Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CK 399/05
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 15 grudnia 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący)
SSN Elżbieta Skowrońska-Bocian
SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Zarządu R.(...) II w C. przeciwko R.(...) II w C.
o uchylenie uchwały, po rozpoznania na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu
15 grudnia 2005 r., kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 15
grudnia 2004 r., sygn. akt I ACa (...),
uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie apelacyjne w zakresie rozprawy z
dnia 15 grudnia 2004 r. i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny zaskarżonym wyrokiem oddalił apelację pozwanej od wyroku,
którym Sąd Okręgowy w P. uchylił uchwałę Walnego Zgromadzenia R.(...) w C. z dnia
16 stycznia 2004 r. dotyczącą wyboru likwidatora.
Z podstawy faktycznej wyroku wynika, że dnia 16 stycznia 2004 r. odbyło się
Walne Zgromadzenie pozwanej spółdzielni, na którym podjęto uchwałę o postawieniu
2
spółdzielni w stan likwidacji i wyborze na jej likwidatora T. W. W chwili wyboru T. W.
pełnił funkcję członka Rady Nadzorczej spółdzielni, z której zrezygnował na Walnym
Zgromadzeniu w dniu 18 lutego 2004 r.
Statut pozwanej spółdzielni stanowi, że nie można być jednocześnie członkiem
Rady Nadzorczej i Zarządu tej samej spółdzielni i przewiduje odpowiednie zastosowanie
tej zasady do likwidatora spółdzielni (§ 49 i § 63).
Sądy obu instancji uznały, że zaskarżona uchwała zapadła z naruszenie prawa i
statutu pozwanej spółdzielni. Zarówno z prawa spółdzielczego (art. 119 § 1 w zw. z art.
56 § 1), jak i przytoczonych paragrafów statutu spółdzielni wynika, że nie można być
jednocześnie likwidatorem spółdzielni i członkiem jej Rady Nadzorczej. Uchwała o
wyborze T. W. na likwidatora spółdzielni, mimo że w chwili wyboru był on członkiem
Rady Nadzorczej, została zatem podjęta z naruszeniem wskazanych przepisów prawa i
postanowień statutu spółdzielni.
W kasacji, opartej tylko na drugiej podstawie z art. 3931
k.p.c., pełnomocnik
pozwanej zarzucił naruszenie art. 379 pkt 5 k.p.c. polegające na pozbawieniu skarżącej
możliwości obrony swych prawa na skutek przeprowadzenia rozprawy apelacyjnej, w
której - z powodu nieprawidłowego zawiadomienia - nie wzięła ona udziału. Powołując
się na tę podstawę, wniósł „o uchylenie zaskarżonego wyroku”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Z akt sprawy wynika, że dnia 13 grudnia 2004 r., a więc przed rozprawą
apelacyjną z dnia 15 grudnia 2004 r., wpłynęło do Sądu Apelacyjnego pismo
pełnomocnika pozwanej, z którego wynika, iż członkowie Rady Nadzorczej
reprezentujący w sprawie pozwaną spółdzielnię, nie posiadają żadnej informacji o toku
postępowania w sprawie od czasu przekazania jej z apelacją Sądowi odwoławczemu w
dnia 21 czerwca 2004 r.
Dnia 23 lutego 2005 r. Sąd Apelacyjny przywrócił pozwanej termin do złożenia
wniosku o doręczenie odpisu wyroku oddalającego apelację z uzasadnieniem. Z
protokołu rozprawy wyznaczonej w celu rozpoznania tego wniosku wynika, że księgowa
spółdzielni, która podpisała dowód zawiadomienia pozwanej o terminie rozprawy
apelacyjnej z dnia 15 grudnia 2004 r., nie przekazała tego zawiadomienia członkom
Rady Nadzorczej.
W świetle tych ustaleń należy podzielić zarzut pozwanej, że postępowanie
apelacyjne w zakresie rozprawy apelacyjnej jest dotknięte nieważnością postępowania.
W judykaturze Sądu Najwyższego jest utrwalone stanowisko, że nieważność
3
postępowania w rozumieniu art. 379 pkt 5 k.p.c. zachodzi wówczas, gdy strona procesu,
wbrew swej woli, zostaje faktycznie pozbawiona możności działania (por. orzeczenie
Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 1961 r., 3 CR 953/60, „Nowe Prawo" 1963, nr 1.
s. 117, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 1999 r., II PR 371/65, OSNCP
1966, nr 10. poz. 172, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 1999 r., II CKN 318/98
niepubl.). Ten przejaw nieważności występuje - co wielokrotnie podkreślano w
judykaturze - np. w takich wypadkach, gdy strona w następstwie niezawiadomienia jej o
terminie rozprawy, jednej albo bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku, nie może
w niej wziąć udziału (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 października 1963 r., III
CR 142/63, OSNC 1964, nr 7-8, poz.172, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia
1967 r., II CR 412/66 niepubl.). Uzasadniony jest więc wniosek, że przeprowadzenie
rozprawy apelacyjnej w dniu 15 grudnia 2004 r. w przedstawionych wyżej
okolicznościach pozbawiło skarżącą możności obrony swych praw, a tym samym
stanowiło wadliwość powodującą nieważność postępowania. Dla oceny nieważności -
co oczywiste - nie ma znaczenia fakt, czy stwierdzona wadliwość miała lub mogła mieć
wpływ na treść wydanego wyroku (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia
10 maja 2000 r., III CKN 416/98, OSNC 2000, nr 12, poz. 220).
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy - na podstawie art. 386 § 2 w zw. z
art. 39319
k.p.c. oraz w zw. z art. 3 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr
13. poz. 98) orzekł, jak w sentencji wyroku.

II CK 399/05

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia