Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CK 200/05
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 listopada 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Helena Ciepła (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSA Aleksandra Marszałek
w sprawie z powództwa J. K.
przeciwko S. P.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 9 listopada 2005 r., kasacji
pozwanego od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 20 października 2004 r., sygn. akt I
ACa (…),
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do
ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w S. nakazem zapłaty z dnia 25 lipca 2000 r., nakazał pozwanemu
S. P. prowadzącemu działalność gospodarczą w formie Przedsiębiorstwa Handlu
Zagranicznego „A.(...)” Spółka Cywilna w T. zapłatę na rzecz powoda J. K. kwoty
167.281,96 zł z kosztami procesu.
Pozwany w zarzutach od tego nakazu nie kwestionował zasadności żądania, lecz
zarzucił, że dokonał skutecznego potrącenia dochodzonej wierzytelności
z przysługującymi mu względem powoda wymagalnymi roszczeniami. W konkluzji
domagał się uchylenia nakazu i oddalenia powództwa w całości.
2
Rozpoznając sprawę na skutek zarzutów Sąd Okręgowy w S. wyrokiem z dnia 26
lutego 2002 r. utrzymał w mocy nakaz zapłaty.
W motywach stwierdził, że pozwany nie wykazał w sposób dostateczny, że
oświadczenie o potrąceniu zostało złożone przez niego. W konsekwencji przyjął, że
zostało ono złożone przez „Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego „A.(...)” w T.,
natomiast będąca podstawą przedstawionej do potrącenia wierzytelności umowa została
zawarta z Przedsiębiorstwem Handlu Zagranicznego „A.(...)” Spółka Cywilna w T. Brak
oznaczenia formy organizacyjnej tej firmy nie pozwolił na przyjęcie, że jest to dokument
pochodzący od pozwanego Przedsiębiorstwa.
Wyrok ten pozwany zaskarżył w całości apelacją, wnosząc o jego zmianę
poprzez uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości. Ponadto w piśmie z
dnia 27 sierpnia 2004 r. podniósł, że roszczenie powoda zostało zaspokojone na mocy
ugody z dnia 8 sierpnia 2003 r. wyczerpującej wszystkie wzajemne roszczenia.
Sąd Apelacyjny przeprowadził dowód z przedłożonego przez pozwanego odpisu
ugody, odpisu czeków których przyjęcie potwierdził powód oraz wyciągu z rachunku
bankowego i wyrokiem z dnia 20 października 2004 r. oddalił apelację.
W uzasadnieniu stwierdził, że stan sprawy nakazywał uznać, że zobowiązanie
pozwanego wygasło, co w konsekwencji powinno prowadzić do zmiany zaskarżonego
wyroku przez jego uchylenie, natomiast treść wyroku jest efektem pomyłki sądu, która
nie mogła być sprostowana w trybie art. 350 k.p.c.
W kasacji opartej na podstawie naruszenia prawa procesowego skarżący zarzucił
m.in. naruszenie przepisów art. 386 § 1w zw. z art. 496 i 391 § 1 k.p.c. przez ich
niezastosowanie oraz art. 385 k.p.c. poprzez jego zastosowanie w sprawie mimo
nieuznania przez Sąd apelacji za bezzasadną, a także art. 382 k.p.c. poprzez wydanie
orzeczenia pomijającego materiał zebrany w I instancji i w postępowaniu apelacyjnym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzutom kasacji nie można odmówić słuszności.
Przepisy art. 385 i 386 k.p.c., których naruszenie skarżący zarzucił w kasacji,
określają przesłanki rozstrzygnięcia Sądu drugiej instancji. Według pierwszego z nich,
Sąd ten oddala apelację, jeżeli nie zachodzi zarzucona w niej wadliwość orzeczenia
Sądu pierwszej instancji lub gdy skarżący nie był w stanie jej wykazać. Natomiast
stosownie do przepisu art. 386 § 1 k.p.c. Sąd drugiej instancji może wydać orzeczenie
reformatoryjne po dokonaniu własnych ustaleń na podstawie materiału zebranego w
3
postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym (por. orzecz.
Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 1998 r., III CKN 792/98 OSNC 1999/4/83).
W rozpoznawanej sprawie Sąd Apelacyjny wykorzystał materiał zebrany
w postępowaniu w pierwszej instancji oraz przeprowadził dowody we własnym zakresie,
w tym dowód z przedłożonego odpisu ugody, czeków oraz wyciągu z rachunku
bankowego. W konsekwencji dokonanych ustaleń stwierdził, że zobowiązanie
pozwanego wygasło, jednakże nie zastosował art. 386 § 1 k.p.c., lecz art. 385 k.p.c. i
oddalił apelację. Na takim rozstrzygnięciu zaciążyła, co wynika z uzasadnienia
zaskarżonego wyroku, omyłka Sądu Apelacyjnego.
W tej sytuacji podniesiony w kasacji zarzut obrazy art. 386 § 1 w zw. z art. 496 i
391 § 1 k.p.c., a także art. 385 k.p.c., okazał się uzasadniony, co prowadzi do uchylenia
zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania (art. 39313
k.p.c. w zw. z art. 3 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – kodeks
postępowania cywilnego oraz ustawy – prawo o ustroju sądów powszechnych Dz. U. z
2005 r. Nr 13, poz. 98).
Powyższe rozstrzygnięcie czyni bezprzedmiotowym rozważanie postawionych w
kasacji zarzutów w przedmiocie orzeczenia o kosztach.

II CK 200/05

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia