Sygn. akt V CSK 214/06
POSTANOWIENIE
Dnia 6 października 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marek Sychowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Grzegorz Misiurek
w sprawie z wniosku "B." Spółki z o.o. (poprzednio: Przedsiębiorstwa "B." Spółki z
o.o.
przy uczestnictwie Z.J. i Banku S.A.
o wpis,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 6 października 2006 r.,
skargi kasacyjnej uczestniczki postępowania Z.J.
od postanowienia Sądu Okręgowego w W.
z dnia 25 października 2005 r., sygn. akt [...],
oddala skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem zaskarżonym skargą kasacyjną przez uczestniczkę
postępowania Z.J., Sąd Okręgowy w W. oddalił apelację tejże uczestniczki
postępowania od dokonanych w dniu 18 lipca 2005 r. wpisów hipoteki przymusowej
w prowadzonych przez ten Sąd księgach wieczystych Kw [...] i Kw [...], uczynionych
w celu zabezpieczenia wierzytelności przysługującej Przedsiębiorstwu „B.” spółka z
o. o. (obecnie „B.” Spółka z o.o.), stwierdzonej sądowym tytułem wykonawczym
wydanym przeciwko S.J., zaopatrzonym w klauzulę wykonalności także przeciwko
jego żonie – Z.J., z ograniczeniem jej odpowiedzialności do majątku objętego
wspólnością majątkową. Podstawą wpisów był także prawomocny wyrok
stwierdzający bezskuteczność w stosunku do wierzyciela umowy zawartej w dniu
31 maja 2000 r. pomiędzy małżonkami J. o podziale majątku wspólnego. Według
wpisów w księgach wieczystych właścicielami nieruchomości, dla których księgi te
są prowadzone, byli małżonkowie J. na prawach wspólności ustawowej, przy czym
na podstawie umowy z dnia 31 maja 2000 r. wpis S.J., jako właściciela
nieruchomości, został wykreślony. Ustosunkowując się do zarzutów apelacji Sąd
Okręgowy stwierdził m.in., że wierzytelności, które zostały zabezpieczone
hipotekami przymusowymi „nie zostały przekazane aportem do innej spółki,
albowiem w drodze czynności prawnej i przekazania zostały wyłączone”. To
niejasne sformułowanie nawiązuje do twierdzeń wnioskodawcy zawartych w
odpowiedzi na apelację i dołączonej do niej uchwały zgromadzenia wspólników
wnioskodawcy, według której wskazane w niej wierzytelności wobec małżonków J.
nie zostały przeniesione wraz z przedsiębiorstwem na Spółkę z o.o. „B.”. Sąd
Okręgowy nie ustosunkował się zaś do zarzutu, że wyrokiem z dnia 25 marca 2003
r. orzeczona została separacja małżonków J.
Podstawą skargi kasacyjnej jest naruszenie prawa materialnego, a to
art. 109 ust. 1 w związku z art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach
wieczystych i hipotece (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r., Nr 124, poz. 1361 ze zm.;
dalej – „u.k.w.h.”) przez błędną ich wykładnię i przyjęcie, że wpis hipoteki
przymusowej może uzyskać podmiot, który przed wszczęciem postępowania o wpis
3
utracił status wierzyciela z uwagi na zbycie wierzytelności na rzecz osoby trzeciej
i że skarżąca jest dłużnikiem w rozumieniu pierwszego z wymienionych przepisów,
gdy jej odpowiedzialność została ograniczona do odpowiedzialności z majątku
objętego wspólnością majątkową, a w wyniku orzeczenia separacji między
małżonkami J. powstała rozdzielność majątkowa.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Okoliczności faktyczne, na których oparta została podstawa rozpoznawanej
skargi kasacyjnej, wprawdzie wynikają z twierdzeń skarżącej zawartych w apelacji
i co do orzeczenia separacji małżonków J. znajdują oparcie w wyroku dołączonym
do apelacji, a co do zbycia przez wnioskodawcę wierzytelności, w celu
zabezpieczenia, której wpisana została hipoteka przymusowa, wymagałyby
wyjaśnienia, ale powołanie się na te okoliczności nie uzasadnia uwzględnienia
skargi.
W postępowaniu o wpis w księdze wieczystej zakres kognicji sądu jest
ograniczony. Stosownie do art. 6268
§ 2 k.p.c., rozpoznając wniosek o wpis
w księdze wieczystej sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych
do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Przepis ten wyznacza zakres
kognicji sądów merytorycznych obu instancji – zarówno sądu rozpoznającego
wniosek o wpis (sądu pierwszej instancji) jak i sądu drugiej instancji,
rozpoznającego apelację od wpisu,
Ani z treści złożonego w sprawie wniosku, ani z dołączonych do niego
dokumentów, ani z treści ksiąg wieczystych, których dotyczy wniosek, nie wynika,
że wierzytelność, zabezpieczenia której hipoteką przymusową domagał się
wnioskodawca, została przez niego przeniesiona na inną osobę i że wobec
małżonków J. orzeczona została separacja. Nie uwzględnienie przez Sąd
Okręgowy orzeczenia tej separacji i jej skutków prawnych oraz nie wyjaśnienie czy
doszło do zbycia przez wnioskodawcę wierzytelności, której zabezpieczenia
hipoteką przymusową on się domagał, mieściło się w granicach kognicji tego Sądu
i nie stanowiło uchybienia.
W sytuacji, gdy wpis dokonany w księdze wieczystej bez naruszenia prawa
okaże się niezgodny z rzeczywistym stanem prawnym, osoba której prawo
4
nie zostało wpisane lub jest wpisane błędnie, albo jest dotknięte wpisem nie
istniejącego obciążenia lub ograniczenia, nie jest pozbawiona możliwości usunięcia
niezgodności. Może żądać usunięcia jej w drodze procesu (art. 10 ust. 1 u.k.w.h.).
Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w granicach jej podstaw
(art. 39813
§ 1 k.p.c.). Ponieważ podstawą rozpoznawanej skargi kasacyjnej jest
naruszenie przepisów prawa materialnego, które można by rozpatrywać dopiero
w razie uwzględnienia okoliczności faktycznych nie objętych zakresem kognicji
Sądu Okręgowego, a ich nie uwzględnienie przez ten Sąd nastąpiło bez naruszenia
prawa, podstawa ta nie jest uzasadniona. Skargę kasacyjną należało zatem oddalić
(art. 39814
w związku z art. 13 § 2 k.p.c.).