Ts 231/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Pełny tekst orzeczenia
336/4/B/2014
POSTANOWIENIE
z dnia 2 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 231/13
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Leon Kieres – przewodniczący
Małgorzata Pyziak-Szafnicka – sprawozdawca
Marek Kotlinowski,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 listopada 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej M. i I. M.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 23 sierpnia 2013 r. I. i M. M. (dalej: skarżący, podatnicy) zakwestionowali zgodność art. 150 § 1, 1a i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, ze zm.; dalej: ordynacja podatkowa), w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2003 r., oraz § 14 ust. 1 i § 38 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 9 stycznia 2004 r. w sprawie warunków wykonywania powszechnych usług pocztowych (Dz. U. Nr 5, poz. 34 ze zm.; dalej: rozporządzenie), w brzmieniu nadanym rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 21 czerwca 2005 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków wykonywania powszechnych usług pocztowych (Dz. U. Nr 124, poz. 1039), z art. 2, art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji.
Zdaniem skarżących kwestionowane przepisy ordynacji podatkowej – w zakresie, w jakim nie określają: szczegółowych zasad i trybu doręczenia zastępczego w postępowaniu podatkowym oraz szczegółowej treści pierwszego i powtórnego zawiadomienia o pozostawieniu pisma w miejscu określonym w art. 150 § 1 ordynacji podatkowej, wzoru zawiadomienia adresata o pozostawieniu przesyłki, wzoru powtórnego zawiadomienia adresata o pozostawieniu przesyłki, zasad postępowania doręczyciela po pozostawieniu zawiadomień o pozostawieniu przesyłki, a także zasad przekazywania przesyłki przez doręczającego do właściwej placówki pocztowej, w tym zasad dokonywania niezbędnych adnotacji o niedoręczeniu przesyłki; albo nie zawierają szczegółowej delegacji dla właściwego ministra do uregulowania powyższych kwestii w drodze rozporządzenia – są niezgodne z art. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji. Z kolei zaskarżone regulacje rozporządzenia naruszają wskazane przepisy ustawy zasadniczej w zakresie, w jakim nie gwarantują stronie postępowania podatkowego należytego doręczania pism procesowych, w tym powtórnego jej zawiadomienia o próbie ich doręczenia.
Postanowieniem z 20 listopada 2013 r. sędzia Trybunału Konstytucyjnego odmówił analizowanej skardze konstytucyjnej nadania dalszego biegu. W ocenie Trybunału skarżący nie uprawdopodobnili naruszenia swoich praw i wolności przez zakwestionowane przepisy. Ponadto ich skarga dotyczyła zaniechania legislacyjnego, a więc była niedopuszczalna. Skarżący domagali się bowiem uzupełnienia zaskarżonych przepisów o treść, której wprowadzenie prowadziłoby w ich sprawie do wydania innego – zadowalającego podatników – rozstrzygnięcia. Zdaniem Trybunału tak sformułowany zarzut zmierzał więc w istocie do stwierdzenia niekonstytucyjności zaniechania legislacyjnego, a to uniemożliwiło wydanie merytorycznego orzeczenia w sprawie skargi konstytucyjnej. W ocenie Trybunału skarga nie spełniała wymagań formalnych w zakresie określenia jej podstawy. Jako wzorce kontroli konstytucyjności skarżący wskazali art. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji, które w rozpatrywanej sprawie są wzorcami niesamodzielnymi lub nieadekwatnymi.
Na powyższe postanowienie pełnomocnik skarżących wniósł, w ustawowym terminie, zażalenie. Podniósł w nim, że skarżący dochowali należytą staranność w trosce o zabezpieczenie własnych interesów i wykorzystali wszelkie przysługujące im środki prawne, dlatego wniesiona przez nich skarga konstytucyjna nie jest próbą korygowania błędów popełnionych na wcześniejszych etapach postępowania. Ponadto – jak zauważył pełnomocnik – zarzuty skarżących dotyczyły pominięcia ustawodawczego, a nie (jak stwierdził Trybunał) zaniechania legislacyjnego. Pełnomocnik skarżących nie zgodził się również z oceną Trybunału dotyczącą adekwatności wzorców kontroli powołanych.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6–7 i w związku z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że postanowienie o odmowie nadania rozpatrywanej skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest prawidłowe, a zarzuty sformułowane w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie. Wniesione zażalenie w żadnej mierze nie podważyło bowiem zasadności argumentów przytoczonych w zaskarżonym postanowieniu.
