Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 65/06
POSTANOWIENIE
Dnia 11 kwietnia 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
w sprawie z powództwa M.C.
przeciwko J.K. i S.K.
o ustalenie,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 11 kwietnia 2006 r.,
na skutek skargi kasacyjnej powoda
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 29 czerwca 2005 r., sygn. akt [...],
odrzuca skargę kasacyjną i zasądza od powoda na rzecz
pozwanych 3600 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu
kosztów postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
W skardze kasacyjnej, wniesionej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 29
czerwca 2005 r., powód, jako uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi do
rozpoznania, przedstawił kilka pytań odnoszących się do stanu faktycznego
sprawy, których rozstrzygnięcie przez Sąd Najwyższy jest jego zdaniem konieczne.
Dla wyjaśnienia czy taki sposób sformułowania i uzasadnienia wniosku
o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, Sąd Najwyższy zważył, co
następuje:
W poprzednim stanie prawnym, przed zmianą kodeksu postępowania
cywilnego ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy kodeks postępowania
cywilnego... (Dz.U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98) określony w art. 3933
§ 1 pkt 3 k.p.c.
wymóg kasacji dotyczył przedstawienia okoliczności uzasadniających przyjęcie
kasacji do rozpoznania. Jak jednolicie przyjmowało się w judykaturze, stanowiły je
okoliczności nawiązujące wprost do treści ówczesnego art. 393 k.p.c., zgodnie
z którym Sąd Najwyższy z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w § 2 mógł
odmówić przyjęcia kasacji do rozpoznania, jeżeli w sprawie nie występuje istotne
zagadnienie prawne, nie istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących
poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, albo
gdy kasacja jest oczywiście bezzasadna.
Obecnie obowiązujący przepis art. 3984
§ 1 w jego punkcie 3 ustanawia
wymóg zawarcia w skardze kasacyjnej wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania
i jego uzasadnienia. Odmienną treść w porównaniu z poprzednio obowiązującym
przepisem art. 393 § 1 k.p.c. zawiera też obecny art. 3989
§ 1, który sformułowany
został jako przepis pozytywny określający przesłanki przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania, jeżeli
w sprawie występują istotne zagadnienie prawne, istnieje potrzeba wykładni
przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących
rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność postępowania lub
skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
3
Na tle omówionych zmian ustawowych powstaje wątpliwość czy dla
spełnienia obowiązku określonego w art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. wystarczające jest
powołanie się przez skarżącego na jakiekolwiek względy, które w jego ocenie
uzasadniają przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, czy też argumentacja
uzasadniająca wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania musi
nawiązywać do wymienionych w art. 3989
§ 1 k.p.c. przesłanek przedsądu.
Podkreślenia wymaga przy tym, że nie chodzi tu o uzasadnienie wniesienia
(złożenia) skargi kasacyjnej, funkcję tę bowiem spełnia uzasadnienie jej podstaw,
lecz o wskazanie argumentacji przekonującej o potrzebie przyjęcia jej do
rozpoznania przez Sąd Najwyższy. Dlatego nie spełnia obowiązku określonego
w art. 3989
§ 1 pkt 3 k.p.c. odwołanie się przez skarżącego do uzasadnienia
podstaw kasacyjnych, stanowiącego odrębny element konstrukcyjny skargi
kasacyjnej.
Zawarty uprzednio w art. 3933
§ 1 pkt 3 k.p.c. wymóg przedstawienia
okoliczności uzasadniających przyjęcie kasacji do rozpoznania wprowadzony został
w związku z instytucją przesądu. Jego stworzenie umożliwiać miało stronie
wnoszącej kasację przekonanie Sądu Najwyższego o istnieniu przesłanek, na
których opiera się wstępne badanie kasacji pod kątem dopuszczenia jej do
rozpoznania. Jak wskazywano w orzecznictwie (postanowienie SN z dnia 9 lipca
2000 r., II CKN 1385, OSNC z 2001 r., nr 3, poz. 51) bez tej argumentacji
nawiązującej wprost do treści art. 393 k.p.c. kasacja byłaby środkiem odwoławczym
niezupełnym, a selekcja wnoszonych kasacji, dokonywana przez Sąd Najwyższy
w ramach przedsądu - nazbyt dowolna. Analogiczną funkcję spełnia w obecnym
stanie prawnym przepis art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c.
Uznanie - w oparciu jedynie o argumenty wykładni językowej,
a z pominięciem funkcji tego przepisu - że określony w nim obowiązek zostaje
spełniony przez wskazanie dowolnych okoliczności, uzasadniających w ocenie
skarżącego wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznanie przez Sąd
Najwyższy (np. wyrok jest krzywdzący dla strony), pozbawia wymóg ten istotnego
znaczenia dla realizacji celu, dla którego został ustanowiony, czyniąc go z tego
punktu widzenia zbędnym. Sąd Najwyższy badając skargę kasacyjną pod kątem
4
jej przyjęcia do rozpoznania może bowiem podjętą w jego wyniku ocenę oprzeć
jedynie na przesłankach wymienionych w art. 3989
k.p.c. Z punktu widzenia
dokonującego tej oceny byłby to więc stan rzeczy dający się przyrównać do
sytuacji, gdy skarga kasacyjna nie zawiera w ogóle wniosku o przyjęcie jej do
rozpoznania lub nie zawiera jego uzasadnienia, co jednak musiałoby prowadzić do
jej odrzucenia.
Wymóg zawarcia w skardze kasacyjnej wniosku o przyjęcie skargi do
rozpoznania oraz jego uzasadnienia stanowi element konstrukcyjny skargi, którego
niedochowanie powoduje, że skarga dotknięta jest brakiem nieusuwalnym
i w związku z tym podlega odrzuceniu a limine. Z uwagi na tak daleko idące
skutki powinien on być określony w sposób na tyle jasny i jednoznaczny, by
skarżący mógł przy sporządzaniu skargi kasacyjnej wyrobić sobie przekonanie
w jaki sposób może go wypełnić, a równocześnie by ocena jego spełnienia oparta
była na jednakowych w każdym przypadku kryteriach. Przyjęta wykładnia art. 3984
§ 1 pkt 3 pozwala spełnić te postulaty.
Pytania, które skarżący sformułował jako uzasadnienie wniosku o przyjęcie
skargi kasacyjnej do rozpoznania, powyższym wymogom nie odpowiadają, skoro
w żaden sposób nie odnoszą się do przesłanek określonych w art. 3989
k.p.c.
Z tych względów należało orzec jak w sentencji (art. 3986
§ 3 k.p.c.).