KIO 1399/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Agata Dziuban
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO 1399/14
WYROK
z dnia 28 lipca 2014 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Katarzyna Brzeska
Protokolant: Agata Dziuban
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 lipca 2014 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 7 lipca 2014 r. przez wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: Remetkor-Bis M. S………., R. S………..
Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane Sp. J., SANIREM Przedsiębiorstwo
Inżynieryjno-Budowlane Sp. z o.o. z siedzibą w Sosnowcu w postępowaniu
prowadzonym przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o., z siedzibą w
Knurowie
przy udziale wykonawcy AKWEDUKT Sp. z o.o., z siedzibą w Kielcach zgłaszającego
przystąpienie po stronie Zamawiającego
orzeka:
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności
wyboru najkorzystniejszej oferty oraz unieważnienie czynności oceny ofert a
także unieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego i powtórzenie
czynności badania i oceny ofert, z uwzględnieniem oferty Odwołującego
2. Kosztami postępowania obciąża Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z
o.o., z siedzibą w Knurowie i:
1) zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr.
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
Remetkor-Bis M. S…….., R. S……… Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-
Budowlane Sp. J., SANIREM Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane Sp.
z o.o. tytułem wpisu od odwołania,
2) zasądza od Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o., z siedzibą
w Knurowie na rzecz wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Remetkor-Bis M. S……….., R. S………… Przedsiębiorstwo
Inżynieryjno-Budowlane Sp. J., SANIREM Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-
Budowlane Sp. z o.o. kwotę 23 600 zł 00 gr. (słownie: dwadzieścia trzy tysiące
sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty strony poniesione z tytułu
uiszczonego wpisu oraz koszty strony poniesione z tytułu wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 907 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Gliwicach.
Przewodniczący:
……………………
Sygn. akt KIO 1399/14
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o., z siedzibą w
Knurowie prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego, na podstawie ustawy z dnia 29
stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 907 ze zm.)
(zwanej dalej również „ustawą Pzp”), postępowanie o udzielenie zamówienia pn: Budowa
sieci kanalizacji sanitarnej, deszczowej i sieci wodociągowej w rejonach B, D i E, F wraz z
tłocznią ścieków sanitarnych TS-01 „Wilsona".
Wartość zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na
podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp.
Wykonawcy wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Remetkor-Bis M.
S………., R. S……… Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane Sp. J., SANIREM
Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane Sp. z o.o. z siedzibą w Sosnowcu (zwani dalej:
„Odwołującym”) w dniu 7 lipca 2014 r. (data wpływu do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej)
złożyli odwołanie na czynność odrzucenia oferty Odwołującego z postępowania na
podstawie art. 90 ust. 3 ustawy Pzp.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu w odwołaniu naruszenie następujących
przepisów ustawy:
1. art. 90 ust. 2 ustawy Pzp poprzez dokonanie niewłaściwej oceny wyjaśnień złożonych
przez Wykonawcę w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, w szczególności pominięcie
obiektywnych czynników wskazanych w wyjaśnieniach i przyjęcie, że oferta Odwołującego
zawiera rażąco niską cenę;
2. art. 90 ust. 3 ustawy Pzp poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i odrzucenie oferty
Odwołującego jako zawierającej cenę rażąco niską;
3. art. 7 ustawy Pzp poprzez dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej z pominięciem
oferty Odwołującego, co narusza zasadę uczciwej konkurencji i równego traktowania
wykonawców.
W związku z powyższym, Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1. uwzględnienie odwołania,
2. nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności badania i oceny ofert,
3. nakazanie dokonania ponownej oceny ofert i wybór jako najkorzystniejszej oferty
Odwołującego.
Czynność odrzucenia oferty Odwołującego z postępowania stała się przedmiotem
odwołania, wniesionego przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Remetkor-Bis M. S………., R. S…….. Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-
Budowlane Sp. J., SANIREM Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane Sp. z o.o. z siedzibą
w Sosnowcu.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, w tym w szczególności treść ogłoszenia o zamówieniu oraz
postanowienia SIWZ, ofertę wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Remetkor-Bis M. S………, R. S…………. Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-
Budowlane Sp. J., SANIREM Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane Sp. z o.o. z
siedzibą w Sosnowcu jak również oświadczenia i stanowiska stron oraz uczestnika
postępowania złożone w trakcie rozprawy, skład orzekający Izby ustalił i zważył, co
następuje:
Odwołanie, wobec nie stwierdzenia na posiedzeniu niejawnym braków formalnych
oraz w związku z uiszczeniem przez Odwołującego wpisu, podlega rozpoznaniu.
Ponadto Izba ustaliła, że Odwołujący przekazał Zamawiającemu kopię niniejszego
odwołania.
Izba stwierdziła, że Odwołujący legitymuje się uprawnieniem do korzystania
ze środków ochrony prawnej, o których stanowi przepis art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Izba ustaliła również, że wezwanie do wzięcia udziału w postępowaniu odwoławczym
miało miejsce w dniu 8 lipca 2014 r.
Izba potwierdziła skuteczność przystąpienia do postępowania odwoławczego po
stronie Zamawiającego (które wpłynęło do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 11
lipca 2014 r.) wykonawcy AKWEDUKT Sp. z o.o., z siedzibą w Kielcach (zwanego dalej:
„Przystępującym”).
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje:
Przedmiotem zamówienia jest: Budowa sieci kanalizacji sanitarnej, deszczowej i sieci
wodociągowej w rejonach B, D i E, F wraz z tłocznią ścieków sanitarnych TS-01 „Wilsona".
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, że Odwołujący złożył ofertę w niniejszym
postępowaniu.
Ponadto Izba ustaliła, że Zamawiający pismem z dnia 13 czerwca 2014 r. wezwał
Odwołującego do złożenia wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp.
Odwołujący udzielił Zamawiającemu szczegółowych wyjaśnień, wskazując na
czynniki, które miały istotny wpływ na wysokość zaproponowanej ceny, potwierdzające, że
zaproponowana cena oferty uwzględnia wszystkie wymogi Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia, bez obniżania jakości oferowanych robót, a tym samym nie stanowi ceny
rażąco niskiej.
Dodatkowo Odwołujący wskazał, iż zaproponowana cena ofertowa została oparta na
rzetelnych wykonanych kalkulacjach, dla których podstawą były: a) Dokumentacja
projektowa i wszystkie warunki i wymagania zawarte w SIWZ, b) STWiOR (Specyfikacje
techniczne),c) Określenie nakładów (R+M+S) wg stosownych Katalogów Nakładów
Rzeczowych i własnych norm zakładowych oraz wyliczenie kosztów z uwzględnieniem
elementów kosztotwórczych, które w żadnym przypadku nie były niższe niż minimalne wg
obowiązujących wg notowań SEKOCENBUD-u, d) Oferty dostawców materiałów i urządzeń,
e) Stawki robocizny i sprzętu we własnej produkcji bezpośredniej, f) Oferty wykonawców
usług towarzyszących i pomocniczych. Wobec powyższego cena oferty uwzględnia wszelkie
niezbędne koszty dla prawidłowej i rzetelnej realizacji przedmiotu zamówienia.
Odwołujący podkreślił, iż cena w kwocie 10.614.900,00 zł brutto stanowi bilans
sprzyjających i dostępnych warunków cenotwórczych wykonania niniejszego zamówienia W
szczególności z uwagi na duży udział (obu Konsorcjantów) i zakres usług na rynku usług
budowlanych, zwłaszcza w sektorze wodociągowo-kanalizacyjnym i ochrony środowiska,
długoletnią współpracę z stałymi dostawcami materiałów budowlanych i podmiotami
świadczącymi usług około budowlane, a także ze względu na stabilną i wiarygodną sytuację
gospodarczą i rynkową mogliśmy przy dokonaniu wyceny oferty wynegocjować niskie i stałe
stawki, ceny i marże handlowe, które pozwoliły nam na efektywne i skuteczne obniżenie cen.
Ponadto kolejnym istotnym czynnikiem, który pozwolił Odwołującemu oszacować cenę na
niższym poziomie była okoliczność, dysponowania własnym i rozbudowanym parkiem
maszynowym i sprzętowym, zadbanym technicznie, co pozwoliło ukształtować w
przedsiębiorstwie niskie stawki amortyzacji a tym samym niskie koszty pracy sprzętu,
zapewniając wysoką wydajność i nikłą awaryjność.
Ponadto Odwołujący wskazał, iż posiada zdecydowaną większość maszyn
niezbędnych do realizacji zamówienia, w szczególności tych które generują największe
koszta:
• maszyna przewiertowa - wiertnica pozioma z napędem hydraulicznym PBA 155 prod.
Perforator
• wibromłot do zabijania ścianki szczelnej - wibromłot typu PVE 2319 VM
• dźwig na podwoziu samochodowym - Faun ATF o udźwigu 45,0 t
• koparki obrotowe na podwoziu kołowym - CASE 988, CASE 955, Furukawa
• koparka obrotowa na podwoziu gąsienicowym - ATLAS
• koparko-ładowarki - CASE 695, Komatsu
• samochody samowyładowcze - MAN, Tatra
• zestaw pompowy do odwodnienia gruntu przy pomocy igłofiltrów
Powyższe pozwoliło Odwołującemu wykonać zasadnicze i najbardziej kosztotwórcze
prace budowlane własnymi siłami, bez konieczności wynajmowania sprzętu oraz
podzlecania robót podmiotom trzecim.
Dodatkowo Odwołujący poinformował, iż obecnie realizuje kontrakt w miejscowości
Knurów związany z budową kanalizacji w technologii bezwykopowej, w zakresie którego
korzysta z w/wym. sprzętu. Dzięki powyższemu dysponuje zorganizowaną bazą sprzętowo-
magazynową oraz zapleczem budowy wraz z parkiem maszynowym w sąsiedztwie robót
obejmujących niniejsze postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego. Powyższe
również wpływa na zminimalizowanie kosztów organizacyjnych oraz logistycznych.
Realizowany obecnie kontrakt w miejscowości Knurów pozwolił Odwołującemu również
dokonać pełnego rozpoznania lokalnego rynku i nawiązać korzystną współpracę z
miejscowymi przedsiębiorstwami.
Ponadto Odwołujący dysponuje, zgodnymi z obowiązującymi normami, własnymi,
konkurencyjnie cenowo unikatowymi i oryginalnymi technologiami wykonania robót, opartymi
o własny park maszynowy, w zakresie wykonawstwa skomplikowanych robót inżynieryjnych
jak: przewierty różnych typów, zabijanie ścianek szczelnych czy nowatorskie technologie
odwadniania gruntów opartych na technologii igłofiltrów lub studni depresyjnych. Realne i
rzeczywiste koszty w/w robót realizowanych dzięki wypracowanej technologii są niższe niż
średnie koszty publikowane w wydawnictwach SEKOCENBUD o około 22-38% w zależności
od ich asortymentu.
Ponadto Odwołujący dysponuje również stabilnymi i dobrze zorganizowanymi
brygadami roboczymi, o wszechstronnych i zamiennych wzajemnie się uzupełniających
kwalifikacjach, co łącznie ze skuteczną kadrą nadzoru techniczno-budowlanego gwarantuje:
optymalnie niskie koszty pośrednie i zakładowe, sprawną i terminową realizację robót
budowlano-montażowych. Zatem w świetle powyższego Odwołujący oświadczył, że złożona
przez niego oferta cenowa jest realna, wiarygodna i adekwatna do obecnych realiów rynku
usług budowlanych i ostrej konkurencji na tym rynku, zaproponowana cena naszej oferty jest
wyższa niż koszty wytworzenia usług i robót objętych ofertą, zapewniająca zysk, oferta
cenowa Odwołującego kształtuje się na poziomie 80% średniej oferty cenowej uzyskanych
od wszystkich oferentów biorących udział w niniejszym postępowaniu, a najbardziej
cenotwórczy element wchodzący w zakres niniejszego postępowania tłocznia ścieków
„WILSON" (Kontrakt W5/1 - tłocznia TS-01 Wilsona), został przez Odwołującego wyceniony
na kwotę 5.266.122,61 zł netto. Porównanie z pozostałymi oferentami potwierdza, iż element
ten z pewnością skalkulowany został w sposób prawidłowy, gdyż rzeczową tłocznię taniej od
Odwołującego i wycenili następujący oferenci:
• Miko-Tech Sp. z o.o. - 4.309.992,59 zł netto
• P.U. B&WJ Sp. z o.o. - P.U. TELE-MAR Sp. z o.o. - 4.444.125,94 zł netto
• ZISCO Sp. z o.o. Sp. komandytowa - ZISCO Z.I.S. - HYDROMEX PLUS Sp. J. -
4.967.639,79 zł netto
• ZRIB Sp. z o.o. - Z.R.I.-B. ZRIB Z……. S………… - 5.071.915,60 zł netto.
Odwołujący zaś ustosunkowując się natomiast do poziomu cenowego
konkurencyjnych ofert, nadmienił, że jak wykazują biuletyny przetargowe portali zamówień
publicznych ceny najkorzystniejszych ofert wybranych w ramach tego typu postępowań
wahają się na poziomie 36-70% wartości kosztorysów inwestorskich, przy czym należy także
zauważyć, że dla celów statystycznych ich wartość jest częstokroć zawyżana przez
Zamawiających. Natomiast oferta cenowa Odwołującego kształtuje się na poziomie 80%
średniej oferty cenowej uzyskanych od wszystkich oferentów biorących udział w niniejszym
postępowaniu. Ponadto Odwołujący zauważył również, iż kosztorysy inwestorskie są
szacowane cenowo w oparciu o średnie poziomy elementów kosztotwórczych, natomiast
konkurencja rynkowa i niska podaż usług na rynku wymuszają na oferentach stosowanie
stawek minimalnych - ale jednocześnie takich, które zapewnią minimalną rentowność, co
przecież automatycznie nie stanowi o tym, iż tak przyjęta kalkulacja prowadzi do ustalenia
ceny rażąco niskiej.
W ramach niniejszego postępowania Odwołujący złożył ofertę, której wartość stanowi
48,90 % wartości Kosztorysu Inwestorskiego, poziom cenowy oferowany przez
Odwołującego jest bardzo zbliżony zarówno do Konsorcjum P.U. B&WJ Sp. z o.o. - TELE-
MAR Sp. z o.o. - 45,82 % jak również firmy Miko-Tech Sp. z o.o. - 52,13 %. Powyższe
potwierdza, że oferta Odwołującego stanowi realną, choć konkurencyjną cenę rynkową
zapewniającą rzetelne wykonawstwo wraz z osiągnięciem zysku.
Zamawiający w dniu 2 lipca 2014 r. dokonał wyboru najkorzystniejszej oferty: oferty
wykonawcy AKWEDUKT Sp. z o.o., z siedzibą w Kielcach oraz odrzucił ofertę Odwołującego
na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy Pzp.
Krajowa Izba Odwoławcza zważyła, co następuje:
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, oświadczenia
i stanowiska stron oraz uczestnika postępowania przedstawione podczas rozprawy, Izba
uznała, iż odwołanie jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.
Izba oceniając zarzut bezpodstawnego odrzucenia oferty Odwołującego z ww.
postępowania - wzięła pod uwagę następujące okoliczności faktyczne oraz prawne:
Nie ulega wątpliwości, że w świetle ugruntowanego orzecznictwa Europejskiego
Trybunału Sprawiedliwości jak i orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej przyjmuje się, iż w
przypadku podejrzenia rażąco niskiej ceny, przed podjęciem decyzji o odrzuceniu oferty,
Zamawiający ma obowiązek umożliwić wykonawcy złożenie wyjaśnień dotyczących cen
oferty (np. wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 22 czerwca 1989 r., w
sprawie C-103/88 „Fratelli Constanzo”).
Po drugie należy wskazać, że nie w każdym przypadku i nie w każdej sytuacji istnieje
obowiązek wzywania wykonawcy o wyjaśnienia w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, jedynie
gdy zaistnieją uzasadnione wątpliwości, że zaoferowana cena jest rażąco niska. Wezwanie
w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp - nie następuje automatycznie, w każdej sytuacji - a jedynie
gdy istnieją do tego obiektywne przesłanki. Przepis art. 90 ust. 1 ustawy nie konstruuje
obowiązku, któremu Zamawiający musi się bezwzględnie podporządkować. Zamawiający
zobowiązany jest zwrócić się do wykonawcy o szczegółowe wyjaśnienie powodów
zaproponowania tak niskiej ceny, jeśli w trakcie oceny ofert Zamawiający uzna, że ma do
czynienia z ofertą zawierającą cenę „rażąco niską" w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Zatem dopiero w przypadku realnego podejrzenia, że oferowana cena jest rażąco niska
Zamawiający powinien podjąć decyzję o wszczęciu procedury wyjaśniającej uregulowanej w
art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, celem dokonania analizy czy zaoferowana przez wykonawcę cena
obiektywnie jest rażąco niska.
Ponadto zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, Zamawiający w celu ustalenia, czy
oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, zwraca się do
wykonawcy o udzielenie w określonym terminie wyjaśnień dotyczących elementów oferty
mających wpływ na wysokość ceny.
Zatem przepis art. 90 ust. 1 ustawy Pzp wyraźnie przewiduje obowiązek skierowania
przez Zamawiającego wezwania do złożenia wyjaśnień dotyczących niektórych elementów
oferty budzących uzasadnione wątpliwości Zamawiającego – t.j. elementów mających wpływ
na wysokość ceny. Wobec powyższego wezwanie do złożenia wyjaśnień winno być
sformułowane w formie pytań. Pytanie do wykonawcy powinno wskazywać elementy oferty,
które podczas badania oferty wzbudziły wątpliwości i co do których Zamawiający oczekuje
wyjaśnień. Wykonawca musi wiedzieć, które elementy wyceny oferty wzbudziły zastrzeżenia
Zamawiającego i w jakim kierunku mają iść jego wyjaśnienia. Zamawiający nie może stawiać
wykonawcy w sytuacji, aby ten domyślał się – co miało miejsce w niniejszym stanie
faktycznym - które elementy wyceny oferty Zamawiający zakwestionował (które budzą jego
wątpliwości), albo oczekiwał, że wykonawca w takiej sytuacji szczegółowo zanalizuje każdą
pozycję cenową ofert, w szczególności – gdy wszyscy wykonawcy – w tym również
Odwołujący – złożyli w swoich ofertach kosztorysy ofertowe, które podlegały ocenie
Zamawiającego. Brak wskazania, jakie pozycje kalkulacji ceny oferty wymagają - według
Zamawiającego - wyjaśnień, nie może być uznane za obowiązek wykonawcy do
szczegółowego udzielenia wyjaśnień co do pozycji kosztorysowych całości oferty. W takiej
sytuacji brak szczegółowego odniesienia się wykonawcy do kwestii nieobjętych pytaniami
Zamawiającego nie może prowadzić do uznania, że złożona oferta jest ofertą z rażąco niską
ceną, gdyż udzielone wyjaśnienia są zbyt ogólnikowe. Skoro pytanie Zamawiającego nie
odnosi się do konkretnych elementów oferty wykonawcy – tych elementów które mogą
budzić wątpliwości Zamawiającego – i jest ono w swej treści ogólnym zapytaniem, to w
konsekwencji niewskazanym jest stawianie wykonawcy zarzutu, że wyjaśnienia w zakresie
rażąco niskiej ceny są ogólnikowe i nie zostały poparte żadnymi dowodami. Zamawiający nie
może zatem wyciągać wobec takiego wykonawcy negatywnych konsekwencji w postaci
odrzucenia jego oferty (analogicznie wyrok z dnia 10 lipca 2013 r., sygn. akt KIO 1498/13).
Ponadto odrzucenie oferty wykonawcy z uwagi na zbyt ogólne wyjaśnienia – wobec
ogólnego w swej treści wezwania – mogłoby być łatwym instrumentem dla Zamawiających do
bezpodstawnego odrzucania ofert wykonawców, a tym samym w rzeczywistości
nieweryfikowalnym dla wykonawców biorących udział w postępowaniu, gdyż wobec
niesprecyzowanych oczekiwań Zamawiającego – i złożonych przez wykonawcę wyjaśnień –
jego oferta w konsekwencji i tak zostałaby odrzucona na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy Pzp,
z uwagi na ogólnikowość złożonych wyjaśnień. Należy pamiętać, że celem wezwania w trybie
art. 90 ust. 1 ustawy Pzp jest wyjaśnienie pewnych wątpliwości dotyczących niektórych
elementów oferty i jej ceny, nie może zaś być instrumentem do łatwego – często
bezpodstawnego – odrzucania ofert złożonych przez wykonawców w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego, a pewna ogólnikowość wezwania – i w konsekwencji
ogólnikowość złożonych wyjaśnień – może prowadzić do składania środków ochrony prawnej
przez wykonawców (w postaci odwołania), a tym samym do przedłużania postępowania o
udzielenia zamówienia publicznego.
Ponadto stosownie do przepisu art. 90 ust. 2 Pzp Zamawiający, oceniając
wyjaśnienia, bierze pod uwagę obiektywne czynniki, w szczególności oszczędność metody
wykonania zamówienia, wybrane rozwiązania techniczne, wyjątkowo sprzyjające warunki
wykonywania zamówienia dostępne dla wykonawcy, oryginalność projektu wykonawcy oraz
wpływ pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów.
Powyższe w ocenie Krajowej Izby Odwoławczej – odnosząc się do niniejszego stanu
faktycznego - wobec ogólnego zapytania Zamawiającego, Odwołujący wykazał, t.j. udzielił
wyczerpujących wyjaśnień, odnoszących się do czynników, które pozwoliły mu na obniżenie
ceny za wykonanie tego przedmiotu zamówienia, wskazując na następujące okoliczności:
1. duży udział w rynku, a także stabilna i wiarygodna sytuacja gospodarcza i rynkowa,
zakres usług na rynku usług budowlanych, w szczególności w sektorze wodociągowo-
kanalizacyjnym i ochrony środowiska, długoletnia współpraca ze stałymi
dostawcami materiałów budowlanych i podmiotami świadczącymi usługi okołobudowlane -
wszystkie te czynniki umożliwiły Odwołującemu zrealizowanie przedmiotu zamówienia bez
konieczności poniesienia dużych nakładów w tym zakresie, co stanowi element wpływający
na możliwość obniżenia ceny;
2. dysponowanie własnym i rozbudowanym parkiem maszynowym i sprzętowym,
zadbanym technicznie, który stanowi większość maszyn niezbędnych do realizacji
zamówienia, w szczególności tych, które generują największe koszty (min. maszyna
przewiertowa- wiertnica pozioma z napędem hydraulicznym PBA 155, wibromłot do zbijania
ścianki szczelnej- wibromłot typu PVE 2319 VM, dźwig na podwoziu- Faun ATF o udźwigu
45,0 t, koparki obrotowe na podwoziu kołowym- CASE 988, CASE 955, Furukawa), dzięki
czemu Odwołujący uniknie kosztów związanych z wynajmowaniem sprzętu oraz zlecania
robót podwykonawcom – jest to czynnik obniżający cenę, który Zamawiający bezpodstawnie
uznał za ogólnikowy;
3. realizacja kontraktu w sąsiedniej miejscowości Knurów związanego z budową
kanalizacji w technologii bezwykopowej, dzięki czemu Odwołujący nawiązał korzystną
współpracę z miejscowymi przedsiębiorstwami, a także dzięki czemu dysponuje bazą
sprzętowo-magazynową oraz zapleczem budowy wraz z parkiem maszynowym, te czynniki
wpływają zatem na minimalizację kosztów organizacyjnych oraz logistycznych - to również
jest element mogący wpływać na obniżenie ceny;
4. dysponowanie zgodnymi z obowiązującymi normami, własnymi, konkurencyjnie
cenowo unikatowymi i oryginalnymi technologiami wykonania robót, opartymi o własny park
maszynowy, w zakresie wykonawstwa skomplikowanych robót inżynieryjnych jak: przewierty
różnych typów, zabijanie ścianek szczelnych czy oryginalne technologie odwadniania
gruntów opartych na technologii igłofiltrów lub studni depresyjnych. W świetle tego aspektu
realne i rzeczywiste koszty ww. robót realizowanych są niższe niż średnie koszty
publikowane w wydawnictwach SEKOCENBUD o około 22-38% w zależności od ich
asortymentu;
5. okoliczność dysponowania stabilnymi i dobrze zorganizowanymi brygadami
roboczymi, o wszechstronnych i zamiennych wzajemnie się uzupełniających kwalifikacjach;
co wraz ze skuteczną kadrą nadzoru techniczno-budowlanego zapewnia optymalnie niskie
koszty pośrednie i zakładowe oraz sprawną i terminową realizacje robót budowlano-
montażowych.
Ponadto w swych wyjaśnieniach Odwołujący wskazywał, iż najbardziej cenotwórczy
element wchodzący w zakres niniejszego postępowania: tłocznia ścieków „Wilson" (Kontrakt
W5/1- tłocznia TS-01 Wilsona) został przez niego wyceniony na kwotę 5.266.122,61 zł, zaś
Wykonawcy: Miko- Tech Sp. z o.o., konsorcjum firm P.U. B&WJ Sp. z o.o. i P.U. TELEMAR
Sp. z o.o., konsorcjum ZISCO Sp. z o.o. Sp. komandytowa i ZISCO Zakład Instalacji
Sanitarnych CO. F…….. B……….. i HYDROMEX PLUS Z………….. Spółka Jawna, a także
ZRIB Sp. z o.o. za tłocznię TS-01 Wilsona zaproponowali cenę niższą od Odwołującego.
Dodatkowo Odwołujący nadmienił, iż zgodnie z biuletynami przetargowymi portali
zamówień publicznych ceny najkorzystniejszych ofert wybranych w ramach tego typu
postępowań wahają się na poziomie 36-70% wartości kosztorysów inwestorskich, przy czym
dla celów statystycznych ich wartość jest częstokroć zawyżana przez Zamawiających.
Jednocześnie wobec powyższego oraz przyjętej reguły - że przesłanek skutkujących
odrzuceniem oferty, nie można interpretować w sposób dowolny i rozszerzający, gdyż to na
Zamawiającym spoczywa obowiązek wykazania okoliczności, z których wywodzi skutki
prawne w postaci odrzucenia oferty wykonawcy i w konsekwencji pozbawienia go możliwości
uzyskania i realizacji w przedmiotu zamówienia – należało uznać, że nie istniały – w
niniejszym stanie faktycznym - przesłanki do odrzucenia oferty Odwołującego. Zamawiający
na rozprawie nie potrafił skazać, jakie to dowody i okoliczności byłyby dla niego
wystarczające do wyjaśnienia, że zaproponowana przez wykonawcę cena nie jest rażąco
niska, a przecież wyjaśnienia te mają służyć rozwianiu wszelkich wątpliwości
Zamawiającego, a odnoszących się do elementów oferty mających wpływ na wysokość
zaoferowanej ceny.
Odnosząc się do złożonych przez Odwołującego i Przystępującego dowodów –
wobec ogólnego zapytania Zamawiającego – należało uznać, że wyjaśnienia złożone przez
Odwołującego są wyczerpujące, a przyjęcie dodatkowych dowodów i kalkulacji mogłoby – w
opinii Izby – stanowić obejście procedury wyjaśniającej zawartej w dyspozycji art. 90 ust. 1
ustawy Pzp, gdyż dopiero wobec szczegółowego wezwania Odwołujący upoważniony byłby
do składania szczegółowych kalkulacji i wyliczeń – co miało miejsce na rozprawie.
W opinii Izby to na Zamawiającym spoczywa obowiązek wystąpienia o wyjaśnienia
czy oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia i treść tego
wezwania niewątpliwie rzutuje na wyjaśnienia składane przez wykonawców. Z treści art. 90
ust. 1 ustawy Pzp wyraźnie wynika, iż podmiotem wszczynającym procedurę wyjaśniającą
jest wyłącznie Zamawiający i powyższego obowiązku nie może on w żaden sposób
przerzucać na wykonawców biorących udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego. To na Zamawiającym spoczywa obowiązek wezwania do wyjaśnień i ich
sprecyzowania, nie może zatem swych oczekiwań i wątpliwości artykułować na etapie
postępowania odwoławczego, gdyż powyższe powinno mieć swoje odzwierciedlenie w
wezwaniu o wyjaśnienia w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, kierowanym do wykonawcy w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
Dodatkowo przyjęcie – złożonych dopiero na rozprawie – wyjaśnień i dowodów w
przedmiocie rażąco niskiej ceny doprowadzić może do odebrania innym wykonawcom
możliwości weryfikowania działań/ zaniechań Zamawiającego w toku prowadzonej procedury
o udzielenie zamówienia publicznego i w konsekwencji do złamania zasady równości i
uczciwej konkurencji.
Konkludując, Zamawiający zobowiązany jest do unieważnienie czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty oraz unieważnienia czynności oceny ofert a także unieważnienia
czynności odrzucenia oferty Odwołującego i powtórzenie czynności badania i oceny ofert, z
uwzględnieniem oferty Odwołującego.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku postępowania na
podstawie przepisu art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp, z uwzględnieniem przepisów
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i
sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238), w szczególności § 3 ust. 1
pkt 2 b) ww. rozporządzenia.
Przewodniczący:
…………………….
WYROK
z dnia 28 lipca 2014 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Katarzyna Brzeska
Protokolant: Agata Dziuban
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 lipca 2014 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 7 lipca 2014 r. przez wykonawców wspólnie
ubiegających się o udzielenie zamówienia: Remetkor-Bis M. S………., R. S………..
Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane Sp. J., SANIREM Przedsiębiorstwo
Inżynieryjno-Budowlane Sp. z o.o. z siedzibą w Sosnowcu w postępowaniu
prowadzonym przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o., z siedzibą w
Knurowie
przy udziale wykonawcy AKWEDUKT Sp. z o.o., z siedzibą w Kielcach zgłaszającego
przystąpienie po stronie Zamawiającego
orzeka:
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności
wyboru najkorzystniejszej oferty oraz unieważnienie czynności oceny ofert a
także unieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego i powtórzenie
czynności badania i oceny ofert, z uwzględnieniem oferty Odwołującego
2. Kosztami postępowania obciąża Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z
o.o., z siedzibą w Knurowie i:
1) zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr.
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy), uiszczoną przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia:
Remetkor-Bis M. S…….., R. S……… Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-
Budowlane Sp. J., SANIREM Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane Sp.
z o.o. tytułem wpisu od odwołania,
2) zasądza od Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o., z siedzibą
w Knurowie na rzecz wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Remetkor-Bis M. S……….., R. S………… Przedsiębiorstwo
Inżynieryjno-Budowlane Sp. J., SANIREM Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-
Budowlane Sp. z o.o. kwotę 23 600 zł 00 gr. (słownie: dwadzieścia trzy tysiące
sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty strony poniesione z tytułu
uiszczonego wpisu oraz koszty strony poniesione z tytułu wynagrodzenia
pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 907 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Gliwicach.
Przewodniczący:
……………………
Sygn. akt KIO 1399/14
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o., z siedzibą w
Knurowie prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego, na podstawie ustawy z dnia 29
stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 907 ze zm.)
(zwanej dalej również „ustawą Pzp”), postępowanie o udzielenie zamówienia pn: Budowa
sieci kanalizacji sanitarnej, deszczowej i sieci wodociągowej w rejonach B, D i E, F wraz z
tłocznią ścieków sanitarnych TS-01 „Wilsona".
Wartość zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na
podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp.
Wykonawcy wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: Remetkor-Bis M.
S………., R. S……… Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane Sp. J., SANIREM
Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane Sp. z o.o. z siedzibą w Sosnowcu (zwani dalej:
„Odwołującym”) w dniu 7 lipca 2014 r. (data wpływu do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej)
złożyli odwołanie na czynność odrzucenia oferty Odwołującego z postępowania na
podstawie art. 90 ust. 3 ustawy Pzp.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu w odwołaniu naruszenie następujących
przepisów ustawy:
1. art. 90 ust. 2 ustawy Pzp poprzez dokonanie niewłaściwej oceny wyjaśnień złożonych
przez Wykonawcę w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, w szczególności pominięcie
obiektywnych czynników wskazanych w wyjaśnieniach i przyjęcie, że oferta Odwołującego
zawiera rażąco niską cenę;
2. art. 90 ust. 3 ustawy Pzp poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i odrzucenie oferty
Odwołującego jako zawierającej cenę rażąco niską;
3. art. 7 ustawy Pzp poprzez dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej z pominięciem
oferty Odwołującego, co narusza zasadę uczciwej konkurencji i równego traktowania
wykonawców.
W związku z powyższym, Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1. uwzględnienie odwołania,
2. nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności badania i oceny ofert,
3. nakazanie dokonania ponownej oceny ofert i wybór jako najkorzystniejszej oferty
Odwołującego.
Czynność odrzucenia oferty Odwołującego z postępowania stała się przedmiotem
odwołania, wniesionego przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Remetkor-Bis M. S………., R. S…….. Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-
Budowlane Sp. J., SANIREM Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane Sp. z o.o. z siedzibą
w Sosnowcu.
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, w tym w szczególności treść ogłoszenia o zamówieniu oraz
postanowienia SIWZ, ofertę wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia: Remetkor-Bis M. S………, R. S…………. Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-
Budowlane Sp. J., SANIREM Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane Sp. z o.o. z
siedzibą w Sosnowcu jak również oświadczenia i stanowiska stron oraz uczestnika
postępowania złożone w trakcie rozprawy, skład orzekający Izby ustalił i zważył, co
następuje:
Odwołanie, wobec nie stwierdzenia na posiedzeniu niejawnym braków formalnych
oraz w związku z uiszczeniem przez Odwołującego wpisu, podlega rozpoznaniu.
Ponadto Izba ustaliła, że Odwołujący przekazał Zamawiającemu kopię niniejszego
odwołania.
Izba stwierdziła, że Odwołujący legitymuje się uprawnieniem do korzystania
ze środków ochrony prawnej, o których stanowi przepis art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Izba ustaliła również, że wezwanie do wzięcia udziału w postępowaniu odwoławczym
miało miejsce w dniu 8 lipca 2014 r.
Izba potwierdziła skuteczność przystąpienia do postępowania odwoławczego po
stronie Zamawiającego (które wpłynęło do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 11
lipca 2014 r.) wykonawcy AKWEDUKT Sp. z o.o., z siedzibą w Kielcach (zwanego dalej:
„Przystępującym”).
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje:
Przedmiotem zamówienia jest: Budowa sieci kanalizacji sanitarnej, deszczowej i sieci
wodociągowej w rejonach B, D i E, F wraz z tłocznią ścieków sanitarnych TS-01 „Wilsona".
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, że Odwołujący złożył ofertę w niniejszym
postępowaniu.
Ponadto Izba ustaliła, że Zamawiający pismem z dnia 13 czerwca 2014 r. wezwał
Odwołującego do złożenia wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp.
Odwołujący udzielił Zamawiającemu szczegółowych wyjaśnień, wskazując na
czynniki, które miały istotny wpływ na wysokość zaproponowanej ceny, potwierdzające, że
zaproponowana cena oferty uwzględnia wszystkie wymogi Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia, bez obniżania jakości oferowanych robót, a tym samym nie stanowi ceny
rażąco niskiej.
Dodatkowo Odwołujący wskazał, iż zaproponowana cena ofertowa została oparta na
rzetelnych wykonanych kalkulacjach, dla których podstawą były: a) Dokumentacja
projektowa i wszystkie warunki i wymagania zawarte w SIWZ, b) STWiOR (Specyfikacje
techniczne),c) Określenie nakładów (R+M+S) wg stosownych Katalogów Nakładów
Rzeczowych i własnych norm zakładowych oraz wyliczenie kosztów z uwzględnieniem
elementów kosztotwórczych, które w żadnym przypadku nie były niższe niż minimalne wg
obowiązujących wg notowań SEKOCENBUD-u, d) Oferty dostawców materiałów i urządzeń,
e) Stawki robocizny i sprzętu we własnej produkcji bezpośredniej, f) Oferty wykonawców
usług towarzyszących i pomocniczych. Wobec powyższego cena oferty uwzględnia wszelkie
niezbędne koszty dla prawidłowej i rzetelnej realizacji przedmiotu zamówienia.
Odwołujący podkreślił, iż cena w kwocie 10.614.900,00 zł brutto stanowi bilans
sprzyjających i dostępnych warunków cenotwórczych wykonania niniejszego zamówienia W
szczególności z uwagi na duży udział (obu Konsorcjantów) i zakres usług na rynku usług
budowlanych, zwłaszcza w sektorze wodociągowo-kanalizacyjnym i ochrony środowiska,
długoletnią współpracę z stałymi dostawcami materiałów budowlanych i podmiotami
świadczącymi usług około budowlane, a także ze względu na stabilną i wiarygodną sytuację
gospodarczą i rynkową mogliśmy przy dokonaniu wyceny oferty wynegocjować niskie i stałe
stawki, ceny i marże handlowe, które pozwoliły nam na efektywne i skuteczne obniżenie cen.
Ponadto kolejnym istotnym czynnikiem, który pozwolił Odwołującemu oszacować cenę na
niższym poziomie była okoliczność, dysponowania własnym i rozbudowanym parkiem
maszynowym i sprzętowym, zadbanym technicznie, co pozwoliło ukształtować w
przedsiębiorstwie niskie stawki amortyzacji a tym samym niskie koszty pracy sprzętu,
zapewniając wysoką wydajność i nikłą awaryjność.
Ponadto Odwołujący wskazał, iż posiada zdecydowaną większość maszyn
niezbędnych do realizacji zamówienia, w szczególności tych które generują największe
koszta:
• maszyna przewiertowa - wiertnica pozioma z napędem hydraulicznym PBA 155 prod.
Perforator
• wibromłot do zabijania ścianki szczelnej - wibromłot typu PVE 2319 VM
• dźwig na podwoziu samochodowym - Faun ATF o udźwigu 45,0 t
• koparki obrotowe na podwoziu kołowym - CASE 988, CASE 955, Furukawa
• koparka obrotowa na podwoziu gąsienicowym - ATLAS
• koparko-ładowarki - CASE 695, Komatsu
• samochody samowyładowcze - MAN, Tatra
• zestaw pompowy do odwodnienia gruntu przy pomocy igłofiltrów
Powyższe pozwoliło Odwołującemu wykonać zasadnicze i najbardziej kosztotwórcze
prace budowlane własnymi siłami, bez konieczności wynajmowania sprzętu oraz
podzlecania robót podmiotom trzecim.
Dodatkowo Odwołujący poinformował, iż obecnie realizuje kontrakt w miejscowości
Knurów związany z budową kanalizacji w technologii bezwykopowej, w zakresie którego
korzysta z w/wym. sprzętu. Dzięki powyższemu dysponuje zorganizowaną bazą sprzętowo-
magazynową oraz zapleczem budowy wraz z parkiem maszynowym w sąsiedztwie robót
obejmujących niniejsze postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego. Powyższe
również wpływa na zminimalizowanie kosztów organizacyjnych oraz logistycznych.
Realizowany obecnie kontrakt w miejscowości Knurów pozwolił Odwołującemu również
dokonać pełnego rozpoznania lokalnego rynku i nawiązać korzystną współpracę z
miejscowymi przedsiębiorstwami.
Ponadto Odwołujący dysponuje, zgodnymi z obowiązującymi normami, własnymi,
konkurencyjnie cenowo unikatowymi i oryginalnymi technologiami wykonania robót, opartymi
o własny park maszynowy, w zakresie wykonawstwa skomplikowanych robót inżynieryjnych
jak: przewierty różnych typów, zabijanie ścianek szczelnych czy nowatorskie technologie
odwadniania gruntów opartych na technologii igłofiltrów lub studni depresyjnych. Realne i
rzeczywiste koszty w/w robót realizowanych dzięki wypracowanej technologii są niższe niż
średnie koszty publikowane w wydawnictwach SEKOCENBUD o około 22-38% w zależności
od ich asortymentu.
Ponadto Odwołujący dysponuje również stabilnymi i dobrze zorganizowanymi
brygadami roboczymi, o wszechstronnych i zamiennych wzajemnie się uzupełniających
kwalifikacjach, co łącznie ze skuteczną kadrą nadzoru techniczno-budowlanego gwarantuje:
optymalnie niskie koszty pośrednie i zakładowe, sprawną i terminową realizację robót
budowlano-montażowych. Zatem w świetle powyższego Odwołujący oświadczył, że złożona
przez niego oferta cenowa jest realna, wiarygodna i adekwatna do obecnych realiów rynku
usług budowlanych i ostrej konkurencji na tym rynku, zaproponowana cena naszej oferty jest
wyższa niż koszty wytworzenia usług i robót objętych ofertą, zapewniająca zysk, oferta
cenowa Odwołującego kształtuje się na poziomie 80% średniej oferty cenowej uzyskanych
od wszystkich oferentów biorących udział w niniejszym postępowaniu, a najbardziej
cenotwórczy element wchodzący w zakres niniejszego postępowania tłocznia ścieków
„WILSON" (Kontrakt W5/1 - tłocznia TS-01 Wilsona), został przez Odwołującego wyceniony
na kwotę 5.266.122,61 zł netto. Porównanie z pozostałymi oferentami potwierdza, iż element
ten z pewnością skalkulowany został w sposób prawidłowy, gdyż rzeczową tłocznię taniej od
Odwołującego i wycenili następujący oferenci:
• Miko-Tech Sp. z o.o. - 4.309.992,59 zł netto
• P.U. B&WJ Sp. z o.o. - P.U. TELE-MAR Sp. z o.o. - 4.444.125,94 zł netto
• ZISCO Sp. z o.o. Sp. komandytowa - ZISCO Z.I.S. - HYDROMEX PLUS Sp. J. -
4.967.639,79 zł netto
• ZRIB Sp. z o.o. - Z.R.I.-B. ZRIB Z……. S………… - 5.071.915,60 zł netto.
Odwołujący zaś ustosunkowując się natomiast do poziomu cenowego
konkurencyjnych ofert, nadmienił, że jak wykazują biuletyny przetargowe portali zamówień
publicznych ceny najkorzystniejszych ofert wybranych w ramach tego typu postępowań
wahają się na poziomie 36-70% wartości kosztorysów inwestorskich, przy czym należy także
zauważyć, że dla celów statystycznych ich wartość jest częstokroć zawyżana przez
Zamawiających. Natomiast oferta cenowa Odwołującego kształtuje się na poziomie 80%
średniej oferty cenowej uzyskanych od wszystkich oferentów biorących udział w niniejszym
postępowaniu. Ponadto Odwołujący zauważył również, iż kosztorysy inwestorskie są
szacowane cenowo w oparciu o średnie poziomy elementów kosztotwórczych, natomiast
konkurencja rynkowa i niska podaż usług na rynku wymuszają na oferentach stosowanie
stawek minimalnych - ale jednocześnie takich, które zapewnią minimalną rentowność, co
przecież automatycznie nie stanowi o tym, iż tak przyjęta kalkulacja prowadzi do ustalenia
ceny rażąco niskiej.
W ramach niniejszego postępowania Odwołujący złożył ofertę, której wartość stanowi
48,90 % wartości Kosztorysu Inwestorskiego, poziom cenowy oferowany przez
Odwołującego jest bardzo zbliżony zarówno do Konsorcjum P.U. B&WJ Sp. z o.o. - TELE-
MAR Sp. z o.o. - 45,82 % jak również firmy Miko-Tech Sp. z o.o. - 52,13 %. Powyższe
potwierdza, że oferta Odwołującego stanowi realną, choć konkurencyjną cenę rynkową
zapewniającą rzetelne wykonawstwo wraz z osiągnięciem zysku.
Zamawiający w dniu 2 lipca 2014 r. dokonał wyboru najkorzystniejszej oferty: oferty
wykonawcy AKWEDUKT Sp. z o.o., z siedzibą w Kielcach oraz odrzucił ofertę Odwołującego
na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy Pzp.
Krajowa Izba Odwoławcza zważyła, co następuje:
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, oświadczenia
i stanowiska stron oraz uczestnika postępowania przedstawione podczas rozprawy, Izba
uznała, iż odwołanie jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.
Izba oceniając zarzut bezpodstawnego odrzucenia oferty Odwołującego z ww.
postępowania - wzięła pod uwagę następujące okoliczności faktyczne oraz prawne:
Nie ulega wątpliwości, że w świetle ugruntowanego orzecznictwa Europejskiego
Trybunału Sprawiedliwości jak i orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej przyjmuje się, iż w
przypadku podejrzenia rażąco niskiej ceny, przed podjęciem decyzji o odrzuceniu oferty,
Zamawiający ma obowiązek umożliwić wykonawcy złożenie wyjaśnień dotyczących cen
oferty (np. wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 22 czerwca 1989 r., w
sprawie C-103/88 „Fratelli Constanzo”).
Po drugie należy wskazać, że nie w każdym przypadku i nie w każdej sytuacji istnieje
obowiązek wzywania wykonawcy o wyjaśnienia w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, jedynie
gdy zaistnieją uzasadnione wątpliwości, że zaoferowana cena jest rażąco niska. Wezwanie
w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp - nie następuje automatycznie, w każdej sytuacji - a jedynie
gdy istnieją do tego obiektywne przesłanki. Przepis art. 90 ust. 1 ustawy nie konstruuje
obowiązku, któremu Zamawiający musi się bezwzględnie podporządkować. Zamawiający
zobowiązany jest zwrócić się do wykonawcy o szczegółowe wyjaśnienie powodów
zaproponowania tak niskiej ceny, jeśli w trakcie oceny ofert Zamawiający uzna, że ma do
czynienia z ofertą zawierającą cenę „rażąco niską" w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Zatem dopiero w przypadku realnego podejrzenia, że oferowana cena jest rażąco niska
Zamawiający powinien podjąć decyzję o wszczęciu procedury wyjaśniającej uregulowanej w
art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, celem dokonania analizy czy zaoferowana przez wykonawcę cena
obiektywnie jest rażąco niska.
Ponadto zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, Zamawiający w celu ustalenia, czy
oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, zwraca się do
wykonawcy o udzielenie w określonym terminie wyjaśnień dotyczących elementów oferty
mających wpływ na wysokość ceny.
Zatem przepis art. 90 ust. 1 ustawy Pzp wyraźnie przewiduje obowiązek skierowania
przez Zamawiającego wezwania do złożenia wyjaśnień dotyczących niektórych elementów
oferty budzących uzasadnione wątpliwości Zamawiającego – t.j. elementów mających wpływ
na wysokość ceny. Wobec powyższego wezwanie do złożenia wyjaśnień winno być
sformułowane w formie pytań. Pytanie do wykonawcy powinno wskazywać elementy oferty,
które podczas badania oferty wzbudziły wątpliwości i co do których Zamawiający oczekuje
wyjaśnień. Wykonawca musi wiedzieć, które elementy wyceny oferty wzbudziły zastrzeżenia
Zamawiającego i w jakim kierunku mają iść jego wyjaśnienia. Zamawiający nie może stawiać
wykonawcy w sytuacji, aby ten domyślał się – co miało miejsce w niniejszym stanie
faktycznym - które elementy wyceny oferty Zamawiający zakwestionował (które budzą jego
wątpliwości), albo oczekiwał, że wykonawca w takiej sytuacji szczegółowo zanalizuje każdą
pozycję cenową ofert, w szczególności – gdy wszyscy wykonawcy – w tym również
Odwołujący – złożyli w swoich ofertach kosztorysy ofertowe, które podlegały ocenie
Zamawiającego. Brak wskazania, jakie pozycje kalkulacji ceny oferty wymagają - według
Zamawiającego - wyjaśnień, nie może być uznane za obowiązek wykonawcy do
szczegółowego udzielenia wyjaśnień co do pozycji kosztorysowych całości oferty. W takiej
sytuacji brak szczegółowego odniesienia się wykonawcy do kwestii nieobjętych pytaniami
Zamawiającego nie może prowadzić do uznania, że złożona oferta jest ofertą z rażąco niską
ceną, gdyż udzielone wyjaśnienia są zbyt ogólnikowe. Skoro pytanie Zamawiającego nie
odnosi się do konkretnych elementów oferty wykonawcy – tych elementów które mogą
budzić wątpliwości Zamawiającego – i jest ono w swej treści ogólnym zapytaniem, to w
konsekwencji niewskazanym jest stawianie wykonawcy zarzutu, że wyjaśnienia w zakresie
rażąco niskiej ceny są ogólnikowe i nie zostały poparte żadnymi dowodami. Zamawiający nie
może zatem wyciągać wobec takiego wykonawcy negatywnych konsekwencji w postaci
odrzucenia jego oferty (analogicznie wyrok z dnia 10 lipca 2013 r., sygn. akt KIO 1498/13).
Ponadto odrzucenie oferty wykonawcy z uwagi na zbyt ogólne wyjaśnienia – wobec
ogólnego w swej treści wezwania – mogłoby być łatwym instrumentem dla Zamawiających do
bezpodstawnego odrzucania ofert wykonawców, a tym samym w rzeczywistości
nieweryfikowalnym dla wykonawców biorących udział w postępowaniu, gdyż wobec
niesprecyzowanych oczekiwań Zamawiającego – i złożonych przez wykonawcę wyjaśnień –
jego oferta w konsekwencji i tak zostałaby odrzucona na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy Pzp,
z uwagi na ogólnikowość złożonych wyjaśnień. Należy pamiętać, że celem wezwania w trybie
art. 90 ust. 1 ustawy Pzp jest wyjaśnienie pewnych wątpliwości dotyczących niektórych
elementów oferty i jej ceny, nie może zaś być instrumentem do łatwego – często
bezpodstawnego – odrzucania ofert złożonych przez wykonawców w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego, a pewna ogólnikowość wezwania – i w konsekwencji
ogólnikowość złożonych wyjaśnień – może prowadzić do składania środków ochrony prawnej
przez wykonawców (w postaci odwołania), a tym samym do przedłużania postępowania o
udzielenia zamówienia publicznego.
Ponadto stosownie do przepisu art. 90 ust. 2 Pzp Zamawiający, oceniając
wyjaśnienia, bierze pod uwagę obiektywne czynniki, w szczególności oszczędność metody
wykonania zamówienia, wybrane rozwiązania techniczne, wyjątkowo sprzyjające warunki
wykonywania zamówienia dostępne dla wykonawcy, oryginalność projektu wykonawcy oraz
wpływ pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów.
Powyższe w ocenie Krajowej Izby Odwoławczej – odnosząc się do niniejszego stanu
faktycznego - wobec ogólnego zapytania Zamawiającego, Odwołujący wykazał, t.j. udzielił
wyczerpujących wyjaśnień, odnoszących się do czynników, które pozwoliły mu na obniżenie
ceny za wykonanie tego przedmiotu zamówienia, wskazując na następujące okoliczności:
1. duży udział w rynku, a także stabilna i wiarygodna sytuacja gospodarcza i rynkowa,
zakres usług na rynku usług budowlanych, w szczególności w sektorze wodociągowo-
kanalizacyjnym i ochrony środowiska, długoletnia współpraca ze stałymi
dostawcami materiałów budowlanych i podmiotami świadczącymi usługi okołobudowlane -
wszystkie te czynniki umożliwiły Odwołującemu zrealizowanie przedmiotu zamówienia bez
konieczności poniesienia dużych nakładów w tym zakresie, co stanowi element wpływający
na możliwość obniżenia ceny;
2. dysponowanie własnym i rozbudowanym parkiem maszynowym i sprzętowym,
zadbanym technicznie, który stanowi większość maszyn niezbędnych do realizacji
zamówienia, w szczególności tych, które generują największe koszty (min. maszyna
przewiertowa- wiertnica pozioma z napędem hydraulicznym PBA 155, wibromłot do zbijania
ścianki szczelnej- wibromłot typu PVE 2319 VM, dźwig na podwoziu- Faun ATF o udźwigu
45,0 t, koparki obrotowe na podwoziu kołowym- CASE 988, CASE 955, Furukawa), dzięki
czemu Odwołujący uniknie kosztów związanych z wynajmowaniem sprzętu oraz zlecania
robót podwykonawcom – jest to czynnik obniżający cenę, który Zamawiający bezpodstawnie
uznał za ogólnikowy;
3. realizacja kontraktu w sąsiedniej miejscowości Knurów związanego z budową
kanalizacji w technologii bezwykopowej, dzięki czemu Odwołujący nawiązał korzystną
współpracę z miejscowymi przedsiębiorstwami, a także dzięki czemu dysponuje bazą
sprzętowo-magazynową oraz zapleczem budowy wraz z parkiem maszynowym, te czynniki
wpływają zatem na minimalizację kosztów organizacyjnych oraz logistycznych - to również
jest element mogący wpływać na obniżenie ceny;
4. dysponowanie zgodnymi z obowiązującymi normami, własnymi, konkurencyjnie
cenowo unikatowymi i oryginalnymi technologiami wykonania robót, opartymi o własny park
maszynowy, w zakresie wykonawstwa skomplikowanych robót inżynieryjnych jak: przewierty
różnych typów, zabijanie ścianek szczelnych czy oryginalne technologie odwadniania
gruntów opartych na technologii igłofiltrów lub studni depresyjnych. W świetle tego aspektu
realne i rzeczywiste koszty ww. robót realizowanych są niższe niż średnie koszty
publikowane w wydawnictwach SEKOCENBUD o około 22-38% w zależności od ich
asortymentu;
5. okoliczność dysponowania stabilnymi i dobrze zorganizowanymi brygadami
roboczymi, o wszechstronnych i zamiennych wzajemnie się uzupełniających kwalifikacjach;
co wraz ze skuteczną kadrą nadzoru techniczno-budowlanego zapewnia optymalnie niskie
koszty pośrednie i zakładowe oraz sprawną i terminową realizacje robót budowlano-
montażowych.
Ponadto w swych wyjaśnieniach Odwołujący wskazywał, iż najbardziej cenotwórczy
element wchodzący w zakres niniejszego postępowania: tłocznia ścieków „Wilson" (Kontrakt
W5/1- tłocznia TS-01 Wilsona) został przez niego wyceniony na kwotę 5.266.122,61 zł, zaś
Wykonawcy: Miko- Tech Sp. z o.o., konsorcjum firm P.U. B&WJ Sp. z o.o. i P.U. TELEMAR
Sp. z o.o., konsorcjum ZISCO Sp. z o.o. Sp. komandytowa i ZISCO Zakład Instalacji
Sanitarnych CO. F…….. B……….. i HYDROMEX PLUS Z………….. Spółka Jawna, a także
ZRIB Sp. z o.o. za tłocznię TS-01 Wilsona zaproponowali cenę niższą od Odwołującego.
Dodatkowo Odwołujący nadmienił, iż zgodnie z biuletynami przetargowymi portali
zamówień publicznych ceny najkorzystniejszych ofert wybranych w ramach tego typu
postępowań wahają się na poziomie 36-70% wartości kosztorysów inwestorskich, przy czym
dla celów statystycznych ich wartość jest częstokroć zawyżana przez Zamawiających.
Jednocześnie wobec powyższego oraz przyjętej reguły - że przesłanek skutkujących
odrzuceniem oferty, nie można interpretować w sposób dowolny i rozszerzający, gdyż to na
Zamawiającym spoczywa obowiązek wykazania okoliczności, z których wywodzi skutki
prawne w postaci odrzucenia oferty wykonawcy i w konsekwencji pozbawienia go możliwości
uzyskania i realizacji w przedmiotu zamówienia – należało uznać, że nie istniały – w
niniejszym stanie faktycznym - przesłanki do odrzucenia oferty Odwołującego. Zamawiający
na rozprawie nie potrafił skazać, jakie to dowody i okoliczności byłyby dla niego
wystarczające do wyjaśnienia, że zaproponowana przez wykonawcę cena nie jest rażąco
niska, a przecież wyjaśnienia te mają służyć rozwianiu wszelkich wątpliwości
Zamawiającego, a odnoszących się do elementów oferty mających wpływ na wysokość
zaoferowanej ceny.
Odnosząc się do złożonych przez Odwołującego i Przystępującego dowodów –
wobec ogólnego zapytania Zamawiającego – należało uznać, że wyjaśnienia złożone przez
Odwołującego są wyczerpujące, a przyjęcie dodatkowych dowodów i kalkulacji mogłoby – w
opinii Izby – stanowić obejście procedury wyjaśniającej zawartej w dyspozycji art. 90 ust. 1
ustawy Pzp, gdyż dopiero wobec szczegółowego wezwania Odwołujący upoważniony byłby
do składania szczegółowych kalkulacji i wyliczeń – co miało miejsce na rozprawie.
W opinii Izby to na Zamawiającym spoczywa obowiązek wystąpienia o wyjaśnienia
czy oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia i treść tego
wezwania niewątpliwie rzutuje na wyjaśnienia składane przez wykonawców. Z treści art. 90
ust. 1 ustawy Pzp wyraźnie wynika, iż podmiotem wszczynającym procedurę wyjaśniającą
jest wyłącznie Zamawiający i powyższego obowiązku nie może on w żaden sposób
przerzucać na wykonawców biorących udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego. To na Zamawiającym spoczywa obowiązek wezwania do wyjaśnień i ich
sprecyzowania, nie może zatem swych oczekiwań i wątpliwości artykułować na etapie
postępowania odwoławczego, gdyż powyższe powinno mieć swoje odzwierciedlenie w
wezwaniu o wyjaśnienia w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, kierowanym do wykonawcy w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
Dodatkowo przyjęcie – złożonych dopiero na rozprawie – wyjaśnień i dowodów w
przedmiocie rażąco niskiej ceny doprowadzić może do odebrania innym wykonawcom
możliwości weryfikowania działań/ zaniechań Zamawiającego w toku prowadzonej procedury
o udzielenie zamówienia publicznego i w konsekwencji do złamania zasady równości i
uczciwej konkurencji.
Konkludując, Zamawiający zobowiązany jest do unieważnienie czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty oraz unieważnienia czynności oceny ofert a także unieważnienia
czynności odrzucenia oferty Odwołującego i powtórzenie czynności badania i oceny ofert, z
uwzględnieniem oferty Odwołującego.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku postępowania na
podstawie przepisu art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp, z uwzględnieniem przepisów
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i
sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238), w szczególności § 3 ust. 1
pkt 2 b) ww. rozporządzenia.
Przewodniczący:
…………………….