Pełny tekst orzeczenia

49/1/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 28 listopada 2013 r.
Sygn. akt Ts 53/13

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Wojciech Hermeliński,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Euro Sklep S.A. w sprawie zgodności:
art. 131 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117, ze zm.) z art. 32, art. 45 ust. 1 i art. 64 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 19 lutego 2013 r. (data nadania) Euro Sklep S.A. (dalej: skarżąca) wystąpiła o zbadanie zgodności art. 131 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117, ze zm.; dalej: p.w.p.) z art. 32, art. 45 ust. 1 i art. 64 Konstytucji.
Skargę konstytucyjną sformułowano w związku z następującą sprawą. Decyzją z 10 listopada 2006 r. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: Urząd Patentowy RP) udzielił skarżącej prawa ochronnego na słowno-graficzny znak towarowy „euro SKLEP” o nr R-180808. Wskutek sprzeciwu Wspólnoty Europejskiej reprezentowanej przez Komisję Europejską decyzją z 2 września 2009 r. (nr Sp. 143/08) Urząd Patentowy RP unieważnił to prawo ochronne. Na tę decyzję skarżąca wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, którą ten oddalił wyrokiem z 7 września 2010 r. (sygn. akt VI SA/Wa 1036/10). Od tego wyroku skarżąca złożyła skargę kasacyjną, którą Naczelny Sąd Administracyjny oddalił wyrokiem z 18 września 2012 r. (sygn. akt II GSK 1156/11), doręczonym skarżącej 20 listopada 2012 r.
Zdaniem skarżącej art. 131 ust. 2 pkt 3 p.w.p. narusza przysługujące jej prawo do bycia niedyskryminowanym w życiu gospodarczym (art. 32 ust. 2 Konstytucji), ponieważ oznaczenia wykazujące „jeszcze większe podobieństwo do oznaczeń Unii Europejskiej” są rejestrowane w ramach wspólnotowego systemu ochrony oznaczeń, co prowadzi do uprzywilejowania przedsiębiorców mających prawa ochronne na takie znaki na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto skarżąca uważa, że zaskarżony przepis narusza jej prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy (art. 45 ust. 1 Konstytucji). Jak bowiem podkreśla, „problem sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy łączy się nie tylko z naruszeniem prawa do niedyskryminacji, ale przede wszystkim łączy się ze wszystkimi zarzutami wskazanymi w (…) skardze, a nawet więcej”. Skarżąca twierdzi przy tym, że „błędne odczytanie normy” zawartej w art. 131 ust. 2 pkt 3 p.w.p. i „niekorzystne na tej podstawie orzeczenie o istocie sprawy” skarżącej „niewątpliwie stanowi najbardziej jaskrawy wyraz naruszenia prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy”. Zdaniem skarżącej zaskarżony przepis narusza też przysługujące jej prawo majątkowe, tj. prawo ochronne na znak towarowy, a tym samym prawo własności sensu largo (art. 64 ust. 1 Konstytucji).
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2013 r. skarżącą wezwano do uzupełnienia braków formalnych skargi przez wskazanie ostatecznego orzeczenia w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji i dokładne uzasadnienie sposobu naruszenia wolności i praw (tj. wywodzonego przez nią z art. 32 ust. 2 Konstytucji prawa do bycia niedyskryminowanym w życiu gospodarczym, wywodzonego z art. 45 ust. 1 Konstytucji prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy oraz wywodzonego z art. 64 ust. 1 Konstytucji prawa własności), a także do doręczenia pełnomocnictwa szczególnego do sporządzenia skargi konstytucyjnej.
