Pełny tekst orzeczenia

46/1/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 7 stycznia 2014 r.
Sygn. akt Ts 27/13

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Rzepliński – przewodniczący
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz – sprawozdawca
Maria Gintowt-Jankowicz,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lipca 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej E.L.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 30 stycznia 2013 r. E.L. (dalej: skarżąca) zakwestionowała zgodność art. 182 § 1 zdanie drugie ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 24 lipca 2013 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze. Podstawę odmowy stanowiło niewykazanie związku między zaskarżonym przepisem, będącym podstawą prawną ostatecznego rozstrzygnięcia, a naruszeniem konstytucyjnych praw lub wolności skarżącej.
W zażaleniu na to postanowienie skarżąca podkreśliła, że wbrew temu, co ustalił Trybunał w zakwestionowanym postanowieniu, wykorzystała wszystkie przysługujące jej środki ochrony praw. W związku z powyższym twierdzenie, że nie zachowała staranności w trosce o zabezpieczenie swoich interesów prawnych, jest jej zdaniem fałszywe. Wymogiem ustanowienia kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu jest bowiem – jak zauważyła skarżąca – uprawdopodobnienie, że miejsce pobytu tej strony nie jest znane. Do tego miał służyć wywiad w Centralnym Biurze Adresowym. Skoro jednak Biuro odmówiło skarżącej udostępnienia informacji, nie miała ona – jak podkreśliła – możliwości złożenia wniosku o ustanowienie kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu. Przyjęcie, że miała taką możliwość jest „sprzeczne z rzeczywistością, zdrowym rozsądkiem, jest wręcz absurdalne i podyktowane brakiem wiedzy o postępowaniu sądowym”. Skarżąca stwierdziła również, że roczny termin określony w art. 182 § 1 zdanie drugie k.p.c. jest za krótki – bez względu na to, czy organy administracji publicznej działają prawidłowo, czy też dopuszczają się przewlekłości. Podkreśliła, że nie upatruje naruszenia swoich praw i wolności w działaniu organów i sądów administracyjnych, lecz w samym zaskarżonym przepisie. Zdaniem skarżącej przepis ten powinien być tak sformułowany, by strona mogła bez problemu wywiązać się z nałożonych przez sąd obowiązków. Tymczasem obowiązujący art. 182 § 1 k.p.c. stanowi według skarżącej swoistą pułapkę dla strony postępowania sądowego, której zależy na wydaniu merytorycznego rozstrzygnięcia.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w zw. z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o TK). Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada – w granicach podniesionych w zażaleniu zarzutów – czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo ustalił istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.
Trybunał stwierdza, że kwestionowane postanowienie jest prawidłowe, a argumenty sformułowane w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie.

2. Trybunał podkreśla, że skoro skarżąca – jak twierdzi – dochowała należytej staranności w ustalaniu adresów zamieszkania uczestników postępowania, to powinna była podjąć próbę złożenia wniosku o ustanowienie kuratora dla nieznanych z miejsca pobytu uczestników. Nie można bowiem a priori uznać, że wniosek skarżącej nie zostałby przez sąd uwzględniony. Ponadto Trybunał zwraca uwagę, że jeśli w postępowaniu nieprocesowym (a takim było postępowanie w sprawie skarżącej) zachodzi potrzeba wyznaczenia kuratora do zastępowania zainteresowanego, którego miejsce pobytu nie jest znane, jego wyznaczenie następuje z urzędu (art. 510 § 2 zdanie trzecie k.p.c.). Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego nałożenie obowiązku działania z urzędu powoduje, że sąd przed ustanowieniem kuratora powinien przeprowadzić stosowne dochodzenie w celu ustalenia miejsca pobytu osoby zainteresowanej (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 26 lutego 2002 r., sygn. akt I CKN 504/00, niepubl.). Z powyższego wynika, że wystarczające byłoby, gdyby skarżąca, zanim doszło do umorzenia postępowania, poinformowała sąd o tym, że nie zna miejsca zamieszkania swojego rodzeństwa i nie jest w stanie go ustalić.

3. Odnosząc się do problemu prawidłowości działania organów administracji publicznej i sądów administracyjnych w sprawie skarżącej, Trybunał stwierdza, że skarga konstytucyjna w tym zakresie została sformułowana nieprawidłowo. Skarżąca wyraźnie wskazała, że jej zarzut dotyczy opieszałości zarówno Ministra Spraw Wewnętrznych, jak i wojewódzkiego sądu administracyjnego. Trybunał zwraca uwagę, że poza tą argumentacją w skardze konstytucyjnej nie znalazły się żadne inne twierdzenia, które mogłyby uprawdopodobnić, że termin określony w art. 182 § 1 k.p.c. jest niekonstytucyjny. Co więcej, skarżąca – mimo wezwania sędziego Trybunału (zarządzenie z 15 lutego 2013 r.) – nie uzupełniła w tym zakresie złożonej skargi. Trybunał słusznie stwierdził w zakwestionowanym postanowieniu, że użycie argumentacji odnoszącej się do nieprawidłowego działania sądów i organów jest niedopuszczalne w postępowaniu ze skargi konstytucyjnej.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny orzekł jak na wstępie.