Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PK 85/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 października 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Katarzyna Gonera (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Bogusław Cudowski
SSN Józef Iwulski
w sprawie z powództwa E. S.
przeciwko Gminnemu Zespołowi Szkół w M.
o przywrócenie do pracy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 4 października 2013 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w B.
z dnia 20 grudnia 2012 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Okręgowemu w B. - Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych do
ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w B. – Sąd Pracy wyrokiem z 10 października 2012 r., oddalił
powództwo E. S. przeciwko Gminnemu Zespołowi Szkół w M. o przywrócenie do
pracy.
Powódka E. S., domagając się przywrócenia do pracy, podała, że była
zatrudniona w Gimnazjum […] na podstawie mianowania jako nauczyciel
matematyki. W dniu 15 maja 2012 r. otrzymała wypowiedzenie stosunku pracy.
Jako przyczynę wypowiedzenia wskazano zmiany organizacyjne określone w art.
20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela, powodujące zmniejszenie liczby oddziałów w
szkole i brak możliwości dalszego zatrudniania powódki na stanowisku nauczyciela.
Zmiany te zostały spowodowane połączeniem od 1 września 2012 r. gimnazjum ze
szkołą podstawową i utworzeniem Gminnego Zespołu Szkół w M. Powódka
zakwestionowała podaną przez pozwanego przyczynę wypowiedzenia, podnosząc,
że w samym gimnazjum nie doszło do zmniejszenia liczby oddziałów oraz że
przyjęte przez pracodawcę kryteria wyboru do zwolnień są tendencyjne i
nieobiektywne.
Pozwany Gminny Zespół Szkół wniósł o oddalenie powództwa, twierdząc, że
w związku z połączeniem od 1 września 2012 r. szkoły podstawowej z gimnazjum i
utworzeniem Gminnego Zespołu Szkół doszło do zmian organizacyjnych,
powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole, oraz zmian planu
nauczania, uniemożliwiających dalsze zatrudnianie jednego z sześciu nauczycieli
matematyki. W celu wyboru pracowników do zwolnienia pracodawca opracował
„Kryteria zwolnień nauczycieli”, hierarchicznie uporządkowane, uwzględniające
potrzeby szkoły. O wyborze powódki do zwolnienia zadecydowało przede
wszystkim to, że w przeciwieństwie do pozostałych nauczycieli matematyki posiada
ona jedynie wykształcenie matematyczne i nie ma uprawnień do nauczania innych
przedmiotów. Mniejsze znaczenie w jej przypadku miały pozostałe kryteria, takie jak
brak znaczących osiągnięć dydaktyczno-wychowawczych, staż pracy, miejsce
zamieszkania poza terenem gminy albo sytuacja materialna nauczyciela.
Sąd Rejonowy ustalił, że powódka była zatrudniona w Gimnazjum […] na
podstawie mianowania od 1 września 2001 r. jako nauczyciel matematyki.
3
Wcześniej była zatrudniona w charakterze nauczyciela w Szkole Podstawowej w B.
(od 1 września 1986 r. do 31 września 1987 r.) oraz w Szkole Podstawowej w N.
(od 1 września 1992 r. do 31 sierpnia 2001 r.).
Zgodnie z uchwałą nr Rady Miejskiej w M. od 1 września 2012 r. został
utworzony Gminny Zespół Szkół w M., w skład którego weszło Gimnazjum […]oraz
Szkoła Podstawowa […]. W maju 2012 r. pracodawca rozwiązał stosunek pracy z
powódką, z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, ze skutkiem na
31 sierpnia 2012 r. Jako przyczynę rozwiązania stosunku pracy podał zmiany
organizacyjne określone w art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r.
Karta Nauczyciela (tekst jednolity: Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.), które
spowodowały zmniejszenie liczby oddziałów w szkole i zmianę planu nauczania
uniemożliwiającą dalsze zatrudnianie powódki w charakterze nauczyciela. Zmiany
te były konsekwencją połączenia szkoły podstawowej i gimnazjum. Redukcję
zatrudnienia w zespole szkół przeprowadzono na podstawie „Kryteriów zwolnień
nauczycieli” opracowanych przez pracodawcę w uzgodnieniu ze związkami
zawodowymi. Zostały one przedstawione nauczycielom na posiedzeniu Rady
Pedagogicznej 23 kwietnia 2012 r. Po dokonaniu oceny kwalifikacji zawodowych
wszystkich nauczycieli matematyki, według przyjętych kryteriów zwolnień
nauczycieli, pracodawca uznał, że nie jest możliwe dalsze zatrudnienie powódki na
stanowisku nauczyciela matematyki w pełnym wymiarze zajęć.
Powódka zakwestionowała przyczyny zwolnienia podane przez pracodawcę,
podnosząc, między innymi, że zmniejszenie liczby oddziałów w szkole nie nastąpiło
na tym poziomie nauczania (w gimnazjum), na którym dotychczas pracowała, a
jedynie na poziomie szkoły podstawowej. Sąd Rejonowy nie podzielił stanowiska
powódki, że należy brać pod uwagę jedynie liczbę oddziałów w gimnazjum w roku
szkolnym 2012/2013, a nie w całym zespole szkół. Po połączeniu Gimnazjum oraz
Szkoły Podstawowej powstał nowy podmiot – Gminny Zespół Szkół. Zdaniem Sądu
Rejonowego przesłankę redukcji oddziałów w szkole, wskazaną przez pracodawcę
jako przyczyna rozwiązania stosunku pracy, należało odnieść do nowo powstałej
jednostki – Gminnego Zespołu Szkół. Od 1 września 2012 r. nie można już było
rozpatrywać oddzielnie gimnazjum i szkoły podstawowej, tylko należało brać pod
uwagę sytuację nowej szkoły powstałej po zmianach organizacyjnych. Dlatego
4
dyrektor Gminnego Zespołu Szkół, typując nauczycieli do zwolnienia, prawidłowo
brał pod uwagę nauczycieli zarówno z byłego gimnazjum, jak i z byłej szkoły
podstawowej. Zmiany organizacyjne nastąpiły faktycznie od 1 września 2012 r.,
jednak decyzje w kwestii zwolnienia nauczycieli dyrektor musiał podjąć wcześniej –
w maju i czerwcu 2012 r., biorąc pod uwagę treść art. 20 ust. 3 Karty Nauczyciela,
zgodnie z którym rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn określonych w ust. 1
następuje z końcem roku szkolnego po uprzednim trzymiesięcznym
wypowiedzeniu, tak więc ewentualne wypowiedzenie nauczyciel powinien otrzymać
najpóźniej w maju, aby upływ trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia przypadł w
sierpniu, na koniec roku szkolnego. Poczynając od września 2012 r., po połączeniu
obu szkół w Gminny Zespół Szkół, liczba oddziałów w roku szkolnym 2012/2013
uległa zmniejszeniu z 24 do 22. Tym samym zmniejszyła się liczba godzin
lekcyjnych, w tym godzin matematyki. Z tych względów przyczyna rozwiązania
umowy pracę podana przez pracodawcę w wypowiedzeniu była zasadna w świetle
art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela.
Sąd Rejonowy stwierdził, że kryteria, jakimi posłużył się pozwany w celu
doboru pracowników do zwolnienia, zostały opracowane przez pracodawcę w
porozumieniu ze związkami zawodowymi, a następnie podane do wiadomości
nauczycieli podczas Rady Pedagogicznej. Zostały one ułożone według hierarchii
ważności. Zasadniczym kryterium była podstawa zatrudnienia (mianowanie albo
umowa o pracę). W przedmiotowej sprawie, każdy z sześciu nauczycieli
matematyki ocenianych przez pracodawcę był zatrudniony na podstawie
mianowania. Oceniając kwalifikacje nauczycieli, pozwany brał pod uwagę przede
wszystkim ilość przedmiotów, do których nauczania uprawniony był każdy
nauczyciel. Posiadanie przez nauczyciela uprawnień do nauczania kilku
przedmiotów było pożądane między innymi z uwagi na częste potrzeby zastępstw.
Wybierając powódkę do zwolnienia spośród wszystkich nauczycieli matematyki,
pozwany wziął pod uwagę, że powódka posiada kwalifikacje jedynie do nauczania
tego przedmiotu. Powódka podnosiła, że posiada jeszcze dodatkowe uprawnienia
w zakresie […], jednak w pozwanej szkole nie prowadzi się zajęć z zakresu […].
W ocenie Sądu Rejonowego powódka posiadała porównywalnie najniższe
kwalifikacje spośród nauczycieli matematyki zatrudnionych u pozwanego, ponieważ
5
poza matematyką nie ma uprawnień do nauczania innych przedmiotów. Oceniając
staż pracy powódki (21 lat) pozwana szkoła słusznie uznała, że nie różni się on
znacząco od stażu pracy pozostałych nauczycieli matematyki (średnio 21-25 lat).
Zdaniem Sądu również brak szczególnych osiągnięć dydaktyczno-wychowawczych
przemawiał na niekorzyść powódki, ponieważ w dotychczasowym jej dorobku brak
jest znaczących osiągnięć w tym zakresie – wśród uczniów będących pod opieką
dydaktyczną powódki nie ma laureatów albo finalistów konkursów i olimpiad
przedmiotowych. Ponadto powódka jako jedyna z nauczycieli matematyki
typowanych do zwolnienia nie ma miejsca zamieszkania na terenie Gminy M., a
miejsce zamieszkania stanowiło jedno z kryteriów doboru pracowników do
zwolnienia. Powódka kwestionowała przyjęcie jako kryterium oceny nauczyciela
miejsca jego zamieszkania, ponieważ nie ma ono związku ze sposobem
wykonywania pracy. Sąd Rejonowy stwierdził, że kryterium miejsca zamieszkania
miało znaczenie jedynie posiłkowe i nie stanowiło właściwej przyczyny wyboru
powódki do zwolnienia. W hierarchicznie ułożonych kryteriach zwolnień znalazło się
dopiero na przedostatnim miejscu. Kryterium to nie jest jednak pozbawione sensu
w sytuacji, gdy następuje nagła konieczność zastąpienia nauczyciela, który z
różnych przyczyn (osobistych, rodzinnych, zdrowotnych) nie może stawić się do
pracy.
Sąd pierwszej instancji uznał zastosowane przez pozwanego kryteria
zwolnień nauczycieli za obiektywne i sprawiedliwe. Oceniając, że powódka wypadła
najmniej korzystnie na tle pozostałych nauczycieli, pozwany kierował się
obiektywnymi przesłankami. Zastosowane przyczyny wypowiedzenia i kryteria
wyboru do zwolnienia zostały w sposób wyraźny wskazane w treści
wypowiedzenia. Mimo braku takiego obowiązku, pozwany zamieścił bowiem w
treści wypowiedzenia kryteria doboru do zwolnienia. Sąd Rejonowy stwierdził, że
rozwiązanie z powódką stosunku pracy było zgodne z przepisami prawa. Pozwany
wskazał przyczynę uzasadniającą zwolnienie powódki, jak również w sposób
właściwy dokonał wyboru powódki do zwolnienia z uwzględnieniem przyjętych
kryteriów zwalniania nauczycieli.
Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniosła powódka, domagając się
zmiany wyroku i przywrócenia do pracy oraz zasądzenia wynagrodzenia za czas
6
pozostawania bez pracy, ewentualnie zasądzenia odszkodowania w wysokości
trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę z tytułu nieuzasadnionego i
niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy.
Sąd Okręgowy w B. – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 20
grudnia 2012 r., zmienił zaskarżony wyrok i przywrócił powódkę do pracy w
pozwanej szkole na warunkach obowiązujących przed 31 sierpnia 2012 r.
Sąd Okręgowy stwierdził, że poza sporem było utworzenie z dniem 1
września 2012 r. Gminnego Zespołu Szkół, w skład którego weszło Gimnazjum
oraz Szkoła Podstawowa. Zmiany organizacyjne spowodowały zmniejszenie liczby
oddziałów w Gminnym Zespole Szkół o dwa (z 24 do 22) oraz zmianę planu
nauczania. W ocenie pozwanego pracodawcy w nowym roku szkolnym 2012/2013
nie było możliwe dalsze zatrudnienie wszystkich nauczycieli posiadających
kwalifikacje do nauczania matematyki, z uwagi na zmniejszenie liczby oddziałów,
godzin dydaktycznych i wychowawczych, a zatem również zmniejszenie liczby
zajęć z matematyki. Z tej przyczyny pracodawca rozwiązał z powódką stosunek
pracy z mianowania. W ocenie powódki kryteria zastosowane przez pracodawcę i
powodujące w rezultacie jej zwolnienie były nieprawdziwe i zostały przedstawione
przez pozwanego tendencyjnie, albowiem posiada ona najwyższy stopień awansu
zawodowego nauczyciela dyplomowanego, legitymuje się 21-letnim stażem pracy
oraz wyższym wykształceniem z matematyki. Zdaniem powódki, przy odpowiednim
rozdziale godzin dydaktycznych, wynikających z arkusza organizacyjnego szkoły na
rok 2012/2013 przedstawionego przez pozwanego, możliwe jest wydzielenie godzin
matematyki dla powódki i innych nauczycieli tego przedmiotu, bez potrzeby
zwalniania nauczyciela tego przedmiotu. Stan cywilny i miejsce zamieszkania nie
powinny być interpretowane na niekorzyść powódki, gdyż jest osobą samotną i nie
ma osób bliskich, które przejęłyby ciężar jej utrzymania w okresie poszukiwania
pracy. Dojazdy do pracy z B. do M. nie rzutowały w żaden sposób na pracę
powódki i szkoła nie ponosiła dodatkowych kosztów z tego tytułu.
Na rozprawie apelacyjnej powódka domagała się przywrócenia jej do pracy,
podnosząc że pracodawca zatrudnił nowego nauczyciela wychowania fizycznego i
nauczyciela języka […], dokonując takich przesunięć godzin dydaktycznych, aby
dla niej ich nie wystarczyło i w ten sposób dopasował kryteria zwolnienia do jej
7
osoby, typując ją do zwolnienia, przy czym nowo zatrudniony nauczyciel
wychowania fizycznego jest zięciem dyrektora.
Sąd Okręgowy stwierdził, że argumentacja przytoczona przez powódkę
zasługuje na uwzględnienie. Powódka posiada najwyższy status zawodowy
nauczyciela dyplomowanego, legitymuje się 21-letnim stażem pracy w zawodzie,
ma wyższe wykształcenie matematyczne i do jej dotychczasowej pracy nie było
żadnych zastrzeżeń, skoro od dyrektora szkoły rokrocznie od 2006 r. otrzymywała
dodatki motywacyjne oraz nagrody za osiągnięcia w pracy dydaktycznej i
wychowawczej. Zdaniem Sądu Okręgowego rozwiązanie stosunku pracy z
powódką z przyczyn wymienionych w wypowiedzeniu z 15 maja 2012 r. nie było
uzasadnione, ponieważ „przy odpowiednim przydziale godzin dydaktycznych
nauczycieli z arkusza organizacyjnego przedstawionego przez dyrektora szkoły i
przy odpowiednim ich rozdziale i uwzględnieniu kwalifikacji nauczycieli do
nauczania przedmiotów można wygospodarować etat dla powódki”. Sąd Okręgowy
wziął pod uwagę, że powódka – sporządzając samodzielnie przydział godzin
dydaktycznych wynikających z arkusza organizacyjnego – wykazała, że
odpowiednie przesunięcia godzin i ich przydzielenie w pełnym wymiarze w
pierwszej kolejności nauczycielom z dużym doświadczeniem zawodowym
spowoduje, że tych godzin nie wystarczy dla nowo zatrudnionego nauczyciela
wychowania fizycznego. Natomiast dyrektor pozwanej szkoły postąpił odwrotnie, to
jest w pierwszej kolejności przydzielił godziny nowo zatrudnionemu nauczycielowi
wychowania fizycznego i w efekcie zabrakło ich dla powódki – nauczycielki z dużym
doświadczeniem zawodowym, odpowiednimi kwalifikacjami w zakresie matematyki
i statusem nauczyciela dyplomowanego.
Sąd Okręgowy nie zaakceptował opisanej „polityki kadrowej” dyrektora
pozwanej szkoły, ponieważ wynikała z niej oraz z przydziału godzin dokonanego
przez pozwanego chęć stworzenia etatu dla nowo zatrudnionego nauczyciela
wychowania fizycznego. Do tej potrzeby zostały dopasowane kryteria zwolnienia
powódki, które w ocenie Sadu są nieobiektywne, niesprawiedliwe i nieuzasadnione.
Zdaniem Sądu pozwany, wykorzystując umiejętności poszczególnych nauczycieli
do nauczania różnych przedmiotów, powinien to kryterium zastosować do
nauczycieli o najdłuższym stażu pracy i wykorzystując te różnorodne kwalifikacje
8
dokonać takiego przydziału godzin, aby uchronić przed zwolnieniem osoby o dużym
doświadczeniu i stażu pracy, przy uwzględnieniu statusu zawodowego danego
nauczyciela. Przygotowanie zawodowe powódki odpowiada wymogom określonym
w Karcie Nauczyciela i nie było dotychczas przez pracodawcę kwestionowane.
Kwalifikacje te mają podstawowe znaczenie przy ocenie przydatności do dalszej
pracy poszczególnych nauczycieli. Ponadto powódka była nagradzana za swoją
dotychczasową pracę.
W ocenie Sądu Okręgowego, możliwość dalszego zatrudnienia powódki w
pozwanej szkole w rozumieniu art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela została
nieprawidłowo zinterpretowana przez pracodawcę, skoro z rozdziału godzin
sporządzonego samodzielnie przez powódkę wynika, że niektórzy nauczyciele
wskutek tego przydziału otrzymają nawet godziny ponadwymiarowe i nie zajdzie
potrzeba zwolnienia żadnego nauczyciela o długim stażu pracy, natomiast
zabraknie godzin dla nowo zatrudnionego nauczyciela wychowania fizycznego
(zięcia dyrektora). Dlatego ma rację powódka twierdząc, że przyczyną jej
zwolnienia nie były zmiany organizacyjne, na które powołuje się pracodawca, ale
chęć stworzenia etatu dla zięcia dyrektora szkoły z przesunięciem godzin
przyznanych innym nauczycielom. Po połączeniu obu szkół i utworzeniu od 1
września 2012 r. Gminnego Zespołu Szkół nauczyciele z wieloletnim stażem pracy i
wysokim stopniem awansu zawodowego mogli być po tych zmianach nadal
zatrudnieni w pełnym wymiarze zajęć. Nie było potrzeby zwalniania powódki
legitymującej się najwyższym statusem nauczyciela dyplomowanego, który
powinien być chroniony przed zwolnieniem w pierwszej kolejności.
