić swoje obowiązki pracownicze ( dowód: zaświadczenie tej placówki z dnia 8 marca 2013r. k.234 akt). W świetle powyższej okoliczności, która już uprzednio w toku postępowania była podnoszona przez uczestniczkę postępowania i rzutowała na zakres udzielonego uprzednio zabezpieczenia, Sąd Okręgowy uznał, iż nie jest możliwe aby osobiste kontakty wnioskodawcy z synem były ustalone w taki sposób jak to uczynił Sąd Rejonowy. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż w ciągu tygodnia pracy uczestniczka postępowania pracuje do godziny 16, tym samym nie jest w stanie z dzieckiem uczestniczyć w tych kontaktach od godziny 15, ani też przygotować dziecka w sposób odpowiedni do nich. Także w dni robocze wnioskodawca pracuje jak sam oświadczył do godziny 18.00. Tym samym rodzi się pytanie w jaki sposób będzie miał możliwość realizować kontakty w dni robocze, tak często ustalone jak w zaskarżonym postanowieniu. Sąd Rejonowy nie wyjaśnił także powyższej kwestii w motywach swojego rozstrzygnięcia. Poza tym ustalając kontakty ojca z małoletnim w każdą trzecią niedzielę miesiąca w godzinach od 10. do 13.00 w miejscu zamieszkania wnioskodawcy i bez obecności uczestniczki postępowania Sąd Rejonowy także w żaden sposób nie wyjaśnił w jaki sposób uczestnik postępowania będzie te kontakty realizował, skoro jak sam oświadczył także w niedziele pracuje w godzinach od 9.00 do 14.00.

Ponadto wypada zauważyć, iż zakres udzielonego zabezpieczenia nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia, chyba że ustawa stanowi inaczej. Tymczasem zakres udzielonego zabezpieczenia wnioskodawcy zaskarżonym postanowieniem w istocie zmierza do zaspokojenia jego roszczenia, bo jest szerszy niż żądany przez wnioskodawcę we wniosku inicjującym postępowanie w niniejszej sprawie (poza ustaleniem kontaktów w okresach świątecznych). Analiza treści uzasadnienia zaskarżonego postanowienia w sposób jednoznaczny wskazuje, iż Sąd Rejonowy rozpoznający kolejny wniosek wnioskodawcy o udzielenie zabezpieczenia dopuścił się istotnych uchybień w zakresie ustalenia stanu faktycznego i także w sposób należyty nie umotywował swojego rozstrzygnięcia.

Zatem już z powyższych względów konieczne było uchylenie zaskarżonego postanowienia i w tym zakresie przekazanie Sądowi Rejonowemu sprawy do ponownego rozpoznania.

Ponadto Sąd Okręgowy uważa, iż zanim Sąd Rejonowy w tak istotny sposób rozszerzył zakres i sposób kontaktów wnioskodawcy z małoletnim synem koniecznym było najpierw ustalenie w jakim zakresie i w jaki sposób są realizowane dotychczas ustalone kontakty, czy prawdą jest, jak podnosi uczestniczka postępowania, iż wnioskodawca w związku z zakresem swoich obowiązków zawodowych w chwili obecnej nie realizuje dotychczas ustalonych kontaktów w pełnym zakresie. Także ustalenie i wyjaśnienie czy zmieniły się przyczyny zabezpieczenia, w szczególności dokonanie oceny czy nastąpiły tak istotne zmiany w stanie faktycznym sprawy, że stanowią one podstawę wydania kolejnego postanowienia o zabezpieczeniu.

Zgodzić się należy także ze skarżącą, iż przy wyborze sposobu zabezpieczenia Sąd winien uwzględnić interesy uczestników postępowania w takiej mierze, aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę. Chodzi zatem o to by sposób zabezpieczenia z jednej strony chronił interesy uprawnionego, z drugiej zaś strony nie stwarzał nadmiernej, ponad potrzebę, uciążliwości dla obowiązanego. Tymczasem słusznie podnosi skarżąca, iż Sąd regulując na nowo kontakty w zasadzie wyłącznie uwzględnił żądania wnioskodawcy, nie zważając na przytaczaną argumentację przez wnioskodawczynię, przy tym w dostateczny sposób nie wyjaśniając swojego stanowiska w tym względzie. Wypada zauważyć w tej kwestii, iż Sąd ustalając szeroki zakres kontaktów ojca z małoletnim synem w obecności uczestniczki postępowania w ogóle nie wziął pod uwagę faktu urodzenia przez nią kolejnego dziecka, zwiększonego w związku z tym zakresu jej obowiązków wobec tego dziecka, faktu założenia przez nią nowej rodziny i związanych z tym zwiększonych obowiązków i ograniczeń czasowych.

Rozstrzygnięcie Sądu musi opierać się na prawidłowo ustalonej podstawie faktycznej, która następnie będzie określać podstawę prawną rozstrzygnięcia. W niniejszej sprawie Sąd pierwszej instancji dopuścił się istotnych uchybień procesowych polegających na błędnym ustaleniu podstawy faktycznej spornego stosunku prawnego, także w swoim rozstrzygnięciu należycie nie wyjaśnił w jaki sposób i w jakim zakresie zmieniły się przyczyny dotychczas udzielonego prawomocnym postanowieniem zabezpieczenia, zatem nie odniósł się do istoty sprawy.

Z powyższy względów zgodzić się należało ze skarżącą, iż Sąd pierwszej instancji w niniejszej sprawie orzekając naruszył regulację art. 730 ¹ §3 k.p.c., art. 742 §1 k.p.c. oraz art.755 §1 k.p.c. oraz art. 113 k.r. i o. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie.

Reasumując Sąd Okręgowy z mocy art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. i art. 13 §2 k.p.c. , uznając zażalenie skarżącej za zasadne, orzekł jak w sentencji postanowienia. O kosztach postępowania zażaleniowego orzeknie Sąd Rejonowy mając na uwadze regulację art. 745§1k.p.c.

W dalszym toku postępowania Sąd Rejonowy winien ponownie rozpoznać wniosek wnioskodawcy w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia roszczenia o kontakty, uwzględniając prawidłowo ustalony stan faktyczny i interesy tak wnioskodawcy jak i uczestniczki postępowania, kierując się wydając swoje rozstrzygnięcie przede wszystkim dobrem dziecka. Przy tym, dopiero po dokonaniu pełnych ustaleń faktycznych w zakresie powyżej podnoszonych okoliczności, Sąd ten przystąpi ponownie do merytorycznego rozpoznania wniosku o udzielenie zabezpieczenia zgłoszonego w niniejszej sprawie, odnosząc się do powyższych kwestii w ramach rozważań prawnych w uzasadnieniu wydanego postanowienia.

Zarządzenie

1.Uzasadnienie odnotować,

2.Akta zwrócić Sądowi Rejonowemu w Gliwicach, z zobowiązaniem do doręczenia odpisu postanowienia z uzasadnieniem pełn. wnioskodawcy i uczestniczki postępowania.

G. dnia 22.03.2013r.