Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Maria Ołtarzewska

Protokolant: st.sekr.sądowy Alicja Jarzyna

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2013 r. w Gdańsku

sprawy M. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania M. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 3 sierpnia 2012r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonej M. D. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 01 lipca 2012r. do dnia 31 grudnia 2013r. i stwierdza odpowiedzialność pozwanego organu rentowego za nie ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt VII U 2836/12

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. decyzją z dnia 03 sierpnia 2012 r. odmówił ubezpieczonej M. D. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy powołując się na fakt, iż komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 30 lipca 2012 r. stwierdziła, że nie jest ona niezdolna do pracy (k. 178 akt rentowych).

Odwołanie z dnia 31 sierpnia 2012 r. od powyższej decyzji wniósł ubezpieczona M. D., zaskarżając ją w całości i zarzucając pozwanemu nie wyjaśnienie istniejącego stanu faktycznego oraz niedokładne przeprowadzenie badania, żądając uchylenia przedmiotowej decyzji, powołania biegłych sądowych do oceny jej stanu zdrowia i zdolności do pracy oraz dopuszczenie dowodów wskazanych w odwołaniu. Podniosła, iż spełnia wszystkie przesłanki do przyznania wnioskowanego świadczenia, bowiem poza niezdolnością do pracy legitymuje się wymaganym 5-letnim okresem składkowym w ostatnim dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku o rentę (k. 2-3 akt sprawy)

Pozwany organ rentowy w odpowiedzi z dnia 12 września 2012 r. na odwołanie ubezpieczonej wniósł o jego oddalenie, wskazując na argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji. Wskazał, iż do dnia 30 czerwca 2012 r. ubezpieczona miała przyznane prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (k. 5 akt sprawy).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona M. D., urodzona dnia (...), zatrudniona jako sprzątaczka, w dniu 29 maja 2012 r. złożyła do pozwanego wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

okoliczności bezsporne, vide: wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z dnia 29 maja 2012 r. – k. 171a akt rentowych

W okresie pracy zarobkowej w latach 1979-2007 ubezpieczona wykonywała prace sprzątaczki. Nigdy nie pracowała w wyuczonym zawodzie krawcowej.

okoliczności bezsporne, vide: kwestionariusz okresów składkowych i nieskładkowych – k. 9 akt rentowych, zaświadczenie z dnia 27 grudnia 2001 r. – k. 11 akt rentowych, świadectwa pracy – k. 15-23 akt rentowych

Od dnia 08 września 2007 r. do dnia 30 września 2009 r. ubezpieczona otrzymywała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

okoliczności bezsporne, vide: decyzje rentowe pozwanego – w aktach rentowych

Decyzją z dnia 30 października 2009 r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Decyzja nie została zaskarżona przez ubezpieczoną.

Decyzją z dnia 24 lutego 2011 r. pozwany organ rentowy również odmówił ubezpieczonej prawa do prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Decyzja nie została zaskarżona przez ubezpieczoną.

Także decyzją z dnia 22 marca 2011 r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, zaś na skutek odwołania ubezpieczonej Sąd prawomocnym wyrokiem z dnia 26 października 2011 r. w sprawie o sygn. akt VII U 1732/11 zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając wnioskodawczyni prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 03 stycznia 2011 r. do dnia 30 czerwca 2012 r. W obydwu sporządzonych na potrzeby tejże sprawy opiniach biegli sądowi neurolog i ortopeda wskazywali, iż o ile stan funkcjonalny narządu ruchu i układu nerwowego nie powoduje całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy wnioskodawczyni, to jednak pomimo braków niedowładów obwodowych odcinków kończyn, istniejące dystalne zaburzenia czucia w przebiegu polineuropatii cukrzycowej, w połączeniu ze zmianami w kolanie lewym (niemożność obciążania) i prawym – przykurcz – niemożność wyprostu, czynią wnioskodawczynię osobą częściowo niezdolną do pracy na okres od dnia 30 czerwca 2012 r. Pozwany stwierdził brak podstaw medycznych do zaskarżania tego wyroku.

okoliczności bezsporne, vide: decyzje rentowe pozwanego – k. 85, 101, 111 akt rentowych, wyrok Sądu z dnia 26 października 2011 r. o sygn. akt VII U 1732/11 z uzasadnieniem – k. 129-143 akt rentowych, opinia przewodniczącego komisji lekarskich pozwanego z dnia 23 listopada 2011 r. – k. 147 akt rentowych

Lekarz orzecznik pozwanego w opinii lekarskiej z dnia 26 czerwca 2012 r. dokonał u ubezpieczonej rozpoznania zmian zwyrodnieniowych kolanowych, głównie lewego kolana, okresowych bólów kręgosłupa L/S, nadciśnienia tętniczego wyrównanego, cukrzycy insulinozależnej, niedosłuchu obustronnego, zaburzeń depresyjnych i adaptacyjnych łagodnych, stanu po wycięciu żylaków kończyn dolnych. Orzeczeniem z tej samej daty lekarz orzecznik pozwanego stwierdził u ubezpieczonej brak niezdolności do pracy.

dowód: opinia lekarza orzecznika pozwanego z dnia 26 czerwca 2012 r. – k. 102 dokumentacji lekarskiej, orzeczenie lekarza orzecznika pozwanego z dnia 26 czerwca 2012 r. – k. 173 akt rentowych

Od powyższego orzeczenia sprzeciw z dnia 08 lipca 2012 r. wniosła ubezpieczona. Komisja lekarska pozwanego w opinii lekarskiej z dnia 30 lipca 2012 r. rozpoznała u ubezpieczonej zmiany zwyrodnieniowe stawów kolanowych, głównie lewego, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa L/S z okresowym zespołem bólowym, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu II, stan po operacyjnym leczeniu żylaków kończyn dolnych, niedosłuch obustronny zaaparatowany oraz kamicę nerkową. Na tej podstawie w orzeczeniu z tej samej daty komisja lekarska pozwanego podtrzymała orzeczenie lekarza orzecznika pozwanego, wskazując, iż ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.

dowód: sprzeciw ubezpieczonego z dnia 08 lipca 2012 r. – k. 103 dokumentacji lekarskiej, opinia lekarska komisji lekarskiej pozwanego z dnia 30 lipca 2012 r. – k. 108-109 dokumentacji lekarskiej, orzeczenie komisji lekarskiej pozwanego z dnia 30 lipca 2012 r. – k. 175 dokumentacji lekarskiej

Zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z dnia 03 sierpnia 2012 r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonej (...) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy powołując się na fakt, iż komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 30 lipca 2012 r. stwierdziła, że nie jest ona niezdolna do pracy.

dowód: decyzja pozwanego o odmowie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z dnia 03 sierpnia 2012 r. – k. 178 akt rentowych

W celu ustalenia, czy ubezpieczona jest nadal częściowo niezdolna do pracy, jeżeli tak to, z powodu jakich schorzeń, czy niezdolność jest trwała czy okresowa (na jaki okres), jeżeli nie, to na czym polega poprawa jego stanu zdrowia - konieczne były wiadomości specjalne, zatem Sąd na mocy art. 279, 284 i 292 k.p.c. dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych: neurologa, ortopedy, internisty oraz chirurga naczyniowego.

dowód: postanowienie Sądu z dnia 12 października 2012 r. – k. 16 akt sprawy

Powołani w sprawie biegli sądowi dokonali u ubezpieczonej M. D. rozpoznania następujących schorzeń:

1.  dysfunkcji kończyn dolnych w przebiegu zmian zwyrodnieniowych, w tym choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego lewego zaawansowanej

2.  zmian zwyrodnieniowych i dyskopatii L5-S1 kręgosłupa lędźwiowego z przewlekłym zespołem bólowym

3.  cukrzycy typu II bez powikłań neurologicznych

4.  otyłości prostej (BMI 34)

5.  stanu po operacji żylaków kończyny lewej dolnej bez wznowy

6.  ostuki zapalnej szczególnie w obrębie kończyn dolnych, rozsianej, do leczenia dermatologicznego

7.  nadciśnienia tętniczego I/II stopnia

8.  szpotawości stawów kolanowych

9.  stóp płaskich, nieupośledzających.

Po przeprowadzeniu badania klinicznego, ocenie dokumentacji medycznej, biegła sądowa neurolog wskazała, iż nie stwierdza naruszenia sprawności organizmu z przyczyn neurologicznych (schorzeń układu narwowego), nasilonego w stopniu powodującym nadal częściową niezdolność badanej do pracy. Podała, iż biegli neurolog i ortopeda po badaniu w dniu 21 czerwca 2011 r, stwierdzili częściową niezdolność do pracy do końca czerwca 2012 r. z uwagi na dysfunkcję kończyn dolnych w przebiegu zmian zwyrodnieniowych – w zakresie badania narządu ruchu kompetentny zaś jest biegły ortopeda.

dowód: opinia biegłego sądowej neurologa – k. 27-28 akt sprawy

Po zapoznaniu się z danymi z wywiadu, wynikami badania fizykalnego i dokumentacją medyczną akt sprawy biegły sądowy chirurg naczyniowy nie stwierdził przewlekłych schorzeń chirurgicznych powodujących niezdolność wnioskodawcy do zatrudnienia – nie stwierdzając żylaków, niewydolności żylnej, obrzęków, stanów zapalnych i zmian troficznych.

dowód: opinia biegłego sądowego chirurga naczyniowego – k. 36 akt sprawy

Na podstawie wywiadu, badania przedmiotowego i podmiotowego biegła sądowa internista wskazała, iż leczona od 10 lat cukrzyca wskazuje na dobre wyrównanie metaboliczne schorzenia, bez powikłań w badaniu przedmiotowym oraz uszkodzeń siatkówki oka z koniecznością leczenia laserowego. Ciśnienie leczone farmakologicznie kontrolowane jest dobrze, brak jest zmian w układzie sercowo-naczyniowym.. Biegła nie stwierdziła niezdolności do pracy z przyczyn internistycznych, ujętych w powyższym rozpoznaniu.

dowód: opinia biegłej sądowej internisty – k. 41-42 akt sprawy

Po przeprowadzeniu badania klinicznego, ocenie dokumentacji medycznej, biegły sądowy ortopeda stwierdził, iż badana jest nadal częściowo niezdolna do pracy do końca 2013 r. Sprecyzował, iż niezdolność ta dotyczy zawodu wykonywanego – sprzątaczki – zaś czynności krawcowej (a ogólnie zawody wykonywane w pozycji siedzącej) wnioskodawczyni może wykonywać. Przyczynę niezdolności upatruje on w zaawansowanej chorobie zwyrodnieniowej stawu kolanowego z jego przykurczem i niestabilnością, przy czym szpotawość kolana utrudnia zabezpieczenie stabilizatorem – co uniemożliwia wykonywanie pracy fizycznej, zaś znaczny przykurcz możliwość przysiadu czy klęknięcia. Podał także, iż badana jest zakwalifikowana do operacji protezoplastyki stawu kolanowego lewego w 2013 r., który ma przywrócić jej sprawność do wykonywania zawodu sprzątaczki.

dowód: opinia biegłej sądowej ortopedy – k. 48-51 akt sprawy

Pozwany organ rentowy zakwestionował opinię biegłego sądowego ortopedy, wskazując, iż wobec stwierdzenia przez niego zdolności do pracy siedzącej z uwagi na stan narządu ruchu, uznać należy ubezpieczoną za zdolną do pracy w wyuczonym zawodzie krawcowej.

dowód: pismo procesowe pozwanego z dnia 26 marca 2013 r. – k. 64 akt sprawy

Opinie wydane w sprawie przez biegłych sądowych zostały sporządzone w sposób rzeczowy i konkretny, zawierają jasne, logiczne i przekonujące wnioski. Zostały one uzasadnione w sposób wyczerpujący i zgodny z wiedzą medyczną posiadaną przez biegłych, dlatego też Sąd w pełni je podzielił. Opinie te zostały wydane po dokonaniu oględzin i badaniu ubezpieczonej, analizie przedłożonej przez nią dokumentacji lekarskiej i w oparciu o wyniki badań znajdujące się w aktach ZUS i w aktach niniejszej sprawy. Wyczerpująco zostało opisane stwierdzone u ubezpieczonej schorzenia i ich wpływ na jego zdolność do pracy. Sąd nie znalazł podstaw do podważenia opinii biegłych, uznając, iż stanowią one wiarygodną podstawę do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej M. D. jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd zważył, iż zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy w pełni zasługuje na wiarę, dokumenty zawarte w aktach rentowych ubezpieczonej oraz dokumentacji lekarskiej nie były kwestionowane przez żadną ze stron co do ich prawdziwości, rzetelności. Także i Sąd nie znalazł podstaw by nie dać im wiary.

Opinie sporządzone przez biegłych sądowych są rzeczowe i konkretne, zawierają jasne, logiczne i przekonujące wnioski. Zostały uzasadnione w sposób wyczerpujący i zgodny z wiedzą medyczną posiadaną przez biegłych. Sąd w pełni je podzielił. Zważyć należy, że zostały wydane po dokonaniu oględzin i badaniu ubezpieczonej, analizie przedłożonej przez nią dokumentacji i w oparciu wyniki badań znajdujące się w aktach ZUS i aktach sprawy.

Zważyć należy, iż w toku przedmiotowego postępowania Sąd Okręgowy, celem dokładnego zbadania stanu zdrowia ubezpieczonej, dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych wielu specjalizacji. Zgromadzony w ten sposób wyjątkowo obszerny materiał dowodowy stanowi rzetelną podstawę do wydania przez Sąd orzeczenia w sprawie.

W myśl art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2009 r. nr 153 poz. 1227 ze zm.), dalej: ustawa, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy,

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3.  niezdolność do pracy powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub nie później niż 18 miesięcy od ich ustania.

Zgodnie zaś z treścią art. 12 ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie było to czy ubezpieczona jest nadal częściowo niezdolna do pracy z ogólnego stanu zdrowia. Poza sporem były bowiem pozostałe przesłanki niezbędne do uzyskania prawa do renty, określone w powołanych wyżej przepisach.

Sąd przyjął w niniejszej sprawie za podstawę rozstrzygnięcia opinię biegłego sądowego ortopedy (k. 48-51 akt sprawy), podzielając jego wnioski co do tego, że stan zdrowia ubezpieczonej z uwagi na schorzenia narządu ruchu powoduje nadal częściową jej niezdolność do pracy od dnia 01 lipca 2012 r. (tj. od dnia następnego po wyczerpaniu prawa do renty, przyznanej wyrokiem Sądu z dnia 26 października 2011 r., sygn. akt VII U 1732/11 – k. 129 akt rentowych) do dnia 31 grudnia 2013 r. Biegły ten wskazał, iż niezdolność do pracy wnioskodawczyni dotyczy zawodu wykonywanego – sprzątaczki – zaś czynności krawcowej (a ogólnie zawody wykonywane w pozycji siedzącej) wnioskodawczyni może wykonywać. Przyczynę niezdolności upatruje on w zaawansowanej chorobie zwyrodnieniowej stawu kolanowego z jego przykurczem i niestabilnością, przy czym szpotawość kolana utrudnia zabezpieczenie stabilizatorem – co uniemożliwia wykonywanie pracy fizycznej, zaś znaczny przykurcz możliwość przysiadu czy klęknięcia. Podał także, iż badana jest zakwalifikowana do operacji protezoplastyki stawu kolanowego lewego w 2013 r., który ma przywrócić jej sprawność do wykonywania zawodu sprzątaczki – z czego należy domniemywać, iż po zabiegu istnieje szansa na powrót do pełnej zdolności do pracy w zawodzie sprzątaczki, wymagającym sprawnego narządu ruchu. Znaczenie ma również fakt, iż – pomimo orzeczenia braku niezdolności do pracy ubezpieczonej z przyczyn neurologicznych (schorzeń układu nerwowego) – biegła sądowa neurolog wskazała, iż w zakresie zmian narządu ruchu leży w gestii biegłego z zakresu ortopedii (k. 28 akt sprawy), który, jak wskazano, uznał ubezpieczoną za częściowo czasowo niezdolną do pracy. Opinie te są miarodajne, wnioski w nich wysnute logiczne, zaś uzasadnienie opinii wyczerpujące i przekonywujące.

