Ts 131/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
300/4/B/2014
POSTANOWIENIE
z dnia 17 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 131/13
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Rzepliński – przewodniczący
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz – sprawozdawca
Stanisław Rymar,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 września 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej P.Cz.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 6 maja 2013 r. P.Cz. (dalej: skarżący) wystąpił o stwierdzenie, że art. 114 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137, ze zm.; dalej: prawo o ruchu drogowym) jest niezgodny z art. 32 i art. 42 ust. 1 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona na podstawie następującego stanu faktycznego. Wyrokiem z 29 stycznia 2013 r. (sygn. akt III K 1255/10) Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w Warszawie – Wydział III Karny (dalej: sąd rejonowy) uznał skarżącego za winnego popełnienia czynu wyczerpującego dyspozycję zawartą w art. 178a § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, ze zm.) wymierzył mu karę grzywny oraz środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres trzech lat. Sąd rozstrzygnął także o kosztach procesu. Skarżący nie wniósł apelacji (co Trybunał ustalił z urzędu). Jak podkreślił, „wyrok uprawomocnił się po siedmiu dniach po jego ogłoszeniu, w dniu 6 lutego 2013 r.”.
Skarżący twierdzi, że z chwilą uprawomocnienia się wyroku sądu rejonowego „powinien móc odebrać swoje prawo jazdy, jednakowoż uniemożliwia to treść art. 114 ust. 1 pkt 2 lit. b [prawa o ruchu drogowym]”. Przepis ten wprowadza bowiem „nową sankcję, nową karę [»kontrolnego sprawdzenia umiejętności«], ponad wyrok sądu”. Tymczasem art. 42 ust. 1 Konstytucji formułuje zakaz wykonywania kary nieorzeczonej przez sąd. Jak podkreśla skarżący, sąd rejonowy nie orzekał o konieczności poddania się kontrolnemu sprawdzeniu umiejętności. Ta dodatkowa kara wynika wyłącznie z treści art. 114 ust. 1 pkt 2 lit. b prawa o ruchu drogowym. Przepis ten jest także „dyskryminujący oraz sprzeczny z zasadą równości wobec prawa”. Stwarza bowiem „kategorię gorszego, inaczej traktowanego przez prawo oraz dyskryminowanego obywatela, któremu odmawia się takiego samego traktowania jak innych obywateli”.
Postanowieniem z 20 września 2013 r. (doręczonym 7 października 2013 r.) Trybunał Konstytucyjny, stwierdziwszy, że skarżący nie wyczerpał przysługującej w sprawie drogi prawnej (skarżący nie wniósł apelacji), na podstawie art. 49 w związku z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) odmówił nadania dalszego biegu analizowanej skardze. Ponadto Trybunał ustalił, że zakwestionowany w skardze przepis nie był podstawą orzeczenia, w związku z którym skarżący wniósł skargę do Trybunału; skarżący nie wskazał także naruszonych praw, a w konsekwencji nie określił sposobu ich naruszenia. Trybunał zwrócił również uwagę, że zakwestionowany przez skarżącego art. 114 ust. 1 pkt 2 lit. b prawa o ruchu drogowym został uchylony z dniem 19 stycznia 2013 r. Skarżący nie wykazał natomiast – czego wymaga art. 39 ust. 3 ustawy o TK – że wydanie orzeczenia przez Trybunał jest konieczne dla ochrony jego konstytucyjnych wolności lub praw.
W zażaleniu z 14 października 2013 r. skarżący w całości zakwestionował postanowienie Trybunału. Zarzucił, że Trybunał błędnie zinterpretował art. 46 ust. 1 ustawy o TK oraz niezasadnie przyjął, że zakwestionowany w skardze przepis nie był podstawą orzeczenia, w związku z którym skarżący zainicjował postępowanie. Wniósł o uchylenie postanowienia i nadanie skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6–7 i z art. 49 ustawy o TK). W szczególności bada, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.
2. Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty sformułowane w zażaleniu nie podważają podstaw odmowy nadania skardze dalszego biegu.