Jak wynika z rozdziału godzin sporządzonego przez powódkę, mimo zmian
organizacyjnych w szkole, istnieje możliwość dalszego zatrudniania powódki.
Dlatego jej wybór do zwolnienia był nieuzasadniony. Pozwany nie udowodnił, że
dalsze zatrudnienie powódki nie było możliwe. W ten sposób naruszył art. 20 ust. 1
pkt 2 Karty Nauczyciela przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie,
dokonując wyboru do zwolnienia powódki o najwyższym stopniu awansu
zawodowego, z odpowiednimi kwalifikacjami i osiągnięciami w swoim zawodzie,
zatrudniając jednocześnie nowego nauczyciela wychowania fizycznego.
9
Zdaniem Sądu Okręgowego, również stan cywilny i miejsce zamieszkania
nie mogą przemawiać na niekorzyść powódki, gdyż zwolnienie osoby samotnej,
przy uwzględnieniu omówionych okoliczności, może być oceniane jako sprzeczne z
zasadami współżycia społecznego, skoro powódka utraciła jedyne źródło
utrzymania po 21 latach nienagannej pracy, zaś jej dojazdy do pracy z B. do M. nie
były żadnym obciążeniem czy utrudnieniem dla pracodawcy.
Skargę kasacyjną od wyroku Sądu Okręgowego wniósł w imieniu
pozwanego Gminnego Zespołu Szkół w M. jego pełnomocnik, zaskarżając wyrok
ten w całości. Skarga została oparta na podstawach: 1) naruszenia prawa
materialnego, a mianowicie: a) art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela w związku z
art. 30 § 4 k.p. w związku z art. 9 Karty Nauczyciela, w wyniku przyjęcia, że brak
było podstaw do zwolnienia powódki, nauczycielki z wieloletnim stażem
zawodowym, ponieważ można było wygospodarować etat dla powódki, chociaż z
uwagi na zmniejszenie liczby oddziałów w szkole nastąpiło zmniejszenie liczby
godzin lekcyjnych przedmiotu przez nią nauczanego (matematyki), w szkole
zatrudnionych jest pięciu innych nauczycieli matematyki, posiadających kwalifikacje
do nauczania tego przedmiotu i dodatkowo innych przedmiotów, na pełen etat
mogą być zatrudnieni jedynie trzej nauczyciele matematyki, a powódka nie ma
kwalifikacji do nauczania jakiegokolwiek innego przedmiotu, oraz w wyniku
przyjęcia przez Sąd Okręgowy, wbrew treści art. 9 Karty Nauczyciela, że osoby z
dużym doświadczeniem i stażem zawodowym mogą nauczać przedmiotów ujętych
w programie nauczania, mimo braku kwalifikacji zawodowych do nauczania tych
przedmiotów; b) art. 39 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie
oświaty (jednolity tekst: Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 ze zm.), przez jego
niezastosowanie i uznanie, że sąd pracy dysponuje uprawnieniem do ingerowania
w prawo dyrektora placówki oświatowej do doboru pracowników oraz wskazanie
przez Sąd, którzy pracownicy powinni zostać zwolnieni w pierwszej kolejności w
razie zmniejszenia zatrudnienia, tj. nauczyciel wychowania fizycznego i nauczyciel
języka […], mimo że inne osoby zatrudnione w szkole nie mają uprawnień do
nauczania języka […] i wychowania fizycznego; c) art. 45 § 1 i 2 k.p., przez
przyjęcie, że możliwe i celowe było przywrócenie powódki do pracy, mimo
niekwestionowanego stanu trwałego zmniejszenia zatrudnienia, połączenia szkoły
10
podstawowej i gimnazjum oraz redukcji oddziałów klasowych; 2) naruszenia
przepisów postępowania, a mianowicie: a) art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 391
k.p.c., przez niewyjaśnienie podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia, a
zwłaszcza niewskazanie faktów uznanych za udowodnione, uzasadniających
celowość przywrócenia powódki do pracy oraz przyczyn, z powodu których Sąd
odmówił wiarygodności i mocy dowodowej przedstawianym i niekwestionowanym
dowodom na okoliczność braku takiej celowości, które to naruszenie miało istotny
wpływ na wynik sprawy; pominięcie wskazania dowodów, na jakich Sąd się oparł,
uznając kryteria doboru nauczycieli do zwolnienia za stronnicze i nieobiektywne w
aspekcie redukcji etatów dotyczących nauczycieli posiadających kwalifikacje do
nauczania matematyki; b) art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 382 k.p.c., przez danie
wiary powódce co do możliwości dalszego jej zatrudniania w szkole oraz
sporządzonemu przez nią projektowi arkusza organizacyjnego szkoły, mimo braku
poparcia ich treści jakimikolwiek innymi środkami dowodowymi,
nieprzeprowadzenie przez Sąd przy pomocy biegłego sądowego gruntownego
badania planu realizacyjnego obowiązującego w pozwanej szkole na rok 2012/2013
w aspekcie możliwości zatrudnienia powódki posiadającej jedynie kwalifikacje do
nauczania matematyki; c) art. 316 § 1 k.p.c., przez całkowite pominięcie przy
wydawaniu rozstrzygnięcia treści zatwierdzonego planu organizacyjnego szkoły na
rok 2012/2013 i planu realizacyjnego zatwierdzonego przez organ prowadzący w
ramach przyjętego programu nauczania w pozwanej szkole.
