Ts 331/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Pełny tekst orzeczenia
243/3/B/2014
POSTANOWIENIE
z dnia 26 czerwca 2014 r.
Sygn. akt Ts 331/13
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Zbigniew Cieślak – przewodniczący
Maria Gintowt-Jankowicz – sprawozdawca
Mirosław Granat,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 lutego 2014 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej W.K.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej, wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 27 grudnia 2013 r., W.K. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68, ze zm.; dalej: ustawa o PSP) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2 oraz art. 75 Konstytucji; a także § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 listopada 2005 r. w sprawie pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego lub domu przez strażaków Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. Nr 241, poz. 2034; dalej: rozporządzenie) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2, art. 75 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji.
W odniesieniu do art. 80 ust. 1 ustawy o PSP skarżący stwierdził, że jest on niekonstytucyjny w zakresie, w jakim „wyłącza prawo strażaka do otrzymania pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego, jeśli wniosek w tej sprawie zostanie złożony po dniu nabycia lokalu objętego wnioskiem”. Z kolei § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia jest – zdaniem skarżącego – niekonstytucyjny w części zawierającej słowa „odpis księgi wieczystej oraz umowę kupna lokalu albo domu jednorodzinnego sporządzoną w formie aktu notarialnego”.
Postanowieniem z 25 lutego 2014 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Jak Trybunał wskazał w uzasadnieniu, skarżący nie zakwestionował wszystkich przepisów, które ukształtowały jego sytuację prawną, a ponadto nie określił sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności i praw. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego skarżący zaliczył do podstawy skargi niesamoistne wzorce kontroli, a także domagał się poddania kontroli przepisów, które nie były podstawą prawną orzeczenia o jego prawach podmiotowych.
W zażaleniu złożonym na to postanowienie skarżący stwierdził, że skarga spełniała warunki wynikające z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), zawierała bowiem wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób zostały naruszone. Skarżący powtórzył swoje stanowisko wyrażone w skardze konstytucyjnej, a mianowicie, że w jego sprawie doszło do naruszenia przysługujących mu praw podmiotowych. Skarżący przyznał, że art. 2, art. 32 ust. 1, art. 75 ust. 1 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji przywołał jako wzorce uzupełniające; podniósł również, iż Trybunał dopuścił się naruszenia ustawy o TK, gdyż stwierdziwszy uchybienia formalne skargi nie wezwał do ich usunięcia.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 49 w związku z art. 36 ust. 4 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6-7 i w związku z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy w wydanym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że postanowienie o odmowie nadania rozpatrywanej skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest prawidłowe, a zarzuty sformułowane w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.
Trybunał zauważa przede wszystkim, że w zażaleniu skarżący powtórzył argumentację przedstawioną w skardze konstytucyjnej. Trybunał Konstytucyjny kolejny raz stwierdza zatem, że skarżący nieprawidłowo pominął art. 81 ustawy o PSP, gdyż przepis ten zawiera negatywną przesłankę prawa do pomocy finansowej na zaspokojenie potrzeb finansowych funkcjonariusza straży pożarnej. Do treści tego przepisu dwukrotnie nawiązywał NSA, twierdząc m.in., że „w art. 81 ustawy określone zostały przypadki, w których strażakowi nie przysługuje prawo do uzyskania przydziału lokalu mieszkalnego, a tym samym do otrzymania pomocy finansowej. (…) Stąd też fakt nabycia domu lub lokalu mieszkalnego w miejscowości pełnienia służby (…) może skutkować wygaśnięciem uprawnień funkcjonariusza do omawianej pomocy finansowej”. Z przytoczonego fragmentu orzeczenia NSA, ale także z innych jego części wynika, że sąd zbadał, czy skarżącemu może być przyznana pomoc finansowa. Sąd odniósł się w szczególności do negatywnej przesłanki uzyskania tej pomocy – określonej w art. 81 pkt 2 ustawy o PSP – i na jego podstawie odmówił skarżącemu przyznania takiego świadczenia. W skardze konstytucyjnej skarżący nie kwestionował prawa do uzyskania pomocy finansowej (statuowanego przez art. 80 ustawy o PSP), lecz odmowę jej przyznania z powodu nabycia domu (art. 81 ustawy o PSP). Mimo takiego zakresu przedmiotowego przepisów ustawy o PSP skarżący powiązał swoje zarzuty z art. 80 ustawy o PSP, a nie z jej art. 81. W zakwestionowanym postanowieniu Trybunał trafnie więc ustalił, że skarga nie spełniała warunku jej dopuszczalności określonego w art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, gdyż skarżący wadliwie określił przepisy będące podstawą prawną orzeczenia o jego prawach podmiotowych. Niezależnie od powyższego uchybienie obowiązkowi określonemu w art. 47 ust. 1 ustawy o TK polegało również na tym, że skarżący zakwestionował § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia, który nie miał znaczenia prawnego dla rozpatrywanej sprawy.
Ponadto w zażaleniu skarżąca zarzuciła, że Trybunał zaniechał wezwania jej do uzupełnienia braków formalnych skargi. Trybunał Konstytucyjny, w niniejszym składzie, stwierdza, że z przepisów ustawy o TK nie można wnioskować, iż wstępna kontrola skarg konstytucyjnych kierowanych do Trybunału zawsze i bezwyjątkowo wymaga wezwania skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi. Nie ma to potwierdzenia w obowiązującym stanie prawnym. Po pierwsze, w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym obowiązuje zasada ekonomiki procesowej i – stosownie do niej – należy każdorazowo oceniać zasadność wzywania do uzupełniania braków formalnych skargi. Istnieją przecież takie uchybienia, które są nieusuwalne i wzywanie do ich wyeliminowania jest bezcelowe. Po drugie, jak wynika z art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, odmowa nadania skardze dalszego biegu może wynikać zarówno z jej oczywistej bezzasadności, jak i z braków formalnych tego pisma procesowego, przy czym ocenie Trybunału Konstytucyjnego ustawodawca pozostawia rozstrzygnięcie, który z powodów i w jakim zakresie uzasadnia odmowę nadania skardze dalszego biegu. Po trzecie, inny charakter ma uchybienie polegające np. na niedołączeniu pełnomocnictwa do akt sprawy, a inny – jak w rozpatrywanej sprawie – polegające na nieprawidłowym określeniu podstawy skargi, czyli wynikające z niezrozumienia istoty skargi konstytucyjnej. Brak formalny to nieistnienie pewnego elementu składającego się na całość. Nie są nim niezaskarżenie przepisu, który kształtował sytuację prawną skarżącego czy wadliwe określenie podstawy skargi. W związku z powyższym za brak formalny skargi trudno uznać kwestionowanie przepisów niebędących podstawa prawną orzeczenia o prawach podmiotowych, czy wskazanie jako konstytucyjnych wzorców kontroli przepisów, z których nie wynikają prawa podmiotowe jednostki (art. 2, art. 75 ust. 1 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji).
Dodatkowo Trybunał Konstytucyjny zauważa, że sygnalizowana w zażaleniu niezgodność rozporządzenia z ustawą o PSP w przypadku skarżącego nie mogła skutkować trudnościami w prawidłowym zrozumieniu zasad przyznawania pomocy finansowej na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych, skoro – co przyznaje sam skarżący – sądownictwo administracyjne od 2012 r. przepisy ustawy o PSP i zakwestionowanego rozporządzenia interpretuje jednolicie.
W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK, nie uwzględnił zażalenia.
POSTANOWIENIE
z dnia 26 czerwca 2014 r.
Sygn. akt Ts 331/13
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Zbigniew Cieślak – przewodniczący
Maria Gintowt-Jankowicz – sprawozdawca
Mirosław Granat,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 lutego 2014 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej W.K.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej, wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 27 grudnia 2013 r., W.K. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68, ze zm.; dalej: ustawa o PSP) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2 oraz art. 75 Konstytucji; a także § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 listopada 2005 r. w sprawie pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego lub domu przez strażaków Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. Nr 241, poz. 2034; dalej: rozporządzenie) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2, art. 75 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji.
W odniesieniu do art. 80 ust. 1 ustawy o PSP skarżący stwierdził, że jest on niekonstytucyjny w zakresie, w jakim „wyłącza prawo strażaka do otrzymania pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego, jeśli wniosek w tej sprawie zostanie złożony po dniu nabycia lokalu objętego wnioskiem”. Z kolei § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia jest – zdaniem skarżącego – niekonstytucyjny w części zawierającej słowa „odpis księgi wieczystej oraz umowę kupna lokalu albo domu jednorodzinnego sporządzoną w formie aktu notarialnego”.
Postanowieniem z 25 lutego 2014 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Jak Trybunał wskazał w uzasadnieniu, skarżący nie zakwestionował wszystkich przepisów, które ukształtowały jego sytuację prawną, a ponadto nie określił sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności i praw. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego skarżący zaliczył do podstawy skargi niesamoistne wzorce kontroli, a także domagał się poddania kontroli przepisów, które nie były podstawą prawną orzeczenia o jego prawach podmiotowych.
W zażaleniu złożonym na to postanowienie skarżący stwierdził, że skarga spełniała warunki wynikające z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), zawierała bowiem wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób zostały naruszone. Skarżący powtórzył swoje stanowisko wyrażone w skardze konstytucyjnej, a mianowicie, że w jego sprawie doszło do naruszenia przysługujących mu praw podmiotowych. Skarżący przyznał, że art. 2, art. 32 ust. 1, art. 75 ust. 1 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji przywołał jako wzorce uzupełniające; podniósł również, iż Trybunał dopuścił się naruszenia ustawy o TK, gdyż stwierdziwszy uchybienia formalne skargi nie wezwał do ich usunięcia.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 49 w związku z art. 36 ust. 4 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6-7 i w związku z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy w wydanym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że postanowienie o odmowie nadania rozpatrywanej skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest prawidłowe, a zarzuty sformułowane w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.
Trybunał zauważa przede wszystkim, że w zażaleniu skarżący powtórzył argumentację przedstawioną w skardze konstytucyjnej. Trybunał Konstytucyjny kolejny raz stwierdza zatem, że skarżący nieprawidłowo pominął art. 81 ustawy o PSP, gdyż przepis ten zawiera negatywną przesłankę prawa do pomocy finansowej na zaspokojenie potrzeb finansowych funkcjonariusza straży pożarnej. Do treści tego przepisu dwukrotnie nawiązywał NSA, twierdząc m.in., że „w art. 81 ustawy określone zostały przypadki, w których strażakowi nie przysługuje prawo do uzyskania przydziału lokalu mieszkalnego, a tym samym do otrzymania pomocy finansowej. (…) Stąd też fakt nabycia domu lub lokalu mieszkalnego w miejscowości pełnienia służby (…) może skutkować wygaśnięciem uprawnień funkcjonariusza do omawianej pomocy finansowej”. Z przytoczonego fragmentu orzeczenia NSA, ale także z innych jego części wynika, że sąd zbadał, czy skarżącemu może być przyznana pomoc finansowa. Sąd odniósł się w szczególności do negatywnej przesłanki uzyskania tej pomocy – określonej w art. 81 pkt 2 ustawy o PSP – i na jego podstawie odmówił skarżącemu przyznania takiego świadczenia. W skardze konstytucyjnej skarżący nie kwestionował prawa do uzyskania pomocy finansowej (statuowanego przez art. 80 ustawy o PSP), lecz odmowę jej przyznania z powodu nabycia domu (art. 81 ustawy o PSP). Mimo takiego zakresu przedmiotowego przepisów ustawy o PSP skarżący powiązał swoje zarzuty z art. 80 ustawy o PSP, a nie z jej art. 81. W zakwestionowanym postanowieniu Trybunał trafnie więc ustalił, że skarga nie spełniała warunku jej dopuszczalności określonego w art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, gdyż skarżący wadliwie określił przepisy będące podstawą prawną orzeczenia o jego prawach podmiotowych. Niezależnie od powyższego uchybienie obowiązkowi określonemu w art. 47 ust. 1 ustawy o TK polegało również na tym, że skarżący zakwestionował § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia, który nie miał znaczenia prawnego dla rozpatrywanej sprawy.
Ponadto w zażaleniu skarżąca zarzuciła, że Trybunał zaniechał wezwania jej do uzupełnienia braków formalnych skargi. Trybunał Konstytucyjny, w niniejszym składzie, stwierdza, że z przepisów ustawy o TK nie można wnioskować, iż wstępna kontrola skarg konstytucyjnych kierowanych do Trybunału zawsze i bezwyjątkowo wymaga wezwania skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi. Nie ma to potwierdzenia w obowiązującym stanie prawnym. Po pierwsze, w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym obowiązuje zasada ekonomiki procesowej i – stosownie do niej – należy każdorazowo oceniać zasadność wzywania do uzupełniania braków formalnych skargi. Istnieją przecież takie uchybienia, które są nieusuwalne i wzywanie do ich wyeliminowania jest bezcelowe. Po drugie, jak wynika z art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, odmowa nadania skardze dalszego biegu może wynikać zarówno z jej oczywistej bezzasadności, jak i z braków formalnych tego pisma procesowego, przy czym ocenie Trybunału Konstytucyjnego ustawodawca pozostawia rozstrzygnięcie, który z powodów i w jakim zakresie uzasadnia odmowę nadania skardze dalszego biegu. Po trzecie, inny charakter ma uchybienie polegające np. na niedołączeniu pełnomocnictwa do akt sprawy, a inny – jak w rozpatrywanej sprawie – polegające na nieprawidłowym określeniu podstawy skargi, czyli wynikające z niezrozumienia istoty skargi konstytucyjnej. Brak formalny to nieistnienie pewnego elementu składającego się na całość. Nie są nim niezaskarżenie przepisu, który kształtował sytuację prawną skarżącego czy wadliwe określenie podstawy skargi. W związku z powyższym za brak formalny skargi trudno uznać kwestionowanie przepisów niebędących podstawa prawną orzeczenia o prawach podmiotowych, czy wskazanie jako konstytucyjnych wzorców kontroli przepisów, z których nie wynikają prawa podmiotowe jednostki (art. 2, art. 75 ust. 1 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji).
Dodatkowo Trybunał Konstytucyjny zauważa, że sygnalizowana w zażaleniu niezgodność rozporządzenia z ustawą o PSP w przypadku skarżącego nie mogła skutkować trudnościami w prawidłowym zrozumieniu zasad przyznawania pomocy finansowej na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych, skoro – co przyznaje sam skarżący – sądownictwo administracyjne od 2012 r. przepisy ustawy o PSP i zakwestionowanego rozporządzenia interpretuje jednolicie.
W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK, nie uwzględnił zażalenia.