3. We wniesionym środku odwoławczym skarżący nie wziął pod uwagę tego, że wynikająca z art. 79 ust. 1 Konstytucji, a doprecyzowana w art. 46 ust. 1 ustawy o TK przesłanka wyczerpania drogi sądowej powoduje, że skarga konstytucyjna jest środkiem nadzwyczajnym i subsydiarnym, który przysługuje „dopiero wówczas, gdy skarżący nie ma już jakiejkolwiek możliwości uruchomienia dalszego postępowania przed sądem bądź organem administracji publicznej w swojej sprawie” (zob. postanowienie TK z 28 lutego 2012 r., SK 32/10, OTK ZU nr 2/A/2012, poz. 21). Dopóki bowiem „nie została wyczerpana droga prawna, nie można ocenić, czy mamy do czynienia z niekonstytucyjnością aktu normatywnego, jako podstawą orzekania, czy też z wadliwościami procesu stosowania prawa” (zob. postanowienia TK z 28 listopada 2001 r., SK 12/00, OTK ZU nr 8/2001, poz. 267 oraz 29 października 2002 r., SK 20/02, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 79). W swoich orzeczeniach Trybunał wskazuje, że wnoszenie skargi konstytucyjnej jest przedwczesne, gdy istnieje jeszcze możliwość rozstrzygnięcia sprawy w postępowaniu sądowym (zob. postanowienia TK z 16 czerwca 2009 r., SK 22/07, OTK ZU nr 6/A/2009, poz. 97 oraz 16 października 2002 r., SK 43/01, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 77). Wynikający z art. 46 ust. 1 ustawy o TK obowiązek wyczerpania przysługującej w sprawie drogi prawnej uniemożliwia wniesienie skargi konstytucyjnej w związku z tymi prawomocnymi wyrokami, ostatecznymi decyzjami lub innymi ostatecznymi rozstrzygnięciami, które stały się prawomocne lub ostateczne dlatego, że skarżący nie wyczerpał całego dostępnego toku instancji w postępowaniu administracyjnym czy sądowym lub zrobił to niewłaściwie (zob. postanowienia TK z 4 sierpnia 1998 r., Ts 55/98, OTK ZU nr 5/1998, poz. 85 oraz 18 grudnia 2013 r., Ts 120/12, OTK ZU nr 6/B/2013, poz. 579).
Należy zatem stwierdzić, że zastosowana przez Trybunał Konstytucyjny wykładnia art. 46 ust. 1 ustawy o TK, leżąca u podstaw odmowy nadania wniesionej skardze dalszego biegu, jest prawidłowa.
4. Zażalenie nie podważa także pozostałych podstaw zakwestionowanego postanowienia.
W odniesieniu do odmowy nadania skardze dalszego biegu z powodu niespełnienia wymogów wskazanych w art. 79 ust. 1 Konstytucji, a doprecyzowanych w art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, skarżący ograniczył się jedynie do zanegowania zajętego przez Trybunał stanowiska.
Skarżący nie odniósł się natomiast w żaden sposób do pozostałych podstaw odmowy nadania analizowanej skardze dalszego biegu.
Zażalenie nie podważa podstaw odmowy nadania rozpatrywanej skardze dalszego biegu, dlatego Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK – postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 17 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 131/13
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Rzepliński – przewodniczący
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz – sprawozdawca
Stanisław Rymar,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 września 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej P.Cz.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 6 maja 2013 r. P.Cz. (dalej: skarżący) wystąpił o stwierdzenie, że art. 114 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137, ze zm.; dalej: prawo o ruchu drogowym) jest niezgodny z art. 32 i art. 42 ust. 1 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona na podstawie następującego stanu faktycznego. Wyrokiem z 29 stycznia 2013 r. (sygn. akt III K 1255/10) Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w Warszawie – Wydział III Karny (dalej: sąd rejonowy) uznał skarżącego za winnego popełnienia czynu wyczerpującego dyspozycję zawartą w art. 178a § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, ze zm.) wymierzył mu karę grzywny oraz środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres trzech lat. Sąd rozstrzygnął także o kosztach procesu. Skarżący nie wniósł apelacji (co Trybunał ustalił z urzędu). Jak podkreślił, „wyrok uprawomocnił się po siedmiu dniach po jego ogłoszeniu, w dniu 6 lutego 2013 r.”.
Skarżący twierdzi, że z chwilą uprawomocnienia się wyroku sądu rejonowego „powinien móc odebrać swoje prawo jazdy, jednakowoż uniemożliwia to treść art. 114 ust. 1 pkt 2 lit. b [prawa o ruchu drogowym]”. Przepis ten wprowadza bowiem „nową sankcję, nową karę [»kontrolnego sprawdzenia umiejętności«], ponad wyrok sądu”. Tymczasem art. 42 ust. 1 Konstytucji formułuje zakaz wykonywania kary nieorzeczonej przez sąd. Jak podkreśla skarżący, sąd rejonowy nie orzekał o konieczności poddania się kontrolnemu sprawdzeniu umiejętności. Ta dodatkowa kara wynika wyłącznie z treści art. 114 ust. 1 pkt 2 lit. b prawa o ruchu drogowym. Przepis ten jest także „dyskryminujący oraz sprzeczny z zasadą równości wobec prawa”. Stwarza bowiem „kategorię gorszego, inaczej traktowanego przez prawo oraz dyskryminowanego obywatela, któremu odmawia się takiego samego traktowania jak innych obywateli”.
Postanowieniem z 20 września 2013 r. (doręczonym 7 października 2013 r.) Trybunał Konstytucyjny, stwierdziwszy, że skarżący nie wyczerpał przysługującej w sprawie drogi prawnej (skarżący nie wniósł apelacji), na podstawie art. 49 w związku z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) odmówił nadania dalszego biegu analizowanej skardze. Ponadto Trybunał ustalił, że zakwestionowany w skardze przepis nie był podstawą orzeczenia, w związku z którym skarżący wniósł skargę do Trybunału; skarżący nie wskazał także naruszonych praw, a w konsekwencji nie określił sposobu ich naruszenia. Trybunał zwrócił również uwagę, że zakwestionowany przez skarżącego art. 114 ust. 1 pkt 2 lit. b prawa o ruchu drogowym został uchylony z dniem 19 stycznia 2013 r. Skarżący nie wykazał natomiast – czego wymaga art. 39 ust. 3 ustawy o TK – że wydanie orzeczenia przez Trybunał jest konieczne dla ochrony jego konstytucyjnych wolności lub praw.
W zażaleniu z 14 października 2013 r. skarżący w całości zakwestionował postanowienie Trybunału. Zarzucił, że Trybunał błędnie zinterpretował art. 46 ust. 1 ustawy o TK oraz niezasadnie przyjął, że zakwestionowany w skardze przepis nie był podstawą orzeczenia, w związku z którym skarżący zainicjował postępowanie. Wniósł o uchylenie postanowienia i nadanie skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6–7 i z art. 49 ustawy o TK). W szczególności bada, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.
2. Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty sformułowane w zażaleniu nie podważają podstaw odmowy nadania skardze dalszego biegu.
3. We wniesionym środku odwoławczym skarżący nie wziął pod uwagę tego, że wynikająca z art. 79 ust. 1 Konstytucji, a doprecyzowana w art. 46 ust. 1 ustawy o TK przesłanka wyczerpania drogi sądowej powoduje, że skarga konstytucyjna jest środkiem nadzwyczajnym i subsydiarnym, który przysługuje „dopiero wówczas, gdy skarżący nie ma już jakiejkolwiek możliwości uruchomienia dalszego postępowania przed sądem bądź organem administracji publicznej w swojej sprawie” (zob. postanowienie TK z 28 lutego 2012 r., SK 32/10, OTK ZU nr 2/A/2012, poz. 21). Dopóki bowiem „nie została wyczerpana droga prawna, nie można ocenić, czy mamy do czynienia z niekonstytucyjnością aktu normatywnego, jako podstawą orzekania, czy też z wadliwościami procesu stosowania prawa” (zob. postanowienia TK z 28 listopada 2001 r., SK 12/00, OTK ZU nr 8/2001, poz. 267 oraz 29 października 2002 r., SK 20/02, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 79). W swoich orzeczeniach Trybunał wskazuje, że wnoszenie skargi konstytucyjnej jest przedwczesne, gdy istnieje jeszcze możliwość rozstrzygnięcia sprawy w postępowaniu sądowym (zob. postanowienia TK z 16 czerwca 2009 r., SK 22/07, OTK ZU nr 6/A/2009, poz. 97 oraz 16 października 2002 r., SK 43/01, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 77). Wynikający z art. 46 ust. 1 ustawy o TK obowiązek wyczerpania przysługującej w sprawie drogi prawnej uniemożliwia wniesienie skargi konstytucyjnej w związku z tymi prawomocnymi wyrokami, ostatecznymi decyzjami lub innymi ostatecznymi rozstrzygnięciami, które stały się prawomocne lub ostateczne dlatego, że skarżący nie wyczerpał całego dostępnego toku instancji w postępowaniu administracyjnym czy sądowym lub zrobił to niewłaściwie (zob. postanowienia TK z 4 sierpnia 1998 r., Ts 55/98, OTK ZU nr 5/1998, poz. 85 oraz 18 grudnia 2013 r., Ts 120/12, OTK ZU nr 6/B/2013, poz. 579).
Należy zatem stwierdzić, że zastosowana przez Trybunał Konstytucyjny wykładnia art. 46 ust. 1 ustawy o TK, leżąca u podstaw odmowy nadania wniesionej skardze dalszego biegu, jest prawidłowa.
4. Zażalenie nie podważa także pozostałych podstaw zakwestionowanego postanowienia.
W odniesieniu do odmowy nadania skardze dalszego biegu z powodu niespełnienia wymogów wskazanych w art. 79 ust. 1 Konstytucji, a doprecyzowanych w art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, skarżący ograniczył się jedynie do zanegowania zajętego przez Trybunał stanowiska.
Skarżący nie odniósł się natomiast w żaden sposób do pozostałych podstaw odmowy nadania analizowanej skardze dalszego biegu.
Zażalenie nie podważa podstaw odmowy nadania rozpatrywanej skardze dalszego biegu, dlatego Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK – postanowił jak w sentencji.