W piśmie będącym odpowiedzią na zarządzenie z 6 czerwca 2013 r., nadesłanym 18 marca 2013 r., skarżąca jako ostateczne orzeczenie wskazała wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 czerwca 2012 r. Do pisma dołączyła również pełnomocnictwo szczególne. W celu wyjaśnienia sposobu naruszenia wolności i praw przywołanych w skardze konstytucyjnej ponownie podniosła, że prawo ochronne na znak towarowy to prawo majątkowe, a zatem „pozbawienie tego prawa przez urząd, a następnie sądy jest (…) naruszeniem prawa do własności, wynikającym z art. 64 ust. 1, 2 i 3 Konstytucji”. Zdaniem skarżącej „art. 131 ust. 2 pkt 3 p.w.p. w brzmieniu nadanym mu przez orzecznictwo, tj. w zakresie w jakim wywodzi z niego treści nie wynikające z literalnego ich brzmienia, bez wskazania wyjątkowych przesłanek (racji systemowych, itp.), które mogłyby za tym przemawiać, stanowi naruszenie art. 64 w zw. z zasadą poprawnej legislacji, wywodzoną z art. 2 Konstytucji, jak też z zasadą państwa prawa, wywodzoną z art. 2 Konstytucji”. Ponadto skarżąca stwierdziła, że „niezależnie od zakresu zaskarżenia przepisów p.w.p.” doszło do naruszenia art. 64 („zwłaszcza ust. 2”) w zw. z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji, tj. naruszenia prawa do równości (niedyskryminacji), „z uwagi na fakt, że wywodzona przez NSA wykładnia art. 131 p.w.p. prowadzi do wypaczenia tej zasady”. „Nadto wreszcie, odejście przez sądy administracyjne (i Urząd Patentowy RP) od poprawnej wykładni norm ustawy i przyjmowanie za podstawę orzekania norm wyinterpretowany w sposób wadliwy, stanowi naruszenie prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy (art. 64 w zw. z art. 45 Konstytucji)”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej jest ustawa lub inny akt normatywny, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekły ostatecznie o wolnościach lub prawach albo o obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Na etapie wstępnej kontroli Trybunał Konstytucyjny bada, czy skarga spełnia warunki formalne określone w art. 46-48 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) i czy zarzuty w niej zawarte nie są oczywiście bezzasadne (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK).
W myśl zakwestionowanego art. 131 ust. 2 pkt 3 p.w.p. nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia, „jeżeli zawierają [one] skróty nazw bądź symbole (herby, flagi, godła) obcych państw, organizacji międzynarodowych, a także przyjęte w obcych państwach urzędowe oznaczenia, stemple kontrolne i gwarancyjne, jeżeli zakaz taki wynika z umów międzynarodowych, chyba że zgłaszający wykaże się zezwoleniem właściwego organu, które uprawnia go do używania takich oznaczeń w obrocie”.
Zdaniem skarżącej art. 131 ust. 2 pkt 3 p.w.p. narusza przysługujące jej prawo do równości i prawo do bycia niedyskryminowanym w życiu gospodarczym w kontekście możliwości uzyskania prawa ochronnego na oznaczenie wykorzystujące symbolikę Unii Europejskiej (art. 64 ust. 2 w zw. z art. 32 Konstytucji).
Trybunał stwierdza, że przytoczony zarzut nie dotyczy kwestionowanego przepisu, lecz jedynie sytuacji, w której – zdaniem skarżącej – oznaczenia wykorzystujące symbolikę Unii Europejskiej są rejestrowane jako wspólnotowe znaki towarowe przez Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) na podstawie przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz. Urz. UE. L 78 z 24 marca 2009 r.), a nie jako znaki towarowe, przez Urząd Patentowy RP na podstawie przepisów p.w.p., co ma – w jej przekonaniu – prowadzić do nierównego traktowania i dyskryminacji przedsiębiorców działających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Tak sformułowany zarzut nie zasługuje jednak na uwzględnienie, ponieważ źródłem naruszenia konstytucyjnych praw skarżącej nie jest art. 131 ust. 2 pkt 3 p.w.p. Ten przepis nie różnicuje bowiem podmiotów, które chciałyby uzyskać prawo ochronne na znak towarowy, ale nie spełniają przesłanek w nim zawartych.
Tym samym zdaniem Trybunału skarga nie spełnia warunku określonego w art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, co uzasadnia odmowę nadania jej dalszego biegu (art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK).
Skarżąca uważa, że art. 131 ust. 2 pkt 3 p.w.p. narusza jej prawo ochronne na znak towarowy, które określa jako prawo własności sensu largo (art. 64 Konstytucji).
Trybunał przypomina, że w skardze konstytucyjnej powinien wykazać związek pomiędzy trzema elementami: zaskarżonym przepisem, ostatecznym orzeczeniem wydanym w sprawie skarżącego i naruszeniem konstytucyjnych praw skarżącego (art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o TK). Nieuczynienie tego oznacza, że skarga nie spełnia warunków formalnych nadania jej dalszego biegu.
Co prawda, wydana w sprawie skarżącej decyzja Urzędu Patentowego RP, a następnie orzeczenia sądów administracyjnych (Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie i Naczelnego Sądu Administracyjnego) zostały oparte na art. 131 ust. 2 pkt 3 p.w.p., jednak skarżąca nie wykazała, że przepis ten był źródłem naruszenia jej prawa majątkowego – prawa ochronnego na znak towarowy. Skarżąca nie przedstawiła argumentów za tym, że jednolita wykładnia zaskarżonego przepisu, ustalona w praktyce jego stosowania, narusza jej prawo majątkowe chronione na gruncie art. 64 Konstytucji. To, że początkowo uzyskała ona prawo ochronne z naruszeniem art. 131 ust. 2 pkt 3 p.w.p., nie jest równoznaczne z tym, że może domagać się jego ochrony na gruncie art. 64 Konstytucji. Skarżącej unieważniono bowiem, przyznane jej w 2006 r., prawo ochronne na znak towarowy, ponieważ nie spełniła ona ustawowych przesłanek jego uzyskania, a wynikających z zaskarżonego przepisu (tj. skarżąca nie miała zezwolenia Komisji Europejskiej na posługiwanie się symbolami Unii Europejskiej). Skarżąca nie zakwestionowała jednak możliwości unieważnienia raz przyznanego prawa ochronnego na znak towarowy, gdyż zaskarżony przez nią przepis nie dotyczy tej kwestii (statuuje bowiem wyłącznie negatywną przesłankę udzielenia prawa ochronnego). Więcej, skarżąca nie przedstawiła żadnych argumentów za tym, że wymóg uzyskania zezwolenia właściwego organu organizacji międzynarodowej (w jej sprawie: Komisji Europejskiej), które uprawniałoby ją do używania w obrocie oznaczenia zawierającego symbole tej organizacji, narusza jej konstytucyjne prawo chronione na podstawie art. 64 Konstytucji. Tym samym w ocenie Trybunału skarżąca nie uprawdopodobniła wskazanego w skardze naruszenia prawa ochronnego na znak towarowy (w świetle zaskarżonego przepisu prawo to nie powinno zostać jej udzielone), nie wskazała też innego prawa majątkowego, które wywodziłaby z art. 64 Konstytucji i które jej zdaniem – miałoby być naruszone przez kwestionowaną regulację.
Na tej podstawie Trybunał stwierdza, że skarga nie spełnia przesłanki określonej w art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o TK, a zatem należało odmówić nadania jej dalszego biegu (art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK).
W przekonaniu skarżącej kwestionowany art. 131 ust. 2 pkt 3 p.w.p. narusza przysługujące jej prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy (art. 45 ust. 1 Konstytucji).
Zdaniem Trybunału zarzut ten jest oczywiście bezzasadny. Zaskarżony przepis ma charakter materialnoprawny – określa, na jakie oznaczenia nie udziela się praw ochronnych, tym samym art. 45 ust. 1 Konstytucji nie jest adekwatnym wzorcem jego kontroli. Trybunał zauważa również, że skarżąca utożsamia uzyskanie pożądanego przez siebie rozstrzygnięcia w postępowaniu o unieważnienie jej prawa ochronnego na znak towarowy ze „sprawiedliwym rozpatrzeniem sprawy”. Trybunał podkreśla jednak, że niekorzystne dla skarżącej rozstrzygnięcie jej sprawy nie oznacza naruszenia przysługującego jej prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji). Należy przypomnieć również, że Trybunał Konstytucyjny nie kontroluje zgodności z Konstytucją aktów stosowania prawa, lecz wyłącznie aktów jego stanowienia.
Oczywista bezzasadność zarzutu naruszenia art. 45 ust. 1 Konstytucji przez zaskarżony przepis skutkuje w tym zakresie odmową nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej (art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK).

W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.