Ts 22/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
353/4/B/2014
POSTANOWIENIE
z dnia 11 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 22/14
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Rzepliński – przewodniczący
Teresa Liszcz – sprawozdawca
Stanisław Rymar,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 kwietnia 2014 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej E.P.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
1. W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 22 stycznia 2013 r. E.P. (dalej: skarżąca) wystąpiła o zbadanie zgodności art. 20 ust. 1 pkt 2 oraz art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2014 r. poz. 191; dalej: Karta Nauczyciela) z art. 24, art. 32 i art. 45 Konstytucji. Skarżąca stwierdziła, że zakwestionowane przepisy prowadzą do gorszego traktowania nauczycieli w porównaniu z innymi pracownikami. O ile bowiem pracownicy zatrudnieni w oparciu o ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.), którzy zakwestionowali wypowiedzenie zmieniające, kontynuują pracę u dotychczasowego pracodawcy na zaproponowanych przez niego warunkach, o tyle z nauczycielami zatrudnionymi na podstawie Karty Nauczyciela w takim wypadku stosunek pracy zostaje rozwiązany. Skarżąca podkreśliła również, że sądy orzekające w jej sprawie nie były uprawnione do oceny tego, czy możliwe było zatrudnienie jej w większym wymiarze czasu pracy niż zaproponowany przez pracodawcę. Zdaniem skarżącej spowodowało to naruszenie zasady ochrony pracy ustanowionej w art. 24 Konstytucji, zasady równości wyrażonej w art. 32 Konstytucji oraz prawa do sądu, gwarantowanego przez art. 45 Konstytucji.
2. Postanowieniem z 7 kwietnia 2014 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Zasadniczym powodem wydania takiego rozstrzygnięcia było ustalenie, że skarga konstytucyjna została wniesiona z naruszeniem terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Trybunał przypomniał, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem termin do złożenia skargi, określony w tym przepisie, jest związany z uzyskaniem prawomocnego wyroku lub postanowienia, którym w sprawie skarżącej był wyrok sądu II instancji, doręczony jej 4 stycznia 2013 r. To od daty doręczenia tego rozstrzygnięcia rozpoczął bieg termin do wniesienia skargi konstytucyjnej w sprawie skarżącej. Upłynął on 4 kwietnia 2013 r., a więc jeszcze przed złożeniem przez skarżącą wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia skargi konstytucyjnej. Na bieg tego terminu nie miało natomiast wpływu złożenie przez skarżącą skargi kasacyjnej, stanowiącej nadzwyczajny środek zaskarżenia.
3. Niezależnie od powyższego Trybunał stwierdził, że odmowę nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu uzasadniało również to, iż skarżąca powołała się na naruszenie postanowień Konstytucji, które nie są samodzielnymi wzorcami kontroli w skardze konstytucyjnej. Nie zawierają one bowiem gwarancji podmiotowych praw i wolności.
4. Ponadto Trybunał uznał, że w zakresie badania zgodności art. 20 ust. 1 pkt 2 oraz art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela z art. 45 Konstytucji skarga konstytucyjna jest oczywiście bezzasadna. Żaden z zakwestionowanych przez skarżącą przepisów nie był procesową podstawą rozstrzygnięcia sprawy o rozwiązanie stosunku pracy. Nie ingeruje więc w prawo skarżącej do sądu.
5. Zażalenie na powyższe postanowienie wzniósł pełnomocnik skarżącej. Stwierdził w nim, że w wypadku wniesienia przez skarżącą skargi kasacyjnej termin do wniesienia skargi konstytucyjnej powinien być liczony od daty doręczenia postanowienia o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, nie zaś od doręczenia rozstrzygnięcia sądu II instancji. Zdaniem pełnomocnika nielogiczne jest bowiem założenie, że ustawodawca przewidział dwa środki prawne, z których równocześnie może skorzystać strona: skargę kasacyjną oraz skargę konstytucyjną. Ponadto pełnomocnik skarżącej podniósł, że Trybunał niesłuszne uznał zarzut naruszenia art. 45 Konstytucji za oczywiście bezzasadny. Jego zdaniem sądy orzekające w sprawie skarżącej miały bowiem „związane ręce” i nawet gdyby uznały zmniejszenie wymiaru zatrudnienia skarżącej za bezzasadne, nie mogłyby uwzględnić żądania skarżącej. Jej uprawnienie do wniesienia sprawy do sądu było więc jedynie formalne.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy w wydanym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że Trybunał Konstytucyjny analizuje te zarzuty sformułowane w zażaleniu, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia, i do tego ogranicza rozpoznanie tego środka odwoławczego.
2. W rozpatrywanym zażaleniu skarżąca nie przedstawiła argumentów, które podważyłby odmowę nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, przedstawione w postanowieniu z 7 kwietnia 2014 r.
3. Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
4. W zakwestionowanym postanowieniu Trybunał słusznie uznał, że skarga konstytucyjna została wniesiona z naruszeniem terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Termin zaczął bieg od dnia doręczenia skarżącej wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie z 20 grudnia 2012 r., a więc 4 stycznia 2013 r. Termin do wniesienia skargi upłynął 4 kwietnia 2013 r., a skarżąca złożyła wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia skargi po upływie siedmiu miesięcy od tej daty.
5. Trybunał, w obecnym składzie, zauważa, że zaproponowany w zażaleniu sposób liczenia terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej, zgodnie z którym termin ten biegnie dopiero od daty doręczenia skarżącej postanowienia o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, stoi w sprzeczności z wyraźnym brzmieniem art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Przepis ten wprost wskazuje na datę doręczenia prawomocnego wyroku. W postępowaniu cywilnym takim orzeczeniem jest wyrok sądu II instancji, od którego nie przysługują zwykłe środki zaskarżenia.
6. Niezasadne jest również twierdzenie skarżącej, że takie rozwiązanie jest nielogiczne, gdyż prowadzi do dualizmu środków prawnych, z których może ona skorzystać.
7. Skarga kasacyjna oraz skarga konstytucyjna służą bowiem innym celom i nie mogą być traktowane zamiennie. Skarga kasacyjna w postępowaniu cywilnym jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, którego celem jest przede wszystkim ujednolicenie wykładni i stosowania prawa oraz wyeliminowanie z obrotu orzeczeń zawierających najpoważniejsze wady. Ponadto przysługuje ona tylko od niektórych prawomocnych orzeczeń i musi być oparta na jednej z enumeratywnie wymienionych podstaw.
8. Skarga konstytucyjna jest natomiast szczególnym środkiem prawnym służącym wyeliminowaniu z systemu prawa przepisu, który był podstawą orzeczenia naruszającego konstytucyjne wolności lub prawa. Służy ona kwestionowaniu konstytucyjności norm prawnych, a nie kontroli prawidłowości orzeczeń sądowych. Jej charakter i cel są więc inne niż charakter i cel skargi kasacyjnej.
9. Ustalenie, że skarga konstytucyjna została złożona z naruszeniem terminu do jej wniesienia stanowiło zasadniczy i wystarczający powód odmowy nadania jej dalszego biegu.
10. Jednocześnie Trybunał stwierdza, że w zakwestionowanym postanowieniu prawidłowo przyjął również, iż w zakresie badania zgodności zakwestionowanych przepisów z art. 45 Konstytucji skarga konstytucyjna jest oczywiście bezzasadna. Jak Trybunał zasadnie wskazał w postanowieniu z 7 kwietnia 2014 r., ani art. 20 ust. 1 pkt 2, ani art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela nie są podstawą sądowej kontroli rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem. Żaden z tych przepisów nie ingeruje więc w prawo skarżącej do sądu. Skarżąca niezasadnie twierdzi zatem, że z powyższych przepisów wynika to, iż sądy orzekające w jej sprawie nie mogły ocenić zasadności zaproponowanego jej zmniejszenia wymiaru czasu pracy.
11. Ponadto w rozpatrywanym zażaleniu skarżąca w żaden sposób nie odniosła się do stwierdzenia, że art. 24 i art. 32 Konstytucji nie mogą być samodzielnymi wzorcami kontroli w skardze konstytucyjnej. Przepisy te nie statuują konstytucyjnych praw i wolności, których ochronie służy skarga. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że również w tym zakresie postanowienie z 7 kwietnia 2014 r. jest prawidłowe.
