III CZP 98/07
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:04-08-2014
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZP 98/07
POSTANOWIENIE
Dnia 29 listopada 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący)
SSN Iwona Koper (sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
Protokolant Bożena Nowicka
w sprawie z wniosku Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w S.
przy uczestnictwie M.Z., A.Z., Skarbu Państwa- Urzędu Skarbowego w S. i "C." sp.
z o.o.
o wpis w dziale hipotek przymusowych kaucyjnych,
na posiedzeniu jawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 29 listopada 2007 r.,
na skutek zagadnienia prawnego przedstawionego
przez Sąd Okręgowy w S.
postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2007 r., sygn. akt [...],
"Czy w postępowaniu wieczystoksięgowym o wpis hipoteki
przymusowej kaucyjnej na rzecz wierzyciela Skarbu Państwa
w oparciu o postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym, wydane
w postępowaniu karnym w przedmiocie zabezpieczenia grożącej
oskarżonemu kary grzywny (art. 292 § 1 k.p.k. w zw. z art. 291 § 1
k.p.k. i art. 293 § 1 k.p.k.) - wymagane jest pełnomocnictwo
procesowe do reprezentacji Skarbu Państwa udzielone przez
Prezesa Sądu sędziemu składającemu taki wniosek ?"
odmawia podjęcia uchwały.
2
Uzasadnienie
Do Sądu Rejonowego w S. wpłynął wniosek złożony przez Skarb Państwa -
Sąd Rejonowy w S. o dokonanie w dziale IV księgi wieczystej KW Nr [...],
prowadzonej dla nieruchomości stanowiącej działki nr 24/20 i 24/45, zabudowanej
budynkiem mieszkalnym, położonej w M., gmina D., której właścicielami są M.Z. i
A.Z. na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej wpisu hipotek przymusowych
kaucyjnych do kwoty 60.000 zł na rzecz wierzyciela Skarbu Państwa — Sądu
Rejonowego w S. w zakresie grożącej oskarżonemu M.Z. kary grzywny do kwoty
315.400 zł na rzecz Skarbu Państwa - Urzędu Skarbowego w S. w zakresie
należności podatkowych do kwoty 570,250 zł na rzecz wierzyciela „C." Spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością, w zakresie roszczenia o naprawienia szkody.
Jako podstawę wniosku wskazano art. 292 § 1 k.p.k., art. 747 pkt 2 k.p.c., art. 110
ustawy o księgach wieczystych i hipotece. W uzasadnieniu wniosku wnioskodawca
podał, że do Sądu Rejonowego w S. wniesiony został akt oskarżenia przeciwko
M.Z. o czyny z art. 296 § 1 i 2 k.k. i inne. Postanowieniem z dnia 7 października
2004 r., zmienionym postanowieniami Sądu Rejonowego w S. z dnia 28 listopada i
15 maja 2006 r. Prokurator Okręgowy w S. dokonał zabezpieczenia na mieniu
oskarżonego grożących mu kar grzywny i środka karnego w postaci obowiązku
naprawienia szkody oraz uszczuplonych należności podatkowych. Wniosek
podpisany został przez sędziego Sądu Rejonowego w S., Przewodniczącą składu
orzekającego o zabezpieczeniu majątkowym, postanowieniem z dnia 15 maja
2006 r.
Zarządzeniem z dnia 29 listopada 2006 r. Sąd Rejonowy w S. dokonał
zwrotu wniosku. Zdaniem tego Sądu wydane zgodnie z art. 291 § 1 k.p.k., art. 292
§ 1 i art. 293 § 1 k.p.k. postanowienie o zabezpieczeniu wykonania orzeczenia na
mieniu oskarżonego stanowi podstawę wpisu hipoteki przymusowej w księdze
wieczystej na podstawie art. 110 u.k.w.h. Na podstawie art. 25 § 1 k.k.w. do
wykonania postanowień o zabezpieczeniu roszczeń cywilnych będących
przedmiotem postępowania karnego i grzywny stosuje się przepisy k.p.c.
W sprawie niniejszej wnioskodawca wniósł o dokonanie wpisu hipoteki na rzecz
3
trzech wierzycieli, nie posiadając samodzielnej legitymacji do wystąpienia z nim na
rzecz żadnego z nich. Czym innym jest bowiem wydanie postanowienia
w przedmiocie zabezpieczenia majątkowego, a czym innym legitymacja do złożenia
wniosku o wpis hipoteki, która oprócz prokuratora przysługuje podmiotom
określonym w art. 6262
§ 2 k.p.c. W ocenie Sądu Rejonowego, Skarb Państwa -
Sąd Rejonowy w S. powinien być w sprawie reprezentowany przez Prezesa tego
Sądu, ewentualnie, sędziemu składającemu wniosek, powinno być udzielone
pełnomocnictwo Prezesa Sądu. Brak wniosku w tym zakresie stanowił podstawę
jego zwrotu.
