Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 361/07
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 11 grudnia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Helena Ciepła (przewodniczący)
SSN Grzegorz Misiurek
SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa "K." Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji
przeciwko Miastu K.
o ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 11 grudnia 2007 r.,
skargi kasacyjnej strony powodowej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 5 kwietnia 2007 r., sygn. akt [...],
oddala skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 5 grudnia 2006 r. Sąd Okręgowy w Ko. oddalił powództwo
Spółki z o.o. „K.” w likwidacji o ustalenie istnienia przysługującego jej prawa
własności nieruchomości położonej w K. przy ul. S.
Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 21 czerwca 1989 r. została zawarta umowa
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością „D." Spółka z o.o. ", w której Skarb
Państwa - Prezydent Miasta K. miał jeden udział. W dniu 6 grudnia 1989 r. do
spółki przystąpiło PBK w K. wnosząc aportem nieruchomości położone w K. przy ul.
S., objęte księgą. Znajdowały się one w zarządzie sprawowanym przez to
przedsiębiorstwo.
Zarząd Miasta K. prawomocną decyzją z dnia 14 maja 1993 r. stwierdził, że
PBK w K. w likwidacji nabyło z mocy prawa z dniem 5 grudnia 1990 r. prawo
użytkowania wieczystego części nieruchomości położonych w K. przy ul. S.
Decyzja ta nie dotyczyła nieruchomości objętych sporem.
Decyzją z dnia 26 marca 1992 r. Zarząd Miasta K. wyraził zgodę, aby PBK
było zarządzającym skomunalizowanej nieruchomości wniesionej jako aport do
spółki „D.".
W dniu 27 października 1992 r. została zawarta umowa spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością o nazwie „K." Spółka z o.o. – strony powodowej w niniejszej
sprawie. „K." sp. z o.o. (poprzednio „D." sp. z o.o.) zobowiązało się do przeniesienia
prawa własności nieruchomości położonej w K. (KW nr [...]) na rzecz Spółki „K.”.
W dniu 28 marca 1995 r. została zawarta umowa przeniesienia własności
spornej nieruchomości pomiędzy K." sp. z o.o. a powodem.
Postanowieniem z dnia 1 czerwca 2001 r. Sąd Rejonowy w K. odmówił
odłączenia działek objętych umową i wpisania w nowej księdze wieczystej prawa
własności na rzecz „K." sp. z o.o. Apelacja powoda w tej sprawie również została
oddalona.
Wyrokiem z dnia 17 lutego 2005 r. Sąd Rejonowy w K. oddalił powództwo
„K." sp. z o.o. w likwidacji o uzgodnienie treści księgi wieczystej KW nr [...] z
3
rzeczywistym stanem prawnym przez nakazanie wpisania w Dziale II tej księgi
w Miejsce Gminy Miejskiej K. - jako właściciela, powoda. Sąd stwierdził, iż powód
nie wykazał nabycia prawa użytkowania wieczystego gruntu oraz własności
budynków na spornej nieruchomości od swego poprzednika prawnego. Wyrokiem z
dnia 24 czerwca 2005 r. Sąd Okręgowy w K. oddalił apelację powoda od
powyższego wyroku. Sąd ten stwierdził, iż PBK, a następnie „K." sp. z o.o. nie
mogły wnieść skutecznie własności przedmiotowych nieruchomości jako aportu,
skoro prawo takie im nie przysługiwało, gdyż PBK w K. sprawowało jedynie zarząd
nad nimi. W oparciu o te ustalenia Sąd pierwszej instancji przyjął, że strona
powodowa nie wykazała aby miała interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. w
żądaniu ustalenia, że przysługuje jej prawo własności nieruchomości, której stan
prawny nie budzi wątpliwości.
Wyrokiem z dnia 5 kwietnia 2007 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację powoda
od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 5 grudnia 2006 r. Sąd Apelacyjny uznał
apelację za bezzasadną, gdyż w obecnym stanie faktycznym stan prawny
nieruchomości nie budził wątpliwości i ustalenie w oparciu o przepis art. 189 k.p.c.,
że prawo własności nieruchomości przysługuje powodowej spółce było niemożliwe.
Od powyższego wyroku powód wniósł skargę kasacyjną, zarzucając
naruszenie prawa materialnego - art. 189 k.p.c., art. 128 k.c. w brzmieniu
obowiązującym w dniu 6 grudnia 1989 r., art. 2 ust 1, 2 i 3 ustawy z dnia
29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu
nieruchomości, art. 5 ust 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. o zmianie ustawy –
przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę
o pracownikach samorządowych, art. 155 § 1 k.c. oraz art. 161 § 1 k.h. W oparciu
o te zarzuty wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty
sprawy poprzez uwzględnienie powództwa, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego przeważa pogląd, iż
powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym
jest powództwem służącym zaspokojeniu roszczenia typu rzeczowego, a nie
odmianą powództwa o ustalenie prawa. W takiej sprawie powód nie domaga się
4
bowiem tylko ustalenia istnienia lub nieistnienia swego prawa bądź stosunku
prawnego lecz wydania orzeczenia zastępującego oświadczenie woli osoby błędnie
wpisanej do księgi (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN
168/00, Lex nr 52666, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2003 r., V CKN
1614/00, Lex nr 83826).
W rozpoznawanej sprawie strona powodowa opierając żądanie pozwu o art.
189 k.p.c. starała się wykazać, iż jest właścicielem spornej nieruchomości. Skoro
jednak przysługiwało jej dalej idące powództwo – o uzgodnienie treści księgi
wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, to możliwość zgłoszenia takiego
żądania spowodowała brak interesu prawnego w wytoczeniu powództwa
o ustalenie, iż jest właścicielem spornej nieruchomości.
Sąd Najwyższy wypowiadał się już w tym przedmiocie. W wyroku z dnia
19 listopada 2004 r., II CK 152/04 (nie publ.) stwierdził, iż powództwo o usunięcie
niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze
wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym (art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca
1982 r. o księgach wieczystych i hipotece), a nie powództwo o ustalenie (art. 189
k.p.c.) jest właściwym instrumentem prawnym dla rozstrzygnięcia sporu o to, której
ze stron przysługuje prawo do tej samej nieruchomości lub jej części.
Na marginesie należy dodać, iż pomiędzy stronami toczyło się już
odpowiednie postępowanie dotyczące spornej nieruchomości. Powód dochodził
uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Sąd
Rejonowy w K. powództwo to jednakże oddalił, a Sąd Okręgowy w K. oddalił
apelację powoda.
Stwierdzenie, że po stronie powoda brak jest interesu prawnego
w domaganiu się ustalenia prawa własności nieruchomości objętej sporem
przesądzało o bezzasadności zarzutu naruszenia art. 189 k.p.c. W tej sytuacji
bezprzedmiotowe stało się rozpoznanie pozostałych zawartych w skardze
kasacyjnej zarzutów naruszenia prawa materialnego powołanych dla wykazania, że
skarżący uzyskał prawo własności nieruchomości.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c. oddalił
skargę kasacyjną, jako pozbawioną uzasadnionych podstaw.
5