We wniesionym środku odwoławczym skarżący podnieśli, że nie wystąpili o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania, gdyż – ich zdaniem – nie zaczął on jeszcze biec. Uzasadniają oni w ten sposób, że wniesiona przez nich skarga konstytucyjna nie była próbą korygowania zaniedbań, do których doszło na wcześniejszych etapach postępowania.
Trybunał przypomina, że skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych praw lub wolności. Musi ona spełniać wiele przesłanek warunkujących jej dopuszczalność, które wynikają zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i z ustawy o TK. Podstawową przesłanką dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wskazanie wolności lub prawa rangi konstytucyjnej, do których naruszenia doszło przez wydanie ostatecznego rozstrzygnięcia opartego na kwestionowanym przepisie, oraz określenie sposobu tego naruszenia. Obowiązek wskazania naruszonego prawa oraz określenia sposobu jego naruszenia ciąży – zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK – na skarżącym. Trybunał podkreśla również, że w trybie skargi konstytucyjnej można dochodzić ochrony tylko tych praw lub wolności konstytucyjnych, których naruszenie wynika z niekonstytucyjnego brzmienia zaskarżonego przepisu, a nie z jego nieprawidłowego zastosowania. W związku z powyższym w skardze należy podać, w jaki sposób brzmienie zaskarżonego przepisu doprowadziło do naruszenia wskazanych w skardze norm konstytucyjnych i określić, na czym to naruszenie polegało. Kompetencja Trybunału Konstytucyjnego w postępowaniu wszczętym na skutek wniesienia skargi konstytucyjnej sprowadza się zatem do skontrolowania, czy konkretna regulacja prawna będąca podstawą wydania ostatecznego orzeczenia o prawach lub wolnościach konstytucyjnych skarżącego narusza wolności lub prawa wskazane w skardze konstytucyjnej. Przedmiotem kontroli jest przy tym treść kwestionowanej regulacji, która determinowała kierunek ostatecznego – w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji – orzeczenia wydanego w sprawie skarżącego.
Zgodnie z modelem skargi konstytucyjnej przyjętym przez polskiego ustrojodawcę jest ona dopuszczalna tylko wówczas, gdy skutek prawny, wskazany przez skarżącego jako naruszenie jego prawa podmiotowego określonego w Konstytucji, wynika z zastosowania w jego sprawie zaskarżonej normy, a nie z innych okoliczności faktycznych lub prawnych. Ocena prawidłowości ostatecznego (w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji) orzeczenia wydanego w sprawie skarżącego, a zwłaszcza – poprzedzającej jego wydanie – prawidłowości ustalenia stanu faktycznego, a następnie jego subsumpcji dokonanej przez sąd, pozostają niezmiennie poza zakresem kognicji Trybunału Konstytucyjnego.
Na tej podstawie, Trybunał, w obecnym składzie, podziela pogląd wyrażony w zaskarżonym postanowieniu z 20 listopada 2013 r., zgodnie z którym skarżący nie dochowali należytej staranności w trosce o zabezpieczenie swych interesów prawnych.
Należy podkreślić, że w analizowanej sprawie postępowanie podatkowe prowadzone przez organy podatkowe dotyczyło działalności gospodarczej prowadzonej przez skarżącego. Jak wynika z treści nieskutecznego odwołania złożonego (i załączonego do skargi konstytucyjnej) przez skarżących, postępowanie to dotyczyło rozliczenia podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2003 r. i toczyło się od 4 maja (data wydania postanowienia o wszczęciu postępowania) do 9 listopada 2009 r. (data wydania decyzji przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Pułtusku). Termin przedawnienia zobowiązań podatkowych za 2003 r. upływał 31 grudnia 2009 r. (art. 70 § 1 ordynacji podatkowej), a po odbiór decyzji skarżący zgłosił się osobiście do urzędu skarbowego 5 stycznia 2010 r. Poza tym w treści decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego w Pułtusku nie mają potwierdzenia zarzuty sformułowane w odwołaniu, a dotyczące powołania pełnomocników w toku postępowania podatkowego. Gdyby bowiem skarżący skutecznie ustanowił pełnomocnika i powiadomił o tym organ podatkowy prowadzący postępowanie, to prawnie doniosłe doręczenie decyzji nastąpiłoby na adres pełnomocnika, a nie skarżącego (art. 145 § 2 ordynacji podatkowej).
Trybunał zwraca uwagę na to, że nie jest sądem faktów, lecz sądem prawa i nie może orzekać o stosowaniu prawa czy oceniać działalności organów państwa, w tym sądów. W wypadku skargi konstytucyjnej oznacza to, że skarżący musi wykazać, iż to zaskarżony przepis, a nie wadliwa praktyka jego stosowania jest źródłem naruszenia wolności i praw skarżącego. Niemniej jednak z okoliczności faktycznych sprawy, ustalonych na podstawie treści skargi konstytucyjnej oraz dołączonych do niej pism jednoznacznie wynika, że – jak słusznie wskazał Trybunał w zaskarżonym postanowieniu – naruszenia praw i wolności skarżących należy upatrywać w niedochowaniu przez nich należytej staranności, a nie w treści przepisów zakwestionowanych w skardze.
Tym samym sformułowane w zażaleniu zarzuty podważające ocenę Trybunału, zgodnie z którą rozpatrywana skarga jest próbą skorygowania zaniedbań poczynionych na wcześniejszych etapach postępowania, należało uznać za nietrafne.
W zażaleniu skarżący zarzucili Trybunałowi także to, że przyjął, iż przedmiotem ich skargi jest zaniechanie (a nie pominięcie) legislacyjne. Trybunał zauważa, że w skardze konstytucyjnej skarżący domagali się uzupełnienia kwestionowanej regulacji w szczególności o: określenie szczegółowych zasad i trybu doręczenia zastępczego w postępowaniu podatkowym; ustalenie wzoru zawiadomienia adresata o pozostawieniu przesyłki, ustalenie wzoru powtórnego zawiadomienia adresata o pozostawieniu przesyłki, określenie zasad postępowania doręczyciela po pozostawieniu zawiadomień o pozostawieniu przesyłki, a także zasad przekazywania przesyłki przez doręczającego do właściwej placówki pocztowej, w tym zasad dokonywania niezbędnych adnotacji o niedoręczeniu przesyłki. Tym samym Trybunał, w obecnym składzie, zgadza się z oceną wyrażoną w zaskarżonym postanowieniu, zgodnie z którą zarzuty sformułowane w skardze dotyczą zaniechania, a nie – jak podnoszą skarżący – pominięcia legislacyjnego.
Ostatni zarzut sformułowany w zażaleniu dotyczył wskazanych w skardze konstytucyjnej wzorców kontroli, które w zaskarżonym postanowieniu Trybunał uznał za niesamodzielne lub nieadekwatne. Zdaniem skarżących w ich sprawie nie można było przywołać bardziej adekwatnych wzorców kontroli, niż te które wskazali.
Trybunał przypomina, że zgodnie z zasadą skargowości obowiązującą – w myśl art. 66 ustawy o TK – w postępowaniu skargowym to na skarżącym ciąży obowiązek wskazania praw lub wolności określonych w Konstytucji, a naruszonych przez zaskarżony przepis, oraz sposobu tego naruszenia.
Zasada skargowości polega na tym, że skarżący uruchamia procedurę, określa granice zaskarżenia oraz przedstawia argumenty na poparcie swych tez. Trybunał Konstytucyjny może więc działać jedynie w zakresie wskazanym przez skarżącego. Stwierdzenie uchybień formalnych skargi, ze względu na to, że Trybunał nie ma możliwości orzekania ex officio, może skutkować niekorzystnym – z punktu widzenia skarżącego – rozstrzygnięciem.
Przedstawiona w zażaleniu argumentacja dotycząca wskazanych w skardze wzorców kontroli (jako pozostających w związku) jest niedopuszczalnym – w myśl art. 46 ust. 1 ustawy o TK – rozszerzeniem zarzutów postawionych w skardze konstytucyjnej, gdyż analiza treści skargi nie daje podstaw do przyjęcia, że podane w niej wzorce kontroli pozostają ze sobą w związku. Ponadto w zażaleniu skarżący powołują się na prawo do dobrej administracji, do którego nie odwoływali się w skardze konstytucyjnej. Tym samym powyższa argumentacja, jako niedopuszczalna, nie podlega rozpoznaniu na etapie zażalenia.
Na tej podstawie Trybunał, w obecnym składzie, uznał, że skarżący nie podważyli przesłanek odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, i – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK – zażalenia nie uwzględnił.
