Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 73/06
POSTANOWIENIE
Dnia 19 października 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Grzegorz Misiurek
SSN Zbigniew Strus (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa W.M. i T.M.
przeciwko Gminie K.
o nakazanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 października 2006 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 czerwca 2006 r., sygn. akt [...],
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny z 12 czerwca 2006 r. odrzucił
apelacje pozwanej Gminy K. na podstawie art. 373 k.p.c. w związku z art. 3701
k.p.c. uznając, że apelacja sporządzona przez radcę prawnego nie spełnia
wymagań określonych w art. 368 § 1 pkt 2 i 3 k.p.c., ponieważ skarżąca nie
wskazała naruszonego przepisu prawa materialnego oraz na czym miałaby
polegać jego błędna wykładnia.
W zażaleniu skarżąca podnosi, że powołane przepisy nie określają
jednoznacznie sposobu formułowania zarzutu oraz jego uzasadnienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wyrokiem z 27 października 2005 r. Sąd Okręgowy w K. nakazał pozwanej
Gminie, aby wykupiła od powodów oznaczoną nieruchomość, posiadającą księgę
wieczystą Kw nr [...] prowadzoną przez miejscowy Sąd Rejonowy w terminie
trzech miesięcy od daty prawomocności wyroku za kwotę 92 140 zł z 13,5 %
odsetek w przypadku zwłoki, a oddalił powództwo w pozostałej części i orzekł
o kosztach sądowych i kosztach procesu.
W uzasadnieniu wskazał podstawę prawną wyroku, którą stanowi art. 36
ustawy z dnia 27 marca 2003 r o planowaniu i gospodarowaniu przestrzennym, bez
bliższego oznaczenia jednostki redakcyjnej tego złożonego przepisu.
Gmina K. w apelacji zarzuciła wyrokowi błędną wykładnię prawa
materialnego bez wskazania przepisu, a w uzasadnieniu przedstawiając istotne
okoliczności faktyczne, wywodziła, że zmiana planu zagospodarowania
przestrzennego i przeznaczenia działki, dokonana na podstawie uchwały Rady
Miejskiej z 29 grudnia 1997 r., nie powodowała wygaśnięcia pozwolenia na
budowę, co zdaniem skarżącej pozwalało ukończyć budowę i korzystać
z nieruchomości w dotychczasowym zakresie na podstawie art. 37 ustawy
o zagospodarowaniu przestrzennym z 7 lipca 1994 r .
3
Ponadto pozwana stwierdziła, że powodowie byli powiadomieni
o postępowaniu w sprawie zmiany planu i nie wnosili zastrzeżeń do planu
zagospodarowania przestrzennego, zaprzeczyła przyznania ich roszczeń
i odwołała się do podnoszonych wcześniej zarzutów odnośnie do metody wyceny
nieruchomości zarzucając bezzasadność oddalenia wniosku o sprawdzenie operatu
ustalającego wartość działki, w trybie przewidywanym w art. 157 ust. 1 i 3 ustawy
o gospodarce nieruchomościami.
W świetle przytoczonej podstawy prawnej wyroku ocena apelacji,
przytoczonej wyżej w obszernym streszczeniu, nie pozwala podzielić zastrzeżeń
Sądu Apelacyjnego odnośnie braków formalnych w zakresie zarzutów i ich
uzasadnienia, uniemożliwiających jej rozpoznanie merytoryczne, bądź
wymagających wyłuskiwania koniecznych elementów apelacji w drodze
interpretacji jej tekstu.
W piśmie strony pozwanej przeciwstawiono konstrukcji prawnej
zastosowanej w wyroku przepis art. 37 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym z 1994 r. wywodząc z tego w sposób oczywisty kontratyp
wykluczający zastosowanie art. 36 stanowiącego podstawę prawną rozstrzygnięcia
i uzupełniając zarzutami przedstawionymi w opisowy sposób odnośnie do
postępowania przed sądem pierwszej instancji.
