Pełny tekst orzeczenia

280/4/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 9 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 219/12

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Piotr Tuleja – przewodniczący
Teresa Liszcz – sprawozdawca
Andrzej Rzepliński,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 września 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej P.R.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 10 września 2012 r. P.R. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 493 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 233, poz. 1381; dalej: nowelizacja) z art. 45 ust. 1 w zw. z art. 77 ust. 2 Konstytucji oraz art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.).
Postanowieniem z 5 września 2013 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej z uwagi na to, że zaskarżony przepis nie był podstawą rozstrzygnięcia, z którego wydaniem skarżący wiąże naruszenie przysługujących mu praw i wolności konstytucyjnych. Zdaniem Trybunału skarga nie spełniła zatem wymogu wynikającego z art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).
W zażaleniu na to postanowienie skarżący podniósł, że gdyby nie regulacja zawarta w art. 493 § 1 k.p.c. w brzmieniu sprzed nowelizacji, sądy, które orzekały w jego sprawie, nie pominęłyby zgłoszonego przez skarżącego zarzutu nieprawidłowego wypełnienia weksla in blanco przez jego przeciwnika procesowego. Skarżący ponownie zacytował zdanie z uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku odnoszące się do momentu przedstawienia zarzutów dotyczących prawidłowości wystawienia weksla. Skarżący wywiódł z powyższego, że Sąd Apelacyjny w Białymstoku na podstawie zaskarżonego przepisu oddalił jego wnioski dowodowe i zarzuty, co pozbawiło go prawa do wnikliwego, merytorycznego rozpoznania sprawy. Według skarżącego art. 493 § 1 k.p.c. w obowiązującym brzmieniu jest znacznie mniej rygorystyczny, ponieważ stanowi, że „Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w zarzutach bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności”. Ponadto, skarżący wskazał, że również obecnie obowiązujące regulacje wynikające z art. 207 § 5 i art. 217 § 2 k.p.c. przewidują bardziej elastyczny mechanizm gromadzenia materiału dowodowego w postępowaniu. Zdaniem skarżącego oba orzekające w jego sprawie sądy pominęły – na podstawie zaskarżonego przepisu – zgłoszone przez niego wnioski i zarzuty jako spóźnione, a tym samym naruszyły przysługujące mu prawo do sądu.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy o TK, skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w zw. z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o TK). Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada – w zakresie zarzutów sformułowanych w zażaleniu – czy w wydanym postanowieniu prawidłowo ustalił przesłanki odmowy nadania skardze dalszego biegu.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że kwestionowane postanowienie jest prawidłowe, a argumenty przytoczone w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie.

2. Trybunał podkreśla, że przedmiotem skargi może stać się wyłącznie przepis stanowiący podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia o prawach lub wolnościach konstytucyjnych skarżącego. Sformułowane w rozpatrywanej skardze, a powtórzone w zażaleniu twierdzenie, że art. 493 § 1 k.p.c. w brzmieniu sprzed nowelizacji był podstawą rozstrzygnięcia wydanego przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku, skarżący opiera na wyjętym z kontekstu zdaniu tego sądu. Słusznie zauważył Trybunał Konstytucyjny w zakwestionowanym postanowieniu, że przytoczony przez skarżącego fragment uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku ma charakter ogólny i jest jedynie wprowadzeniem do dalszych – już konkretnych – poczynionych w sprawie skarżącego rozważań sądu. Trybunał ustalił, że z dołączonych do skargi wyroków sądów obu instancji i ich uzasadnień wynika, że wszystkie zgłoszone przez skarżącego zarzuty zostały przez te sądy rozpoznane. Sądy nie zastosowały zatem rygoru prekluzji względem skarżącego.

3. Trybunał prawidłowo uznał, że zakwestionowany przez skarżącego mechanizm prekluzji dowodowej wynikał z art. 495 § 3 k.p.c. w brzmieniu sprzed nowelizacji, nie zaś z zaskarżonego przepisu. Trybunał zwraca uwagę, że art. 495 § 3 k.p.c. miał następujące brzmienie: „Okoliczności faktyczne, zarzuty i wnioski dowodowe niezgłoszone w pozwie albo w piśmie zawierającym zarzuty od nakazu zapłaty mogą być rozpoznawane jedynie wtedy, gdy strona wykaże, że nie mogła z nich skorzystać wcześniej lub gdy potrzeba ich powołania wynikła później”. Skarżący nie tylko zatem wyjął z kontekstu zdanie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, przypisując mu skutki, które nie mają odzwierciedlenia w rzeczywistości, lecz także nieprawidłowo wskazał art. 493 § 1 k.p.c. w brzmieniu sprzed nowelizacji jako przepis wyrażający kwestionowaną przez niego zasadę prekluzji dowodowej (która – jak zarzucił – ograniczała w czasie możliwość podnoszenia zarzutów dotyczących prawidłowości wypełnienia weksla in blanco).

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak na wstępie.