POSTANOWIENIE
z dnia 2 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 231/13
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Leon Kieres – przewodniczący
Małgorzata Pyziak-Szafnicka – sprawozdawca
Marek Kotlinowski,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 listopada 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej M. i I. M.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 23 sierpnia 2013 r. I. i M. M. (dalej: skarżący, podatnicy) zakwestionowali zgodność art. 150 § 1, 1a i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, ze zm.; dalej: ordynacja podatkowa), w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2003 r., oraz § 14 ust. 1 i § 38 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 9 stycznia 2004 r. w sprawie warunków wykonywania powszechnych usług pocztowych (Dz. U. Nr 5, poz. 34 ze zm.; dalej: rozporządzenie), w brzmieniu nadanym rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 21 czerwca 2005 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków wykonywania powszechnych usług pocztowych (Dz. U. Nr 124, poz. 1039), z art. 2, art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji.
Zdaniem skarżących kwestionowane przepisy ordynacji podatkowej – w zakresie, w jakim nie określają: szczegółowych zasad i trybu doręczenia zastępczego w postępowaniu podatkowym oraz szczegółowej treści pierwszego i powtórnego zawiadomienia o pozostawieniu pisma w miejscu określonym w art. 150 § 1 ordynacji podatkowej, wzoru zawiadomienia adresata o pozostawieniu przesyłki, wzoru powtórnego zawiadomienia adresata o pozostawieniu przesyłki, zasad postępowania doręczyciela po pozostawieniu zawiadomień o pozostawieniu przesyłki, a także zasad przekazywania przesyłki przez doręczającego do właściwej placówki pocztowej, w tym zasad dokonywania niezbędnych adnotacji o niedoręczeniu przesyłki; albo nie zawierają szczegółowej delegacji dla właściwego ministra do uregulowania powyższych kwestii w drodze rozporządzenia – są niezgodne z art. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji. Z kolei zaskarżone regulacje rozporządzenia naruszają wskazane przepisy ustawy zasadniczej w zakresie, w jakim nie gwarantują stronie postępowania podatkowego należytego doręczania pism procesowych, w tym powtórnego jej zawiadomienia o próbie ich doręczenia.
Postanowieniem z 20 listopada 2013 r. sędzia Trybunału Konstytucyjnego odmówił analizowanej skardze konstytucyjnej nadania dalszego biegu. W ocenie Trybunału skarżący nie uprawdopodobnili naruszenia swoich praw i wolności przez zakwestionowane przepisy. Ponadto ich skarga dotyczyła zaniechania legislacyjnego, a więc była niedopuszczalna. Skarżący domagali się bowiem uzupełnienia zaskarżonych przepisów o treść, której wprowadzenie prowadziłoby w ich sprawie do wydania innego – zadowalającego podatników – rozstrzygnięcia. Zdaniem Trybunału tak sformułowany zarzut zmierzał więc w istocie do stwierdzenia niekonstytucyjności zaniechania legislacyjnego, a to uniemożliwiło wydanie merytorycznego orzeczenia w sprawie skargi konstytucyjnej. W ocenie Trybunału skarga nie spełniała wymagań formalnych w zakresie określenia jej podstawy. Jako wzorce kontroli konstytucyjności skarżący wskazali art. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji, które w rozpatrywanej sprawie są wzorcami niesamodzielnymi lub nieadekwatnymi.
Na powyższe postanowienie pełnomocnik skarżących wniósł, w ustawowym terminie, zażalenie. Podniósł w nim, że skarżący dochowali należytą staranność w trosce o zabezpieczenie własnych interesów i wykorzystali wszelkie przysługujące im środki prawne, dlatego wniesiona przez nich skarga konstytucyjna nie jest próbą korygowania błędów popełnionych na wcześniejszych etapach postępowania. Ponadto – jak zauważył pełnomocnik – zarzuty skarżących dotyczyły pominięcia ustawodawczego, a nie (jak stwierdził Trybunał) zaniechania legislacyjnego. Pełnomocnik skarżących nie zgodził się również z oceną Trybunału dotyczącą adekwatności wzorców kontroli powołanych.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6–7 i w związku z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że postanowienie o odmowie nadania rozpatrywanej skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest prawidłowe, a zarzuty sformułowane w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie. Wniesione zażalenie w żadnej mierze nie podważyło bowiem zasadności argumentów przytoczonych w zaskarżonym postanowieniu.
We wniesionym środku odwoławczym skarżący podnieśli, że nie wystąpili o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania, gdyż – ich zdaniem – nie zaczął on jeszcze biec. Uzasadniają oni w ten sposób, że wniesiona przez nich skarga konstytucyjna nie była próbą korygowania zaniedbań, do których doszło na wcześniejszych etapach postępowania.
Trybunał przypomina, że skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych praw lub wolności. Musi ona spełniać wiele przesłanek warunkujących jej dopuszczalność, które wynikają zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i z ustawy o TK. Podstawową przesłanką dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wskazanie wolności lub prawa rangi konstytucyjnej, do których naruszenia doszło przez wydanie ostatecznego rozstrzygnięcia opartego na kwestionowanym przepisie, oraz określenie sposobu tego naruszenia. Obowiązek wskazania naruszonego prawa oraz określenia sposobu jego naruszenia ciąży – zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK – na skarżącym. Trybunał podkreśla również, że w trybie skargi konstytucyjnej można dochodzić ochrony tylko tych praw lub wolności konstytucyjnych, których naruszenie wynika z niekonstytucyjnego brzmienia zaskarżonego przepisu, a nie z jego nieprawidłowego zastosowania. W związku z powyższym w skardze należy podać, w jaki sposób brzmienie zaskarżonego przepisu doprowadziło do naruszenia wskazanych w skardze norm konstytucyjnych i określić, na czym to naruszenie polegało. Kompetencja Trybunału Konstytucyjnego w postępowaniu wszczętym na skutek wniesienia skargi konstytucyjnej sprowadza się zatem do skontrolowania, czy konkretna regulacja prawna będąca podstawą wydania ostatecznego orzeczenia o prawach lub wolnościach konstytucyjnych skarżącego narusza wolności lub prawa wskazane w skardze konstytucyjnej. Przedmiotem kontroli jest przy tym treść kwestionowanej regulacji, która determinowała kierunek ostatecznego – w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji – orzeczenia wydanego w sprawie skarżącego.
Zgodnie z modelem skargi konstytucyjnej przyjętym przez polskiego ustrojodawcę jest ona dopuszczalna tylko wówczas, gdy skutek prawny, wskazany przez skarżącego jako naruszenie jego prawa podmiotowego określonego w Konstytucji, wynika z zastosowania w jego sprawie zaskarżonej normy, a nie z innych okoliczności faktycznych lub prawnych. Ocena prawidłowości ostatecznego (w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji) orzeczenia wydanego w sprawie skarżącego, a zwłaszcza – poprzedzającej jego wydanie – prawidłowości ustalenia stanu faktycznego, a następnie jego subsumpcji dokonanej przez sąd, pozostają niezmiennie poza zakresem kognicji Trybunału Konstytucyjnego.
Na tej podstawie, Trybunał, w obecnym składzie, podziela pogląd wyrażony w zaskarżonym postanowieniu z 20 listopada 2013 r., zgodnie z którym skarżący nie dochowali należytej staranności w trosce o zabezpieczenie swych interesów prawnych.
Należy podkreślić, że w analizowanej sprawie postępowanie podatkowe prowadzone przez organy podatkowe dotyczyło działalności gospodarczej prowadzonej przez skarżącego. Jak wynika z treści nieskutecznego odwołania złożonego (i załączonego do skargi konstytucyjnej) przez skarżących, postępowanie to dotyczyło rozliczenia podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2003 r. i toczyło się od 4 maja (data wydania postanowienia o wszczęciu postępowania) do 9 listopada 2009 r. (data wydania decyzji przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Pułtusku). Termin przedawnienia zobowiązań podatkowych za 2003 r. upływał 31 grudnia 2009 r. (art. 70 § 1 ordynacji podatkowej), a po odbiór decyzji skarżący zgłosił się osobiście do urzędu skarbowego 5 stycznia 2010 r. Poza tym w treści decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego w Pułtusku nie mają potwierdzenia zarzuty sformułowane w odwołaniu, a dotyczące powołania pełnomocników w toku postępowania podatkowego. Gdyby bowiem skarżący skutecznie ustanowił pełnomocnika i powiadomił o tym organ podatkowy prowadzący postępowanie, to prawnie doniosłe doręczenie decyzji nastąpiłoby na adres pełnomocnika, a nie skarżącego (art. 145 § 2 ordynacji podatkowej).