Sąd Okręgowy w S., rozpoznając zażalenie na zarządzenie o zwrocie
wniosku, powziął wątpliwość wyrażoną w przedstawionym Sądowi Najwyższemu
zagadnieniu dotycząca tego czy w postępowaniu wieczystoksięgowym o wpis
hipoteki przymusowej kaucyjnej na rzecz Skarbu Państwa w oparciu o
postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym wydane w postępowaniu karnym, w
przedmiocie zabezpieczenia grożącej oskarżonemu kary grzywny, wymagane jest
pełnomocnictwo procesowe do reprezentacji Skarbu Państwa.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przepis art. 390 § 1 k.p.c. wiąże instytucję przedstawienia Sądowi
Najwyższemu zagadnień prawnych do rozstrzygnięcia z konkretna sprawą, na tle
której wyłoniło się zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości. Tym samym
wyłączona została możliwość przedstawiania zagadnień prawnych oderwanych od
konkretnych potrzeb określonej sprawy i pozbawionych znaczenia dla jej
rozstrzygnięcia.
Sytuacja taka zachodzi w przedmiotowej sprawie, w okolicznościach której,
rozstrzygniecie przedstawionego Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawnego nie
może odnieść wpływu na oczekiwany przez skarżącego wynik sprawy polegający
na dokonaniu wpisu hipoteki przymusowej zgodnie z jego wnioskiem.
Hipoteka przymusowa, która polega na obciążeniu nieruchomości dłużnika
w celu zabezpieczenia, nie może być wpisana, gdy dłużnik utracił już prawo
własności. Dłużnik M.Z. utracił zaś prawo własności nieruchomości objętej księgą
wieczystą KW Nr 1[...] zanim jeszcze do Sądu Rejonowego w S. wypłynął wniosek
4
o dokonanie w niej wpisu hipotek przymusowych zabezpieczających na jego mieniu
należności objęte postanowieniem o zabezpieczeniu wykonania orzeczenia w
sprawie karnej (zawiadomienie k. 103).
W tym stanie rzeczy przedstawione zagadnienie prawne nie wymaga
wyjaśnienia, co zgodnie z art. 61 § 1 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie
Najwyższym (Dz. U. Nr 240, poz. 2052 ze zm. w zw. z art. 390 § 1 k.p.c.)
uzasadnia odmowę podjęcia uchwały.
POSTANOWIENIE
Dnia 29 listopada 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący)
SSN Iwona Koper (sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
Protokolant Bożena Nowicka
w sprawie z wniosku Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w S.
przy uczestnictwie M.Z., A.Z., Skarbu Państwa- Urzędu Skarbowego w S. i "C." sp.
z o.o.
o wpis w dziale hipotek przymusowych kaucyjnych,
na posiedzeniu jawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 29 listopada 2007 r.,
na skutek zagadnienia prawnego przedstawionego
przez Sąd Okręgowy w S.
postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2007 r., sygn. akt [...],
"Czy w postępowaniu wieczystoksięgowym o wpis hipoteki
przymusowej kaucyjnej na rzecz wierzyciela Skarbu Państwa
w oparciu o postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym, wydane
w postępowaniu karnym w przedmiocie zabezpieczenia grożącej
oskarżonemu kary grzywny (art. 292 § 1 k.p.k. w zw. z art. 291 § 1
k.p.k. i art. 293 § 1 k.p.k.) - wymagane jest pełnomocnictwo
procesowe do reprezentacji Skarbu Państwa udzielone przez
Prezesa Sądu sędziemu składającemu taki wniosek ?"
odmawia podjęcia uchwały.
2
Uzasadnienie
Do Sądu Rejonowego w S. wpłynął wniosek złożony przez Skarb Państwa -
Sąd Rejonowy w S. o dokonanie w dziale IV księgi wieczystej KW Nr [...],
prowadzonej dla nieruchomości stanowiącej działki nr 24/20 i 24/45, zabudowanej
budynkiem mieszkalnym, położonej w M., gmina D., której właścicielami są M.Z. i
A.Z. na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej wpisu hipotek przymusowych
kaucyjnych do kwoty 60.000 zł na rzecz wierzyciela Skarbu Państwa — Sądu
Rejonowego w S. w zakresie grożącej oskarżonemu M.Z. kary grzywny do kwoty
315.400 zł na rzecz Skarbu Państwa - Urzędu Skarbowego w S. w zakresie
należności podatkowych do kwoty 570,250 zł na rzecz wierzyciela „C." Spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością, w zakresie roszczenia o naprawienia szkody.
Jako podstawę wniosku wskazano art. 292 § 1 k.p.k., art. 747 pkt 2 k.p.c., art. 110
ustawy o księgach wieczystych i hipotece. W uzasadnieniu wniosku wnioskodawca
podał, że do Sądu Rejonowego w S. wniesiony został akt oskarżenia przeciwko
M.Z. o czyny z art. 296 § 1 i 2 k.k. i inne. Postanowieniem z dnia 7 października
2004 r., zmienionym postanowieniami Sądu Rejonowego w S. z dnia 28 listopada i
15 maja 2006 r. Prokurator Okręgowy w S. dokonał zabezpieczenia na mieniu
oskarżonego grożących mu kar grzywny i środka karnego w postaci obowiązku
naprawienia szkody oraz uszczuplonych należności podatkowych. Wniosek
podpisany został przez sędziego Sądu Rejonowego w S., Przewodniczącą składu
orzekającego o zabezpieczeniu majątkowym, postanowieniem z dnia 15 maja
2006 r.
Zarządzeniem z dnia 29 listopada 2006 r. Sąd Rejonowy w S. dokonał
zwrotu wniosku. Zdaniem tego Sądu wydane zgodnie z art. 291 § 1 k.p.k., art. 292
§ 1 i art. 293 § 1 k.p.k. postanowienie o zabezpieczeniu wykonania orzeczenia na
mieniu oskarżonego stanowi podstawę wpisu hipoteki przymusowej w księdze
wieczystej na podstawie art. 110 u.k.w.h. Na podstawie art. 25 § 1 k.k.w. do
wykonania postanowień o zabezpieczeniu roszczeń cywilnych będących
przedmiotem postępowania karnego i grzywny stosuje się przepisy k.p.c.
W sprawie niniejszej wnioskodawca wniósł o dokonanie wpisu hipoteki na rzecz
3
trzech wierzycieli, nie posiadając samodzielnej legitymacji do wystąpienia z nim na
rzecz żadnego z nich. Czym innym jest bowiem wydanie postanowienia
w przedmiocie zabezpieczenia majątkowego, a czym innym legitymacja do złożenia
wniosku o wpis hipoteki, która oprócz prokuratora przysługuje podmiotom
określonym w art. 6262
§ 2 k.p.c. W ocenie Sądu Rejonowego, Skarb Państwa -
Sąd Rejonowy w S. powinien być w sprawie reprezentowany przez Prezesa tego
Sądu, ewentualnie, sędziemu składającemu wniosek, powinno być udzielone
pełnomocnictwo Prezesa Sądu. Brak wniosku w tym zakresie stanowił podstawę
jego zwrotu.
Sąd Okręgowy w S., rozpoznając zażalenie na zarządzenie o zwrocie
wniosku, powziął wątpliwość wyrażoną w przedstawionym Sądowi Najwyższemu
zagadnieniu dotycząca tego czy w postępowaniu wieczystoksięgowym o wpis
hipoteki przymusowej kaucyjnej na rzecz Skarbu Państwa w oparciu o
postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym wydane w postępowaniu karnym, w
przedmiocie zabezpieczenia grożącej oskarżonemu kary grzywny, wymagane jest
pełnomocnictwo procesowe do reprezentacji Skarbu Państwa.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przepis art. 390 § 1 k.p.c. wiąże instytucję przedstawienia Sądowi
Najwyższemu zagadnień prawnych do rozstrzygnięcia z konkretna sprawą, na tle
której wyłoniło się zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości. Tym samym
wyłączona została możliwość przedstawiania zagadnień prawnych oderwanych od
konkretnych potrzeb określonej sprawy i pozbawionych znaczenia dla jej
rozstrzygnięcia.
Sytuacja taka zachodzi w przedmiotowej sprawie, w okolicznościach której,
rozstrzygniecie przedstawionego Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawnego nie
może odnieść wpływu na oczekiwany przez skarżącego wynik sprawy polegający
na dokonaniu wpisu hipoteki przymusowej zgodnie z jego wnioskiem.
Hipoteka przymusowa, która polega na obciążeniu nieruchomości dłużnika
w celu zabezpieczenia, nie może być wpisana, gdy dłużnik utracił już prawo
własności. Dłużnik M.Z. utracił zaś prawo własności nieruchomości objętej księgą
wieczystą KW Nr 1[...] zanim jeszcze do Sądu Rejonowego w S. wypłynął wniosek
4
o dokonanie w niej wpisu hipotek przymusowych zabezpieczających na jego mieniu
należności objęte postanowieniem o zabezpieczeniu wykonania orzeczenia w
sprawie karnej (zawiadomienie k. 103).
W tym stanie rzeczy przedstawione zagadnienie prawne nie wymaga
wyjaśnienia, co zgodnie z art. 61 § 1 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie
Najwyższym (Dz. U. Nr 240, poz. 2052 ze zm. w zw. z art. 390 § 1 k.p.c.)
uzasadnia odmowę podjęcia uchwały.