Zarówno zarzuty jak i uzasadnienie zamieszczone zostały w części
nazwanej „uzasadnieniem” i przeplatają się wzajemnie, co nie ułatwia przyswojenia
wywodu skarżącej, jednak niewielki rozmiar dokumentu zajmującego jedną stronę
na wywody merytoryczne odpowiadające wymaganiom z art. 368 § 1 pkty 2 i 3
k.p.c. wyklucza uznanie, że z powodu tych niedostatków sąd orzekający w badaniu
wstępnym o dopuszczalności apelacji nie może ustalić istnienia zarzutów
i uzasadnienia.
Ustawodawca nowelizując kodeks postępowania cywilnego ustawą z dnia
2 lipca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych
innych ustaw (Dz.U.04.172.1804) i dodając sankcję odrzucenia apelacji nie
spełniającej wymagań z art. 368 § 1 pkty 1,2,3 i 5 k.p.c. nie zmienił tych przepisów.
Pozostawienie dotychczasowego brzmienia przeznaczonego do wszystkich
4
adresatów i - konieczne ze względu na dwuinstancyjny model prawa do sądu -
utrzymanie powszechności tego środka zaskarżenia nakazuje kontynuowanie
dotychczasowej praktyki w zakresie wstępnego badania apelacji. Różnica
w zakresie sankcji polega na odrzucaniu pism sporządzonych przez zawodowych
pełnomocników a wzywaniu do uzupełnienia pozostałych, w razie takiego
uchybienia, które nie pozwala sądowi odnaleźć w apelacji na podstawie lektury
dokumentu zarzutu oraz jego uzasadnienia, przy czym chodzi o zewnętrzne,
formalne istnienie, a nie wartość merytoryczną badaną w następnym
merytorycznym etapie rozpoznawania sprawy.
Ocena apelacji w aspekcie dopuszczalności nie może być dokonywana
według kryteriów stosowanych do skarg kasacyjnych które mają odmienne cele
oraz uwarunkowania normatywne niż postępowanie apelacyjne. Pierwsze
ogranicza się do rozpoznania skargi kasacyjnej w granicach podstaw (art. 39813
§ 1 k.p.c.), co do których wymagania określa ustawa (art. 398 3 k.p.c.), a drugie
zmierza do ponownego rozpoznania sprawy w granicach apelacji (art. 378 § 1
k.p.c.) a nawet w granicach zaskarżenia.
Ustawodawca w odniesieniu do apelacji nie określił (byłoby to zadanie
niewykonalne) schematu tego środka odwoławczego, od którego każde odstępstwo
miałoby skutkować odrzuceniem apelacji. Dlatego rzeczą strony, również w razie
zastępstwa przez zawodowego pełnomocnika jest wybór sposobu formułowania
zarzutów oraz ich uzasadnienia a także układ typograficzny pisma. Istnienie
wymogu przedstawienia zarzutów oraz ich zwięzłości nakłada na każdą stronę
obowiązek takiej budowy środka odwoławczego, aby sąd mógł bez trudności ustalić
nie tylko zakres zaskarżenia i żądania ale również skonkretyzowane motywy
uznawania zaskarżanego orzeczenia za wadliwe. Wskazywanie przepisów oraz ich
wykładni i prawidłowej subsumcji stanowi powinność zawodową pełnomocnika
będącego adwokatem lub radcą prawnym, a w okresie wzrostu
ilościowego stosowanych przepisów może być istotnym wkładem w sprawne
funkcjonowanie organów wymiaru sprawiedliwości, jednak nie zwalnia sądu
od merytorycznego rozpoznania apelacji, jeżeli warunki formalne spełnione
są w minimalnym tylko zakresie. Uznając, że apelacja w rozpoznawanej
sprawie spełnia w stopniu dostatecznym wymagania z art. 368 § 1 k.p.c.,
5
Sąd Najwyższy na podstawie art. 3941
§ 2 i 3 k.p.c. w związku z art. 39815
§ 1
k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie.