Pełny tekst orzeczenia

458/5/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 1 października 2014 r.
Sygn. akt Ts 295/13

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Zbigniew Cieślak – przewodniczący
Marek Zubik – sprawozdawca
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 kwietnia 2014 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej M.J.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 8 listopada 2013 r. (data nadania) M.J. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 124 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.; dalej: k.p.k.), w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 12 czerwca 2003 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1159, ze zm.), z art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Skargę konstytucyjną wniesiono na podstawie następującego stanu faktycznego. Postanowieniem z 23 października 2012 r. (sygn. akt VIII W 1286/11) Sąd Rejonowy Katowice-Zachód w Katowicach – VIII Wydział Karny odmówił skarżącemu przywrócenia terminu zawitego do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego Katowice-Zachód w Katowicach z 10 października 2012 r. (sygn. akt VIII 1286/11). W uzasadnieniu sąd stwierdził, że przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn zawinionych przez ukaranego. Po rozpoznaniu zażalenia na powyższe orzeczenie Sąd Okręgowy w Katowicach utrzymał w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie postanowieniem z 19 grudnia 2012 r. (sygn. akt VI Kz 428/12). W posiedzeniu, na którym wydano to postanowienie, uczestniczył skarżący.
Z odmową przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku skarżący wiąże naruszenie prawa do sądu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 Konstytucji. W chwili wydania wyroku z 10 października 2012 r. skarżący znajdował się poza terytorium RP, w kraju, w którym nie było polskiego urzędu konsularnego, gdzie – zgodnie z brzmieniem zaskarżonego przepisu – mógłby złożyć pismo procesowe. Co oczywiste, skarżący nie mógł też złożyć pisma w polskiej placówce pocztowej. Jego zdaniem zaskarżony przepis wskazujący na możliwość złożenia pism w polskich placówkach pocztowych lub polskich urzędach konsularnych jest – w czasach, w których obywatele polscy bardzo często przebywają poza terytorium RP – anachroniczny. Ograniczenie zakresu placówek pocztowych, w których można złożyć pismo procesowe, tylko do placówek polskich nie ma w dzisiejszych czasach – zdaniem skarżącego – żadnego uzasadnienia. Polska jest bowiem członkiem Unii Europejskiej oraz sygnatariuszem konwencji pocztowych, na podstawie których poczty różnych krajów działają według jednolitych standardów. Powyższe ograniczenie skutkuje – jak twierdzi skarżący – faktycznym uniemożliwieniem mu „skorzystania z procedury sądowej” (naruszenie art. 45 ust. 1 Konstytucji).
Postanowieniem z 2 kwietnia 2014 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wniesionej skardze. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Trybunał wykazał, że skarga została złożona po upływie ustawowego terminu do jej wniesienia.
W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i o skierowanie sprawy na rozprawę. Zdaniem skarżącego zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) termin do wniesienia skargi rozpoczyna bieg w momencie doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku. Skarżący podniósł, że liczenie terminu od momentu zapoznania się przez stronę z treścią rozstrzygnięcia skutkowałoby niemożnością wniesienia skargi w sprawach, w których strona byłaby obecna na rozprawie. Skarżący powołał się przy tym na znany wszystkim fakt wielomiesięcznego oczekiwania na doręczenie stronom odpisów orzeczenia. Jego zdaniem pełnomocnik nie sporządzi skargi konstytucyjnej bez zapoznania się z treścią rozstrzygnięcia, które zobowiązany jest mu doręczyć skarżący.
W drugiej, obszerniejszej części zażalenia skarżący przytoczył wiele argumentów mających podważyć zasadności (i dopuszczalność) orzekania przez Trybunał w jednoosobowym składzie w sprawach skargi konstytucyjnej.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a argumenty przedstawione w zażaleniu nie podważają ustaleń dokonanych w tym rozstrzygnięciu.
Zagadnienie biegu terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej w sprawach, w których przepisy procedury nie przewidują obowiązku doręczenia stronie rozstrzygnięcia, było już przedmiotem orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał podkreślał w nim, że użyte w art. 46 ust. 1 ustawy o TK (na którą to regulację powoływał się także skarżący we wniesionym zażaleniu pojęcie doręczenia) pojęcie doręczenia ma charakter normatywny i nie można go utożsamiać z czynnością kancelaryjną wydania stronie postępowania odpisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Ze względu na funkcję tego terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej związaną z domniemaniem aktualności naruszenia określonych wolności lub praw konstytucyjnych, nie można bowiem jego początku łączyć z wydaniem skarżącemu odpisu orzeczenia w drodze czynności kancelaryjnej. Odmienna interpretacja prowadziłaby do obejścia wymogu dochowania tego terminu i podważenia sensu normatywnego regulacji zawartej w art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego jeżeli skarżącemu nie doręczono rozstrzygnięcia z urzędu lub gdy skarżący nie wystąpił o to doręczenie w ustawowym terminie przewidzianym w danej procedurze, to termin do złożenia skargi konstytucyjnej rozpoczyna swój bieg z momentem zapoznania się przez niego z treścią tego orzeczenia w części dotyczącej jego wolności lub praw konstytucyjnych lub w momencie, w którym faktycznie mógł się on z jego treścią zapoznać (zob. postanowienia TK z: 28 stycznia 1998 r., Ts 21/97, OTK ZU nr 2/1998, poz. 23; 7 sierpnia 2000 r., Ts 64/00, OTK ZU nr 6/2000, poz. 242 oraz 11 marca 2008 r., Ts 296/07, OTK ZU nr 3/B/2008, poz. 128). Należy podkreślić, że przedstawiony powyżej (oraz w zaskarżonym postanowieniu o odmowie nadania skardze dalszego biegu) sposób liczenia terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej, kwestionowany we wniesionym zażaleniu, nie dotyczy – wbrew temu, co zdaje się twierdzić skarżący – wszystkich spraw, w przypadku których strona była obecna na rozprawie, tylko tych, w przypadku których nie ma obowiązku doręczenia rozstrzygnięcia z urzędu (albo na wniosek złożony w ściśle określonym terminie).
Stanowisko skarżącego w sprawie dopuszczalności orzekania przez Trybunał Konstytucyjny w składzie jednoosobowym, jako niedotyczące zaskarżonego przepisu i podstawy odmowy nadania skardze dalszego biegu, pozostaje poza zakresem rozważań Trybunału Konstytucyjnego.

Wziąwszy powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny uznał za w pełni uzasadnione postanowienie z 2 kwietnia 2014 r. o odmowie nadania dalszego biegu analizowanej skardze konstytucyjnej i nie uwzględnił zażalenia złożonego na to postanowienie.






3