Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PZ 30/11
POSTANOWIENIE
Dnia 6 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Katarzyna Gonera (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Bogusław Cudowski
SSN Małgorzata Gersdorf
w sprawie z powództwa M. Z.
przeciwko K. Bank Spółce Akcyjnej w W.
o odszkodowanie z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 6 grudnia 2011 r.,
zażalenia powódki na postanowienie Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Ł.
z dnia 30 czerwca 2011 r.,
1. oddala zażalenie;
2. zasądza od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 120
(sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego w postępowaniu zażaleniowym.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy – Sąd Pracy w Ł. wyrokiem z 23 lutego 2011 r., … 134/10,
zasądził od pozwanego K. Bank S.A. w W. na rzecz powódki M. Z. odszkodowanie
z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę w wysokości 11.672,64
zł oraz 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego powódki. Sąd
umorzył postępowanie w zakresie roszczenia o przywrócenie do pracy.
2
Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana, zaskarżając wyrok
ten w całości.
W odpowiedzi na apelację pełnomocnik powódki wniósł o jej oddalenie i
zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego w kwocie dwukrotności stawki
określonej w § 12 ust. 1 pkt 1 w związku z § 11 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.
1349 ze zm.). Podniósł, że Sąd pierwszej instancji nie przywrócił powódki do pracy,
ponieważ pierwotne roszczenie zostało cofnięte na rzecz roszczenia o
trzymiesięczne odszkodowanie.
Sąd Okręgowy w Ł. – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 30
czerwca 2011 r., … 112/11, oddalił apelację i zasądził od strony pozwanej na rzecz
powódki kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w drugiej
instancji i oddalił wniosek powódki o zwrot kosztów zastępstwa procesowego w
pozostałej części. Orzekając o kosztach procesu za drugą instancję Sąd Okręgowy
powołał się na art. 98 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. i § 13 ust. 1 pkt 1 w
związku z § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28
września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu.
Zażalenie na postanowienie w przedmiocie zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego w drugiej instancji, zawarte w punkcie drugim wyroku Sądu
Okręgowego z 30 czerwca 2011 r., w części w jakiej Sąd Okręgowy oddalił wniosek
powódki o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w
kwocie 1.800 zł, wniósł pełnomocnik powódki.
Zaskarżonemu orzeczeniu (postanowieniu w przedmiocie zwrotu kosztów
procesu) pełnomocnik powódki zarzucił naruszenie: 1) § 2 ust. 2, § 3 ust. 1, § 12
pkt 2 oraz § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28
września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia
przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu w związku z art. 98 k.p.c., poprzez zasądzenie na rzecz
3
powódki zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniżej stawki minimalnej
przewidzianej w wymienionych przepisach oraz nieuwzględnienie przez Sąd drugiej
instancji nakładu pracy pełnomocnika wymaganego przy reprezentowaniu
interesów powódki w toku postępowania odwoławczego; 2) art. 328 § 2 k.p.c. w
związku z art. 361 k.p.c. poprzez brak merytorycznego uzasadnienia orzeczenia w
przedmiocie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, tj. niewskazanie przyczyn,
dla których Sąd odmówił uwzględnienia wniosku powódki w całości.
Pełnomocnik skarżącej wniósł o zmianę zawartego w wyroku Sądu
Okręgowego z 30 czerwca 2011 r. postanowienia w zakresie kosztów procesu za
drugą instancję poprzez zasądzenie na rzecz powódki zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego w kwocie 1.800 zł oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki
zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.
Pełnomocnik skarżącej podniósł, że orzeczenie w zaskarżonej części
narusza § 2 ust. 2, § 3 ust. 1, § 12 pkt 2 oraz § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych w związku
z art. 98 k.p.c. poprzez zasądzenie na rzecz powódki zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego poniżej stawki minimalnej przewidzianej w wymienionych przepisach
oraz nieuwzględnienie przez Sąd drugiej instancji nakładu pracy pełnomocnika
wymaganego przy reprezentowaniu interesów powódki w toku prowadzonej
sprawy. Powódka dochodziła odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie
umowy o pracę w kwocie 11.672,64 zł, które zostało w całości przyznane wyrokiem
Sądu pierwszej instancji. Wyrok ten został w całości utrzymany w mocy przez Sąd
drugiej instancji. Zgodnie z § 13 ust. 1 rozporządzenia stawka minimalna za
prowadzenie przedmiotowej sprawy w postępowaniu apelacyjnym przed Sądem
Okręgowym powinna zostać ustalona w oparciu o § 12 pkt 2 oraz § 13 ust. 1 pkt 1
rozporządzenia. Stawka ta powinna wynosić co najmniej 50 % stawki ustalonej na
podstawie § 12 pkt 2 rozporządzenia i nie mniej niż 60 zł. Stawka minimalna
ustalona w oparciu o § 12 pkt 2 rozporządzenia za prowadzenie sprawy o
odszkodowanie przed Sądem pierwszej instancji wynosi 1.800 zł. Taką wysokość
zwrotu kosztów zastępstwa procesowego przyznał powódce Sąd pierwszej
instancji. Zatem zgodnie z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, stawka minimalna za
prowadzenie sprawy w postępowaniu apelacyjnym przed Sądem Okręgowym
4
wynosi 900 zł, a nie jak przyjął Sąd drugiej instancji 60 zł. Sąd drugiej instancji,
orzekając w przedmiocie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, nie wziął pod
uwagę dyspozycji § 3 ust. 1 rozporządzenia, nie uwzględnił nakładu pracy
pełnomocnika włożonego w reprezentowanie interesów powódki przez Sądem
Okręgowym. Ponieważ apelacja pozwanego została w całości oddalona jako
całkowicie bezzasadna na podstawie art. 385 k.p.c., to on powinien ponieść ciężar
rzeczywistych wydatków związanych z zapewnieniem pomocy prawnej przed
Sądem odwoławczym, które powstały po stronie powódki, zgodnie z art. 98 § 1
k.p.c.
Odpowiedź na zażalenie w imieniu strony pozwanej złożył jej pełnomocnik,
wnosząc o oddalenie zażalenia w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz
pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego wraz z kosztami zastępstwa
procesowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest uzasadnione.
Sąd Okręgowy orzekł o kosztach zastępstwa procesowego powódki przed
Sądem drugiej instancji zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, chociaż
powołana podstawa prawna rozstrzygnięcia jest oczywiście wadliwa. Sąd
Okręgowy powołał się bowiem na treść § 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, który stanowi,
że stawka minimalna wynosi za prowadzenie sprawy o odszkodowanie za
niesłuszne skazanie lub ukaranie, aresztowanie lub zatrzymanie - 120 zł, a § 6 nie
stosuje się. Rozpoznawana sprawa nie była tymczasem sprawą o odszkodowanie
za niesłuszne skazanie lub ukaranie, aresztowanie lub zatrzymanie. Przedmiotem
sprawy przed Sądem drugiej instancji było odszkodowanie z tytułu
nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę.
Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika, będącego radcą prawnym, w
postępowaniu apelacyjnym w sprawie o odszkodowanie za niezgodne z prawem
5
lub nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony
powinna być ustalona w oparciu o § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia (zgodnie z
którym stawka minimalna za prowadzenie spraw w postępowaniu apelacyjnym
wynosi przed sądem okręgowym - 50 % stawki minimalnej, a jeżeli w pierwszej
instancji nie prowadził sprawy ten sam radca prawny - 75 % stawki minimalnej, w
obu wypadkach nie mniej niż 60 zł) w związku z § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia
(zgodnie z którym stawka minimalna za prowadzenie sprawy z zakresu prawa
pracy o nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za
bezskuteczne, przywrócenie do pracy lub ustalenie sposobu ustania stosunku
pracy wynosi 60 zł).
Nie ma racji skarżący, że w rozpoznawanej sprawie powinien mieć
zastosowanie § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia, który dotyczy stawki minimalnej w
postępowaniu apelacyjnym przed sądem apelacyjnym, podczas gdy w
rozpoznawanej sprawie sądem odwoławczym był sąd okręgowy, a nie sąd
apelacyjny.
W rozpoznawanej sprawie nie ma też zastosowania § 11 ust. 1 pkt 2
rozporządzenia, zgodnie z którym stawka minimalna za prowadzenie sprawy z
zakresu prawa pracy o wynagrodzenie za pracę lub odszkodowanie inne niż
wymienione w pkt 4 wynosi 75% stawki obliczonej na podstawie § 6 rozporządzenia
od wartości wynagrodzenia lub odszkodowania będącego przedmiotem sprawy.
Kwestia podstawy prawnej ustalenia wysokości wynagrodzenia
pełnomocnika procesowego strony, będącego adwokatem lub radcą prawnym, w
sprawie o odszkodowanie za niezgodne z prawem lub nieuzasadnione rozwiązanie
przez pracodawcę umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony była już
kilkakrotnie przedmiotem wypowiedzi Sądu Najwyższego.
W uchwale z 7 sierpnia 2002 r., III PZP 15/02 (OSNAPiUS 2003 nr 12, poz.
285, LEX nr 54760), Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że w sprawie toczącej się na
skutek odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę należy przyjmować jednakową
podstawę do zasądzania kosztów zastępstwa prawnego, niezależnie od wyboru
żądania. Już wówczas zwrócono uwagę, że wynagrodzenie pełnomocnika
procesowego powinno być ustalone na jednakowych zasadach (w takiej samej
wysokości) niezależnie od tego, czy pracownik dochodzi uznania wypowiedzenia za
6
bezskuteczne, przywrócenia do pracy, czy też odszkodowania za niezgodne z
prawem lub nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem.
Ten kierunek wykładni przepisów dotyczących ustalenia podstawy
wynagrodzenia pełnomocnika w sprawie o odszkodowanie za niezgodne z prawem
rozwiązanie umowy o pracę znalazł kontynuację w uchwale składu siedmiu sędziów
Sądu Najwyższego z 24 lutego 2011 r., I PZP 6/10 (OSNP 2011 nr 21-22, poz. 268,
LEX nr 707475), w której przyjęto, że podstawę zasądzenia przez sąd opłaty za
czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego w sprawie ze stosunku pracy o
odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 § 1 w związku z art. 58 k.p., stanowi
stawka minimalna określona w § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.). Uchwale tej nadano
moc zasady prawnej, co oznacza, że wszystkie składy orzekające Sądu
Najwyższego są związane przedstawioną w niej wykładnią przepisów prawa.
Co prawda, uchwała Sądu Najwyższego z 24 lutego 2011 r., I PZP 6/10,
dotyczy rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia (podczas gdy w
rozpoznawanej sprawie roszczenie powódki obejmowało odszkodowanie za
nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę) oraz wynagrodzenia adwokata
(podczas gdy powódkę w rozpoznawanej sprawie reprezentował radca prawny),
jednak argumentacja prawna przedstawiona w tej uchwale ma zastosowanie w
jednakowym stopniu do wynagrodzenia adwokatów i radców prawnych oraz do
spraw o odszkodowanie dochodzone na podstawie art. 56 § 1 w związku z art. 58
k.p. albo na podstawie art. 45 § 1 w związku z art. 471
k.p.
Mimo powołania przez Sąd Okręgowy błędnej podstawy rozstrzygnięcia,
zaskarżone postanowienie odpowiada prawu - jest zgodne z treścią § 12 ust. 1 pkt
1 w związku z § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28
września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia
przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu. Sposób rozstrzygnięcia przez Sąd Okręgowy o
wynagrodzeniu pełnomocnika powódki będącego radcą prawnym w postępowaniu
7
apelacyjnym potwierdza także powołana uchwała Sądu Najwyższego z 24 lutego
2011 r., I PZP 6/10.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy oddalił zażalenie na podstawie
art. 3941
§ 3 k.p.c. w związku z art. 39814
k.p.c. Na wniosek strony pozwanej
orzeczono o kosztach postępowania zażaleniowego – na podstawie art. 98 § 1
k.p.c. w związku z § 12 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu.