Pełny tekst orzeczenia

48/1/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 23 stycznia 2014 r.
Sygn. akt Ts 50/13

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Małgorzata Pyziak-Szafnicka – przewodnicząca
Stanisław Biernat – sprawozdawca
Marek Kotlinowski,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 października 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej A.P.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 14 lutego 2013 r. A.P. (dalej: skarżąca) zakwestionowała zgodność art. 4913 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2012 r. poz. 1112, ze zm.; dalej: p.u.n.) z art. 2 w zw. z art. 45 ust. 1 oraz art. 32 w zw. z art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Postanowieniem z 16 października 2013 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, ponieważ zaskarżony przepis nie był podstawą rozstrzygnięcia, z którego wydaniem skarżąca wiąże naruszenie przysługujących jej praw i wolności konstytucyjnych. Zdaniem Trybunału skarga nie spełniła zatem wymogu wynikającego z art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).
W zażaleniu na to postanowienie skarżąca podniosła, że zaskarżony przez nią przepis – art. 4913 ust. 1 p.u.n. – został przywołany w uzasadnieniu postanowienia Sądu Rejonowego w Legnicy – Wydział V Gospodarczy (dalej: Sąd Rejonowy w Legnicy) z 11 września 2012 r. (sygn. akt V GU 14/12). Jednocześnie skarżąca nie zanegowała dokonanej przez sąd analizy jej sytuacji majątkowej, na podstawie której uznał on, że jej majątek nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania. Stwierdziła jednak, że nawet gdyby posiadała odpowiedni majątek, to wniosek o ogłoszenie upadłości i tak zostałby oddalony na podstawie zaskarżonego przepisu. Jej zdaniem zaskarżony przepis był zatem podstawą postanowienia Sądu Rejonowego w Legnicy. Jak to sformułowała, „gdyby było tak, że skarżąca wykazałaby się majątkiem wystarczającym do pokrycia kosztów postępowania upadłościowego, to w przypadku nieobowiązywania przepisu art. 4913 ust. 1 p.u.n. mogłaby liczyć na ogłoszenie upadłości podobnie jak przedsiębiorcy”. Skarżąca zwróciła uwagę na wnikliwość, z jaką dokonywana jest wstępna kontrola skarg konstytucyjnych. Podkreśliła jednak, że nie można dopuścić do faktycznego pozbawienia osób takich jak ona (niebędących przedsiębiorcami) możliwości skorzystania z rozwiązań przyjętych w p.u.n., a do tego prowadzi – jej zdaniem – stosowanie zaskarżonego przepisu.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w zw. z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o TK). Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada – w zakresie zarzutów sformułowanych w zażaleniu – czy w wydanym postanowieniu prawidłowo ustalił przesłanki odmowy nadania skardze dalszego biegu.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że kwestionowane postanowienie jest prawidłowe, a argumenty przytoczone w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie.
Przedmiotem skargi może być wyłącznie ten przepis, którego niekonstytucyjna treść doprowadziła do naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności skarżącego, określonych w Konstytucji. Trybunał przypomina, że nie każdy przepis, który został przywołany przez sąd w uzasadnieniu jest podstawą rozstrzygnięcia w rozumieniu Konstytucji (zob. wyrok TK z 12 stycznia 2010 r., SK 2/09, OTK ZU nr 1/A/2010, poz. 1). Przedmiotem kontroli zainicjowanej wniesieniem skargi konstytucyjnej nie może być przepis aktu normatywnego, który został przywołany w rozstrzygnięciu posiłkowo czy incydentalnie. Nadawałoby to bowiem skardze charakter powszechny (actio popularis; zob. postanowienie TK z 22 maja 2007 r., SK 38/05, OTK ZU nr 6/A/2007, poz. 59). Uznanie danego przepisu za podstawę rozstrzygnięcia w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK opiera się na założeniu, że do naruszenia konstytucyjnego prawa lub wolności nie doszłoby, gdyby przepis będący podstawą rozstrzygnięcia miał inną treść. Tymczasem w zażaleniu skarżąca wskazała, że zaskarżony przepis byłby podstawą rozstrzygnięcia, gdyby jej majątek starczał na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. Przepis ten byłby zatem przedmiotem rozstrzygnięcia o prawach i wolnościach konstytucyjnych skarżącej w hipotetycznym stanie faktycznym, a nie w tym, na podstawie którego orzekł Sąd Rejonowy w Legnicy. Jeśli w celu wykazania przesłanki dopuszczalności skargi konstytucyjnej skarżąca przedstawia hipotetyczny stan faktyczny, to sama przyznaje, że zaskarżony przepis nie był podstawą – w znaczeniu konstytucyjnym – ostatecznego rozstrzygnięcia w jej sprawie (wydanego na podstawie konkretnego stanu faktycznego).

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak na wstępie.