Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CK 781/04
POSTANOWIENIE
Dnia 5 października 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Helena Ciepła (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Tadeusz Domińczyk
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z wniosku T.(...) Spółki Akcyjnej Obszar T.(...) w P.
przy uczestnictwie Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta P., J. P. i M. P.
o wpis, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 5
października 2005 r., kasacji uczestnika postępowania Skarbu Państwa - Prezydenta
Miasta P. od postanowienia Sądu Okręgowego w P. z dnia 29 czerwca 2004 r., sygn.
akt II Ca (...),
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w P.
do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w P. w dniu 11 lutego 2004 r. dokonał w księgach wieczystych:
- Kw. nr (...)2, obejmującej nieruchomość położoną w P. ul. C. o powierzchni
4232m2;
- Kw. nr (...)9, obejmującej nieruchomość położoną w P. o powierzchni 1058m2
;
- Kw. nr (...)7, obejmującej nieruchomość położoną w P.- obręb W. o
powierzchni 5276m2 –
wpisu prawa własności na rzecz T.(...) - Spółki Akcyjnej w W. jako
następcy prawnego Przedsiębiorstwa Państwowego „P.(...)”. Jako podstawę prawną
powołał postanowienie Sądu Rejonowego w P. z dnia 14 marca 2000 r. Sygn. III Ns (...),
postanowienie Sądu Rejonowego W. z dnia 13 grudnia 1991 r. Sygn. XVI Ns Rej (...),
2
Krajowego Rejestru Sądowego – aktualnego odpisu z rejestru przedsiębiorstw z dnia 3
lutego 2004 r. nr KRS (...).
Apelację uczestnika postępowania – Skarbu Państwa Prezydenta Miasta P., Sąd
Okręgowy w P. postanowieniem z dnia 29 czerwca 2004 r. oddalił. W motywach
stwierdził, że T.(…) S.A. w W. jest następcą prawnym dawnego Przedsiębiorstwa
Państwowego Użyteczności Publicznej „P.(...)”, czego skarżący nie kwestionował. Za
bezsporne przyjął, że Przedsiębiorstwo to władało wydzielonym mu mieniem należącym
do Skarbu Państwa a w wyniku jego przekształcenia w spółkę prawa handlowego
(spółkę akcyjną), Skarb Państwa przekazał mu na własność określony majątek
państwowy, w tym i nieruchomości. Na podstawie uchwały Nr 22 Rady Ministrów z dnia
18 lutego 1991 r. w sprawie trybu przekształcenia państwowej jednostki organizacyjnej
„P.(...)” wydanej na podstawie art. 76 ust. 2 ustawy z dnia 23 listopada 1990 r. o
łączności (Dz. U. Nr 86, poz. 504) przeprowadzono inwentaryzację. Stosownie do
przepisu art.76 ust. 3 tej ustawy do przekształcenia zastosowano przepisy art. 4 pkt. 3,
art. 8 ust. 2 i 3, art. 9 ust. 4, art. 11 i 12 oraz art.44 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o
prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 51, poz. 298), a nie przepisy art.
312 i 313 k.h. Zgodnie z art. 8 powołanej ustawy spółka powstała w wyniku
przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego wstępowała we wszystkie jego prawa i
obowiązki wynikające także z decyzji administracyjnych. Skoro decyzją z dnia 30 maja
1992 r. Skarb Państwa przekazał na rzecz T.(...) S.A. nieruchomości składające się z
działek nr (...)/2, (...)/3, (...)/4, (...)/5, (...)/6, zatem przeszło na nią prawo własności i
została prawidłowo wpisana jako właściciel w wymienionych księgach wieczystych.
Uczestnik – Skarb Państwa Prezydent Miasta P. w kasacji zarzucił naruszenie
przepisów art. 233 § 1, art. 6268
§ 2 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. przez
przyjęcie, że Skarb Państwa przekazał na własność T.(...) S. A. wymienione
nieruchomości aktem przekazania nr (...)/92 z dnia 30 maja 1992 r., mimo że akt ten
dotyczy przekazania niektórych składników majątku państwowej jednostki
organizacyjnej „P.(...) – państwowemu przedsiębiorstwu użyteczności publicznej „Poczta
Polska” i uznanie, że łącznie z postanowieniem Sądu Rejonowego w P. z dnia 14 marca
2000 r. sygn. akt III Ns (...), stwierdzającym, że Skarb Państwa nabył przez zasiedzenie
prawo własności działek nr (...)/2, (...)/3, (...)/4, (...)/5 i (...)/ 6 z dniem 16 sierpnia 1981
r.- stanowi prawidłową podstawę wpisu prawa własności w księgach wieczystych. W
konkluzji wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi
Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie może odnieść skutku, bowiem
nie znajduje potwierdzenia w treści aktu przekazania nr (...)/92 z dnia 30 maja 1992 r. Z
treści pkt.2 tego aktu jednoznacznie wynika przekazanie na rzecz T.(...) S.A. prawa
własności nieruchomości wyszczególnionych w załączniku nr 2, który obejmuje
przedmiotowe działki nr (...)/2, (...)/3, (...)/4, (...)/5 i (...)/6. Natomiast przekazanie prawa
własności na rzecz przedsiębiorstwa użyteczności publicznej „Poczta Polska” obejmuje
nieruchomości wyszczególnione w załączniku nr 1.
Nie można natomiast odmówić słuszności zarzutowi naruszenia przepisu art.
6268
§ 2 k. p. c. Przepis ten jest odpowiednikiem art. 46 § 1 ustawy o księgach
wieczystych i hipotece, a jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 27 kwietnia
2001 r. III CKN 354/00 (OSN 2001/12/183), art. 46 określał kognicję nie tylko sądu
wieczystoksięgowego, lecz także sądu drugiej instancji przy rozpoznawaniu apelacji od
wpisu. Sąd w obecnym składzie pogląd ten podziela. Ponieważ odpowiednikiem art. 46
powołanej ustawy jest art. 6268
§ 2 k.p.c., stwierdzić należy, że orzeczenie to zachowało
aktualność także po wejściu w życie tego ostatniego przepisu.
Zgodnie z tym przepisem zakres badania sądu rozpoznającego wniosek o wpis
do księgi wieczystej jest ograniczony do treści wniosku, treści i formy dołączonych do
wniosku dokumentów oraz treści księgi wieczystej.
Według przepisu § 10 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17
września 2001 r., w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów (Dz.
U. Nr 102, poz. 1122) wpis powinien między innymi zawierać treść oraz dane o
podstawie wpisu – rodzaj, datę i numer lub sygnaturę dokumentu, przedmiot sprawy
oraz nazwę i siedzibę organu, który wydał ten dokument.
Sąd drugiej instancji stosownie do powołanych wyżej przepisów rozstrzyga
jedynie, czy wpis lub jego odmowa przez sąd rejonowy pozostaje w zgodzie z prawem w
świetle treści wniosku, treści i formy dokumentów stanowiących podstawę wpisu oraz
treści księgi wieczystej.
Sąd Okręgowy naruszył przytoczoną regułę zakresu kognicji sądu drugiej
instancji w postępowaniu wieczystoksięgowym. Uszło bowiem jego uwagi, że Sąd
Rejonowy jako podstawę wpisu T.(...) S.A. w charakterze właściciela w wymienionych
na wstępie księgach wieczystych powołał jedynie wyciąg z wykazu zmian gruntowych,
postanowienie Sądu Rejonowego w P. z dnia 14 marca 2000 r. Sygn. III Ns (...),
postanowienie Sądu Rejonowego W. z dnia 13 grudnia 1991 r. Sygn. XVI Ns Rej (...),
4
Krajowy Rejestr Sądowy przedsiębiorstw z dnia 3 lutego 2004 r. Zatem Sąd Okręgowy
nie był władny, rozpoznając sprawę na skutek apelacji skarżącego, dokonywać oceny
zgodności z prawem dokumentu w postaci aktu przekazania prawa własności
nieruchomości objętych wymienionymi księgami wieczystymi, który nie stanowił
podstawy wpisu dokonanego przez Sąd Rejonowy, a bez powołania tej podstawy nie
mógł Sąd Rejonowy wpisać T.(...) S.A. jako właściciela.
Z tych przyczyn zaskarżone postanowienie uchylono i przekazano sprawę
Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania (art. 39313
w związku z art. 3 ustawy z
dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz
ustawy – prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98).