Pełnomocnik skarżącego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie
co do istoty sprawy przez oddalenie w całości powództwa i zasądzenie od powódki
na rzecz pozwanego kosztów postępowania, ewentualnie uchylenie zaskarżonego
wyroku Sądu Okręgowego i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego
rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za obie instancje, a także o
rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna ma uzasadnione podstawy, co dotyczy zarówno
naruszenia prawa materialnego, jak i prawa procesowego.
11
1. Zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela, w razie częściowej
likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie
liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze
zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć dyrektor szkoły rozwiązuje z
nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny.
Istotą rozpoznawanej sprawy było rozstrzygnięcie, czy w związku ze
zmianami organizacyjnymi w pozwanej szkole powodującymi zmniejszenie liczby
oddziałów (co było okolicznością bezsporną) istniały podstawy do zmniejszenia
stanu zatrudnienia (rozwiązania stosunków pracy z niektórymi nauczycielami),
ponieważ nie było możliwe dalsze zatrudnianie wszystkich nauczycieli w pełnym
wymiarze zajęć, a jeżeli konieczne było zwolnienie niektórych nauczycieli, czy
powinno to było dotknąć któregoś z nauczycieli matematyki (a nie nauczyciela
jakiegoś innego przedmiotu, jak sugerowała powódka), wreszcie, w przypadku
stwierdzenia, że konieczne było zwolnienie któregoś z nauczycieli matematyki, czy
powinno było to spotkać właśnie powódkę, a zatem czy wybór jej osoby do
zwolnienia był usprawiedliwiony obiektywnymi przyczynami.
Na wszystkie te pytania jednoznacznie odpowiedział Sąd Rejonowy,
dokonując stosownych ustaleń faktycznych i ocen materialnoprawnych (subsumcji).
Ustalenia te i oceny zakwestionowała powódka w swojej apelacji. Z kolei Sąd
Okręgowy nie rozstrzygnął jednoznacznie przedstawionych kwestii – zawarta w
uzasadnieniu zaskarżonego wyroku argumentacja sprowadza się do stwierdzenia,
że stanowisko procesowe powódki zasługuje na uwzględnienie, ponieważ posiada
ona najwyższy status zawodowy nauczyciela dyplomowanego, legitymuje się 21-
letnim stażem pracy w zawodzie nauczyciela, ma wyższe wykształcenie
matematyczne i do jej dotychczasowej pracy nie było zastrzeżeń. Sąd Okręgowy
nie przesądził stanowczo i jednoznacznie, czy w jego ocenie w związku ze
zmianami organizacyjnymi w pozwanej szkole, powodującymi zmniejszenie liczby
oddziałów, konieczne było zwolnienie jednego lub kilku nauczycieli tam
zatrudnionych, czy też taka konieczność w ogóle nie istniała, a jeżeli konieczna
była redukcja zatrudnienia, czy należało zwolnić nauczyciela matematyki, czy też
nauczyciela innego przedmiotu (jeżeli tak, to jakiego). Można przyjąć, że w swoich
rozważaniach, odnoszących się do kwalifikacji zawodowych powódki, Sąd
12
Okręgowy ocenił jedynie sam wybór powódki do zwolnienia, co oznacza, że
prawdopodobnie uznał za uzasadnione rozwiązanie stosunku pracy z którymś
z nauczycieli zatrudnionych w pozwanej szkole, w szczególności nauczycieli
matematyki, co jednak nie wynika jednoznacznie z wywodu zawartego w
pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia. Sam opis kwalifikacji powódki nie
jest w tym kontekście wystarczający, skoro jednocześnie Sąd Okręgowy nie
przeprowadził porównania jej sytuacji zawodowej (w tym stażu zatrudnienia,
doświadczenia zawodowego, zakresu wykształcenia przydatnego w pracy
nauczyciela, uprawnień do nauczania poszczególnych przedmiotów, osiągnięć
dydaktycznych etc.) z sytuacją zawodową innych nauczycieli pozwanej szkoły, a w
każdym razie z ustaleń Sądu drugiej instancji nie wynika, że pozostali nauczyciele
nie byli porównywalni z powódką, ponieważ nie mieli tak wysokiego statusu
zawodowego (chociaż Sąd Rejonowy ustalił, że wszyscy zatrudnieni w pozwanej
szkole nauczyciele matematyki byli zatrudnieni na podstawie mianowania),
długiego stażu zatrudnienia (chociaż Sąd Rejonowy ustalił, że staż zawodowy
wszystkich nauczycieli matematyki wynosił 21-25 lat) albo osiągnięć zawodowych
(chociaż Sąd Rejonowy ustalił, że powódka została niżej oceniona przez
pracodawcę w stosunku do innych nauczycieli matematyki, ponieważ wśród
uczniów będących pod jej opieką dydaktyczną nie było laureatów albo finalistów
konkursów i olimpiad przedmiotowych).
W tych okolicznościach nie można przyjąć, że Sąd Okręgowy dokonał
należytej oceny materialnoprawnej rozwiązania z powódką jako nauczycielem
mianowanym stosunku pracy na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela,
co uzasadnia kasacyjny zarzut naruszenia tego przepisu oraz także art. 45 § 1 k.p.
Naruszenie art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela w związku z art. 45 § 1 k.p.
polegało na przedwczesnej ocenie, że zwolnienie powódki było nieuzasadnione,
ponieważ można było wygospodarować dla niej etat, chociaż Sąd Okręgowy nie
zakwestionował ustaleń Sadu Rejonowego, według których w następstwie zmian
organizacyjnych, powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole, nastąpiło
zmniejszenie liczby godzin lekcyjnych przedmiotu nauczanego przez powódkę
(matematyki), w szkole zatrudnionych było oprócz powódki pięciu innych
nauczycieli matematyki, wszyscy na podstawie mianowania, z porównywalnym
13
stażem zatrudnienia w zawodzie nauczyciela, posiadających kwalifikacje do
nauczania nie tylko tego przedmiotu, lecz także innych przedmiotów, podczas gdy
powódka nie ma kwalifikacji do nauczania jakiegokolwiek innego przedmiotu poza
matematyką.
Z kolei naruszenie art. 45 § 2 k.p. polegało na przedwczesnym przyjęciu, że
możliwe i celowe jest przywrócenie powódki do pracy w pozwanej szkole, mimo
ustalenia przez Sąd Rejonowy, że doszło do połączenia szkoły podstawowej i
gimnazjum oraz redukcji liczby oddziałów klasowych, co wiązało się ze
zmniejszeniem w całej szkole liczby godzin nauczania matematyki (oraz także
liczby godzin nauczania innych przedmiotów), a powódka miała uprawnienia tylko
do nauczania matematyki, podczas gdy pozostali nauczyciele matematyki mieli
uprawnienia i kwalifikacje do nauczania innych przedmiotów, co było przydatne z
punktu widzenia organizacji nauczania w szkole (Sąd Okręgowy dotąd nie
podważył powyższych ustaleń Sądu Rejonowego).
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej skarżący podniósł, że zastosowane przez
pozwanego kryteria zwolnień były postulowane jako obiektywne, właściwe i uczciwe
przez Kuratorium Oświaty i związki zawodowe, zostały ponadto przyjęte przez
Radę Pedagogiczną i Gminę M. jako organ prowadzący szkołę. W pozwanej szkole
przedstawione kryteria zwolnień były stosowane także do innych grup nauczycieli,
w których dokonane zostały redukcje zatrudnienia (religii, historii, przedmiotów
artystyczno-plastycznych, muzycznych, biblioteki i świetlicy), nie tylko do
nauczycieli matematyki. Na podstawie wspomnianych kryteriów została
wytypowana do zwolnienia powódka spośród sześciu nauczycieli matematyki.
Kryteria przyjęte przez dyrektora, ułożone według hierarchicznej ważności i gradacji
priorytetów, opracowane w wyniku długoletniej i systematycznej obserwacji pracy
nauczycieli, stanowiły obiektywną ocenę pracy nauczycieli. Sąd Okręgowy
uwzględnił jedynie dwa kryteria – staż pracy i stopień awansu zawodowego, na tle
których powódka miała pozycję równoważną z pozostałymi nauczycielami
matematyki. Sąd drugiej instancji pominął natomiast pozostałe kryteria, na
podstawie których nastąpiło wytypowanie do zwolnienia jednego z sześciu
nauczycieli matematyki, a mianowicie merytoryczną ocenę kwalifikacji powódki do
nauczania innych przedmiotów poza matematyką oraz jakość jej dotychczasowej
14
pracy (osiągnięcia w pracy dydaktycznej). Skarżący podniósł również, że
przywrócenie powódki do pracy jest niecelowe, gdyż z uwagi na zmniejszenie liczby
oddziałów pracodawca nie ma możliwości dalszego zatrudniania powódki oraz nie
ma odpowiednich środków finansowych na jej zatrudnienie. Przywrócenie powódki
do pracy oznacza konieczność zwolnienia innego nauczyciela. Jedyną przyczyną
wypowiedzenia powódce stosunku pracy była konieczność zmniejszenia
zatrudnienia z uwagi na niż demograficzny i związaną z tym redukcję oddziałów
szkolnych oraz liczby godzin zajęć z matematyki. Mimo ustalenia, że doszło do
zmian organizacyjnych i trwałego zmniejszania zatrudnienia u strony pozwanej,
Sąd Okręgowy nie rozważył zastosowania art. 45 § 2 k.p. Zdaniem skarżącego,
Sąd powinien był odnieść się do możliwości lub celowości przywrócenia powódki do
pracy, a zatem do przesłanek zastosowania art. 45 § 2 k.p. Strona pozwana nie jest
w stanie zapewnić powódce możliwości faktycznego świadczenia pracy ani w tym,
ani w następnym roku szkolnym, kiedy liczba klas zmniejszy się o kolejny oddział, a
za dwa lata o kolejne dwa oddziały, w związku z czym również liczba zająć z
matematyki i innych przedmiotów ulegnie redukcji.
Należy podzielić stanowisko skarżącego, że powyższych okoliczności Sąd
Okręgowy nie rozważył, co również uzasadnia naruszenie art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty
Nauczyciela w związku z art. 45 § 1 i 2 k.p.
Zarzut naruszenie art. 9 Karty Nauczyciela strona skarżąca powiązała z
przyjęciem przez Sąd Okręgowy – wbrew treści tego przepisu, określającego w
szczegółowy sposób kwalifikacje wymagane od nauczycieli do nauczania
określonych przedmiotów – że zajęcia z języka […] lub wychowania fizycznego
mogą prowadzić nauczyciele, którzy nie mają do tego przygotowania zawodowego i
odpowiednich uprawnień, jeżeli mają „wieloletni staż pracy” i „wysoki stopień
awansu zawodowego”. Miało to związek z bezkrytycznym zaakceptowaniem przez
Sąd Okręgowy przedstawionej przez powódkę jej własnej wizji przydziału godzin
dydaktycznych poszczególnym nauczycielom, a mianowicie oparciem
zaskarżonego wyroku na sporządzonym samodzielnie przez powódkę, według jej
wyobrażeń, przydziałem godzin dydaktycznych wynikających z arkusza
organizacyjnego szkoły innym nauczycielom i w innych konfiguracjach niż tego
dokonał dyrektor szkoły. Skarżący podniósł, że zatrudnienie nauczyciela
15
wychowania fizycznego oraz nauczyciela języka […] (w związku z prośbami
rodziców, programem nauczania i subwencją ze Skarbu Państwa) było
spowodowane koniecznością regulowaną potrzebami programowymi i wymogami
kwalifikacyjnymi nauczycieli zatrudnionych do prowadzenia określonych zajęć w
szkole, przy czym zatrudnienie tych nauczycieli nie spowodowało zmian w zakresie
zatrudnienia nauczycieli matematyki (nie przydzielono im godzin nauczania
matematyki).
Należy podzielić pogląd skarżącego, że kwestionując zatrudnienie przez
dyrektora szkoły nauczyciela wychowania fizycznego i nauczyciela języka […], Sąd
Okręgowy nie rozważył prawa dyrektora placówki oświatowej do takiego doboru
nauczycieli, którzy w świetle Karty Nauczyciela mają uprawnienia i kwalifikacje do
nauczania określonych przedmiotów. Akceptując sporządzony samodzielnie przez
powódkę przydział godzin dydaktycznych wynikających z arkusza organizacyjnego,
Sąd Okręgowy nie badał, czy nauczyciele, którym powódka przypisała określone
przedmioty nauczania, mają odpowiednie kwalifikacje do realizowania programu
nauczania w tym zakresie – nie było to przedmiotem ani ustaleń, ani analiz, ani
końcowych ocen Sądu. Oczywiste jest przy tym, wbrew stanowisku Sądu
Okręgowego, że sam fakt posiadania wieloletniego stażu i wysokiego stopnia
awansu zawodowego nie uprawnia do przydzielenia nauczycielom zajęć, do
których nauczania nie mają kwalifikacji. Powódka nie twierdziła przy tym, że sama
posiada kwalifikacje i uprawnienia do nauczania wychowania fizycznego oraz
języka […], a Sąd Okręgowy nie podważył celowości zatrudnienia nauczyciela
wychowania fizycznego (nie badał czy było to usprawiedliwione potrzebami szkoły).
Nie są uzasadnione pozostałe zarzuty naruszenia prawa materialnego.
Oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu stosunku pracy zawierało
odpowiednie uzasadnienie (art. 30 § 4 k.p.), spełniając tym samym wymaganie
wskazania przez pracodawcę przyczyny uzasadniającej rozwiązanie stosunku
pracy.
Nie doszło również do naruszenia art. 39 ust. 3 pkt 1 ustawy o systemie
oświaty. Zgodnie z tym przepisem dyrektor szkoły jest kierownikiem zakładu pracy
dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników niebędących
nauczycielami, dyrektor w szczególności decyduje w sprawach zatrudniania i
16
zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki. Jest to przepis
kompetencyjny, powielający treść art. 31
k.p. Nie został on naruszony, ponieważ
oświadczenie o wypowiedzeniu powódce stosunku pracy złożył dyrektor szkoły jako
kierownik placówki zatrudnienia. Z przepisu tego nie wynika, że sąd pracy nie może
kontrolować czynności dyrektora szkoły dotyczących zatrudnienia nauczycieli i
innych pracowników szkoły z punktu widzenia ich zgodności z prawem, a w
przypadku zwolnienia – także zasadności. Sąd pracy może dokonywać takich ocen
w odniesieniu do nauczycieli w kontekście regulacji zawartej w Karcie Nauczyciela
oraz w Kodeksie pracy.
2. Uzasadnione są natomiast niektóre zarzuty procesowe, co dotyczy
naruszenia art. 382 k.p.c. (choć w inny sposób niż prezentowany przez
skarżącego), a zwłaszcza art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c.
Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego opiera się bowiem nie na
przeprowadzonych dowodach oraz ich analizie, lecz na twierdzeniach powódki o
możliwości innego, niż dokonany przez pozwaną szkołę, przydziału godzin
lekcyjnych (dydaktycznych) wynikających z arkusza organizacyjnego szkoły
poszczególnym nauczycielom.
Sąd Okręgowy stwierdził, że rozwiązanie stosunku pracy z powódką z
przyczyn wymienionych w wypowiedzeniu nie było uzasadnione, ponieważ „przy
odpowiednim przydziale godzin dydaktycznych nauczycieli z arkusza
organizacyjnego przedstawionego przez dyrektora szkoły i przy odpowiednim ich
rozdziale i uwzględnieniu kwalifikacji nauczycieli do nauczania przedmiotów można
wygospodarować etat dla powódki”, ponadto „powódka sporządzając samodzielnie
przydział godzin dydaktycznych wynikających z arkusza organizacyjnego wykazała,
że odpowiednie przesunięcia godzin i ich przydzielenie w pełnym wymiarze – w
pierwszej kolejności nauczycielom z dużym doświadczeniem zawodowym –
spowoduje, że tych godzin nie wystarczy dla nowo zatrudnionego nauczyciela
wychowania fizycznego (...)”. Sąd Okręgowy stwierdził także, że „możliwość
zatrudnienia powódki w pozwanej szkole w rozumieniu art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty
Nauczyciela została nieprawidłowo zinterpretowana przez pracodawcę, skoro z
rozdziału godzin sporządzonego przez powódkę wynika, że niektórzy nauczyciele
wskutek tego przydziału otrzymają nawet godziny ponadwymiarowe i nie zajdzie
17
potrzeba zwolnienia żadnego nauczyciela o dużym stażu pracy”, zabraknie
natomiast godzin dla nowo zatrudnionego nauczyciela wychowania fizycznego.
Przytoczone argumenty stanowiły zasadnicze uzasadnienie wydanego wyroku.
Sąd Okręgowy nie zweryfikował przy tym szczegółowo rozdziału godzin
dydaktycznych sporządzonego samodzielnie przez powódkę, choćby w drodze
sprawdzenia, czy nauczyciele, którym powódka samodzielnie przypisała określone
przez siebie zadania, mają odpowiednie uprawnienia do nauczania tych
przedmiotów. W wyniku bezkrytycznego zaakceptowania stanowiska powódki
doszło do wydania orzeczenia, które budzi zasadnicze wątpliwości.
Nie ma racji skarżący, gdy twierdzi, że sąd drugiej instancji narusza art. 382
k.p.c., zmieniając ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji bez przeprowadzania
postępowania dowodowego. Od uchwały składu siedmiu sędziów Sądu
Najwyższego z 23 marca 1999 r., III CZP 59/98 (OSNC 1999 nr 7-8, poz. 124)
przyjmuje się, że sąd drugiej instancji może zmienić ustalenia faktyczne stanowiące
podstawę wydania wyroku sądu pierwszej instancji nawet bez przeprowadzenia
postępowania dowodowego uzasadniającego odmienne ustalenia, chyba że
szczególne okoliczności wymagają ponowienia lub uzupełnienia tego
postępowania. Sąd Okręgowy mógł zatem zmienić ustalenia faktyczne Sądu
Rejonowego bez przeprowadzania uzupełniającego postępowania dowodowego.
Powinien był jednak – zgodnie z treścią art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 391 § 1
k.p.c. – przedstawić w pisemnym uzasadnieniu własną ocenę zgromadzonych
dowodów. Dowodem nie są przy tym same twierdzenia strony, a sporządzone
samodzielnie przez powódkę zestawienie przydziału godzin dydaktycznych, w
którym dokonała ona rozdzielenia godzin dydaktycznych między nauczycieli w
odmienny sposób niż dokonał tego dyrektor szkoły w formalnym arkuszu
organizacyjnym zatwierdzonym przez organ prowadzący szkołę, nie ma rangi
dowodu, stanowi jedynie przedstawienie stanowiska strony.
Sąd Okręgowy nie naruszył zatem art. 382 k.p.c., zmieniając ustalenia
faktyczne na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w pierwszej
instancji. Wbrew stanowisku skarżącego, odmienne ustalenia faktyczne nie
wymagały bezwarunkowo ponowienia dowodów i uzupełnienia postępowania
dowodowego o opinię biegłego sądowego z zakresu prowadzenia placówek
18
oświaty, który na podstawie liczby zatrudnionych nauczycieli, ich kwalifikacji do
nauczania poszczególnych przedmiotów wydałby wymagającą wiadomości
specjalnych (art. 278 § 1 k.p.c.) opinię, czy mimo zmian organizacyjnych –
zmniejszenia liczby oddziałów i zmiany planu nauczania – możliwe było dalsze
zatrudnianie przez pozwaną szkołę sześciu nauczycieli matematyki, w sytuacji gdy
w szkole istniało zapotrzebowanie jedynie na trzy pełne etaty nauczycieli
matematyki. Ocena co do dopuszczenia dowodu z opinii biegłego musi być
pozostawiona sądowi rozstrzygającemu sprawę (zwłaszcza gdy żadna ze stron nie
wnosiła o dopuszczenie tego dowodu). Sąd Okręgowy mógł dokonać odmiennych
ustaleń faktycznych od ustaleń Sądu Rejonowego, biorąc pod uwagę ten sam
materiał dowodowy, powinien był jednak zdać szczegółową relację z własnej oceny
tych samych dowodów, zwłaszcza co do tego, którym dowodom należy przypisać
moc dowodową, a którym tej mocy odmówić. Takiej oceny w uzasadnieniu
zaskarżonego wyroku nie sposób się doszukać. Sąd Okręgowy kilkukrotnie powołał
się jedynie na sporządzone przez samą powódkę zestawienie przydziału godzin
dydaktycznych wynikających z arkusza organizacyjnego – innym nauczycielom i w
inny sposób niż tego dokonała pozwana szkoła w sposób formalny, jednak
zestawienie sporządzone przez powódkę nie ma rangi dowodu z dokumentu,
stanowi wyłącznie jej własne twierdzenia i zawiera jej stanowisko procesowe, które
przybrało postać pisemną.
Dokonując zmiany ustaleń faktycznych, bez powołania się na konkretne
dowody potwierdzające te okoliczności, Sąd Okręgowy naruszył art. 382 k.p.c. w
związku z art. 328 § 2 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c. Podstawowym dokumentem
organizacyjnym szkoły, w którym dyrektor określa szczegółową organizację
nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym z uwzględnieniem
szkolnego planu nauczania, jest arkusz organizacyjny szkoły. Przepisy ramowych
statutów poszczególnych typów szkół i placówek określone w załącznikach do
rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie
ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. z
2001 r. Nr 61, poz. 624 ze. zm.) są podstawą do corocznego sporządzania arkusza
organizacyjnego szkoły. Projekt arkusza dyrektor szkoły składa do zatwierdzenia
przez organ prowadzący szkołę do 30 kwietnia roku poprzedzającego rok szkolny,
19
którego arkusz dotyczy. Wypełniony (m.in. z podaniem daty uchwały rady
pedagogicznej w sprawie przydziału zajęć) i opieczętowany arkusz organizacyjny
przekazuje się organowi prowadzącemu szkołę. Organ prowadzący szkołę
zatwierdza arkusz organizacyjny szkoły w terminie do 30 maja danego roku.
Opracowując arkusz organizacyjny szkoły, dyrektor uwzględnia zasady i wytyczne
organu prowadzącego, obowiązujące przy tworzeniu arkusza organizacyjnego
szkoły w danym roku szkolnym. W szkolnym planie nauczania muszą być ujęte
wszystkie obowiązkowe zajęcia edukacyjne, a także zajęcia z religii, etyki,
wychowania do życia w rodzinie i dodatkowe zajęcia edukacyjne, które zapewniają
pełną realizację podstawy programowej. Dyrektor uwzględnia analizy dotyczące
naboru do szkoły i liczby oddziałów oraz dane na temat tygodniowej liczby godzin
pracy dydaktyczno-wychowawczej. Konieczne jest też uwzględnienie danych
dotyczących etatów pracowników administracji i obsługi oraz stosowanie przepisów
aktów prawnych związanych z organizacją kształcenia, wychowania i opieki w
szkole. Jak z tego wynika, arkusz organizacyjny szkoły jest istotnym dokumentem
urzędowym (którego treść reguluje prawo oświatowe), wyznaczającym sposób
funkcjonowania szkoły w danym roku szkolnym. Całkowite pominięcie przez Sąd
Okręgowy przy wydawaniu wyroku treści zatwierdzonego planu organizacyjnego
szkoły na rok 2012/2013 i planu realizacyjnego zatwierdzonego przez organ
prowadzący szkołę w ramach przyjętego programu nauczania stanowiło naruszenie
art. 382 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c. Kasacyjny zarzut
naruszenia w opisany sposób również art. 316 § 1 k.p.c., jest chybiony, ponieważ
treść normatywna tego przepisu nie dotyczy omawianych kwestii dowodowych. Sąd
Okręgowy naruszył art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c., ponieważ w
uzasadnieniu orzeczenia nie wymienił dowodów, na których się oparł ustalając, że
dalsze zatrudnienie powódki w pozwanej szkole jest możliwe.
Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. uchyla się spod oceny w postępowaniu
kasacyjnym (art. 3983
§ 3 k.p.c.).
Sąd Najwyższy nie uwzględnił wniosku skarżącego o rozpoznanie skargi
kasacyjnej na rozprawie, ponieważ nie było ku temu wystarczających argumentów.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na
podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c.