Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 73/05
POSTANOWIENIE
Dnia 24 sierpnia 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Elżbieta Skowrońska-Bocian (przewodniczący)
SSN Bronisław Czech
SSN Marek Sychowicz (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi M. K.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w sprawie z
powództwa M. K. i Z. K.
przeciwko K. S.
przy udziale Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Rejonowego w P. na przewlekłość
postępowania w sprawie prowadzonej przed Sądem Rejonowym w P., sygn. akt XII GNc
(…),
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 24 sierpnia 2005 r.,
zażalenia skarżącej M. K. na postanowienie Sądu Okręgowego w P. z dnia 25 maja
2005 r., sygn. akt IX S (…),
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w P. postanowieniem z dnia 25 maja 2005 r. odrzucił skargę
powódki M. K. o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia
tego Sądu z dnia 17 listopada 2004 r., oddalającego skargę tejże powódki na
przewlekłość postępowania, albowiem uznał, że powódka nie uzupełniła w terminie
braku skargi i nie dołączyła pełnomocnictwa udzielonego radcy prawnemu, który
sporządził skargę, gdyż złożone przez nią pełnomocnictwo udzielone temu radcy
prawnemu nie obejmuje wniesienia skargi.
2
W zażaleniu na wymienione postanowienie powódka podniosła, że złożone przez
nią pełnomocnictwo, zawierające sformułowanie, że „obejmuje ono każdy etap
postępowania”, jest pełnomocnictwem ogólnym (art. 91 pkt 1 k.p.c.) i rozciąga się na
wniesienie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia i
postępowanie wywołane jej wniesieniem. Wniosła o uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następujące:
Złożone przez powódkę pełnomocnictwo udzielone radcy prawnemu T. D. jest
pełnomocnictwem procesowym szczególnym (art. 88 k.p.c.), gdyż zawiera upoważnienie
do prowadzenia określonej w nim sprawy. Dla oceny zasadności zaskarżonego
postanowienia decydujące znaczenie ma zatem rozstrzygnięcie, czy pełnomocnictwo to
obejmuje czynności związane ze skargą o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia wydanego w sprawie, do prowadzenia której ono upoważnia.
Zakres umocowania pełnomocnika wynikający z pełnomocnictwa procesowego
(tak ogólnego jak i szczególnego) określa art. 91 k.p.c. Stosownie do punktu 1 tego
artykułu, pełnomocnictwo procesowe obejmuje z mocy samego prawa umocowanie do
wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa
wzajemnego, skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego ich
wniesieniem, jako też wniesieniem interwencji głównej przeciwko mocodawcy. W
przepisie tym nie wymieniono czynności łączących się ze skargą o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Nie świadczy to jednak, że
pełnomocnictwo procesowe nie obejmuje tych czynności.
Z unormowania art. 91 pkt 1 k.p.c. wynika, że zakres pełnomocnictwa
procesowego został określony w tym przepisie w sposób ogólny w pierwszej jego
części, a w dalszej części, po słowach „nie wyłączając”, przykładowo wymienione
zostały łączące się ze sprawą czynności procesowe, na które rozciąga się
pełnomocnictwo. Sformułowanie pierwszej części wymienionego przepisu wskazuje, że
pełnomocnictwo procesowe obejmuje nie tylko czynności potrzebne do prowadzenia
sprawy do czasu uprawomocnienia się kończącego je orzeczenia, ale jego zakres jest
szerszy, gdyż obejmuje „wszystkie łączące się ze sprawą czynności procesowe”. Na
wyjaśnienie jakie są to czynności pozwala przykładowe ich wymienienie w dalszej części
przepisu. Skoro stanowi on, że zakres pełnomocnictwa procesowego obejmuje
czynności związane z nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, przysługującym od
prawomocnego orzeczenia, jakim jest skarga o wznowienie postępowania (art. 399
3
k.p.c.), i obejmuje postępowanie wywołane jej wniesieniem, to czynnościami
procesowymi łączącymi się ze sprawą w rozumieniu art. 91 pkt 1 k.p.c. są także
czynności związane z innymi nadzwyczajnymi środkami prawnymi przysługującymi od
prawomocnych orzeczeń i podejmowane w postępowaniu wywołanym ich wniesieniem.
Takimi środkami są zaś skarga kasacyjna (art. 3981
k.p.c.) i skarga o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (art. 4241
k.p.c.). Żadne racje
nie przemawiają za tym, żeby zakres pełnomocnictwa procesowego był ograniczony
tylko do jednego nadzwyczajnego środka prawnego przysługującego od prawomocnego
orzeczenia i postępowania wywołanego jego wniesieniem, a nie obejmował innych
takich środków i postępowań wywołanych ich wniesieniem.
Powyższego rozumowania nie podważa, a raczej wspiera je wykładnia art. 91 pkt
1 k.p.c., uwzględniająca historyczne już brzmienie tego przepisu. Mianowicie w czasie,
gdy istniała instytucja rewizji nadzwyczajnej, wymieniał on wśród innych, przykładowo
wymienionych czynności, które obejmuje z samego prawa pełnomocnictwo procesowe,
umocowanie do wniesienia podania o złożenie rewizji nadzwyczajnej i postępowanie
wywołane jej wniesieniem. Okoliczność ta wskazuje, że pełnomocnictwo procesowe
obejmowało z samego prawa czynności procesowe łączące się ze wszystkimi
nadzwyczajnymi środkami prawnymi służącymi wówczas od orzeczeń wydanych w
sprawie, do której prowadzenia upoważniało to pełnomocnictwo. Trudno przyjąć, że
obecnie jest inaczej tylko z tego względu, że wśród czynności przykładowo
wymienionych w dalszej części art. 91 pkt 1 k.p.c. nie zostały wymienione skarga
kasacyjna i skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia i
postępowania wywołanego ich wniesieniem, skoro ogólna formuła pierwszej części
wymienionego artykułu pozwala na objęcie nią tych skarg i postępowania wywołanego
ich wniesieniem.
Należy wreszcie zauważyć, że to, iż pełnomocnictwo procesowe obejmuje
z samego prawa nie tylko umocowanie do podejmowania czynności w sprawie do jej
prawomocnego zakończenia, ale obejmuje łączące się ze sprawą czynności po jej
zakończeniu, świadczy ponadto pkt 2 i 5 art. 91 k.p.c. Według tych przepisów
pełnomocnictwo procesowe rozciąga się mianowicie na wszelkie czynności dotyczące
egzekucji a także upoważnia do odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.
Zgodnie z tym co wyżej powiedziano złożone przez powódkę pełnomocnictwo,
jako pełnomocnictwo procesowe szczególne, obejmuje z samego prawa umocowanie
pełnomocnika, który sporządził skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
4
prawomocnego orzeczenia, do tej czynności (i czynności w postępowaniu wywołanym
wniesieniem skargi). Nie zachodzi zatem brak skargi, który spowodował jej odrzucenie
zaskarżonym postanowieniem. Zażalenie należało więc uwzględnić (art. 3941
§ 3 w
związku z art. 39816
k.p.c.).