Pełny tekst orzeczenia

382/5/B/2014

POSTANOWIENIE

z dnia 25 września 2014 r.

Sygn. akt Ts 103/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Zbigniew Cieślak – przewodniczący

Piotr Tuleja – sprawozdawca

Wojciech Hermeliński,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 września 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej R.J.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 23 kwietnia 2012 r. reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu R.J. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266, ze zm.; dalej: ustawa o ochronie praw lokatorów) z art. 2, art. 69 i art. 76 Konstytucji. W piśmie procesowym z 12 listopada 2012 r. skarżący zarzucił, że art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie praw lokatorów jest niezgodny także z art. 30 Konstytucji.

Postanowieniem z 24 września 2013 r. (doręczonym 30 września 2013 r.) Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, ustaliwszy, że skarżący kwestionuje zaniechanie prawodawcze. Trybunał stwierdził także, że skarżący nie wskazał naruszonych praw, a w konsekwencji nie określił sposobu ich naruszenia. Trybunał podkreślił, że skarżący przywołał wzorce kontroli (art. 2, art. 69 i art. 76 Konstytucji), które nie są dla niego źródłem przysługujących mu praw, a zarzut naruszenia art. 30 Konstytucji sformułował po terminie do wniesienia skargi.

W zażaleniu z 7 października 2013 r., sporządzonym przez pełnomocnika procesowego, skarżący zakwestionował postanowienie Trybunału w całości. Stwierdził w nim, że skarga konstytucyjna, uzupełniona pismem procesowym z 12 listopada 2012 r. (wniesionym w celu wykonania zarządzenia sędziego Trybunału wzywającego pełnomocnika skarżącego m.in. do wskazania, jakie prawa i wolności skarżącego wyrażone w art. 2, art. 69 i art. 76 Konstytucji i w jaki sposób zostały naruszone), spełniała warunki określone w art. 79 ust. 1 Konstytucji i w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W uzasadnieniu zażalenia skarżący podkreślił, że przywołane w skardze wzorce kontroli, tj. art. 2, art. 69 i art. 76 Konstytucji, „znajdują swoje przełożenie na prawa konstytucyjne”. Jak zarzucił, „[i]ch (…) niedochowanie pozwol[iło] [w sprawie, w związku z którą wniósł skargę konstytucyjną] na uznanie za lokal socjalny pomieszczenia mieszkalnego nie wyposażonego w infrastrukturę umożliwiającą utrzymywanie higieny osobistej – łazienki i toalety”. Powyższe – zdaniem skarżącego – narusza określoną w art. 30 Konstytucji zasadę nienaruszalności godności człowieka, która – jak podkreślił – „ma charakter bezwzględnie obowiązujący i konstruuje standard konstytucyjny nadrzędny”. W pozostałej części zażalenia skarżący powtórzył w większości wywód przedstawiony w skardze i piśmie procesowym uzupełniającym jej braki formalne.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



W myśl art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6–7 i w związku z art. 49 ustawy o TK). Bada przede wszystkim, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty sformułowane w zażaleniu nie podważają podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

W postanowieniu z 24 września 2013 r. Trybunał ustalił, że sformułowany w skardze zarzut niekonstytucyjności art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie praw lokatorów dotyczy zaniechania legislacyjnego. W uzasadnieniu Trybunał wskazał, że skarżący kwestionuje konstytucyjność tego przepisu, ponieważ nie określa on „kryteriów brzegowych dla podstawowego standardu” ani nie zawiera „jakichkolwiek kryteriów odwołujących się do uwarunkowań osobistych najemców i członków ich gospodarstw domowych, w tym w szczególności wynikających z niepełnosprawności fizycznej lub psychicznej wskazanej wyżej kategorii osób”. Trybunał uznał, że skarżący łączy naruszenie swych konstytucyjnych praw z zaniechaniem legislacyjnym przejawiającym się brakiem właściwych – ze względu na interes skarżącego – przesłanek. W tym stanie rzeczy Trybunał stwierdził, że wydanie merytorycznego orzeczenia jest niedopuszczalne i na podstawie art. 49 w związku z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

W zażaleniu skarżący nie odniósł się do powyższej przesłanki, która w analizowanej sprawie była samodzielną podstawą odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Skarżący nie podważył zatem zasadności rozstrzygnięcia Trybunału.

Zarzuty sformułowane w zażaleniu nie podważają także drugiej podstawy odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

Skarżący nie bierze pod uwagę tego, że przyjęty przez Trybunał charakter art. 2, art. 69 i art. 76 Konstytucji wyznacza linię orzeczniczą Trybunału Konstytucyjnego. Ustalenia, będące dorobkiem orzecznictwa Trybunału, tworzą acquis constitutionnel i dorobek ten powinien podlegać ochronie. Jego zmiana, przy zachowaniu porządku konstytucyjnego, musiałaby być podyktowana bardzo silnymi argumentami merytorycznymi. Jak Trybunał przyjmuje w swojej judykaturze, stałość linii orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego jest wartością będącą składnikiem konstytucyjnej zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa (zob. wyrok pełnego składu TK z 26 lipca 2006 r., SK 21/04, OTK ZU nr 7/A/2006, poz. 88).

Z tych względów Trybunał podziela stanowisko przedstawione w zaskarżonym postanowieniu, zgodnie z którym wskazane w skardze art. 2, art. 69 i art. 76 Konstytucji nie są dla skarżącego źródłem przysługujących mu praw chronionych za pomocą skargi konstytucyjnej.

W zaskarżonym postanowieniu Trybunał ustalił również, że skarżący postawił zarzut naruszenia swych praw wynikających z art. 30 Konstytucji po terminie do wniesienia skargi.

W zażaleniu skarżący stwierdził, że Trybunał sformułował tę tezę, pominąwszy to, iż art. 30 Konstytucji „pozostaje w ścisłym związku z wzorcami podanymi bezpośrednio w skardze konstytucyjnej”. Trybunał zauważa, że skarżący nie bierze pod uwagę tego, że wnosząc skargę do Trybunału, ma obowiązek wskazać, jakie jego konstytucyjne prawa i wolności i w jaki sposób zostały naruszone (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK). A zatem to na skarżącym spoczywa obowiązek określenia (w terminie wyznaczonym w art. 46 ust. 1 ustawy o TK) podstaw skargi konstytucyjnej i właściwego uzasadnienia postawionych zarzutów niekonstytucyjności.

Skoro w skardze konstytucyjnej skarżący nie sformułował zarzutu naruszenia praw wynikających z art. 30 Konstytucji nawet w sposób dorozumiany, to w zaskarżonym postanowieniu Trybunał zasadnie przyjął, że „pismo procesowe z 12 listopada 2012 r. nie mogło doprowadzić do skutecznego rozszerzenia wzorców kontroli wskazanych w skardze konstytucyjnej, którą skarżący zainicjował postępowanie w badanej sprawie, gdyż wskazany art. 30 Konstytucji został przywołany z przekroczeniem terminu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK”. W postanowieniu z 24 września 2013 r. Trybunał prawidłowo stwierdził, że skarżący nie wskazał naruszonych praw, a w konsekwencji nie określił sposobu ich naruszenia.



Wziąwszy pod uwagę to, że zażalenie nie podważa podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK – orzekł jak w sentencji.