Pełny tekst orzeczenia

167/2/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 4 marca 2014 r.
Sygn. akt Ts 280/13

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Kotlinowski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej M.R. w sprawie zgodności:
art. 165 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 45 w zw. z art. 2 i w zw. z art. 32 ust. 1 oraz art. 78 w zw. z art. 176 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 15 sierpnia 2013 r. (data nadania) M.R. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 165 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 45 w zw. z art. 2 i w zw. z art. 32 ust. 1 oraz art. 78 w zw. z art. 176 ust. 1 Konstytucji.
Skargę konstytucyjną sformułowano w związku z następującą sprawą. Pozwem z 14 października 2010 r. skarżący wniósł o ustalenie istnienia stosunku pracy. Wyrokiem z 19 lutego 2013 r. (sygn. akt VII P 1689/10) Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie – Wydział VII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (dalej: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy) oddalił powództwo. Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczono skarżącemu 21 marca 2013 r. Od tego orzeczenia, 3 kwietnia 2013 r., skarżący złożył apelację, którą błędnie skierował do Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie. Apelacja wpłynęła do tego sądu 5 kwietnia 2013 r., a 8 kwietnia 2013 r. została przekazana do właściwego w sprawie skarżącego Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy. Postanowieniem z 12 kwietnia 2013 r. (sygn. akt VII P 1689/10) Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy odrzucił apelację jako wniesioną po terminie przewidzianym w art. 369 § 1 k.p.c. Na to orzeczenie skarżący złożył zażalenie, które Sąd Okręgowy w Warszawie – Wydział XXI Pracy oddalił postanowieniem z 21 czerwca 2013 r. (sygn. akt XXI Pz 174/13), doręczonym 18 lipca 2013 r.
Zdaniem skarżącego art. 165 § 2 k.p.c. narusza przysługujące mu „prawo do rozpoznania sprawy przez dwie instancje sądowe” (art. 78 w zw. z art. 176 ust. 1 Konstytucji) oraz jego prawo do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji) i powiązaną z nim zasadę równości (wywodzoną łącznie z art. 32 ust. 1 i art. 2 Konstytucji) w zakresie, w jakim „uzależnia zachowanie terminu do wniesienia środka zaskarżenia od przesłania przez sąd niewłaściwy do sądu właściwego”. Zaskarżony przepis prowadzi, według skarżącego, do sytuacji, w której mimo nadania w terminie, w polskiej placówce operatora publicznego środka zaskarżenia od orzeczenia wydanego przez sąd pierwszej instancji, środek ten zostaje uznany za spóźniony ze względu na jego przekazanie przez sąd niewłaściwy sądowi właściwemu już po upływie terminu do jego wniesienia.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej jest ustawa lub inny akt normatywny, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekły ostatecznie o wolnościach lub prawach albo o obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Na etapie wstępnej kontroli Trybunał Konstytucyjny bada, czy skarga spełnia warunki formalne określone w art. 46-48 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) i czy zarzuty w niej zawarte nie są oczywiście bezzasadne (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK).
Skarżący zarzuca, że art. 165 § 2 k.p.c. narusza przysługujące mu konstytucyjne prawa (wywodzone przez niego z art. 45 w zw. z art. 2 i w zw. z art. 32 ust. 1 oraz z art. 78 w zw. z art. 176 ust. 1 Konstytucji) w zakresie, w jakim „uzależnia zachowanie terminu do wniesienia środka zaskarżenia zaadresowanego do niewłaściwego sądu i nadanego w polskiej placówce operatora publicznego (…) od daty nadania przez sąd niewłaściwy do sądu właściwego”.
Zgodnie z zaskarżonym art. 165 § 2 k.p.c. oddanie pisma procesowego w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529; dalej: prawo pocztowe) lub w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu. Trybunał, podobnie jak orzekający w sprawie skarżącego sąd rejonowy, zwraca przy tym uwagę na art. 369 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z którym apelację wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok, w terminie dwutygodniowym od doręczenia stronie wyroku z uzasadnieniem, a termin ten uważa się za zachowany także wtedy, gdy przed jego upływem strona złożyła apelację do sądu drugiej instancji (w takim wypadku sąd ten niezwłocznie przesyła apelację do sądu, który wydał zaskarżony wyrok).
Trybunał przypomina, że skarga konstytucyjna przysługuje osobie, której konstytucyjne wolności lub prawa albo obowiązki zostały naruszone przez przepis będący podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego w jej sprawie. Jeżeli do naruszenia doszło z innych przyczyn, leżących po stronie skarżącego lub wynikających z błędnego aktu stosowania prawa, to skarga, o której mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji, nie przysługuje.
Z przedstawionych w skardze wyjaśnień i dołączonych do niej orzeczeń jednoznacznie wynika, że termin do złożenia apelacji upływał 4 kwietnia 2013 r. 3 kwietnia 2013 r. skarżący nadał w polskiej placówce pocztowej apelację do niewłaściwego sądu. Nie był to bowiem ani sąd pierwszej instancji, który wydał zaskarżone orzeczenie, ani właściwy sąd drugiej instancji (zob. art. 369 § 1 i 3 k.p.c.). Sąd, do którego 5 kwietnia 2013 r. wpłynęła apelacja, 8 kwietnia 2013 r. przekazał ją właściwemu sądowi pierwszej instancji (art. 391 § 1 w zw. z art. 200 § 1 k.p.c.). Z powodu upływu terminu do wniesienia apelacji, odrzucono ją na podstawie art. 370 k.p.c. Trybunał stwierdza zatem, że wbrew twierdzeniom skarżącego o odrzuceniu jego apelacji przesądziły inne przepisy (w szczególności art. 369 § 1 i 3 oraz art. 370 k.p.c.) niż ten, wobec którego domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją. Co więcej, w ocenie Trybunału to sam skarżący swoim zachowaniem (skierowaniem apelacji do niewłaściwego sądu) doprowadził do niepożądanego przez siebie skutku w postaci odrzucenia apelacji. Tym samym zarzucane przez niego naruszenie konstytucyjnych praw nie zostało, co należy podkreślić, wywołane przez kwestionowany przepis, lecz przez niego samego (zastępowanego przez profesjonalnego pełnomocnika).
Niezależnie od tego Trybunał zaznacza również, że wywód skarżącego nie jest przekonujący, a argumenty mające wykazać sposób naruszenia przysługujących mu konstytucyjnych praw nie zasługują na uwzględnienie. Trybunał stwierdza, że jeżeli skarżący chciał skorzystać z przysługującego mu środka zaskarżenia orzeczenia wydanego przez sąd pierwszej instancji, to powinien był skierować ten środek do właściwego sądu z zachowaniem terminu przewidzianego w art. 369 § 1 k.p.c. Ustawodawca zapewnił mu możliwość nie tylko dokonania tego osobiście, lecz również korespondencyjnie, za pośrednictwem polskiej placówki pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu prawa pocztowego lub placówki pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej. W obu przypadkach pismo procesowe powinno być jednak wniesione do właściwego sądu, co jak się wydaje skarżący pomija, a co wprost wynika z art. 369 § 1 k.p.c. Gdyby zatem 3 kwietnia 2013 r. skarżący osobiście złożył apelację do niewłaściwego sądu, jego sytuacja nie różniłaby się od tej, w której się znalazł. Wtedy bowiem sąd, do którego wpłynęłaby apelacja, również musiałby ją przekazać sądowi właściwemu i dopiero z datą tego przekazania można byłoby wiązać wniesienie apelacji do właściwego sądu. Warto podkreślić również, że z żadnego ze wzorców konstytucyjnych wskazanych przez skarżącego nie wynika prawo do złożenia środka odwoławczego w dowolnym sądzie, a zdaje się, że ochrony takiego prawa dochodzi skarżący.

W związku z powyższym zarzuty postawione w skardze należało uznać za oczywiście bezzasadne i w konsekwencji odmówić nadania jej dalszego biegu (art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK).