Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 134/05
POSTANOWIENIE
Dnia 2 lutego 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marian Kocon (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
SSN Tadeusz Żyznowski
w sprawie ze skargi S.O.
przy uczestnictwie [...]
o wznowienie postępowania w sprawie [...] Sądu Rejonowego w T.
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 2 lutego 2006 r.,
zażalenia skarżącej
na postanowienie Sądu Okręgowego w P.
z dnia 5 września 2005 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie i przyznaje adwokatowi K.M. kwotę 120 zł (sto
dwadzieścia złotych), podwyższoną o 22% stawkę podatku od
towarów i usług, od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w P.
2
Uzasadnienie
Sąd drugiej instancji postanowieniem z dnia 5 września 2005 r. odrzucił
skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem
orzekającym co do istoty sprawy, uzasadniając swoje rozstrzygnięcie brakiem
ustawowej podstawy wznowienia. Sąd ten uznał, że nie zachodzi wskazywana
przez skarżącą, a przewidziana w art. 401 pkt 2 k.p.c., podstawa wznowienia
w postaci nieważności postępowania spowodowanej pozbawieniem skarżącej
możności działania wskutek naruszenia przepisów prawa. W ocenie Sądu skarżąca
oraz jej pełnomocnik byli zawiadomieni o terminie rozprawy apelacyjnej w dniu
5 kwietnia 2004 r., a wcześniejsze złożenie przez skarżącą wniosku o odroczenie
rozprawy i ustanowienie adwokata z urzędu nie stanowiły przeszkody do
prowadzenia rozprawy po oddaleniu obu tych wniosków.
W zażaleniu na powyższe postanowienie żaląca wywodzi, że oparła skargę
na ustawowej podstawie wznowienia skoro wykazała, że była pozbawiona
możności działania przed Sądem odwoławczym, który przeprowadził rozprawę pod
jej nieobecność, pomimo wniosku o odroczenie rozprawy, a nadto oddalił wniosek
o ustanowienie pełnomocnika z urzędu bez sprawdzenia okoliczności faktycznych,
niezbędnych do jej rozpatrzenia i bez wezwania strony do złożenia oświadczenia
o stanie majątkowym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
O nieważności postępowania z powodu pozbawienia strony możności
działania można mówić tylko wówczas, gdy strona została pozbawiona uprawnień
procesowych wskutek wadliwego postępowania Sądu, a nie wtedy gdy strona na
skutek własnego działania z uprawnień tych nie skorzystała, nie biorąc udziału
w rozprawie, o terminie której została prawidłowo zawiadomiona. Środki procesowe
mające na celu zagwarantowanie stronom ochronę ich praw powinny być przez
strony wykorzystywane we właściwy sposób, służący rzeczywiście realizacji tych
praw (zob. postanowienie SN z dnia 8 marca 2002 r. III CKN 461/99, LEX nr
54479). Pozbawienie strony możności obrony swych praw w postępowaniu
3
sądowym oznacza sytuację, w której Sąd nie powinien w ogóle przystępować do
merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy. Chodzi tu jednak tylko o takie wypadki,
gdy strona rzeczywiście obiektywnie była pozbawiona możności działania i obrony
swych praw i w następstwie tego nie brała udziału w postępowaniu sądowym (zob.
wyrok SN z dnia 13 czerwca 2002 r., sygn. V CKN 1057/00, LEX nr 55517).
W konkretnych okolicznościach sprawy skarżąca, mimo prawidłowego
zawiadomienia jej o terminie rozprawy apelacyjnej, nie zechciała wziąć udziału
w rozprawie. Powinna być również świadoma tego, że samo złożenie przez nią
wniosków o odroczenie rozprawy i ustanowienie adwokata z urzędu nie może być
przecież utożsamiane z obowiązkiem Sądu uwzględnienia tych wniosków. Sąd
może uwzględnić wniosek o ustanowienie pełnomocnika, gdy jego udział
w postępowaniu uzna za potrzebny. Uczestniczka zgłaszając taki wniosek powinna
była liczyć się z ewentualnością jego nie uwzględnienia, a tym samym wziąć udział
w rozprawie przed Sądem Okręgowym. Nie jest więc uzasadniony zarzut
nieważności postępowania apelacyjnego, gdyż to tylko od samej uczestniczki
zależało czy zechce wziąć udział w rozprawie (zob. postanowienie SN z dnia
10 października 2003 r., sygn. II CK 161/03, LEX nr 148620). Uczestniczka nie
wykazała więc, aby została pozbawiona możności działania wskutek naruszenia
przepisów prawa przez Sąd odwoławczy, a brak tej przesłanki przesądza
o bezzasadności zarzutu naruszenia art. 401 pkt 2 k.p.c.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie art.
39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie § 19
i § 20 oraz na podstawie § 6 pkt 2, § 13 ust. 2 pkt 2 i § 2 pkt 1-3 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nie opłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).

II CZ 134/05

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia