KIO 1571/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Agata Dziuban
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO 1571/14
WYROK
z dnia 18 sierpnia 2014 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Justyna Tomkowska
Protokolant: Agata Dziuban
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 sierpnia 2014 roku w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 1 sierpnia 2014 roku przez
wykonawcę Berger Bau Polska Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu w postępowaniu
prowadzonym przez Zamawiającego Wojewódzkie Centrum Psychiatrii
Długoterminowej w Stroniu Śląskim Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej
Stronie Śląskie
przy udziale:
A. wykonawcy Skanska S.A. z siedzibą w Warszawie zgłaszającego przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego,
B. wykonawcy Spółdzielnia Rzemieślnicza z siedzibą w Ząbkowicach Śląskich
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej, a także czynności odrzucenia oferty Odwołującego oraz dokonanie
czynności ponownego badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego
i odrzucenie oferty Przystępującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo
zamówień publicznych;
2. kosztami postępowania obciąża Zamawiającego Wojewódzkie Centrum
Psychiatrii Długoterminowej w Stroniu Śląskim Samodzielny Publiczny Zakład Opieki
Zdrowotnej Stronie Śląskie i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
Berger Bau Polska Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu tytułem wpisu od
odwołania,
2.2. zasądza od Zamawiającego Wojewódzkie Centrum Psychiatrii Długoterminowej
w Stroniu Śląskim Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Stronie
Śląskie na rzecz wykonawcy Berger Bau Polska Sp. z o.o. z siedzibą we
Wrocławiu kwotę 23 600 zł 00 gr (słownie: dwadzieścia trzy tysiące sześćset
złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione
z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Świdnicy.
Przewodniczący:
Sygn. akt KIO 1571/14
UZASADNIENIE
W dniu 1 sierpnia 2014 roku do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej, na podstawie
art. 180 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004r. - Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.
Dz. U. z 2013 r. poz. 907, ze zm. - dalej jako: „ustawa Pzp”) odwołanie złożył wykonawca
Berger Bau Polska Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu (dalej jako: „Odwołujący”).
Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu
nieograniczonego pn: „Przebudowa i rozbudowa istniejącego budynku A o budynek B
z przeznaczeniem na Zakład Opiekuńczo- Leczniczy o profilu psychiatrycznym, ETAP 2”
prowadzi Zamawiający: Wojewódzkie Centrum Psychiatrii Długoterminowej w Stroniu
Śląskim Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Stronie Śląskie. Ogłoszenie
o zamówieniu zostało zamieszczone w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod
numerem 2014/S 088-153311.
Odwołanie wniesiono wobec czynności i zaniechań Zamawiającego dokonanych
w postępowaniu, polegających na: wyborze, jako najkorzystniejszej z ofert złożonych
w postępowaniu, oferty Wykonawcy Spółdzielnia Rzemieślnicza z siedzibą w Ząbkowicach
Śląskich, zaniechaniu odrzucenia oferty tego wykonawcy, pomimo że zawiera ona błąd
w obliczeniu ceny, odrzuceniu oferty Odwołującego, jako zawierającej błąd w obliczeniu
ceny, ewentualnie, zaniechaniu poprawienia w ofercie Odwołującego innych omyłek
polegających na niezgodności treści jego oferty z treścią specyfikacji istotnych warunków
zamówienia (dalej jako: „SIWZ”).
Zaskarżonym czynnościom i zaniechaniom Zamawiającego zarzucono naruszenie:
art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp, poprzez zaniechanie odrzucenia oferty Wykonawcy
Spółdzielnia Rzemieślnicza, w sytuacji, gdy oferta tego Wykonawcy powinna zostać
odrzucona, jako zawierająca błąd w obliczeniu ceny polegający na zastosowaniu do
obliczenia ceny ofertowej niewłaściwej stawki podatku VAT, art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp,
poprzez niezasadne odrzucenie oferty Odwołującego, w sytuacji, gdy jego oferta nie zawiera
błędu w obliczeniu ceny, tj. zastosowania przez niego 23% stawka podatku VAT była
prawidłowa dla ustalenia ceny ofertowej całego przedmiotu zamówienia, ewentualnie, art. 87
ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp, poprzez zaniechanie poprawienia w ofercie Odwołującego innych
omyłek polegających na niezgodności jego oferty z SIWZ, art. 7 ust. 1 ustawy Pzp, poprzez
wybór, jako najkorzystniejszej z ofert złożonych w postępowaniu, oferty Wykonawcy
Spółdzielnia Rzemieślnicza, w sytuacji, gdy oferta tego Wykonawcy Wykonawca podlega
odrzuceniu, co narusza zasadę uczciwej konkurencji oraz równego traktowania
wykonawców.
W oparciu o przedstawione wyżej zarzuty Odwołujący wnosił o nakazanie
Zamawiającemu: unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty dokonanej
w postępowaniu, dokonania ponownej oceny i badania ofert złożonych w postępowaniu,
a w ich wyniku: odrzucenia oferty Wykonawcy Spółdzielnia Rzemieślnicza oraz wyboru, jako
najkorzystniejszej z ofert złożonych postępowaniu, oferty Odwołującego, względnie
poprawienia w ofercie Odwołującego innej omyłki polegającej na zastosowaniu dla ustalenia
ceny ofertowej niewłaściwej stawki podatku VAT.
W wyniku naruszenia przez Zamawiającego przywołanych przepisów Pzp interes
Odwołującego w uzyskaniu zamówienia może doznać uszczerbku. Przyjęta przez
Zamawiającego błędna interpretacji przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od
towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 201 Ir. nr 177, poz. 1054, ze zm. - dalej jako: „ustawa
o VAT” lub „u.p.t.u.”), pozbawia Odwołującego możliwości realizacji przedmiotowego
zamówienia w sytuacji, gdy oferta Odwołującego została sporządzona w sposób prawidłowy
i stanowi dla Zamawiającego „ofertę najkorzystniejszą” w znaczeniu określonym zarówno
przez Pzp, jak i przez Zamawiającego. Co wymaga w tym miejscu podkreślenia Odwołujący
zaoferował wykonanie przedmiotu umowy za najniższą cenę ofertową netto spośród ofert
złożonych w postępowaniu, tj. 17 783 065 zł, a co za tym idzie jego oferta - przy
zastosowaniu przez wszystkich wykonawców biorących udział w postępowaniu tej samej
stawki podatku VAT byłaby ofertą z najniższą ceną.
Pismem przesłanym Odwołującemu faksem w dniu 22 lipca 2014r. Zamawiający
poinformował Odwołującego o wyborze, jako najkorzystniejszej z ofert złożonych
w postępowaniu, oferty Wykonawcy Spółdzielnia Rzemieślnicza o wartości netto: 17 973
571,16 zł, brutto: 19 611 275,51 zł. Ponadto, w piśmie Zamawiający wskazał, że oferta
Odwołującego o wartości netto: 17 783 065 zł, brutto: 21 873 170,43 zł została odrzucana
w trybie art. 89 ust. 1 pkt 6 Pzp, jako zawierająca błąd w obliczeniu ceny. W przekonaniu
Zamawiającego, powyższy błąd ma polegać na wskazaniu przez Odwołującego w formularzu
ofertowym jednolitej stawki podatku VAT w wysokości 23% dla całego przedmiotu
zamówienia, w sytuacji, gdy - w ocenie Zamawiającego - prawidłowe jest przyjęcie stawki
podatku VAT w wysokości: 8% dla robót wykonywanych w obiektach budowlanych, tj.
budynkach A i B Wojewódzkiego Centrum Psychiatrii Długoterminowej w Stroniu Śląskim
SPZOZ oraz 23% dla robót wykonywanych poza tymi obiektami budowlanymi.
Biorąc pod uwagę stan faktyczny sprawy, z takim rozstrzygnięciem Zamawiającego
Odwołujący nie może się zgodzić. Zgodnie z pkt 4.2. SIWZ Przedmiot zamówienia „obejmuje
przebudowę i rozbudowę istniejącego budynku „A” o budynek „B” z przeznaczeniem na
Zakład Opiekuńczo- Leczniczy o profilu psychiatrycznym wraz z uzyskaniem pozwolenia na
użytkowanie, a w szczególności: - wykonanie robót budowlanych, budowlano-montażowych,
dostaw materiałów, urządzeń, usług, sprzętu, jak i prac pomocniczych oraz innych
świadczeń związanych z realizacją przebudowy i rozbudowy istniejącego budynku „A”
o budynek „B” z przeznaczeniem na Zakład Opiekuńczo-Leczniczy o profilu psychiatrycznym
dla 225 pacjentów, wraz ze zjazdem z ul. 40-lecia PRL, infrastrukturą techniczną, w tym:
zewnętrzną instalacją wodno-kanalizacyjną, kanalizacją deszczową, energetyczną nn
i oświetleniem terenu oraz układem dróg wewnętrznych i parkingiem, a także ogrodzeniem
terenu - etap 2 inwestycji w miejscowości Stronie Śląskie, ul. Sudecka i 40 lecia PRL,
obejmujący działki 559/8,559/9,559/11,559/16, 559/17,559/18,559/19, 559/20, obręb Stronie
Śląskie - miasto, zgodnie z dokumentacją projektowo-wykonawczą, specyfikacjami
technicznymi wykonania i odbioru robót oraz przedmiarami robót budowlanych
i harmonogramem rzeczowo-finansowym robót budowlanych; - złożenie w imieniu Inwestora,
na podstawie udzielonego pełnomocnictwa, zawiadomienia o zamierzonym terminie
rozpoczęcia robót, stosownych wniosków niezbędnych do uzyskania pozwolenia na
użytkowane, wraz z kompletem niezbędnej dokumentacji.
W pkt 14.4. SIWZ Zamawiający przewidział, że: „Cena podana w ofercie powinna być
ceną kompletną i jednoznaczną, i stanowić całkowite wynagrodzenie Wykonawcy za
wykonywanie obowiązków umownych w pełnym zakresie - obejmować łączną wycenę
wszystkich elementów przedmiotu zamówienia, wskazanych w niniejszej SIWZ, łącznie
z podatkiem od towarów i usług (VAT), zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 05 lipca 2001r.
o cenach (Dz. U. z 2001r., Nr 97, poz. 1050, ze zm.)”. W tym miejscu dodać należy, że jest
to drugie postępowanie o udzielenie tego zamówienia publicznego prowadzone przez
Zamawiającego (poprzednie zostało unieważnione na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 Pzp).
W toku poprzedniego postępowania jeden z wykonawców złożył w trybie art. 38 Pzp
następujące pytanie do SIWZ: „W punkcie 14.9. specyfikacji zapisano: ustalenie prawidłowej
stawki podatku od towarów i usług (VAT) należy do Wykonawcy. Dla ustalenia prawidłowej
stawki VAT zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o cenach (Dz.U. z 2001 r., Nr 97 poz. 1050 ze
zmianami) proszę o podanie do jakiej Grupy i Klasy Polskiej Klasyfikacji Obiektów
Budowlanych Zamawiający zaliczył obiekt, którego budowa jest objęta niniejszym
postępowaniem”. Zamawiający uchylił się od udzielenia jednoznacznej odpowiedzi na ww.
pytanie, wyjaśniając, że: „(...) nie podejmujemy się na wskazanie jednoznaczne klasyfikacji
obiektu, gdyż zawarcie umowy na rozbudowę obiektu z przeznaczeniem na „Zakład-
Opiekuńczo Leczniczy” powoduje wątpliwości, stąd należy zwrócić się do Urzędu
Skarbowego z prośbą o właściwą interpretację prawną”.
Zgodnie z sugestią Zamawiającego Odwołujący wystąpił do właściwego Urzędu
Skarbowego z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej. Interpretację taką
Odwołujący otrzymał po dniu składania ofert w postępowaniu, tj. 7 lipca 2014r., niemniej
interpretacja ta wskazywała na prawidłowość postępowania Odwołującego polegającego na
zastosowaniu dla obliczenia ceny ofertowej jednolitej, 23% stawki podatku VAT.
Jak wynika z dokumentacji postępowania, poza Odwołujący jeszcze jeden
wykonawca – firma PRE-FABRYKAT Sp. z o.o. złożyła ofertę z jednolitą 23% stawką
podatku VAT. Dwóch kolejnych wykonawców: Spółdzielnia Rzemieślnicza i SKANSKA S.A.
złożyły oferty z 23% stawką VAT dla prac wykonywanych poza budynkiem A i B oraz z 8%
stawką VAT dla prac wykonywanych w budynku. Jeden wykonawca - Energy Investors
Group S.A. - złożył ofertę z jednolitą, 8% stawką podatku VAT.
Odnosząc się do powyższych rozbieżności odnośnie sposobu ustalenia właściwej
stawki podatku VAT na „wykonanie robót budowlanych, budowlano-montażowych, dostaw
materiałów, urządzeń, usług, sprzętu, jak i prac pomocniczych oraz innych świadczeń
związanych z realizacją przebudowy i rozbudowy istniejącego budynku „A” o budynek „B”
z przeznaczeniem na Zakład Opiekuńczo- Leczniczy o profilu psychiatrycznym dla 225
pacjentów” wskazać należy, co następuje:
Stosownie do przepisu art. 41 ust. 12 ustawy o VAT stawkę podatku, o której mowa w
ust. 2 (tj. stawkę 8%), stosuje się do dostawy, budowy, remontu, modernizacji,
termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do
budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. Z kolei ust. 12a wskazuje, iż
przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się obiekty
budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokale
mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów
Budowlanych w dziale 12, a także obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów
Budowlanych w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących
usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską. Jak wynika z literalnego brzmienia
ust. 12a, 8% stawką podatku VAT objęta jest budowa nie wszystkich obiektów
sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie 1264, a tylko
budynków instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską
i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych. Jak wynika z kolei
z Załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej
Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz. U. Nr 112, poz. 1316) w klasa 1264
obejmuje: - Budynki instytucji świadczących usługi medyczne i chirurgiczne oraz
pielęgnacyjne dla ludzi, - Sanatoria, szpitale długoterminowego lecznictwa, szpitale
psychiatryczne, przychodnie, poradnie, żłobki, ośrodki pomocy społecznej dla matki
i dziecka, - Szpitale kliniczne, - Szpitale więzienne i wojskowe, - Budynki przeznaczone do
termoterapii, wodolecznictwa, rehabilitacji, stacje krwiodawstwa, laktaria, kliniki
weterynaryjne, itp., - Budynki instytucji ochrony zdrowia świadczące usługi zakwaterowania,
z opieką lekarską i pielęgniarską dla ludzi starszych, niepełnosprawnych, itp. Klasa nie
obejmuje: - Domów opieki społecznej (bez opieki medycznej) dla ludzi starszych lub
niepełnosprawnych, itp. Jak wynika z Klasyfikacji szpitale psychiatryczne, przychodnie
i poradnie, z założenia ustawodawcy stanowią inne obiekty budowlane niż budynki instytucji
ochrony zdrowia świadczące usługi zakwaterowania, z opieką lekarską i pielęgniarską dla
ludzi starszych, niepełnosprawnych (obiekty te są wymieniane w innych punktach).
Jak czytamy wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 maja 2013r.,
sygn. akt: IFSK 863/12: „W art. 41 ust. 2 u.p.t.u. ustawodawca wprowadził obniżoną stawkę
podatku VAT w wysokości 7 % w odniesieniu do towarów i usług, wymienionych
w załączniku nr 3 do ustawy z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 114 ust. 1. W ust. 12 art. 41
wskazano, że stawkę podatku, o której mowa w ust. 2 stosuje się do dostawy, budowy,
remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich
części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.
Z kolei w ust. 12a tego artykułu zawarta została definicja budownictwa objętego społecznym
programem mieszkaniowym. Zgodnie z tym przepisem przez budownictwo objęte
społecznym programem mieszkaniowym rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego
lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych oraz lokale mieszkalne w budynkach
niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale
12, a także obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex
1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania
z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych,
z zastrzeżeniem nie mającym znaczenia w tej sprawie. Przepis ten w zakresie klasyfikacji
budynków i obiektów odsyła do Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, wskazując przy
tym, że w definicji budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym mieszczą
się także obiekty sklasyfikowane w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony
zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza
dla ludzi starszych i niepełnosprawnych. Mając na uwadze systematykę tej klasy, to jest
wyodrębnienie kategorii budynków szpitali psychiatrycznych od kategorii budynków instytucji
ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania, z opieką lekarską i pielęgniarską dla
ludzi starszych, niepełnosprawnych, itp. (ta pierwsza kategoria ujęta została w tiret drugim tej
klasy, ta druga zaś w tiret szóstym) oraz uwzględniając zapis zawarty w ust. 12a art. 41
u.p.t.u., gdzie wskazuje się, że chodzi wyłącznie o budynki instytucji ochrony zdrowia
świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi
starszych i niepełnosprawnych, podzielić należy stanowisko organów i Sądu pierwszej
instancji, że z art. 41 ust. 12 i ust. 12a w związku z art. 41 ust. 2 u.p.t.u. nie wynika, by
stawka 7 % podatku VAT obejmowała roboty określone w ust. 12 art. 41 wykonywane
w obiektach szpitali psychiatrycznych”.
W niniejszej sprawie, na co uwagę zwrócił Zamawiający pismem adresowanym do
Odwołującego z dnia 14 lipca 2014r. Wojewódzkie Centrum Psychiatrii Długoterminowej nie
jest szpitalem w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności
leczniczej (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 217 ze zm.). Warto jednak zaznaczyć, iż
pozostaje on „szpitalem psychiatrycznym” w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 19 sierpnia
1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tekst jednolity: Dz. U. 2011 r. Nr 231 poz. 1375)
i w ten też sposób planowany budynek był wielokrotnie opisywany w dokumentacji
projektowej składającej się na SIWZ. Nadto, wskazać należy, iż nawet gdyby znaczenia
pojęcia „szpital psychiatryczny” użytego w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych
poszukiwać tylko w przepisach ustawy o działalności leczniczej, to i tak słuszny pozostaje
pogląd Odwołującego o konieczności zastosowania w niniejszej sprawie 23% stawki podatku
VAT. Stanowisko to potwierdza uzyskana przez Odwołującego na potrzeby niniejszego
postępowania interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu działającego
w imieniu Ministra Finansów (dalej jako: „Organ”) z dnia 7 lipca 2014r., wydana w wyniku
wniosku Odwołującego z dnia 7 lipca 2014r. o wydanie interpretacji indywidualnej.
W interpretacji tej Organ przesądził, że: „Analizując treść art. 41 ust. 12 i 12a. ustawy o VAT
należy stwierdzić, że preferencyjna stawka podatku została przewidziana dla usług
w zakresie budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy m.in.
obiektów sklasyfikowanych według PKOB w klasie 1264, w sytuacji, gdy w budynkach tych
będzie świadczona, przez instytucję ochrony zdrowia usługa zakwaterowania z opieką
lekarską i pielęgniarską, to znaczy instytucje świadczącą typowe usługi zakwaterowania,
czyli realizującą cel mieszkaniowy wraz z opieką lekarską (...)(...) roboty remontowo-
budowlane wykonywane w budynkach sklasyfikowanych pod symbolem PKOB 1264 będą
opodatkowane 8% stawką VAT jedynie w przypadku budynków, w których realizowana
będzie sensu stricto usługa zakwaterowania (realizacja celu mieszkaniowego) z opieką
lekarską i pielęgniarską. (...) „(...) symbol PKOB 1264 obejmuje różnego rodzaju budynki,
m.in. budynki „szpitali”, „budynki instytucji świadczących usługi medyczne i chirurgiczne oraz
pielęgnacyjne dla ludzi” i osobno „budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi
zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych
i niepełnosprawnych”. Zatem, ich status nie jest tożsamy, a te ostatnie świadczą jako
podstawową działalność usługę zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską. Tym
samym w myśl ww. przepisów tylko ta ostatnia kategoria budynków może korzystać
z preferencyjnej stawki podstawowej. Istotne jest bowiem zaspokojenie potrzeb
mieszkaniowych i bytowych osób, które przebywają w takim budynku w zasadzie na stałe,
a jedynie ubocznie świadczone są na ich rzecz usługi lekarskie. Jednocześnie należy
wskazać, że szpital jako zakład lecznictwa zamkniętego przeznaczony jest do
diagnozowania, leczenia i rehabilitacji tych chorych, których stan wymaga całodobowej
opieki lekarsko-pielęgniarskiej. Niewątpliwie w ramach prowadzonej przez szpital
działalności leczniczej i rehabilitacyjnej świadczone są usługi zakwaterowania z opieką
lekarską i pielęgniarską, lecz należy zauważyć, że usługi te są jedynie usługą składową,
wchodzącą w skład usługi głównej, jaką jest leczenie, czy rehabilitacja. Tym samym należy
stwierdzić, że szpital nie jest instytucją, której celem jest świadczenie usług zakwaterowania
z opieką lekarską i pielęgniarską.
Odnosząc się do sytuacji będącej przedmiotem wniosku, Zakład Opiekuńczo-
Leczniczy o profilu psychiatrycznych powstały w wyniku przebudowy i rozbudowy
Wojewódzkiego Centrum Psychiatrii Długoterminowej jako zakład lecznictwa zamkniętego
przeznaczony jest do diagnozowania, leczenia i rehabilitacji tych chorych, których stan
wymaga całodobowej opieki lekarsko-pielęgniarskiej. W ramach prowadzonej przez ten
Zakład działalności leczniczej i rehabilitacyjnej zapewnia on zakwaterowanie długoterminowe
dla osób psychicznie chorych, lecz usługi te są jedynie usługą składową, wchodzącą w skład
usługi głównej, jaką jest leczenie. Zakład nie jest instytucją, której celem jest świadczenie
usług zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską. Zatem brak jest podstaw do
uznania, że roboty budowlane związane z przebudową i rozbudową istniejącego budynku na
Zakład Opiekuńczo-Leczniczy o profilu psychiatrycznym (mieszczącym się PKOB 1264)
będą korzystały z preferencyjnej stawki opodatkowania, bowiem w przedmiotowej sytuacji
nie znajdą zastosowania przepisy art. 41 ust. 12a ustawy o VAT. W rezultacie Organ zajął
następujące stanowisko: „(...) należy stwierdzić, że skoro, jak wskazał Wnioskodawca,
budynek Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego o profilu psychiatrycznym, którego dotyczy
zapytanie, jest budynkiem, objętym według PKOB symbolem 1264, grupa: budynki szpitali
i zakładów opieki medycznej, to roboty budowlanego polegające na przybudowie
i rozbudowie podlegają opodatkowaniu podstawową stawką podatku VAT, tj. 23%, zgodnie
z art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT”.
Tym samym, uzyskana interpretacja indywidualna dowodzi, że przyjęta przez
Zamawiającego interpretacja przepisów ustawy o VAT jest błędna, a Odwołujący w sposób
w pełni prawidłowy zastosował do robót objętych przedmiotowym zamówieniem podstawową
stawkę VAT, tj. 23 %. Uprzedzając ewentualną argumentację Zamawiającego wskazać
należy, iż Odwołujący ubiegając się przedmiotową interpretację przedstawił Organowi
dokumentację niniejszego postępowania, tj. SIWZ, jak również powołał się na właściwe
przepisy ustawy o działalności leczniczej, przy czym we wniosku o udzielnie tejże
interpretacji nie zostało wskazane, by Zakład Opiekuńczo - Leczniczy udzielał świadczeń
szpitalnych, czy był „szpitalem”. Nie polega więc na prawdzie twierdzenie Zamawiającego,
że „korzystna” dla Odwołującego indywidualna interpretacja podatkowa została wydana
z uwagi na „błędne przedstawienie rodzaju działalności leczniczej wykonywanej przez
Zamawiającego”, o czym najlepiej świadczy okoliczność, iż Organ w uzasadnieniu
interpretacji odwołuje się do tych samych przepisów, co Zamawiający, jednakże odmiennie je
interpretując.
Mając na względzie powyższe okoliczności, Zamawiający nie był uprawniony do
odrzucenia oferty Odwołującego w trybie 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp, z uwagi na
zastosowanie przez Odwołującego podstawowej stawki podatku VAT. W ślad za jednolitym
orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej należy odwołać się w tym miejscu do uchwały
Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2011r., sygn. akt: III CZP 52/11, na gruncie której
podniesiono, że określenie w ofercie ceny brutto z uwzględnieniem nieprawidłowej stawki
VAT stanowi błąd w obliczeniu ceny, gdy brak jest ustawowych przesłanek wystąpienia
omyłki o której stanowi przepis art. 87 ust 2 pkt 3 Pzp. Nieprawidłową stawkę podatku VAT,
co wynika z powyższego, zastosowała Spółdzielnia Rzemieślnicza, której oferta została
wybrana jako najkorzystniejsza.
Z daleko posuniętej ostrożności, tj. na wypadek przyjęcia, że wykonawcy powinni byli
obliczyć cenę ofertową z zastosowaniem 8% stawki podatku VAT dla prac związanych
z budową budynku A, wskazać należy, za powołaną powyżej uchwałą Sądu Najwyższego
z dnia 20 października 2011r., sygn. akt: III CZP 52/11, że obowiązek odrzucenia oferty
z uwagi na błąd w obliczaniu ceny powstaje tylko w sytuacji, gdy brak jest ustawowych
przesłanek wystąpienia omyłki, o której stanowi przepis art. 87 ust 2 pkt 3 Pzp. Zdaniem SN,
ustawodawca obciążył zamawiającego najpierw obowiązkiem oceny ofert wykonawców,
której rezultat - w zależności od przejawów negatywnego wyniku tej oceny - generuje albo
obowiązek zamawiającego poprawienia w ofercie m.in. innej omyłki i niezwłocznego
zawiadomienia o tym wykonawcy, albo obowiązek odrzucenia oferty, jeśli zawiera ona błędy
w obliczeniu ceny lub jeśli wykonawca, niezwłocznie zawiadomiony o poprawieniu oferty,
w terminie trzech dni od dnia doręczenia tego zawiadomienia nie zgodził się na poprawienie
innej omyłki. Sąd Najwyższy stwierdził również, że zakres obowiązków kontrolnych
zamawiającego i kształt nakazanych ustawą chronologicznie ujętych, kolejnych jego
obowiązków, warunkowany jest treścią SIWZ. Jeżeli zatem zamawiający wskazał w SIWZ
konkretną stawkę podatku VAT, kształtującą wysokość określonej w ofercie ceny, to
wówczas - w przypadku przyjęcia przez wykonawcę innej stawki - dochodzi do ewentualnego
wystąpienia innej omyłki, polegającej na niezgodności przyjętej w ofercie stawki VAT ze
stawką zawartą w SIWZ. Niezgodność taka skutkuje obowiązkiem poprawienia oferty
w trybie art. 87 ust.2 pkt 3 Pzp wówczas, gdy omyłka polegająca na takiej niezgodności nie
powoduje istotnych zmian w treści oferty (zob. wyrok KIO z dnia 25 stycznia 2012r., sygn.
akt: KIO 81/12). Co istotne, w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej akcentuje się, iż
wskazanie w SIWZ właściwej stawki podatku VAT może nastąpić nie tylko poprzez podanie
konkretnej stawki podatku VAT, ale i poprzez dokonanie opisu przedmiotu zamówienia w taki
sposób, iż nie pozostawia się wykonawcom żadnych wątpliwości odnośnie tego, jaka stawka
podatku VAT winna być przez nich zastosowana w danej sprawie. Podobne stanowisko
zajęła Izba m. in. w wyroku z dnia 26 października 2012 r., sygn. akt KIO 2213/12.
Mając na uwadze powyższe Odwołujący zarzuca, iż gdyby przyjąć, jak chce tego
Zamawiający w uzasadnieniu decyzji o wyborze najkorzystniejszej oferty, że w świetle
zapisów SIWZ oczywistym pozostawało, iż wykonawcy powinni przy ustaleniu ceny ofertowej
zastosować 8% stawkę podatku VAT dla ustalenia ceny za prace związane z budynkiem A
i B oraz 23% za prace odnoszące się do terenu poza budynkami, to w ślad za takim
stanowiskiem Zamawiającego oferta Odwołującego nie powinna zostać odrzucona.
Zamawiający w takiej sytuacji powinien zastosować względem oferty Odwołującego przepis
art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp i poprawić popełnioną przez Odwołującego oczywistą omyłkę
polegającą na zastosowaniu niewłaściwej stawki podatku VAT.
Mając na względzie powyższe, odwołanie zdaniem Odwołującego zasługuje na
uwzględnienie.
Zamawiający przedłożył obszerną odpowiedź na odwołanie, w której wnosił o jego
oddalenie w całości.
Na podstawie zebranego materiału dowodowego, tj. treści SIWZ, ofert
złożonych w postępowaniu, wyjaśnień złożonych przez Wykonawców, stanowisk
i oświadczeń Stron i Uczestnika postępowania zaprezentowanych pisemnie i w toku
rozprawy, skład orzekający Izby ustalił i zważył, co następuje:
Ustalono, że nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania w trybie art. 189 ust. 2 ustawy Pzp i nie stwierdziwszy ich, Izba skierowała
odwołanie na rozprawę.
Ustalono dalej, że wykonawca wnoszący odwołanie posiada interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia, kwalifikowany możliwością poniesienia szkody w wyniku
naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy, o których mowa w art. 179 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych. Nieprawidłowe dokonanie czynności badania i oceny,
w tym odrzucenie oferty Odwołującego, która była najkorzystniejsza cenowo, a dokonanie
wyboru jako najkorzystniejszej oferty Przystępującego, co oznaczać może potencjalne
stwierdzenie naruszenia w tym zakresie przepisów ustawy Pzp pozbawia Odwołującego
możliwości uzyskania zamówienia i podpisania umowy w sprawie zamówienia publicznego
oraz wykonywania zamówienia. Wypełnione zostały zatem materialnoprawne przesłanki do
rozpoznania odwołania, wynikające z treści art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego prawidłowo przystąpił
wykonawca Spółdzielnia Rzemieślnicza z siedzibą w Ząbkowicach Śląskich, wnosząc
o oddalenie odwołania w całości.
Ustalono, że Odwołujący prawidłowo w odwołaniu przedstawił stan faktyczny
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
Biorąc pod uwagę ustalony w postępowaniu stan faktyczny, uznano iż
odwołanie podlegało uwzględnieniu.
W stanie faktycznym ustalonym w postępowaniu, Izba za własną uznaje
argumentację przedstawioną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w Interpretacji
indywidualnej z dnia 7 lipca 2014 roku, iż prawidłową stawką podatku od towarów i usług jest
stawka podstawowa, 23%, zwłaszcza do robót budowlano-montażowych wykonywanych
wewnątrz budynków objętych przedmiotem zamówienia.
Stosownie do przepisu art. 41 ust. 12 ustawy o VAT stawkę podatku 8%, stosuje się
do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów
budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem
mieszkaniowym. Z kolei ust. 12a wskazuje, iż przez budownictwo objęte społecznym
programem mieszkaniowym rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich
części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokale mieszkalne w budynkach
niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale
12, a także obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex
1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania
z opieką lekarską i pielęgniarską. Klasa 1264 obejmuje: - Budynki instytucji świadczących
usługi medyczne i chirurgiczne oraz pielęgnacyjne dla ludzi, - Sanatoria, szpitale
długoterminowego lecznictwa, szpitale psychiatryczne, przychodnie, poradnie, żłobki, ośrodki
pomocy społecznej dla matki i dziecka, - Szpitale kliniczne, - Szpitale więzienne i wojskowe,
- Budynki przeznaczone do termoterapii, wodolecznictwa, rehabilitacji, stacje krwiodawstwa,
laktaria, kliniki weterynaryjne, itp., - Budynki instytucji ochrony zdrowia świadczące usługi
zakwaterowania, z opieką lekarską i pielęgniarską dla ludzi starszych, niepełnosprawnych,
itp. Klasa nie obejmuje: - Domów opieki społecznej (bez opieki medycznej) dla ludzi
starszych lub niepełnosprawnych, itp. Odrębnie zatem do klasy 1264 zaliczono budynki
szpitali i zakładów opieki medycznej. Miedzy Stronami nie było sporne, iż obiekty będące
przedmiotem zamówienia należą do klasy 1264 „Budynki szpitali i zakładów opieki
medycznej”, co potwierdza również złożony przez Zamawiającego odpis pisma z Urzędu
Statystycznego w Łodzi.
W niniejszej sprawie nie było również sporne między Stronami, że Wojewódzkie
Centrum Psychiatrii Długoterminowej nie jest szpitalem w rozumieniu przepisów ustawy
z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 217 ze
zm.). Warto jednak zaznaczyć, iż pozostaje on „szpitalem psychiatrycznym” w rozumieniu
art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tekst
jednolity: Dz. U. 2011 r. Nr 231 poz. 1375) i w ten też sposób planowany budynek był
wielokrotnie opisywany w dokumentacji projektowej składającej się na SIWZ, czego
przykłady przedstawiał na rozprawie przed Izbą Odwołujący. Taką interpretację zastosował
także organ podatkowy przy wydaniu interpretacji.
W interpretacji Organ przesądził, że preferencyjna stawka podatku została
przewidziana dla usług w zakresie budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub
przebudowy m.in. obiektów sklasyfikowanych według PKOB w klasie 1264, w sytuacji, gdy
w budynkach tych będzie świadczona, przez instytucję ochrony zdrowia usługa
zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, to znaczy instytucje świadczącą typowe
usługi zakwaterowania, czyli realizującą cel mieszkaniowy wraz z opieką lekarską. Roboty
remontowo-budowlane wykonywane w budynkach sklasyfikowanych pod symbolem PKOB
1264 będą opodatkowane 8% stawką VAT jedynie w przypadku budynków, w których
realizowana będzie sensu stricto usługa zakwaterowania (realizacja celu mieszkaniowego)
z opieką lekarską i pielęgniarską. Zatem status budynku szpitala i budynku instytucji ochrony
zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską nie jest
tożsamy, a te ostatnie świadczą jako podstawową działalność usługę zakwaterowania
z opieką lekarską i pielęgniarską. Tym samym w myśl przepisów tylko ta ostatnia kategoria
budynków może korzystać z preferencyjnej stawki podstawowej. Istotne jest bowiem
zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych i bytowych osób, które przebywają w takim budynku
w zasadzie na stałe, a jedynie ubocznie świadczone są na ich rzecz usługi lekarskie.
Natomiast Zakład Opiekuńczo-Leczniczy o profilu psychiatrycznych powstały
w wyniku przebudowy i rozbudowy Wojewódzkiego Centrum Psychiatrii Długoterminowej
jako zakład lecznictwa zamkniętego przeznaczony jest do diagnozowania, leczenia
i rehabilitacji tych chorych, których stan wymaga całodobowej opieki lekarsko-pielęgniarskiej.
W ramach prowadzonej przez ten Zakład działalności leczniczej i rehabilitacyjnej zapewnia
on zakwaterowanie długoterminowe dla osób psychicznie chorych, lecz usługi te są jedynie
usługą składową, wchodzącą w skład usługi głównej, jaką jest leczenie. Takie stanowisko
potwierdziły wyjaśnienia złożone przez Zamawiającego na rozprawie. Choć pacjenci Zakładu
przebywają w nim długoterminowo, to nie można uznać, że zapewnienie zakwaterowania
osobom w placówce przebywającym jest celem nadrzędnym. Za taki bowiem uznać należy
kontynuowanie terapii i procesu leczenia, który jednocześnie nie wymaga już typowej
hospitalizacji. Prowadzenie zajęć terapeutycznych czy rehabilitacyjnych jest formą procesu
leczniczego. Celem przebywania w placówce jest poprawa stanu zdrowia psychicznego
pacjenta, umożliwienie mu powrotu do funkcjonowania w społeczeństwie. W skrajnym
przypadku można byłoby stwierdzić, że w gruncie rzeczy Zamawiający prowadzi „hotel” dla
osób psychicznie chorych i z tego powodu zatrudnia lekarzy i pielęgniarki. Sam zaś
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie wskazywał, że będzie realizował w budynkach
całodobowe, długoterminowe świadczenia zdrowotne. Charakterystyczne będzie tylko to, iż
nie będą to świadczenia o charakterze szpitalnym, co nie oznacza, że nie będą miały
charakteru leczniczego o specyficznej specjalizacji. Zatem Zakład nie jest instytucją, której
celem jest świadczenie usług zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską. Stanowiska
Zamawiającego nie potwierdziły złożone wraz z odpowiedzią na odwołanie dokumenty, tj.
odpis z KRS i księga rejestrowa. Co więcej, z treści § 4 ust. 5 Statutu Wojewódzkiego
Centrum Psychiatrii Długoterminowej (zamieszczonego na stronie internetowej
Zamawiającego) wynika, że celem zakładu opiekuńczo-leczniczego jest świadczenie usług
opiekuńczo-leczniczych polegających na pielęgnacji i rehabilitacji niezbędnej dla
podtrzymania bądź poprawienia stanu zdrowia osób przewlekle chorych. Kompleksowe
usługi są świadczone zgodnie z przyjętym planem pielęgnacji chorego w sposób całościowy
i ciągły oraz z aktualnie dostępną wiedzą medyczną. W szczególności będą to świadczenia
medyczne w zakresie: pielęgnacji chorych, psychiatrii, psychoterapii, psychoedukacji
w chorobach psychicznych, terapii zajęciowej, rehabilitacji (…), współpracy z podmiotami
wykonującymi działalność leczniczą, lekarzami, pielęgniarkami rodzinnymi oraz instytucjami
opieki społecznej w celu zorganizowania wszechstronnej opieki nad pacjentem oraz
ustalenia możliwości i terminu przekazania chorego ponownie do opieki medycznej
i socjalnej w miejscu zamieszkania.
Brak było więc podstaw do uznania, że roboty budowlane związane z przebudową
i rozbudową istniejącego budynku na Zakład Opiekuńczo-Leczniczy o profilu
psychiatrycznym mogą korzystać z preferencyjnej stawki opodatkowania, bowiem
w przedmiotowej sytuacji nie znajdą zastosowania przepisy art. 41 ust. 12a ustawy o VAT.
W rezultacie należy stwierdzić, że budynek Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego o profilu
psychiatrycznym, jest budynkiem, objętym według PKOB symbolem 1264, to roboty
budowlanego polegające na przybudowie i rozbudowie podlegają opodatkowaniu
podstawową stawką podatku VAT, tj. 23%, zgodnie z art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt
1 ustawy o VAT.
Odnośnie możliwości zastosowania w przedmiotowym postępowaniu art. 87 ust. 2 pkt
3 ustawy Pzp, dostrzeżenia wymaga, że regulacja ta może służyć „poprawieniu błędów”
oferty tylko w takim zakresie, w jakim błędy te nie będą wpływały na zasadniczą, istotną treść
oferty. Słusznie zauważył w odwołaniu oraz na rozprawie Odwołujący, że art. 87 ust. 2 pkt 3
ustawy Pzp w przypadku zastosowania nieprawidłowej stawki podatku VAT może być użyty
jeżeli nie pozostawia się wykonawcom żadnych wątpliwości odnośnie tego, jaka stawka
podatku VAT winna być przez nich zastosowana w danej sprawie. W przedmiotowej sprawie
natomiast opinia w zakresie prawidłowości zastosowania stawki była na tyle niejednolita, że
to ostatecznie skład orzekający Izby musiał rozstrzygnąć, która stawka jest właściwa, a tym
samym przyjęcie stawki, którą uznano za nieprawidłową trzeba traktować jak błąd
nienaprawialny w trybie art. 87 ustawy Pzp. Dlatego też artykuł ten nie może być do żadnej
z ofert biorących udział w postępowaniu zastosowany.
W tym stanie rzeczy, Izba uwzględniła odwołanie oraz orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i ust. 10 ustawy
Pzp, a także w oparciu o § 5 ust. 2 pkt 2 i § 5 ust 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41,
poz. 238), tj. stosownie do wyniku postępowania, przyznając koszty postępowania Stronie
Odwołującej.