Uwadze Sądu nie umknęło, iż biegli sądowi powołani w sprawie – chirurg naczyniowy, internista, neurolog – nie stwierdzili niezdolności do pracy ubezpieczonej z przyczyn dotyczących chorób związanych z ich specjalizacjami, jednakże podkreślenia wymaga, iż orzekali oni przez pryzmat własnej specjalności, nie wchodząc na płaszczyznę schorzeń narządu ruchu (zaawansowana choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego lewego, szpotawość stawów kolanowych, nie upośledzające stopy płaskie), które to właśnie w ocenie biegłego sądowego ortopedy, którego kompetencje w tym zakresie podkreśliła biegła sądowa neurolog, stanowią podstawę do orzeczenia okresowej częściowej niezdolności do pracy ubezpieczonej.

Sąd Okręgowy pragnie podkreślić, iż w jego ocenie w żadnej mierze na uwzględnienie nie zasługują zarzuty pozwanego, sformułowane w kontekście opinii biegłego sądowego ortopedy. Stwierdził on, iż wobec stwierdzenia przez niego zdolności do pracy siedzącej z uwagi na stan narządu ruchu, uznać należy ubezpieczoną za zdolną do pracy w wyuczonym zawodzie krawcowej (k. 64 akt sprawy). Tymczasem zwrócić należy uwagę, iż pomimo formalnego posiadania wykształcenia krawcowej, ubezpieczona jedynie w okresie praktycznej nauki zawodu wykonywała pracę krawcowej, podczas gdy przez blisko 30 następnych lat nie pracowała w wyuczonym zawodzie, zatrudniona była i wykonywała prace sprzątaczki (świadectwa pracy - k. 15-23 akt rentowych). W ocenie Sądu niezasadnym jest zatem twierdzenie, iż wnioskodawczyni posiada kwalifikacje do podjęcia – po 30 latach przerwy – pracy w zawodzie krawcowej, co postulował pozwany. Tym bardziej, iż biegły sądowy ortopeda jednoznacznie wskazał, iż do faktycznie wykonywanej (nie wyuczonej) pracy wnioskodawczyni nadal jest we wskazanym wyżej okresie niezdolna – której to części opinii pozwany nie zakwestionował. W świetle zasad doświadczenia życiowego wniosek ten jest jak najbardziej uzasadniony, bowiem prace sprzątaczki wykonywane są co do zasady w pozycji stojącej, nierzadko także wymagane jest wykonanie przysiadów, skłonów czy przyklęknięć.

Odnosząc się zaś do zarzutu w zakresie możliwości leczenia operacyjnego stawu kolanowego w ramach krótkotrwałej niezdolności do pracy – również nie jest on zasadny, bowiem dla uzyskania statusu osoby krótkotrwale niezdolnej do pracy konieczne jest najpierw zatrudnienie i dopuszczenie do pracy przez lekarza medycyny pracy, którego to warunku ubezpieczona w sposób oczywisty nie jest w stanie spełnić, jako osoba częściowo niezdolna do pracy.

Podsumowując, z przytoczonych względów, Sąd nie znalazł podstaw do podważenia opinii biegłych sądowych i w związku z powyższym, na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego uznał, iż skarżąca jest czasowo częściowo niezdolna do pracy i spełnia warunki do przyznania prawa do świadczenia rentowego w postaci renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia.

W tym miejscu zwrócić także należy uwagę na to, iż zgodnie z brzmieniem art. 118 ust. 1a ustawy, w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nie ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Należy podkreślić, że zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 września 2007 r. OTK-A 2007/8/97 powyższy przepis należy rozumieć w ten sposób, że za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uznaje się dzień wpływu prawomocnego orzeczenia tylko w sytuacji, gdy za nie ustalenie tych okoliczności nie ponosi odpowiedzialności organ rentowy.

Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie okoliczności, na podstawie których Sąd uznał odwołanie ubezpieczonego za zasadne nie stanowiły okoliczności nowych, które wystąpiły dopiero na etapie postępowania odwoławczego przed Sądem, bowiem istniały już w dokumentacji rentowej pozwanego, której dokonano błędnej oceny w zakresie stanu zdrowia i zdolności do pracy ubezpieczonej, co uzasadnia zastosowanie dyspozycji art. 118 ust. 1a ustawy.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. oraz cytowanych powyżej przepisów, Sąd orzekł jak w sentencji.

SSO Maria Ołtarzewska