Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 28/06
POSTANOWIENIE
Dnia 19 maja 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie z powództwa J. O.
przeciwko Bankowi […] S.A. w W.
o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego,
po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 maja 2006 r.,
zażalenia strony pozwanej
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 3 marca 2006 r.,
oddala zażalenie i zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda
kwotę 3600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem kosztów
postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Sąd II instancji postanowieniem z dnia 3 marca 2006 r. odrzucił apelację
pozwanego Banku na podstawie art. 16 ust. 3 uksc w zw. z art. 373 k.p.c., uznając
że pozwany uchybił terminowi do uiszczenia wpisu od apelacji.
Ocenił jako wydane z naruszeniem art.168 § 1 k.p.c. postanowienie Sądu I
instancji przywracające pozwanemu termin do uiszczenia wpisu od apelacji. Sąd
odwoławczy uznał, że wadliwe zafunkcjonowanie systemu informatycznego
pozwanego Banku, skutkujące opóźnionym wygenerowaniem przelewu
elektronicznego, nie może stanowić usprawiedliwienia dla uchybienia terminowi
uiszczenia wpisu. Twierdzenie pozwanego o wadliwym zadziałaniu systemu
informatycznego ocenił Sąd Apelacyjny jako gołosłowne i niczym nie
uprawdopodobnione, a nadto podkreślił, że to właśnie pozwanego obciąża
obowiązek zapewnienia sprawności działania systemu informatycznego, tak jak
i negatywne skutki jego nieprawidłowego funkcjonowania.
W ocenie Sądu odwoławczego pozwany, poza gołosłownym twierdzeniem,
nie poddał pod osąd żadnych dowodów uprawdopodabniających brak winy
w uchybieniu terminowi, co przesądza o braku podstaw do przyjęcia, że
uchybienie terminu nastąpiło bez winy strony pozwanej.
W zażaleniu pozwanego Banku zarzucono naruszenie art. 168 § 1 k.p.c., art.
243 k.p.c. w zw. z art. 169 § 2 k.p.c. wskutek odrzucenia apelacji w następstwie
przyjęcia uchybienia terminu do uiszczenia wpisu pomimo, że żalący
uprawdopodobnił brak zawinienia w przekroczeniu terminu poprzez wskazanie na
wadliwe zafunkcjonowanie systemu informatycznego. Zarzut naruszenia art. 16 ust.
3 uksc uzasadniono odrzuceniem apelacji, która nie podlegała odrzuceniu wobec
przywrócenia terminu do uiszczenia wpisu przez Sąd I instancji. Naruszenie art. 5
k.c. uzasadnia żalący sprzecznością z zasadami współżycia społecznego
obciążenia pozwanego kosztami postępowania apelacyjnego przy jednoczesnym
odrzuceniu apelacji.
3
W uzasadnieniu zażalenia pozwany akcentuje pogląd, że uprawdopodobnił
okoliczność, która spowodowała uchybienie terminu do uiszczenia wpisu, w postaci
wadliwego zadziałania systemu informatycznego pomimo staranności Banku
w zapewnieniu sprawnego działania systemu.
Powód w odpowiedzi na zażalenie wniósł o oddalenie zażalenia w całości
oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego, twierdząc, że pozwany
uprawdopodobnił zdarzenie wadliwego zadziałania systemu informatycznego, które
nie jest jednak zdarzeniem uzasadniającym wniosek o przywrócenie terminu.
W ocenie powoda uprawdopodobnieniem powinna być objęta okoliczność, która
wystąpiła po wprowadzeniu polecenia przelewu do systemu informatycznego i która
spowodowała, że termin nie został dochowany.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.
Ocena prawidłowości i zasadności twierdzeń zawartych we wniosku
o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej należy do Sądu
rozpatrującego wniosek, w tym także do Sądu II instancji działającego na podstawie
art. 380 k.p.c.
Spełnienie wymogu uprawdopodobnienia okoliczności uzasadniających wniosek
o przywrócenie terminu nastąpi, jeżeli zostaną przytoczone okoliczności
uzasadniające ten wniosek zarówno merytorycznie, tj. wskazujące na brak winy
strony w uchybieniu terminu, jak i pod względem formalnym. Chociaż
uprawdopodobnienie jest wyjątkiem od reguły formalnego przeprowadzenia
dowodu, działającym na korzyść strony powołującej się na określony fakt, to jednak
nie oznacza to, że może ono w każdej sytuacji opierać się tylko na samych
twierdzeniach strony. Odróżnienie aktu uprawdopodobnienia w stosunku do
przeprowadzenia dowodu polega m. in. na tym, że uprawdopodobnienie
przeprowadza się za pomocą środków nie skrępowanych wymaganiami stawianymi
co do formy przez przepisy k.p.c.
Trafnie przyjął Sąd drugiej instancji, że o uprawdopodobnieniu braku winy
pozwanego w uchybieniu terminu do uiszczenia wpisu od apelacji nie może
świadczyć samo jego twierdzenie wskazujące na wadliwe funkcjonowanie systemu
4
informatycznego, które wystąpiło w ostatnim dniu terminu do uiszczenia wpisu.
Odmienne stanowisko żalącego dowodzi bezzasadnej próby zupełnej
depersonifikacji winy, czemu sprzeciwia się przepis art. 168 § 1 k.p.c., który
wymaga dokonania oceny braku winy przy uwzględnianiu określonego zachowania
się samej strony. Wadliwe funkcjonowanie systemu informatycznego Banku było
tylko skutkiem określonych przyczyn sprawczych i ocena tych przyczyn, a nie tylko
samego skutku pozwalałaby dopiero na wnioskowanie o ewentualnym istnieniu lub
braku winy strony. Tymczasem pozwany Bank niczym nie uprawdopodobnił swych
twierdzeń o dochowywaniu podwyższonej staranności w zapewnieniu sprawnego
działania systemu poprzez dołożenie najwyższej staranności także i przez
specjalistów czuwających nad sprawnością tego systemu. Dlatego trafnie twierdzi
powód w odpowiedzi na zażalenie, że samo uprawdopodobnienie wadliwego
działania systemu informatycznego nie jest równoznaczne z uprawdopodobnieniem
okoliczności uzasadniających wniosek o przywrócenie terminu, a więc zachowań
pozwanego świadczących o braku jego winy w uchybieniu terminu do uiszczenia
wpisu. Nadto o braku winy pozwanego nie może również świadczyć fakt, że
dokonał on wprowadzenia do systemu informatycznego zlecenia wykonania
przelewu dopiero w ostatnim dniu terminu płatności wpisu, mając świadomość, że
nie można wykluczyć sytuacji, iż może dojść do zakłóceń w funkcjonowaniu
systemu informatycznego.
Zarzut wadliwego rozstrzygnięcia przez Sąd o kosztach postępowania
odwoławczego, uzasadniony naruszeniem art. 5 k.c., należało uznać za
bezzasadny. Przepis art. 5 k.c. nie jest podstawą rozstrzygania o kosztach
postępowania sądowego i zasadność rozstrzygnięcia Sądu w tym przedmiocie nie
podlega ocenie przez pryzmat klauzuli generalnej służącej ocenie zachowań strony
i sposobu korzystania przez nią ze swego prawa podmiotowego.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji, działając na
podstawie art. 39814
k.p.c., znajdującego odpowiednie zastosowanie z mocy art.
3941
§ 3 k.p.c.
O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98 §
1 k.p.c. i art. 99 k.p.c. oraz na podstawie § 6 pkt. 7 w zw. z § 12 ust. 2 pkt. 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
5
opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego
z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).