Przewodniczący:
WYROK
z dnia 18 sierpnia 2014 roku
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Justyna Tomkowska
Protokolant: Agata Dziuban
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 sierpnia 2014 roku w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 1 sierpnia 2014 roku przez
wykonawcę Berger Bau Polska Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu w postępowaniu
prowadzonym przez Zamawiającego Wojewódzkie Centrum Psychiatrii
Długoterminowej w Stroniu Śląskim Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej
Stronie Śląskie
przy udziale:
A. wykonawcy Skanska S.A. z siedzibą w Warszawie zgłaszającego przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego,
B. wykonawcy Spółdzielnia Rzemieślnicza z siedzibą w Ząbkowicach Śląskich
zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej, a także czynności odrzucenia oferty Odwołującego oraz dokonanie
czynności ponownego badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego
i odrzucenie oferty Przystępującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo
zamówień publicznych;
2. kosztami postępowania obciąża Zamawiającego Wojewódzkie Centrum
Psychiatrii Długoterminowej w Stroniu Śląskim Samodzielny Publiczny Zakład Opieki
Zdrowotnej Stronie Śląskie i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr
(słownie: dwadzieścia tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
Berger Bau Polska Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu tytułem wpisu od
odwołania,
2.2. zasądza od Zamawiającego Wojewódzkie Centrum Psychiatrii Długoterminowej
w Stroniu Śląskim Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Stronie
Śląskie na rzecz wykonawcy Berger Bau Polska Sp. z o.o. z siedzibą we
Wrocławiu kwotę 23 600 zł 00 gr (słownie: dwadzieścia trzy tysiące sześćset
złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione
z tytułu wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Świdnicy.
Przewodniczący:
Sygn. akt KIO 1571/14
UZASADNIENIE
W dniu 1 sierpnia 2014 roku do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej, na podstawie
art. 180 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004r. - Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.
Dz. U. z 2013 r. poz. 907, ze zm. - dalej jako: „ustawa Pzp”) odwołanie złożył wykonawca
Berger Bau Polska Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu (dalej jako: „Odwołujący”).
Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu
nieograniczonego pn: „Przebudowa i rozbudowa istniejącego budynku A o budynek B
z przeznaczeniem na Zakład Opiekuńczo- Leczniczy o profilu psychiatrycznym, ETAP 2”
prowadzi Zamawiający: Wojewódzkie Centrum Psychiatrii Długoterminowej w Stroniu
Śląskim Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Stronie Śląskie. Ogłoszenie
o zamówieniu zostało zamieszczone w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod
numerem 2014/S 088-153311.
Odwołanie wniesiono wobec czynności i zaniechań Zamawiającego dokonanych
w postępowaniu, polegających na: wyborze, jako najkorzystniejszej z ofert złożonych
w postępowaniu, oferty Wykonawcy Spółdzielnia Rzemieślnicza z siedzibą w Ząbkowicach
Śląskich, zaniechaniu odrzucenia oferty tego wykonawcy, pomimo że zawiera ona błąd
w obliczeniu ceny, odrzuceniu oferty Odwołującego, jako zawierającej błąd w obliczeniu
ceny, ewentualnie, zaniechaniu poprawienia w ofercie Odwołującego innych omyłek
polegających na niezgodności treści jego oferty z treścią specyfikacji istotnych warunków
zamówienia (dalej jako: „SIWZ”).
Zaskarżonym czynnościom i zaniechaniom Zamawiającego zarzucono naruszenie:
art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp, poprzez zaniechanie odrzucenia oferty Wykonawcy
Spółdzielnia Rzemieślnicza, w sytuacji, gdy oferta tego Wykonawcy powinna zostać
odrzucona, jako zawierająca błąd w obliczeniu ceny polegający na zastosowaniu do
obliczenia ceny ofertowej niewłaściwej stawki podatku VAT, art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp,
poprzez niezasadne odrzucenie oferty Odwołującego, w sytuacji, gdy jego oferta nie zawiera
błędu w obliczeniu ceny, tj. zastosowania przez niego 23% stawka podatku VAT była
prawidłowa dla ustalenia ceny ofertowej całego przedmiotu zamówienia, ewentualnie, art. 87
ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp, poprzez zaniechanie poprawienia w ofercie Odwołującego innych
omyłek polegających na niezgodności jego oferty z SIWZ, art. 7 ust. 1 ustawy Pzp, poprzez
wybór, jako najkorzystniejszej z ofert złożonych w postępowaniu, oferty Wykonawcy
Spółdzielnia Rzemieślnicza, w sytuacji, gdy oferta tego Wykonawcy Wykonawca podlega
odrzuceniu, co narusza zasadę uczciwej konkurencji oraz równego traktowania
wykonawców.
W oparciu o przedstawione wyżej zarzuty Odwołujący wnosił o nakazanie
Zamawiającemu: unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty dokonanej
w postępowaniu, dokonania ponownej oceny i badania ofert złożonych w postępowaniu,
a w ich wyniku: odrzucenia oferty Wykonawcy Spółdzielnia Rzemieślnicza oraz wyboru, jako
najkorzystniejszej z ofert złożonych postępowaniu, oferty Odwołującego, względnie
poprawienia w ofercie Odwołującego innej omyłki polegającej na zastosowaniu dla ustalenia
ceny ofertowej niewłaściwej stawki podatku VAT.
W wyniku naruszenia przez Zamawiającego przywołanych przepisów Pzp interes
Odwołującego w uzyskaniu zamówienia może doznać uszczerbku. Przyjęta przez
Zamawiającego błędna interpretacji przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od
towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 201 Ir. nr 177, poz. 1054, ze zm. - dalej jako: „ustawa
o VAT” lub „u.p.t.u.”), pozbawia Odwołującego możliwości realizacji przedmiotowego
zamówienia w sytuacji, gdy oferta Odwołującego została sporządzona w sposób prawidłowy
i stanowi dla Zamawiającego „ofertę najkorzystniejszą” w znaczeniu określonym zarówno
przez Pzp, jak i przez Zamawiającego. Co wymaga w tym miejscu podkreślenia Odwołujący
zaoferował wykonanie przedmiotu umowy za najniższą cenę ofertową netto spośród ofert
złożonych w postępowaniu, tj. 17 783 065 zł, a co za tym idzie jego oferta - przy
zastosowaniu przez wszystkich wykonawców biorących udział w postępowaniu tej samej
stawki podatku VAT byłaby ofertą z najniższą ceną.
Pismem przesłanym Odwołującemu faksem w dniu 22 lipca 2014r. Zamawiający
poinformował Odwołującego o wyborze, jako najkorzystniejszej z ofert złożonych
w postępowaniu, oferty Wykonawcy Spółdzielnia Rzemieślnicza o wartości netto: 17 973
571,16 zł, brutto: 19 611 275,51 zł. Ponadto, w piśmie Zamawiający wskazał, że oferta
Odwołującego o wartości netto: 17 783 065 zł, brutto: 21 873 170,43 zł została odrzucana
w trybie art. 89 ust. 1 pkt 6 Pzp, jako zawierająca błąd w obliczeniu ceny. W przekonaniu
Zamawiającego, powyższy błąd ma polegać na wskazaniu przez Odwołującego w formularzu
ofertowym jednolitej stawki podatku VAT w wysokości 23% dla całego przedmiotu
zamówienia, w sytuacji, gdy - w ocenie Zamawiającego - prawidłowe jest przyjęcie stawki
podatku VAT w wysokości: 8% dla robót wykonywanych w obiektach budowlanych, tj.
budynkach A i B Wojewódzkiego Centrum Psychiatrii Długoterminowej w Stroniu Śląskim
SPZOZ oraz 23% dla robót wykonywanych poza tymi obiektami budowlanymi.
Biorąc pod uwagę stan faktyczny sprawy, z takim rozstrzygnięciem Zamawiającego
Odwołujący nie może się zgodzić. Zgodnie z pkt 4.2. SIWZ Przedmiot zamówienia „obejmuje
przebudowę i rozbudowę istniejącego budynku „A” o budynek „B” z przeznaczeniem na
Zakład Opiekuńczo- Leczniczy o profilu psychiatrycznym wraz z uzyskaniem pozwolenia na
użytkowanie, a w szczególności: - wykonanie robót budowlanych, budowlano-montażowych,
dostaw materiałów, urządzeń, usług, sprzętu, jak i prac pomocniczych oraz innych
świadczeń związanych z realizacją przebudowy i rozbudowy istniejącego budynku „A”
o budynek „B” z przeznaczeniem na Zakład Opiekuńczo-Leczniczy o profilu psychiatrycznym
dla 225 pacjentów, wraz ze zjazdem z ul. 40-lecia PRL, infrastrukturą techniczną, w tym:
zewnętrzną instalacją wodno-kanalizacyjną, kanalizacją deszczową, energetyczną nn
i oświetleniem terenu oraz układem dróg wewnętrznych i parkingiem, a także ogrodzeniem
terenu - etap 2 inwestycji w miejscowości Stronie Śląskie, ul. Sudecka i 40 lecia PRL,
obejmujący działki 559/8,559/9,559/11,559/16, 559/17,559/18,559/19, 559/20, obręb Stronie
Śląskie - miasto, zgodnie z dokumentacją projektowo-wykonawczą, specyfikacjami
technicznymi wykonania i odbioru robót oraz przedmiarami robót budowlanych
i harmonogramem rzeczowo-finansowym robót budowlanych; - złożenie w imieniu Inwestora,
na podstawie udzielonego pełnomocnictwa, zawiadomienia o zamierzonym terminie
rozpoczęcia robót, stosownych wniosków niezbędnych do uzyskania pozwolenia na
użytkowane, wraz z kompletem niezbędnej dokumentacji.
W pkt 14.4. SIWZ Zamawiający przewidział, że: „Cena podana w ofercie powinna być
ceną kompletną i jednoznaczną, i stanowić całkowite wynagrodzenie Wykonawcy za
wykonywanie obowiązków umownych w pełnym zakresie - obejmować łączną wycenę
wszystkich elementów przedmiotu zamówienia, wskazanych w niniejszej SIWZ, łącznie
z podatkiem od towarów i usług (VAT), zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 05 lipca 2001r.
o cenach (Dz. U. z 2001r., Nr 97, poz. 1050, ze zm.)”. W tym miejscu dodać należy, że jest
to drugie postępowanie o udzielenie tego zamówienia publicznego prowadzone przez
Zamawiającego (poprzednie zostało unieważnione na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 Pzp).
