Pełny tekst orzeczenia

108/2/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 16 kwietnia 2013 r.
Sygn. akt Ts 101/12

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Małgorzata Pyziak-Szafnicka,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej M.J. w sprawie zgodności:
art. 985 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do 2 maja 2012 r., z art. 45 ust. 1, art. 64 ust. 3, art. 21 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej sporządzonej przez radcę prawnego ustanowionego pełnomocnikiem z urzędu, wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 21 kwietnia 2012 r. (data nadania), M.J. (dalej: skarżący) zarzucił, że art. 985 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.), w brzmieniu obowiązującym do 2 maja 2012 r., w zakresie, w jakim stwierdza, iż „po umorzeniu postępowania egzekucyjnego z tej przyczyny, iż żaden z wierzycieli nie przejął nieruchomości na własność, nowa egzekucja z tej samej nieruchomości może być wszczęta dopiero po upływie roku”, jest niezgodny z art. 45 ust. 1, art. 64 ust. 3, art. 21 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 2 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym.
Postanowieniem z 28 października 2010 r. (sygn. akt I Co 357/10) Sąd Rejonowy w Wołowie – I Wydział Cywilny, na podstawie art. 759 § 2 w związku z art. 824 § 1 pkt 2 k.p.c., nakazał Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Wołowie umorzenie postępowania egzekucyjnego w części dotyczącej jednej z nieruchomości z tego względu, że po umorzeniu egzekucji z powodu bezskuteczności drugiej licytacji tej nieruchomości, tj. od 16 lipca 2011 r., nie upłynął jeszcze okres jednego roku. Postanowieniem z 4 listopada 2010 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Wołowie umorzył postępowanie egzekucyjne.
Skarżący (będący jednym z wierzycieli) złożył skargę na powyższe postanowienie. Na podstawie art. 985 § 1 k.p.c. Sąd Rejonowy w Wołowie – I Wydział Cywilny postanowieniem z 11 lipca 2011 r. (sygn. akt I Co 357/10) oddalił skargę. Zażalenie skarżącego na powyższe orzeczenie zostało oddalone postanowieniem Sądu Okręgowego we Wrocławiu – II Wydział Cywilny Odwoławczy z 30 listopada 2011 r. (sygn. akt II Cz 1768/11 – II Cz 1769/11).

Zdaniem skarżącego art. 985 § 1 k.p.c. narusza prawo własności i inne prawa majątkowe, zasadę proporcjonalności, prawo do sądu oraz zasadę demokratycznego państwa prawnego. Kwestionowana regulacja – w przekonaniu skarżącego – pozbawia go prawa do pomocy ze strony organów władzy sądowniczej przy egzekwowaniu swoich praw przez okres roku od umorzenia postępowania – bez „jakichkolwiek przesłanek prakseologicznych, przemawiających za takim wydłużeniem postępowania”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarga konstytucyjna podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał Konstytucyjny bada, czy odpowiada ona określonym prawem wymogom, w tym czy sformułowane zarzuty nie są bezzasadne w stopniu oczywistym.

2. Przedmiotem analizowanej skargi konstytucyjnej uczyniono art. 985 § 1 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym do 2 maja 2012 r., który stanowił: „Jeżeli po drugiej licytacji żaden z wierzycieli nie przejął nieruchomości na własność, postępowanie egzekucyjne umarza się i nowa egzekucja z tej nieruchomości może być wszczęta dopiero po upływie roku”.
Trybunał Konstytucyjny ustalił, że na mocy art. 1 pkt 116 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 223, poz. 1381), z dniem 3 maja 2012 r. termin, o którym mowa w art. 985 § 1 in fine k.p.c., został skrócony do sześciu miesięcy.

3. Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że zaskarżony przepis określa dalsze losy egzekucji z nieruchomości, jeśli nieruchomość nie została przez nikogo nabyta w drodze licytacji, a także nie było chętnych do przejęcia jej na własność. Jeśli zajdą takie okoliczności, postępowanie egzekucyjne podlega umorzeniu, a następna egzekucja z tej nieruchomości nie może być wszczęta przed upływem jednego roku od daty drugiej licytacji.
Wbrew twierdzeniom skarżącego ratio legis takiego rozwiązania jest to, że wskazany okres może przynieść zmianę okoliczności faktycznych lub prawnych dotyczących tej nieruchomości, która może zwiększyć zainteresowanie nabywców i w ten sposób podnieść efektywność egzekucji (por. K. Flaga-Gieruszyńska, komentarz do art. 985 k.p.c., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. T. Zieliński, wyd. 5, Warszawa 2011). Należy również podkreślić, że ponowne wszczęcie postępowania egzekucyjnego w celu egzekucji z nieruchomości, której w poprzednim postępowaniu egzekucyjnym nie udało się zbyć, wiąże się z koniecznością przeprowadzenia przez komornika na nowo wszystkich czynności egzekucyjnych związanych z egzekucją z nieruchomości (por. E. Marszałkowska-Krześ, komentarz do art. 985 k.p.c., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, wyd. 4, Warszawa 2012).
Należy wskazać, że żądanie uznania okresu, o którym mowa w art. 985 § 1 k.p.c. (w brzmieniu obowiązującym do 2 maja 2012 r.), za niekonstytucyjny prowadzi w istocie do modyfikacji długości terminów w postępowaniu egzekucyjnym. Adresatem takich postulatów może być jednak wyłącznie ustawodawca pozytywny, który w tym zakresie dysponuje względną swobodą decyzyjną. Rolą Trybunału Konstytucyjnego, jako tzw. ustawodawcy negatywnego, jest natomiast eliminowanie norm niezgodnych z przepisami wyższego rzędu, nie zaś tworzenie prawa.
Ze względu na powyższe Trybunał uznał zarzut naruszenia art. 45 ust. 1, art. 64 ust. 3, art. 21 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 2 Konstytucji za oczywiście bezzasadny. Oczywista bezzasadność zarzutów skargi oznacza, że skarżący – wbrew treści art. 47 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o TK – nie wskazał sposobu naruszenia jego konstytucyjnych wolności lub praw, ograniczając się w istocie jedynie do zakwestionowania przyjętego przez ustawodawcę terminu w postępowaniu egzekucyjnym.
Trybunał Konstytucyjny przypomina, że prawidłowe wykonanie przez skarżącego obowiązku przedstawienia, jakie konstytucyjne prawa lub wolności (i w jaki sposób) zostały naruszone przez przepisy będące przedmiotem wnoszonej skargi konstytucyjnej, polegać musi nie tylko na wskazaniu (numerycznym) postanowień Konstytucji i zasad z nich wyprowadzanych, z którymi – zdaniem skarżącego – kwestionowane przepisy są niezgodne, ale również na precyzyjnym przedstawieniu treści prawa lub wolności, wywodzonych z tych postanowień, a naruszonych przez ustawodawcę. Powinna temu towarzyszyć szczegółowa i precyzyjna argumentacja uprawdopodabniająca stawiane zarzuty. Z powyższego obowiązku nie może zwolnić skarżącego Trybunał Konstytucyjny, który – zgodnie z art. 66 ustawy o TK – orzekając, jest związany granicami skargi konstytucyjnej (por. postanowienie TK z 14 stycznia 2009 r., Ts 21/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 91). W konsekwencji niedopuszczalne jest samodzielne precyzowanie przez Trybunał, a tym bardziej uzasadnianie jedynie ogólnikowo sformułowanych zarzutów niekonstytucyjności zaskarżonych przepisów (por. postanowienie TK z 4 lutego 2009 r., Ts 256/08, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 138).

Z wyżej przedstawionych powodów – na podstawie art. 36 ust. 3 i art. 47 ust. 1 pkt 2 i 3 w związku z art. 49 ustawy o TK – Trybunał odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.