Wziąwszy powyższe okoliczności pod uwagę, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 11 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 22/14
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Rzepliński – przewodniczący
Teresa Liszcz – sprawozdawca
Stanisław Rymar,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 kwietnia 2014 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej E.P.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
1. W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 22 stycznia 2013 r. E.P. (dalej: skarżąca) wystąpiła o zbadanie zgodności art. 20 ust. 1 pkt 2 oraz art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2014 r. poz. 191; dalej: Karta Nauczyciela) z art. 24, art. 32 i art. 45 Konstytucji. Skarżąca stwierdziła, że zakwestionowane przepisy prowadzą do gorszego traktowania nauczycieli w porównaniu z innymi pracownikami. O ile bowiem pracownicy zatrudnieni w oparciu o ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.), którzy zakwestionowali wypowiedzenie zmieniające, kontynuują pracę u dotychczasowego pracodawcy na zaproponowanych przez niego warunkach, o tyle z nauczycielami zatrudnionymi na podstawie Karty Nauczyciela w takim wypadku stosunek pracy zostaje rozwiązany. Skarżąca podkreśliła również, że sądy orzekające w jej sprawie nie były uprawnione do oceny tego, czy możliwe było zatrudnienie jej w większym wymiarze czasu pracy niż zaproponowany przez pracodawcę. Zdaniem skarżącej spowodowało to naruszenie zasady ochrony pracy ustanowionej w art. 24 Konstytucji, zasady równości wyrażonej w art. 32 Konstytucji oraz prawa do sądu, gwarantowanego przez art. 45 Konstytucji.
2. Postanowieniem z 7 kwietnia 2014 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Zasadniczym powodem wydania takiego rozstrzygnięcia było ustalenie, że skarga konstytucyjna została wniesiona z naruszeniem terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Trybunał przypomniał, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem termin do złożenia skargi, określony w tym przepisie, jest związany z uzyskaniem prawomocnego wyroku lub postanowienia, którym w sprawie skarżącej był wyrok sądu II instancji, doręczony jej 4 stycznia 2013 r. To od daty doręczenia tego rozstrzygnięcia rozpoczął bieg termin do wniesienia skargi konstytucyjnej w sprawie skarżącej. Upłynął on 4 kwietnia 2013 r., a więc jeszcze przed złożeniem przez skarżącą wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia skargi konstytucyjnej. Na bieg tego terminu nie miało natomiast wpływu złożenie przez skarżącą skargi kasacyjnej, stanowiącej nadzwyczajny środek zaskarżenia.
3. Niezależnie od powyższego Trybunał stwierdził, że odmowę nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu uzasadniało również to, iż skarżąca powołała się na naruszenie postanowień Konstytucji, które nie są samodzielnymi wzorcami kontroli w skardze konstytucyjnej. Nie zawierają one bowiem gwarancji podmiotowych praw i wolności.
4. Ponadto Trybunał uznał, że w zakresie badania zgodności art. 20 ust. 1 pkt 2 oraz art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela z art. 45 Konstytucji skarga konstytucyjna jest oczywiście bezzasadna. Żaden z zakwestionowanych przez skarżącą przepisów nie był procesową podstawą rozstrzygnięcia sprawy o rozwiązanie stosunku pracy. Nie ingeruje więc w prawo skarżącej do sądu.
5. Zażalenie na powyższe postanowienie wzniósł pełnomocnik skarżącej. Stwierdził w nim, że w wypadku wniesienia przez skarżącą skargi kasacyjnej termin do wniesienia skargi konstytucyjnej powinien być liczony od daty doręczenia postanowienia o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, nie zaś od doręczenia rozstrzygnięcia sądu II instancji. Zdaniem pełnomocnika nielogiczne jest bowiem założenie, że ustawodawca przewidział dwa środki prawne, z których równocześnie może skorzystać strona: skargę kasacyjną oraz skargę konstytucyjną. Ponadto pełnomocnik skarżącej podniósł, że Trybunał niesłuszne uznał zarzut naruszenia art. 45 Konstytucji za oczywiście bezzasadny. Jego zdaniem sądy orzekające w sprawie skarżącej miały bowiem „związane ręce” i nawet gdyby uznały zmniejszenie wymiaru zatrudnienia skarżącej za bezzasadne, nie mogłyby uwzględnić żądania skarżącej. Jej uprawnienie do wniesienia sprawy do sądu było więc jedynie formalne.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy w wydanym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że Trybunał Konstytucyjny analizuje te zarzuty sformułowane w zażaleniu, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia, i do tego ogranicza rozpoznanie tego środka odwoławczego.
2. W rozpatrywanym zażaleniu skarżąca nie przedstawiła argumentów, które podważyłby odmowę nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, przedstawione w postanowieniu z 7 kwietnia 2014 r.
3. Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
4. W zakwestionowanym postanowieniu Trybunał słusznie uznał, że skarga konstytucyjna została wniesiona z naruszeniem terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Termin zaczął bieg od dnia doręczenia skarżącej wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie z 20 grudnia 2012 r., a więc 4 stycznia 2013 r. Termin do wniesienia skargi upłynął 4 kwietnia 2013 r., a skarżąca złożyła wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia skargi po upływie siedmiu miesięcy od tej daty.
5. Trybunał, w obecnym składzie, zauważa, że zaproponowany w zażaleniu sposób liczenia terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej, zgodnie z którym termin ten biegnie dopiero od daty doręczenia skarżącej postanowienia o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, stoi w sprzeczności z wyraźnym brzmieniem art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Przepis ten wprost wskazuje na datę doręczenia prawomocnego wyroku. W postępowaniu cywilnym takim orzeczeniem jest wyrok sądu II instancji, od którego nie przysługują zwykłe środki zaskarżenia.
6. Niezasadne jest również twierdzenie skarżącej, że takie rozwiązanie jest nielogiczne, gdyż prowadzi do dualizmu środków prawnych, z których może ona skorzystać.
7. Skarga kasacyjna oraz skarga konstytucyjna służą bowiem innym celom i nie mogą być traktowane zamiennie. Skarga kasacyjna w postępowaniu cywilnym jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, którego celem jest przede wszystkim ujednolicenie wykładni i stosowania prawa oraz wyeliminowanie z obrotu orzeczeń zawierających najpoważniejsze wady. Ponadto przysługuje ona tylko od niektórych prawomocnych orzeczeń i musi być oparta na jednej z enumeratywnie wymienionych podstaw.
8. Skarga konstytucyjna jest natomiast szczególnym środkiem prawnym służącym wyeliminowaniu z systemu prawa przepisu, który był podstawą orzeczenia naruszającego konstytucyjne wolności lub prawa. Służy ona kwestionowaniu konstytucyjności norm prawnych, a nie kontroli prawidłowości orzeczeń sądowych. Jej charakter i cel są więc inne niż charakter i cel skargi kasacyjnej.
9. Ustalenie, że skarga konstytucyjna została złożona z naruszeniem terminu do jej wniesienia stanowiło zasadniczy i wystarczający powód odmowy nadania jej dalszego biegu.
10. Jednocześnie Trybunał stwierdza, że w zakwestionowanym postanowieniu prawidłowo przyjął również, iż w zakresie badania zgodności zakwestionowanych przepisów z art. 45 Konstytucji skarga konstytucyjna jest oczywiście bezzasadna. Jak Trybunał zasadnie wskazał w postanowieniu z 7 kwietnia 2014 r., ani art. 20 ust. 1 pkt 2, ani art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela nie są podstawą sądowej kontroli rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem. Żaden z tych przepisów nie ingeruje więc w prawo skarżącej do sądu. Skarżąca niezasadnie twierdzi zatem, że z powyższych przepisów wynika to, iż sądy orzekające w jej sprawie nie mogły ocenić zasadności zaproponowanego jej zmniejszenia wymiaru czasu pracy.
11. Ponadto w rozpatrywanym zażaleniu skarżąca w żaden sposób nie odniosła się do stwierdzenia, że art. 24 i art. 32 Konstytucji nie mogą być samodzielnymi wzorcami kontroli w skardze konstytucyjnej. Przepisy te nie statuują konstytucyjnych praw i wolności, których ochronie służy skarga. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że również w tym zakresie postanowienie z 7 kwietnia 2014 r. jest prawidłowe.
Wziąwszy powyższe okoliczności pod uwagę, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.