Trybunał zwraca uwagę na to, że nie jest sądem faktów, lecz sądem prawa i nie może orzekać o stosowaniu prawa czy oceniać działalności organów państwa, w tym sądów. W wypadku skargi konstytucyjnej oznacza to, że skarżący musi wykazać, iż to zaskarżony przepis, a nie wadliwa praktyka jego stosowania jest źródłem naruszenia wolności i praw skarżącego. Niemniej jednak z okoliczności faktycznych sprawy, ustalonych na podstawie treści skargi konstytucyjnej oraz dołączonych do niej pism jednoznacznie wynika, że – jak słusznie wskazał Trybunał w zaskarżonym postanowieniu – naruszenia praw i wolności skarżących należy upatrywać w niedochowaniu przez nich należytej staranności, a nie w treści przepisów zakwestionowanych w skardze.
Tym samym sformułowane w zażaleniu zarzuty podważające ocenę Trybunału, zgodnie z którą rozpatrywana skarga jest próbą skorygowania zaniedbań poczynionych na wcześniejszych etapach postępowania, należało uznać za nietrafne.
W zażaleniu skarżący zarzucili Trybunałowi także to, że przyjął, iż przedmiotem ich skargi jest zaniechanie (a nie pominięcie) legislacyjne. Trybunał zauważa, że w skardze konstytucyjnej skarżący domagali się uzupełnienia kwestionowanej regulacji w szczególności o: określenie szczegółowych zasad i trybu doręczenia zastępczego w postępowaniu podatkowym; ustalenie wzoru zawiadomienia adresata o pozostawieniu przesyłki, ustalenie wzoru powtórnego zawiadomienia adresata o pozostawieniu przesyłki, określenie zasad postępowania doręczyciela po pozostawieniu zawiadomień o pozostawieniu przesyłki, a także zasad przekazywania przesyłki przez doręczającego do właściwej placówki pocztowej, w tym zasad dokonywania niezbędnych adnotacji o niedoręczeniu przesyłki. Tym samym Trybunał, w obecnym składzie, zgadza się z oceną wyrażoną w zaskarżonym postanowieniu, zgodnie z którą zarzuty sformułowane w skardze dotyczą zaniechania, a nie – jak podnoszą skarżący – pominięcia legislacyjnego.
Ostatni zarzut sformułowany w zażaleniu dotyczył wskazanych w skardze konstytucyjnej wzorców kontroli, które w zaskarżonym postanowieniu Trybunał uznał za niesamodzielne lub nieadekwatne. Zdaniem skarżących w ich sprawie nie można było przywołać bardziej adekwatnych wzorców kontroli, niż te które wskazali.
Trybunał przypomina, że zgodnie z zasadą skargowości obowiązującą – w myśl art. 66 ustawy o TK – w postępowaniu skargowym to na skarżącym ciąży obowiązek wskazania praw lub wolności określonych w Konstytucji, a naruszonych przez zaskarżony przepis, oraz sposobu tego naruszenia.
Zasada skargowości polega na tym, że skarżący uruchamia procedurę, określa granice zaskarżenia oraz przedstawia argumenty na poparcie swych tez. Trybunał Konstytucyjny może więc działać jedynie w zakresie wskazanym przez skarżącego. Stwierdzenie uchybień formalnych skargi, ze względu na to, że Trybunał nie ma możliwości orzekania ex officio, może skutkować niekorzystnym – z punktu widzenia skarżącego – rozstrzygnięciem.
Przedstawiona w zażaleniu argumentacja dotycząca wskazanych w skardze wzorców kontroli (jako pozostających w związku) jest niedopuszczalnym – w myśl art. 46 ust. 1 ustawy o TK – rozszerzeniem zarzutów postawionych w skardze konstytucyjnej, gdyż analiza treści skargi nie daje podstaw do przyjęcia, że podane w niej wzorce kontroli pozostają ze sobą w związku. Ponadto w zażaleniu skarżący powołują się na prawo do dobrej administracji, do którego nie odwoływali się w skardze konstytucyjnej. Tym samym powyższa argumentacja, jako niedopuszczalna, nie podlega rozpoznaniu na etapie zażalenia.
Na tej podstawie Trybunał, w obecnym składzie, uznał, że skarżący nie podważyli przesłanek odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, i – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK – zażalenia nie uwzględnił.