W toku poprzedniego postępowania jeden z wykonawców złożył w trybie art. 38 Pzp
następujące pytanie do SIWZ: „W punkcie 14.9. specyfikacji zapisano: ustalenie prawidłowej
stawki podatku od towarów i usług (VAT) należy do Wykonawcy. Dla ustalenia prawidłowej
stawki VAT zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o cenach (Dz.U. z 2001 r., Nr 97 poz. 1050 ze
zmianami) proszę o podanie do jakiej Grupy i Klasy Polskiej Klasyfikacji Obiektów
Budowlanych Zamawiający zaliczył obiekt, którego budowa jest objęta niniejszym
postępowaniem”. Zamawiający uchylił się od udzielenia jednoznacznej odpowiedzi na ww.
pytanie, wyjaśniając, że: „(...) nie podejmujemy się na wskazanie jednoznaczne klasyfikacji
obiektu, gdyż zawarcie umowy na rozbudowę obiektu z przeznaczeniem na „Zakład-
Opiekuńczo Leczniczy” powoduje wątpliwości, stąd należy zwrócić się do Urzędu
Skarbowego z prośbą o właściwą interpretację prawną”.
Zgodnie z sugestią Zamawiającego Odwołujący wystąpił do właściwego Urzędu
Skarbowego z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej. Interpretację taką
Odwołujący otrzymał po dniu składania ofert w postępowaniu, tj. 7 lipca 2014r., niemniej
interpretacja ta wskazywała na prawidłowość postępowania Odwołującego polegającego na
zastosowaniu dla obliczenia ceny ofertowej jednolitej, 23% stawki podatku VAT.
Jak wynika z dokumentacji postępowania, poza Odwołujący jeszcze jeden
wykonawca – firma PRE-FABRYKAT Sp. z o.o. złożyła ofertę z jednolitą 23% stawką
podatku VAT. Dwóch kolejnych wykonawców: Spółdzielnia Rzemieślnicza i SKANSKA S.A.
złożyły oferty z 23% stawką VAT dla prac wykonywanych poza budynkiem A i B oraz z 8%
stawką VAT dla prac wykonywanych w budynku. Jeden wykonawca - Energy Investors
Group S.A. - złożył ofertę z jednolitą, 8% stawką podatku VAT.
Odnosząc się do powyższych rozbieżności odnośnie sposobu ustalenia właściwej
stawki podatku VAT na „wykonanie robót budowlanych, budowlano-montażowych, dostaw
materiałów, urządzeń, usług, sprzętu, jak i prac pomocniczych oraz innych świadczeń
związanych z realizacją przebudowy i rozbudowy istniejącego budynku „A” o budynek „B”
z przeznaczeniem na Zakład Opiekuńczo- Leczniczy o profilu psychiatrycznym dla 225
pacjentów” wskazać należy, co następuje:
Stosownie do przepisu art. 41 ust. 12 ustawy o VAT stawkę podatku, o której mowa w
ust. 2 (tj. stawkę 8%), stosuje się do dostawy, budowy, remontu, modernizacji,
termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do
budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. Z kolei ust. 12a wskazuje, iż
przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się obiekty
budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokale
mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów
Budowlanych w dziale 12, a także obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów
Budowlanych w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących
usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską. Jak wynika z literalnego brzmienia
ust. 12a, 8% stawką podatku VAT objęta jest budowa nie wszystkich obiektów
sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie 1264, a tylko
budynków instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską
i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych. Jak wynika z kolei
z Załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej
Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz. U. Nr 112, poz. 1316) w klasa 1264
obejmuje: - Budynki instytucji świadczących usługi medyczne i chirurgiczne oraz
pielęgnacyjne dla ludzi, - Sanatoria, szpitale długoterminowego lecznictwa, szpitale
psychiatryczne, przychodnie, poradnie, żłobki, ośrodki pomocy społecznej dla matki
i dziecka, - Szpitale kliniczne, - Szpitale więzienne i wojskowe, - Budynki przeznaczone do
termoterapii, wodolecznictwa, rehabilitacji, stacje krwiodawstwa, laktaria, kliniki
weterynaryjne, itp., - Budynki instytucji ochrony zdrowia świadczące usługi zakwaterowania,
z opieką lekarską i pielęgniarską dla ludzi starszych, niepełnosprawnych, itp. Klasa nie
obejmuje: - Domów opieki społecznej (bez opieki medycznej) dla ludzi starszych lub
niepełnosprawnych, itp. Jak wynika z Klasyfikacji szpitale psychiatryczne, przychodnie
i poradnie, z założenia ustawodawcy stanowią inne obiekty budowlane niż budynki instytucji
ochrony zdrowia świadczące usługi zakwaterowania, z opieką lekarską i pielęgniarską dla
ludzi starszych, niepełnosprawnych (obiekty te są wymieniane w innych punktach).
Jak czytamy wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 maja 2013r.,
sygn. akt: IFSK 863/12: „W art. 41 ust. 2 u.p.t.u. ustawodawca wprowadził obniżoną stawkę
podatku VAT w wysokości 7 % w odniesieniu do towarów i usług, wymienionych
w załączniku nr 3 do ustawy z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 114 ust. 1. W ust. 12 art. 41
wskazano, że stawkę podatku, o której mowa w ust. 2 stosuje się do dostawy, budowy,
remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich
części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.
Z kolei w ust. 12a tego artykułu zawarta została definicja budownictwa objętego społecznym
programem mieszkaniowym. Zgodnie z tym przepisem przez budownictwo objęte
społecznym programem mieszkaniowym rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego
lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych oraz lokale mieszkalne w budynkach
niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale
12, a także obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex
1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania
z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych,
z zastrzeżeniem nie mającym znaczenia w tej sprawie. Przepis ten w zakresie klasyfikacji
budynków i obiektów odsyła do Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, wskazując przy
tym, że w definicji budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym mieszczą
się także obiekty sklasyfikowane w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony
zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza
dla ludzi starszych i niepełnosprawnych. Mając na uwadze systematykę tej klasy, to jest
wyodrębnienie kategorii budynków szpitali psychiatrycznych od kategorii budynków instytucji
ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania, z opieką lekarską i pielęgniarską dla
ludzi starszych, niepełnosprawnych, itp. (ta pierwsza kategoria ujęta została w tiret drugim tej
klasy, ta druga zaś w tiret szóstym) oraz uwzględniając zapis zawarty w ust. 12a art. 41
u.p.t.u., gdzie wskazuje się, że chodzi wyłącznie o budynki instytucji ochrony zdrowia
świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi
starszych i niepełnosprawnych, podzielić należy stanowisko organów i Sądu pierwszej
instancji, że z art. 41 ust. 12 i ust. 12a w związku z art. 41 ust. 2 u.p.t.u. nie wynika, by
stawka 7 % podatku VAT obejmowała roboty określone w ust. 12 art. 41 wykonywane
w obiektach szpitali psychiatrycznych”.
W niniejszej sprawie, na co uwagę zwrócił Zamawiający pismem adresowanym do
Odwołującego z dnia 14 lipca 2014r. Wojewódzkie Centrum Psychiatrii Długoterminowej nie
jest szpitalem w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności
leczniczej (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 217 ze zm.). Warto jednak zaznaczyć, iż
pozostaje on „szpitalem psychiatrycznym” w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 19 sierpnia
1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tekst jednolity: Dz. U. 2011 r. Nr 231 poz. 1375)
i w ten też sposób planowany budynek był wielokrotnie opisywany w dokumentacji
projektowej składającej się na SIWZ. Nadto, wskazać należy, iż nawet gdyby znaczenia
pojęcia „szpital psychiatryczny” użytego w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych
poszukiwać tylko w przepisach ustawy o działalności leczniczej, to i tak słuszny pozostaje
pogląd Odwołującego o konieczności zastosowania w niniejszej sprawie 23% stawki podatku
VAT. Stanowisko to potwierdza uzyskana przez Odwołującego na potrzeby niniejszego
postępowania interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu działającego
w imieniu Ministra Finansów (dalej jako: „Organ”) z dnia 7 lipca 2014r., wydana w wyniku
wniosku Odwołującego z dnia 7 lipca 2014r. o wydanie interpretacji indywidualnej.
W interpretacji tej Organ przesądził, że: „Analizując treść art. 41 ust. 12 i 12a. ustawy o VAT
należy stwierdzić, że preferencyjna stawka podatku została przewidziana dla usług
w zakresie budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy m.in.
obiektów sklasyfikowanych według PKOB w klasie 1264, w sytuacji, gdy w budynkach tych
będzie świadczona, przez instytucję ochrony zdrowia usługa zakwaterowania z opieką
lekarską i pielęgniarską, to znaczy instytucje świadczącą typowe usługi zakwaterowania,
czyli realizującą cel mieszkaniowy wraz z opieką lekarską (...)(...) roboty remontowo-
budowlane wykonywane w budynkach sklasyfikowanych pod symbolem PKOB 1264 będą
opodatkowane 8% stawką VAT jedynie w przypadku budynków, w których realizowana
będzie sensu stricto usługa zakwaterowania (realizacja celu mieszkaniowego) z opieką
lekarską i pielęgniarską. (...) „(...) symbol PKOB 1264 obejmuje różnego rodzaju budynki,
m.in. budynki „szpitali”, „budynki instytucji świadczących usługi medyczne i chirurgiczne oraz
pielęgnacyjne dla ludzi” i osobno „budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi
zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych
i niepełnosprawnych”. Zatem, ich status nie jest tożsamy, a te ostatnie świadczą jako
podstawową działalność usługę zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską. Tym
samym w myśl ww. przepisów tylko ta ostatnia kategoria budynków może korzystać
z preferencyjnej stawki podstawowej. Istotne jest bowiem zaspokojenie potrzeb
mieszkaniowych i bytowych osób, które przebywają w takim budynku w zasadzie na stałe,
a jedynie ubocznie świadczone są na ich rzecz usługi lekarskie. Jednocześnie należy
wskazać, że szpital jako zakład lecznictwa zamkniętego przeznaczony jest do
diagnozowania, leczenia i rehabilitacji tych chorych, których stan wymaga całodobowej
opieki lekarsko-pielęgniarskiej. Niewątpliwie w ramach prowadzonej przez szpital
działalności leczniczej i rehabilitacyjnej świadczone są usługi zakwaterowania z opieką
lekarską i pielęgniarską, lecz należy zauważyć, że usługi te są jedynie usługą składową,
wchodzącą w skład usługi głównej, jaką jest leczenie, czy rehabilitacja. Tym samym należy
stwierdzić, że szpital nie jest instytucją, której celem jest świadczenie usług zakwaterowania
z opieką lekarską i pielęgniarską.
Odnosząc się do sytuacji będącej przedmiotem wniosku, Zakład Opiekuńczo-
Leczniczy o profilu psychiatrycznych powstały w wyniku przebudowy i rozbudowy
Wojewódzkiego Centrum Psychiatrii Długoterminowej jako zakład lecznictwa zamkniętego
przeznaczony jest do diagnozowania, leczenia i rehabilitacji tych chorych, których stan
wymaga całodobowej opieki lekarsko-pielęgniarskiej. W ramach prowadzonej przez ten
Zakład działalności leczniczej i rehabilitacyjnej zapewnia on zakwaterowanie długoterminowe
dla osób psychicznie chorych, lecz usługi te są jedynie usługą składową, wchodzącą w skład
usługi głównej, jaką jest leczenie. Zakład nie jest instytucją, której celem jest świadczenie
usług zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską. Zatem brak jest podstaw do
uznania, że roboty budowlane związane z przebudową i rozbudową istniejącego budynku na
Zakład Opiekuńczo-Leczniczy o profilu psychiatrycznym (mieszczącym się PKOB 1264)
będą korzystały z preferencyjnej stawki opodatkowania, bowiem w przedmiotowej sytuacji
nie znajdą zastosowania przepisy art. 41 ust. 12a ustawy o VAT. W rezultacie Organ zajął
następujące stanowisko: „(...) należy stwierdzić, że skoro, jak wskazał Wnioskodawca,
budynek Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego o profilu psychiatrycznym, którego dotyczy
zapytanie, jest budynkiem, objętym według PKOB symbolem 1264, grupa: budynki szpitali
i zakładów opieki medycznej, to roboty budowlanego polegające na przybudowie
i rozbudowie podlegają opodatkowaniu podstawową stawką podatku VAT, tj. 23%, zgodnie
z art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT”.
Tym samym, uzyskana interpretacja indywidualna dowodzi, że przyjęta przez
Zamawiającego interpretacja przepisów ustawy o VAT jest błędna, a Odwołujący w sposób
w pełni prawidłowy zastosował do robót objętych przedmiotowym zamówieniem podstawową
stawkę VAT, tj. 23 %. Uprzedzając ewentualną argumentację Zamawiającego wskazać
należy, iż Odwołujący ubiegając się przedmiotową interpretację przedstawił Organowi
dokumentację niniejszego postępowania, tj. SIWZ, jak również powołał się na właściwe
przepisy ustawy o działalności leczniczej, przy czym we wniosku o udzielnie tejże
interpretacji nie zostało wskazane, by Zakład Opiekuńczo - Leczniczy udzielał świadczeń
szpitalnych, czy był „szpitalem”. Nie polega więc na prawdzie twierdzenie Zamawiającego,
że „korzystna” dla Odwołującego indywidualna interpretacja podatkowa została wydana
z uwagi na „błędne przedstawienie rodzaju działalności leczniczej wykonywanej przez
Zamawiającego”, o czym najlepiej świadczy okoliczność, iż Organ w uzasadnieniu
interpretacji odwołuje się do tych samych przepisów, co Zamawiający, jednakże odmiennie je
interpretując.
Mając na względzie powyższe okoliczności, Zamawiający nie był uprawniony do
odrzucenia oferty Odwołującego w trybie 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp, z uwagi na
zastosowanie przez Odwołującego podstawowej stawki podatku VAT. W ślad za jednolitym
orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej należy odwołać się w tym miejscu do uchwały
Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2011r., sygn. akt: III CZP 52/11, na gruncie której
podniesiono, że określenie w ofercie ceny brutto z uwzględnieniem nieprawidłowej stawki
VAT stanowi błąd w obliczeniu ceny, gdy brak jest ustawowych przesłanek wystąpienia
omyłki o której stanowi przepis art. 87 ust 2 pkt 3 Pzp. Nieprawidłową stawkę podatku VAT,
co wynika z powyższego, zastosowała Spółdzielnia Rzemieślnicza, której oferta została
wybrana jako najkorzystniejsza.
Z daleko posuniętej ostrożności, tj. na wypadek przyjęcia, że wykonawcy powinni byli
obliczyć cenę ofertową z zastosowaniem 8% stawki podatku VAT dla prac związanych
z budową budynku A, wskazać należy, za powołaną powyżej uchwałą Sądu Najwyższego
z dnia 20 października 2011r., sygn. akt: III CZP 52/11, że obowiązek odrzucenia oferty
z uwagi na błąd w obliczaniu ceny powstaje tylko w sytuacji, gdy brak jest ustawowych
przesłanek wystąpienia omyłki, o której stanowi przepis art. 87 ust 2 pkt 3 Pzp. Zdaniem SN,
ustawodawca obciążył zamawiającego najpierw obowiązkiem oceny ofert wykonawców,
której rezultat - w zależności od przejawów negatywnego wyniku tej oceny - generuje albo
obowiązek zamawiającego poprawienia w ofercie m.in. innej omyłki i niezwłocznego
zawiadomienia o tym wykonawcy, albo obowiązek odrzucenia oferty, jeśli zawiera ona błędy
w obliczeniu ceny lub jeśli wykonawca, niezwłocznie zawiadomiony o poprawieniu oferty,
w terminie trzech dni od dnia doręczenia tego zawiadomienia nie zgodził się na poprawienie
innej omyłki. Sąd Najwyższy stwierdził również, że zakres obowiązków kontrolnych
zamawiającego i kształt nakazanych ustawą chronologicznie ujętych, kolejnych jego
obowiązków, warunkowany jest treścią SIWZ. Jeżeli zatem zamawiający wskazał w SIWZ
konkretną stawkę podatku VAT, kształtującą wysokość określonej w ofercie ceny, to
wówczas - w przypadku przyjęcia przez wykonawcę innej stawki - dochodzi do ewentualnego
wystąpienia innej omyłki, polegającej na niezgodności przyjętej w ofercie stawki VAT ze
stawką zawartą w SIWZ. Niezgodność taka skutkuje obowiązkiem poprawienia oferty
w trybie art. 87 ust.2 pkt 3 Pzp wówczas, gdy omyłka polegająca na takiej niezgodności nie
powoduje istotnych zmian w treści oferty (zob. wyrok KIO z dnia 25 stycznia 2012r., sygn.
akt: KIO 81/12). Co istotne, w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej akcentuje się, iż
wskazanie w SIWZ właściwej stawki podatku VAT może nastąpić nie tylko poprzez podanie
konkretnej stawki podatku VAT, ale i poprzez dokonanie opisu przedmiotu zamówienia w taki
sposób, iż nie pozostawia się wykonawcom żadnych wątpliwości odnośnie tego, jaka stawka
podatku VAT winna być przez nich zastosowana w danej sprawie. Podobne stanowisko
zajęła Izba m. in. w wyroku z dnia 26 października 2012 r., sygn. akt KIO 2213/12.
Mając na uwadze powyższe Odwołujący zarzuca, iż gdyby przyjąć, jak chce tego
Zamawiający w uzasadnieniu decyzji o wyborze najkorzystniejszej oferty, że w świetle
zapisów SIWZ oczywistym pozostawało, iż wykonawcy powinni przy ustaleniu ceny ofertowej
zastosować 8% stawkę podatku VAT dla ustalenia ceny za prace związane z budynkiem A
i B oraz 23% za prace odnoszące się do terenu poza budynkami, to w ślad za takim
stanowiskiem Zamawiającego oferta Odwołującego nie powinna zostać odrzucona.
Zamawiający w takiej sytuacji powinien zastosować względem oferty Odwołującego przepis
art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp i poprawić popełnioną przez Odwołującego oczywistą omyłkę
polegającą na zastosowaniu niewłaściwej stawki podatku VAT.
Mając na względzie powyższe, odwołanie zdaniem Odwołującego zasługuje na
uwzględnienie.
Zamawiający przedłożył obszerną odpowiedź na odwołanie, w której wnosił o jego
oddalenie w całości.
Na podstawie zebranego materiału dowodowego, tj. treści SIWZ, ofert
złożonych w postępowaniu, wyjaśnień złożonych przez Wykonawców, stanowisk
i oświadczeń Stron i Uczestnika postępowania zaprezentowanych pisemnie i w toku
rozprawy, skład orzekający Izby ustalił i zważył, co następuje:
Ustalono, że nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania w trybie art. 189 ust. 2 ustawy Pzp i nie stwierdziwszy ich, Izba skierowała
odwołanie na rozprawę.
Ustalono dalej, że wykonawca wnoszący odwołanie posiada interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia, kwalifikowany możliwością poniesienia szkody w wyniku
naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy, o których mowa w art. 179 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych. Nieprawidłowe dokonanie czynności badania i oceny,
w tym odrzucenie oferty Odwołującego, która była najkorzystniejsza cenowo, a dokonanie
wyboru jako najkorzystniejszej oferty Przystępującego, co oznaczać może potencjalne
stwierdzenie naruszenia w tym zakresie przepisów ustawy Pzp pozbawia Odwołującego
możliwości uzyskania zamówienia i podpisania umowy w sprawie zamówienia publicznego
oraz wykonywania zamówienia. Wypełnione zostały zatem materialnoprawne przesłanki do
rozpoznania odwołania, wynikające z treści art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego prawidłowo przystąpił
wykonawca Spółdzielnia Rzemieślnicza z siedzibą w Ząbkowicach Śląskich, wnosząc
o oddalenie odwołania w całości.
Ustalono, że Odwołujący prawidłowo w odwołaniu przedstawił stan faktyczny
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
Biorąc pod uwagę ustalony w postępowaniu stan faktyczny, uznano iż
odwołanie podlegało uwzględnieniu.
W stanie faktycznym ustalonym w postępowaniu, Izba za własną uznaje
argumentację przedstawioną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w Interpretacji
indywidualnej z dnia 7 lipca 2014 roku, iż prawidłową stawką podatku od towarów i usług jest
stawka podstawowa, 23%, zwłaszcza do robót budowlano-montażowych wykonywanych
wewnątrz budynków objętych przedmiotem zamówienia.
Stosownie do przepisu art. 41 ust. 12 ustawy o VAT stawkę podatku 8%, stosuje się
do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów
budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem
mieszkaniowym. Z kolei ust. 12a wskazuje, iż przez budownictwo objęte społecznym
programem mieszkaniowym rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich
części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokale mieszkalne w budynkach
niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale
12, a także obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex
1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania
z opieką lekarską i pielęgniarską. Klasa 1264 obejmuje: - Budynki instytucji świadczących
usługi medyczne i chirurgiczne oraz pielęgnacyjne dla ludzi, - Sanatoria, szpitale
długoterminowego lecznictwa, szpitale psychiatryczne, przychodnie, poradnie, żłobki, ośrodki
pomocy społecznej dla matki i dziecka, - Szpitale kliniczne, - Szpitale więzienne i wojskowe,
- Budynki przeznaczone do termoterapii, wodolecznictwa, rehabilitacji, stacje krwiodawstwa,
laktaria, kliniki weterynaryjne, itp., - Budynki instytucji ochrony zdrowia świadczące usługi
zakwaterowania, z opieką lekarską i pielęgniarską dla ludzi starszych, niepełnosprawnych,
itp. Klasa nie obejmuje: - Domów opieki społecznej (bez opieki medycznej) dla ludzi
starszych lub niepełnosprawnych, itp. Odrębnie zatem do klasy 1264 zaliczono budynki
szpitali i zakładów opieki medycznej. Miedzy Stronami nie było sporne, iż obiekty będące
przedmiotem zamówienia należą do klasy 1264 „Budynki szpitali i zakładów opieki
medycznej”, co potwierdza również złożony przez Zamawiającego odpis pisma z Urzędu
Statystycznego w Łodzi.
W niniejszej sprawie nie było również sporne między Stronami, że Wojewódzkie
Centrum Psychiatrii Długoterminowej nie jest szpitalem w rozumieniu przepisów ustawy
z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 217 ze
zm.). Warto jednak zaznaczyć, iż pozostaje on „szpitalem psychiatrycznym” w rozumieniu
art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tekst
jednolity: Dz. U. 2011 r. Nr 231 poz. 1375) i w ten też sposób planowany budynek był
wielokrotnie opisywany w dokumentacji projektowej składającej się na SIWZ, czego
przykłady przedstawiał na rozprawie przed Izbą Odwołujący. Taką interpretację zastosował
także organ podatkowy przy wydaniu interpretacji.
W interpretacji Organ przesądził, że preferencyjna stawka podatku została
przewidziana dla usług w zakresie budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub
przebudowy m.in. obiektów sklasyfikowanych według PKOB w klasie 1264, w sytuacji, gdy
w budynkach tych będzie świadczona, przez instytucję ochrony zdrowia usługa
zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, to znaczy instytucje świadczącą typowe
usługi zakwaterowania, czyli realizującą cel mieszkaniowy wraz z opieką lekarską. Roboty
remontowo-budowlane wykonywane w budynkach sklasyfikowanych pod symbolem PKOB
1264 będą opodatkowane 8% stawką VAT jedynie w przypadku budynków, w których
realizowana będzie sensu stricto usługa zakwaterowania (realizacja celu mieszkaniowego)
z opieką lekarską i pielęgniarską. Zatem status budynku szpitala i budynku instytucji ochrony
zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską nie jest
tożsamy, a te ostatnie świadczą jako podstawową działalność usługę zakwaterowania
z opieką lekarską i pielęgniarską. Tym samym w myśl przepisów tylko ta ostatnia kategoria
budynków może korzystać z preferencyjnej stawki podstawowej. Istotne jest bowiem
zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych i bytowych osób, które przebywają w takim budynku
w zasadzie na stałe, a jedynie ubocznie świadczone są na ich rzecz usługi lekarskie.
Natomiast Zakład Opiekuńczo-Leczniczy o profilu psychiatrycznych powstały
w wyniku przebudowy i rozbudowy Wojewódzkiego Centrum Psychiatrii Długoterminowej
jako zakład lecznictwa zamkniętego przeznaczony jest do diagnozowania, leczenia
i rehabilitacji tych chorych, których stan wymaga całodobowej opieki lekarsko-pielęgniarskiej.
W ramach prowadzonej przez ten Zakład działalności leczniczej i rehabilitacyjnej zapewnia
on zakwaterowanie długoterminowe dla osób psychicznie chorych, lecz usługi te są jedynie
usługą składową, wchodzącą w skład usługi głównej, jaką jest leczenie. Takie stanowisko
potwierdziły wyjaśnienia złożone przez Zamawiającego na rozprawie. Choć pacjenci Zakładu
przebywają w nim długoterminowo, to nie można uznać, że zapewnienie zakwaterowania
osobom w placówce przebywającym jest celem nadrzędnym. Za taki bowiem uznać należy
kontynuowanie terapii i procesu leczenia, który jednocześnie nie wymaga już typowej
hospitalizacji. Prowadzenie zajęć terapeutycznych czy rehabilitacyjnych jest formą procesu
leczniczego. Celem przebywania w placówce jest poprawa stanu zdrowia psychicznego
pacjenta, umożliwienie mu powrotu do funkcjonowania w społeczeństwie. W skrajnym
przypadku można byłoby stwierdzić, że w gruncie rzeczy Zamawiający prowadzi „hotel” dla
osób psychicznie chorych i z tego powodu zatrudnia lekarzy i pielęgniarki. Sam zaś
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie wskazywał, że będzie realizował w budynkach
całodobowe, długoterminowe świadczenia zdrowotne. Charakterystyczne będzie tylko to, iż
nie będą to świadczenia o charakterze szpitalnym, co nie oznacza, że nie będą miały
charakteru leczniczego o specyficznej specjalizacji. Zatem Zakład nie jest instytucją, której
celem jest świadczenie usług zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską. Stanowiska
Zamawiającego nie potwierdziły złożone wraz z odpowiedzią na odwołanie dokumenty, tj.
odpis z KRS i księga rejestrowa. Co więcej, z treści § 4 ust. 5 Statutu Wojewódzkiego
Centrum Psychiatrii Długoterminowej (zamieszczonego na stronie internetowej
Zamawiającego) wynika, że celem zakładu opiekuńczo-leczniczego jest świadczenie usług
opiekuńczo-leczniczych polegających na pielęgnacji i rehabilitacji niezbędnej dla
podtrzymania bądź poprawienia stanu zdrowia osób przewlekle chorych. Kompleksowe
usługi są świadczone zgodnie z przyjętym planem pielęgnacji chorego w sposób całościowy
i ciągły oraz z aktualnie dostępną wiedzą medyczną. W szczególności będą to świadczenia
medyczne w zakresie: pielęgnacji chorych, psychiatrii, psychoterapii, psychoedukacji
w chorobach psychicznych, terapii zajęciowej, rehabilitacji (…), współpracy z podmiotami
wykonującymi działalność leczniczą, lekarzami, pielęgniarkami rodzinnymi oraz instytucjami
opieki społecznej w celu zorganizowania wszechstronnej opieki nad pacjentem oraz
ustalenia możliwości i terminu przekazania chorego ponownie do opieki medycznej
i socjalnej w miejscu zamieszkania.
Brak było więc podstaw do uznania, że roboty budowlane związane z przebudową
i rozbudową istniejącego budynku na Zakład Opiekuńczo-Leczniczy o profilu
psychiatrycznym mogą korzystać z preferencyjnej stawki opodatkowania, bowiem
w przedmiotowej sytuacji nie znajdą zastosowania przepisy art. 41 ust. 12a ustawy o VAT.
W rezultacie należy stwierdzić, że budynek Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego o profilu
psychiatrycznym, jest budynkiem, objętym według PKOB symbolem 1264, to roboty
budowlanego polegające na przybudowie i rozbudowie podlegają opodatkowaniu
podstawową stawką podatku VAT, tj. 23%, zgodnie z art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt
1 ustawy o VAT.
Odnośnie możliwości zastosowania w przedmiotowym postępowaniu art. 87 ust. 2 pkt
3 ustawy Pzp, dostrzeżenia wymaga, że regulacja ta może służyć „poprawieniu błędów”
oferty tylko w takim zakresie, w jakim błędy te nie będą wpływały na zasadniczą, istotną treść
oferty. Słusznie zauważył w odwołaniu oraz na rozprawie Odwołujący, że art. 87 ust. 2 pkt 3
ustawy Pzp w przypadku zastosowania nieprawidłowej stawki podatku VAT może być użyty
jeżeli nie pozostawia się wykonawcom żadnych wątpliwości odnośnie tego, jaka stawka
podatku VAT winna być przez nich zastosowana w danej sprawie. W przedmiotowej sprawie
natomiast opinia w zakresie prawidłowości zastosowania stawki była na tyle niejednolita, że
to ostatecznie skład orzekający Izby musiał rozstrzygnąć, która stawka jest właściwa, a tym
samym przyjęcie stawki, którą uznano za nieprawidłową trzeba traktować jak błąd
nienaprawialny w trybie art. 87 ustawy Pzp. Dlatego też artykuł ten nie może być do żadnej
z ofert biorących udział w postępowaniu zastosowany.
W tym stanie rzeczy, Izba uwzględniła odwołanie oraz orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i ust. 10 ustawy
Pzp, a także w oparciu o § 5 ust. 2 pkt 2 i § 5 ust 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41,
poz. 238), tj. stosownie do wyniku postępowania, przyznając koszty postępowania Stronie
Odwołującej.
Przewodniczący: